________________
ભીતરની વૈભવી દુનિયા
જ્ઞાતાભાવ. દૃષ્ટાભાવ.
માત્ર જાણવું. માત્ર જોવું.
એક સાધકે મને પૂછેલું કે આ બેઉમાં શો ફરક ?
ફરક આ છે : જાણવાની બાબત થોડી વ્યાપવાળી છે. તમારી આંખો બંધ હોય અને સામે કોઈ ઘટના ઘટિત ન થતી હોય તોય મન સ્મૃતિના આધારે કો’ક ઘટનાને આકાર આપશે. અને જ્ઞાતાભાવ તીક્ષ્ણ ન હોય તો સામે ન ઘટી રહેલી ઘટના, લુપ્તપ્રાય થયેલી ઘટના પણ સાધકના મનમાં રાગ-દ્વેષ જન્માવી શકે.
દ્રષ્ટાભાવમાં જોવાનું છે. તે સમયે કોઈ ઘટના ઘટતી હોય તો એ ઘટનાને માત્ર જોવી, તેના કારણે રાગ-દ્વેષમાં ન જવું આ દ્રષ્ટાભાવ થયો. આમ, ઘટના ઘટે ત્યારે દ્રષ્ટાભાવ... પણ ઘટના ન ઘટતી હોય અત્યારે, પણ સ્મરણ થઈ આવે ઘટનાનું, તે વખતે તેમાં રાગ-દ્વેષ ન કરવા તે
શાતાભાવ.
મહાત્મા બુદ્ધ એક વૃક્ષ નીચે બેઠા છે. ધ્યાન હમણાં પૂરું થયું છે. આંખો ખુલ્લી છે.
થોડીવારે બે-પાંચ ભાઈઓ આવે છે. એમની પાગલ બહેન ઘરમાંથી ભાગી છૂટી છે. પગેરા પરથી આ બાજુ થઈને નાસી ગઈ હોય તેવું લાગે છે. પરંતુ શિલા જેવો ભાગ હોવાથી પગલાં અહીં ઉપસી શકે તેમ નથી. એથી ખરેખર કઈ બાજુ ગઈ હશે તે ખ્યાલ નથી આવતો.
ત્યાં એ લોકોએ બુદ્ધને જોયા. એ લોકો ત્યાં આવ્યા અને બુદ્ધને પૂછ્યું : એક યુવાન છોકરી આ બાજુથી ક્યાંય ગઈ હોય એવો ખ્યાલ તમને છે ?
બુદ્ધની આંખો ખુલ્લી હતી. પણ એમણે શું જોયેલું ? એમણે કહ્યું : પરમાણુઓનો એક જથ્થો - એક શરીર આમ ગયેલ; પણ તે ભાઈ કે
સાધનાપથ
§0
