________________
આત્મસ્મૃતિની પગથારે
ઉદયમાં ભળવાનું નહિ થાય. એને જોવાનું થશે. અશાતાનો ઉદય ચાલી રહ્યો છે. શરીર વેદનાથી ગ્રસ્ત છે. સાધક એ વેદનાના ઓથાર નીચે દબાતો નથી. એ શરીરમાં થતી વેદનાને જુએ છે.
આ જોવાની વાત, દ્રષ્ટાભાવ તે આપણો મૂળ ગુણ : દર્શન. આ ક્ષણોમાં રહેવું તે ગુણાનુભવ.
ગુણાનુભવ, સ્વરૂપાનુભવ શું કરે ?
પૂ. ચિદાનંદજી મહારાજ કહે છે :
નિજ અનુભવ લવલેશથી, કઠિન કર્મ હોય નાશ;
અલ્પ ભવે ભવિ તે લહે, અવિચલપુર કો વાસ.°
સ્વની અંદરની રમણતાનો આનંદ એવો તીવ્ર હોય કે શરીરના સ્તર પરની આ પીડાનો ખ્યાલ પણ નથી હોતો.
ચાર ડિગ્રી તાવમાં શરીર સેકાતું હોય, બેચેની તીવ્ર હોય અને એ વખતે એ દર્દીને સમાચાર મળે કે એક કરોડની લૉટરી પોતાને લાગી છે; તો તાવની પીડા ક્ષણભરમાં છૂ થઈ જાય કે નહિ ?
એ સુખ કરતાં આ આનંદ તો કેટલો ચઢિયાતો છે ! સ્વમાં હોવાનો આનંદ.
કર્મના ઉદયને જોવાનો થશે. બંધ વધુ પડતો થશે નહિ કર્મનો. નિર્વિકલ્પતાની પૃષ્ઠભૂ મળી ગઈ. રાગ-દ્વેષની શિથિલતા થઈ તો બંધમાં તીવ્રતા ક્યાંથી આવશે ?
અલિપ્તતા અને લિપ્તતાની વાત જ્ઞાનસારે સરસ રીતે કહી છે : ‘અલિતો નિશ્ચયેનાત્મા, નિશ્ચ વ્યવહારતઃ'.
૭. ૫૩, સ્વરોદય જ્ઞાન
સાધનાપથ
૭૯
