________________
સાધનાનાં ચાર ચરણો
એક મુનિરાજ પોતાની પાસે રહેલ વસ્ત્ર, પાત્રને ઓળખે છે; પણ એ પદાર્થો સાથે રાગાત્મક સંબંધ તેમનો નથી. વસ્ત્ર, પાત્ર સાધના માટે જરૂરી છે; માટે એ રાખે છે. પણ એ પર રાગ શેનો હોય ?
મુનિનું પૂરું અસ્તિત્વ પ્રભુથી ઓતપ્રોત છે. ત્યાં બીજાને રહેવાની ગુંજાઈશ જ નથી ને ! હા, શરીરના સ્તર પર વસ્ત્રો રહી શકે; પરંતુ ગમા-અણગમાના સ્વરૂપે મનમાં એમનો પ્રવેશ વર્જિત છે.
લીચિના જીવનની ઘટના મને યાદ આવે છે. લીચિ યુવાન હતો. તેના ગામમાં આવેલ મઠમાં એક પ્રભાવશાળી સંત આવ્યા. લીચિ એમને વંદન કરવા ગયો.
સંતે લીચિના ચહેરા પરના વૈરાગ્યને જોઈને પૂછ્યું : ‘દીક્ષાની કેટલી વાર છે ?' પહેલી જ વાર પોતાને મળેલ સાધક. પણ ગુરુ ફેઈસ-રીડિંગની કળાના સ્વામી હતા ને !
લીચિ કહે છે : ગુરુદેવ ! દીક્ષાનો વિચાર તો છે, પરંતુ મનમાં અવઢવ ચાલ્યા કરે છે ઃ દીક્ષામાં કેવું ફાવશે ? મનમાં વિકલ્પો ચાલતા રહેવાના કારણે નિર્ણય લેવાતો નથી.
ગુરુ હસ્યા. એમણે કહ્યું : વાહ ! તું ખરો બુદ્ધિશાળી ! જે મને, વિચારોએ, તારી બુદ્ધિએ તને અગણિત વાર નરક અને નિગોદની સફ૨ કરાવી; એ બુદ્ધિને તારે પૂછવા જવું છે ?
એવો એક જોરદાર પ્રહાર બુદ્ધિ ૫૨ લાગ્યો કે બુદ્ધિ છૂ થઈ ગઈ ! એણે કહ્યું : ગુરુદેવ ! અત્યારે જ મને દીક્ષા આપો. હું આપનાં શ્રીચરણોને સમર્પિત થવા ઇચ્છું છું.
ગુરુએ લીચિને દીક્ષા આપી. અને એ વખતે પોતાના સંપ્રદાયની પરંપરા પ્રમાણે પોતાની ચાદર લીચિને ઓઢાડી. પરંપરામાં બહુ જ મોહક રીતે કહેવાયું કે લીચિએ ગુરુને ઓઢ્યા હતા.
સાધનાપથ
૨૫
