________________
૧૧
ઉદ્યોગવાદને તરતજ દેખાઈ ગયું કે પેાતાને ત્યાં પકવેલે માલ પેાતાની પ્રજા ખરીદી શકે તેથી ઘણા વધારે છે. તથા પેાતાના બજારે પેાતાની ઉત્પાદનશક્તિ માટે ખૂબ ટૂંકાં પડે તેવાં છે. પછી એ ઔદ્યોગિક ક્રાંતિમાં માલિકને પેાતાના માલ માટે પરદેશના બજારા શાધવાની જરૂર જણાઈ. એ મારે ત્યાં હતાં જ્યાં ઔદ્યોગિક ક્રાંતિ પહોંચી ન હતી. એશિયાના બધા દેશે। હસ્તઉદ્યોગની સાદાઈમાં શાન્ત અને સંતેષી હતાં. પણ એક દિવસ ઉત્પાદક સંજોગેાનાં પરિબળેથી દારાઈ ને પશ્ચિમની પ્રજાએ પરદેશમાં બજાર શે।ધવા દૂર દૂરના દિરયામાં ઘૂમવા માંડી. એગણીસમું શતક નવા અને જૂનાની ઝપાઝપી જેવું જ્યાંત્યાં દેખાવા લાગ્યું. ઔદ્યોગિક ક્રાંતિ કરતા અને બજારો શોષતા યુરેાપ સાથે હસ્તઉદ્યોગ કરી કરીને થાકી ગએલેા એશિયાના વૃદ્ધ દેહ અથડાઈ રહ્યો. એશિયાની રાજાશાહીવાળી અને હસ્તઉદ્યોગના અ`કારણવાળી સંસ્કૃતિ યુપની યાંત્રિક સસ્કૃતિની હરેાળમાં જૂની જણાઈ. જાણે ઐતિહાસીક વિકાસક્રમનાં પરિબળેા આગલું પગલું યુરોપ પર માંડતાં હતાં, યુરેાપ નવું થતું હતું. એશિયા જૂના બનતા હતા.
સેાળમી સદીની શરૂઆતમાં સાહસિક જ઼ીર’ગીએ હિંદમાં પેાતનું થાણું. જમાવીને મલાકાને જીતતા હતા, મલાયાની સામુદ્રધુની સર કરતા હતા અને તેમના પાણી પર ચીતરી કાઢવાં હોય તેવાં વહાણા અને ભયંકર તાપેા સાથે ઈ.સ. ૧૫૧૭માં ચીનના કેન્ટીન અંદર પર ઊતરતાં હતાં.
એ સાહિસકા હતા. યુરેપના બીજા દેશમાં પણ એવાજ સાહસિકા એશિયા પર પેાતાની ગૃવૃત્તિની પાંખે! ડાવી રહ્યા હતા. એ સાહિસકે! હતા અને પૂર્વના લેાકેાના શિકાર કરવેા, પૂના પ્રદેશાને રંજાડવા અને પૂર્વના નગરેશને તારાજ કરવાં તથા પૂર્વની સંપત્તિની લૂ'ટ ચલાવવી તે એમના સાહસના એક બીજાથી ચઢિયાતા પ્રકાર) હતા.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
