________________
૩૯
તંતુએ વણતા હતા. ચાર હજાર વર્ષો પહેલાંના એવા નમૂના અને ઝીણા વણાટના તંતુએ આજે પણ સૂક્ષ્મ કાચથી જોવા પડે છે. અને આજનાં યંત્રાને વણાટ એ હજારે વર્ષોં પરને! વણાટ સાથે સરખાવતાં ઊતરતી જાતના માલમ પડે છે.
વધતા જતા ઉદ્યોગ સાથે ઇજીપ્તના સ્વતંત્ર લેાકેા પણ કારીગર અનતા જતા હતા. વિકાસ પામતા ઉદ્યોગ સાથે દરેક વેપાર તથા ધે! આજે હિંદમાં છે તેવા વર્ણો જમાવતા હતા અને એક વર્ણમાં જન્મેલાં બાળકા પેાતાના બાપદાદાના ધંધા ચાલુ રાખતા હતા. વેપાર ઉદ્યોગોને વિકાસયુદ્ધમાંથી આવતા ગુલામેાની મહેનતથી આગળ વધતા જતા હતા. રાજા રામેસીસ ત્રીજાએ એટલા બધા ગુલામે! પકડી આપ્યા હતા કે એણે એક લાખ તથા તેર હજાર ગુલામે 'દરેાને ભેટ કર્યાં હતા. એવા ગુલામ કામદારામાંથી કામના ખેાજા નીચે મરણ પામવા ઉપરાંત ધણા ગુલામેાને દેવના બલિદાન તરીકે વધેરી દેવામાં આવતા હતા.
ઇજીપ્તની સમૃદ્ધિ વધારનાર કામદારા પર સતત ચાલતા આવા ધાતકી તથા ભયંકર વર્તાવ સામે કાઈ કાઈ વાર ઇજીપ્તના કામદાર પાકાર ચલાવતા તથા હડતાલ પર પણ જતા, એવા ઉલ્લેખ ઇજીપ્તના ઇતિહાસમાંથી જડી આવે છે. એક વખતે તે ઇજીપ્તના ભૂખે મરતા કામદારોએ ઉદ્યોગેાના એક મેટા સ્થળપર ચડાઈ કરી હતી. “અમે ભૂખ અને તરસના માર્યાં અહીં દોડી આવ્યા છીએ. અમને કપડાં આપે. અમને તેલ આપે અને અમને ખારાક આપે,” એવા પેકારે એ કામદારેએ કર્યાં હતા. ગ્રીક ઇતિહાસકારોને એવા ઉલ્લેખ છે કે એ ગુલામ કામદારાએ જુલ્મે નહિ સહુન થવાથી બળવેા જગાવ્યા હતા. એક મોટા ઇલાકા જીતી લીધા હતા. અને તે ઈલાકા પર લાંબા વખત સુધી પેાતાને અમલ જારી રાખ્યા હતા.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
