________________
૨૪૪ હતું કે કોઈ પણ પ્રકારે સંપૂર્ણ સ્વાતંત્ર્ય હાંસલ કરવું જોઈએ. ઈ. સ. ૧૯૦૬ માં કલકત્તામાં દાદાભાઈ નવરેજીના પ્રમુખપણા નીચે મહાસભાની બેઠક મળી. એ અધિવેશનમાં ઔપનિવેશિક શાસન એ શબ્દનો પ્રયોગ થય. લોકમાન્ય તિલકનું એમ માનવું હતું કે સ્વરાજ એ અમારો જન્મસિદ્ધ હક્ક છે અને તે પ્રાપ્ત કરશું.
આઠમી ફેબ્રુઆરી ૧૯૦૮માં રૂસજાપાનયુદ્ધ શરૂ થયું. ચીને પણ પિતાના ઘરને સુધારે યુપીય પદ્ધતિ પર કરો શરૂ કર્યો હતા. આ બધા આંતરરાષ્ટ્રીય બનાવની અસર હિન્દ પર પણ પડતી હતી. ૧૯૦૫માં રશિયામાં ક્રાન્તિ થઈ. તથા ભુમાની સ્થાપના કરવામાં આવી. ૧૯૦૮માં તુર્ક યુવકેએ તુર્કીમાં પણ ફેરફાર કરવા માંડ્યા. બંગાળમાં ઠેરઠેર બહિષ્કારની લડત શરૂ થઈ ગઈ વિદ્યાર્થીઓનાં આંદલને કાબુમાં રાખવા સરક્યુલર નીકળ્યો.. વંદેમાતરમને ઉચ્ચાર કરવો એ ગેરકાયદેસર મનાયું. બારીસાલમાં અશ્વનીકુમાર દેજો બહિષ્કારની લડતને જોરદાર બનાવી. એ સમયે કાઈક અંગ્રેજ મેનેજરને વિલાયતી કાપડની જરૂર પડી પણ અશ્વનિકુમારની અનુમતિ વિના કેઈ પણ દુકાન વિલાયતી કાપડ વેચી શકે તેમ નહોતું. છેલ્લા મેજીસ્ટ્રેટે અશ્વનીકુમાર દત્તને પ્રાર્થના કરી અને ત્યારે જ અશ્વનીબાબુની અનુમતિથી અંગ્રેજને કપડું મળ્યું. આ સમયે પૂર્વ બંગાળનો ગવર્નર ફુલર હતો. એને આ બનાવથી ગુસ્સો ચઢી ગયો અને લોર્ડ કર્ઝનને મળવા પડ્યો. પછી આસામથી ગુરખા પલ્ટન બારીસાલ બેલાવવામાં આવી. પુલર સાહેબ બારીસાલ આવ્યા અને અશ્વનીકુમાર વગેરે કાર્યકર્તાનું અપમાન કરવા માંડ્યું. તે જ સમયે બારીસાલમાં પરિષદ મળતી હતી. પરિપદને અંગે એક સરઘસ નીકળ્યું. સરઘસ પર લાઠીમાર ચલાવવામાં આવ્યો. ૧૯૦૭માં રાજનૈતિક સભાઓને બંધ કરવા વિષેને એક કાનૂન બનાવવામાં આવ્યો. લાલા લજપતરાય તથા સરદાર અછતસિંહને એક જૂના કાયદા પ્રમાણે દેશનિકાલ કરવામાં આવ્યા.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
