________________
મંજિલ એક, માર્ગ અનેક હોતું નથી. એ પ્રમાણે વાનગીઓનો ઑર્ડર આપી તેને ખાવાની હોય છે. ‘તમને ગમે તે વાનગી'ની જેમ અહીં ‘તમને ગમે તે સાધનાક્રમ' તમે આત્મસાત્ કરી શકો. અથવા તો સદ્ગુરુને પૂછીને તમારા માટેનો સાધનાક્રમ નિશ્ચિત કરીને એ ક્રમને આત્મસાત્ કરવો છે.
રામકૃષ્ણ પરમહંસ એક વાત બહુ સરસ રીતે કહેતા : વિશ્વનો નકશો કાગળ પર છાપેલો હોય, એમાં કેટલા સમુદ્રો હોય? પણ તમે નકશા પર હાથ ફેરવો તો એ હાથ કેટલો ભીંજાય ? અને નકશાના કાગળને કોઈ નીચોવે તો કેટલું પાણી નીચે ટપકે ?
સમુદ્ર. પણ કાગળ પરનો. સાધના. ગ્રંથસ્થ જ રહે તો...? સાધનાને હૃદયસ્થ બનાવવી છે.
તમારી પસંદગીને એટલો અવકાશ જરૂર છે કે સાત કડીઓમાં આપેલ સાત સાધનાક્રમમાંથી તમે કોઈ પણ ઉપર ચાલો.
ચાલવું છે. “રેવેતિ વરતિ વરતિ વરતો ?'.
ચાલશું કે દોડશું?
પૂજ્ય આનંદઘનજી મહારાજ (પંદરમા સ્તવનમાં) તો દોડવાનું કહે છે અને એ પણ શરીરના વેગે, કલાકના પાંચ-દશ કિલોમીટરની ઝડપે નહિ; મનની ઝડપે દોડવાનું કહે છે. “દોડતા દોડતા દોડતા દોડિયો, જેતી મનની રે દોડ..”
સદ્ગુરુની કૃપા દોડાવશે. આપણે દોડશું.
સાધનાપથ
૧૩૩