________________
૧૫૩
હતું નહિ. આકાશ નહેાતું અને માથા પરનું સ્વર્ગનું છાપરૂં પણ નહેાતું. ત્યારે આ બધુ શું હશે ? મહાસાગરના અગાધ ઊંડાણમાં ત્યારે મૃત્યું હતું નહિ. અમરત્વ પણ હતું નહિ. ત્યારે દિવસ અને રાત કશું નહતું. ત્યારે અંધારૂ હતું અને ભયંકર અંધકારમાં બધું ઢંકાયેલું હતું. ત્યારે આકાશ વિનાને મહાસાગર હતા. પછી ઢંકાઈ રહેલું વન પરમાણું બહાર નીકળ્યુ અને એમાંથી સર્જક ઉત્તેજના સ્ફુરી. પછી પ્રેમ આવ્યું!, મનમાં રસ્ફુરણા થઈ, હૃદયમાંથી કવિએ જાગ્યા અને સાયલા અને નહિ સર્જાયેલા પદાર્થો વચ્ચે વિચાર ચલાવવા લાગ્યાં. પછી ચેતનની એક ચિનગારી આકાશમાંથી અને પૃથ્વીમાંથી આવી અને બધે પથરાઈ ગઈ. પછી બીજ વાવવામાં આવ્યાં અને મહાન શક્તિએ ઉદ્ભવ પામી. કુદરત હતી અને ઇચ્છાશક્તિ હતી પણ તેનું રહસ્ય કાણ જાણે? શી ખબર શામાંથી આ વિવિધ સૃષ્ટિ સર્જાઈ હશે? દેવેશ પેાતે તે પછી સર્જાયા. જેમાંથી આ બધું મહાન સજન યું તે કાઈ મહાન દ્રષ્ટા જે કાઈ સ્વર્ગમાં છે તે જાતે! હશે. શી ખબર તે પણ ન જાણતા હાય ! ’’
ઋગ્વેદના એક ખીજા કાવ્યમાં માનવ જાતના પહેલાં માબાપે વચ્ચેને સવાદ છે. એમાં એક પુરુષ તુતે, એક સ્ત્રી હતી. પુરુષનું નામ યમ હતું સ્ત્રીનું નામ યમી હતું. અને ભાઈ ખેન હતાં. એન ભાઈ ને પેાતાની સાથે જાતિય સંબંધ બાંધવા કહેતી હતી, લલચાવતી હતી અને સમજાવતી હતી કે દેવાએ ભાઈ ખેનના સંબંધમાં ન! ભલે પાડી હોય છતાં પણ તે માનવ જાતની ઉત્પત્તિ માટે જરૂરને છે. યમ નૈતિક કારણો આપીને તેને તેમ કરતી અટકાવે છે. યમી અધી લાલચે આગળ ધરે છે અને છેવટે ચમને કાયર કહે છે. એ વાત આટલેથી અટકાવવામાં આવી છે.
આ બધી કવિતાના વસ્તુ પરથી વિચારને ઉત્તેજના મળતી હાય છે. જીવનનાં બધાં મંથને!માં આ જાતીય મથન હતું. એમાં મનુષ્યના
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
