________________
કેટલીક શ્રેષ્ઠ પ્રાર્થનાઓ આત્મસ્મરણ, આત્મચરણ, આત્મરમણતા.
આતમ વસ્તુ સ્વભાવ સદા મુજ સાંભરો હો લાલ...' સદા આત્મસ્મરણ થાય છે ? ક્યારે ક્યારે તમારા સ્વરૂપની સ્મૃતિ થઈ ઊઠે છે?
વિભાવમાં પડ્યા. અહંકારનો ઉદય થઈ ગયો. એ વખતે યાદ આવશે કે આ અહંકાર એ મારું સ્વરૂપ નથી.
ચાલો, તમે રસ્તા પર ચાલતા હો અને કોઈ ધક્કો મારીને તમને ખાડામાં પાડે તો તેના પ્રત્યે કયો ભાવ થશે? ક્રોધનો જ ને? મને પાડ્યો એણે.
આ જ વાત ભીતરની દુનિયામાં લઈએ તો... ? કોઈએ તમારી પ્રશંસા કરી, તમે અહંકારના ખાડામાં પડો એવી ભૂમિકા થઈ ગઈ. તમે એ સજજનને કહી દેશો કે ભાઈ, આ પ્રશંસા તમારા માટે અનુમોદના રૂપ હશે, પણ હું આ પ્રશંસાને પચાવી શકું એમ નથી. એટલે મહેરબાની કરીને મારી પ્રશંસા ન કરશો.
પ્રશ્ન : અનુમોદના આ રીતે કરનારને ના પાડી શકાય?
ઉત્તર : મૂળ વાત એ છે કે તમને એ પ્રશંસાના શબ્દો સ્પર્શવા ન જોઈએ. ચાલો, કોઈ તમારી પ્રશંસા કરશે. તમને અહંકારનો ઉદય થયો. તમે તમારી ભીતર ઊઠતા એ વિભાવને જોશો તોય તમને સમજાઈ જશે કે તમે પ્રશંસાને યોગ્ય નથી. તો, આવું થતું હોય તો પ્રશંસા સામાને કરવા દો. તમે આત્મસ્મરણમાં લાગો. પણ પ્રશંસા સાંભળવાથી મોટું નુકસાન થતું હોય તો તમે સામાને વિનંતી કરી શકો કે કમ સે કમ, એ તમારી હાજરીમાં તમારી પ્રશંસા ન કરે. સાધકે તો “
તુની સ્તુતિઃ' બનવું છે. મીરાં કહે છે : “કોઈ નિન્ટ કોઈ બંદે મેં અપની ચાલ ચલેગી...” કઈ ચાલ છે મીરાંની ? પ્રભુના માર્ગ પર કદમ પર કદમ ભરવાની.
એક વિદ્વાનને એક ભાઈએ કહ્યું: તમારી ગેરહાજરીમાં ફલાણા ભાઈ તમારી ખૂબ જ નિંદા કરતા હતા. વિદ્વાને કહ્યું : મારી ગેરહાજરીમાં કોઈ ૧૦૦
સાધનાપથ
