________________
૩૩૫
જાપાનને બીજા એશિયાના દેશની જેમ હજમ કરી જવા માગતા યુરેપી શાહીવાદના સંચારને એ રીતે હીડીસીએ રવાનગી આપી દીધી તથા ત્યારપછી એ પોતે ૧૫૯૮માં પિતાના મરણ પછી ચેડે પાસે ટાકિયાની નવી રાજધાની બાંધવાનું વચન લઈ મરણ પામ્યા.
હડીસાના મરણ પછી આમેવાસુ સત્તા પર આવ્યો એણે પિતાની બધી શક્તિથી અને ક્રૂરતાથી જાપાનમાં શાંતિ સ્થાપી તથા લેકેને માટે નીતિના કાયદા પણ ઘડ્યા. લશ્કરી સત્તાથી દેશ પર અધિકાર જમાવ્યા પછી એને જણાયું કે જાપાન પર હવે યુદ્ધની જરૂર નથી. એકલી તલવાર પર મુસ્તાક રહેતા પિતાના સામુરાઈ લોકેને એણે સાહિત્ય અને ચિંતન તરફ દોરવા માંડ્યા તથા તેમને કલા તરફ પણ આકર્ષવા માંડ્યા. એના અધિકાર દરમિયાન જાપાનમાં સંસ્કૃતિનાં સ્વરૂપ ખીલવા માંડ્યાં તથા લશ્કરવાદ સડવા લાગ્યો. અને તે પણ એ લશ્કરવાદના વડા પાસે લેકશાસનના ખ્યાલ હતા નહિ. એણે જાહેર કર્યું કે પોતાના ઉપરીની આજ્ઞાની અવગણના કરવી એ સૌથી મેટે અપરાધ છે. જે માણસ પોતાના દરજ્જાની બહાર આવવા પ્રયત્ન કરે છે તેને કાપી નાંખવો જોઈએ તથા સરકાર સામે બળવો કરનારના આખા કુટુંબનો નાશ કરવો જોઈએ. માણસોના સમાજને માટે રાજાશાહી અને લશ્કરવાદ એજ સૌથી સારામાં સારી વ્યવસ્થા છે એમ એ માનતો. એણે રાજાશાસનનું તંત્ર ખૂબજ વ્યવસ્થિત બનાવ્યું. રાજકારણ પુરુષોની જેમ ધર્મને એ સામાજીક શિસ્ત જાળવવાનું સાધન માત્ર માનતે. એના રાજકારણ મનને જાપાનના જુના ધર્મો, જૂની નીતિ તથા સ્વદેશભક્તિ એ બધાં પ્રજાકીય એજ્ય માટે અનિવાર્ય દેખાયાં. ઈ. સ. ૧૬૧૪માં એણે જાપાનમાં ખ્રિસ્તી ધર્મને ઉપદેશ ગેરકાયદેસર ઠરાવ્યો તથા ખ્રિસ્તી બનેલા બધા જાપાનીઓને પિતાના જૂના ધર્મને ફરીવાર
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
