________________
૧૦૨ નીતિના આચાર
એકેએક દેશમાં સામાજીક સંજોગેા પ્રમાણે નક્કી થતી નૈતિક વિચારસરણીને અનુરૂપ એવા નૈતિક આચારા ઊતરી આવે છે. અને એ આચારાને ઊકેલતાં આપણને સમજાઈ જાય છે કે ગમે તેવી મેાટી ભાવનાવાળા ધર્મ નીતિનાં સ્વરૂપા આચારમાં ઊતરે છે ત્યારે મૂળમાં તે સમયના આર્થિક સબધાને અનુરૂપજ ઘડાતા હાય છે. દુનિઆના ઇતિહાસની તવારીખમાં સંસ્કૃતીના પહેલા વ્યવસ્થિત સ્વરૂપ જેવા રચાયલા પર્શિયાના નૈતિક આચારા કેવા હતા તે આપણે જોવા જોઇ એ.
પર્શિયાના સૌથી મેાટા રાજા ડેરીઅસ પહેલે।, એના એક સ્મારકમાં લખે છે કે ફેવરીશને પકડવામાં આવ્યેા અને પછી મારી પાસે લાવવામાં આવ્યા. મે એનાં કાન નાક કાપી નાખ્યાં તથ એની ભ્ કાપી નાખી તથા એની આંખે! કાતરી નાંખી. પછી એને ખેડીએ પહેરાવી મારા દરબારમાં રાખવામાં આવ્યેા. સૌ લેાક એને જોવા માટે ટાળે મળતાં હતાં. છેવટે મેં એને ઈકબાટીનામાં શૂળીએ ચઢાવી દીધા........આહુરમઝદના મને મજબૂત ટેકે હતા. ભગવાન આહુરમઝદના રક્ષણ નીચે મારા લશ્કરે બળવાખેારાની કત્લ કરી તથા, સીરાંકાખારાને કેદ કર્યો. પછી મે એનાં કાન નાક કાપી નાખ્યાં અને આંખા કાતરી નાખી, મારા દરબારમાં એને 'દીવાન તરીકે રાખવામાં આવ્યા. લેાકેાએ એને જોચે! ને પછી મે' એને શૂળીએ ચઢાવ્યા.”
પર્શિયાની સરકારી નીતિને આચાર આવે! કરપીણ હતા. રાજદ્રોહીઓની કતલ કરવામાં આવતી તથા કેદીઓને ગુલામે તરીકે વેચવામાં આવતા. અળવાખાર પ્રજાઓના નગરને તારાજ કરવામાં આવતાં તથા તેમની સ્ત્રીઓ અને બાળકાને વેચવામાં આવતાં. પર`તુ શાસકેાના આચારાથી લેાકેાચારની નીતિ એળખાતી નથી. સામાન્ય રીતે પર્શિયન નરનારીએ ખૂબ સારાં અને ઉદાર
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
