________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અવતારી પુરુષ મહારાણા પ્રતાપ
વૈદ્ય રામસિંહજી ગોહિલ મહારાણા પ્રતાપને જન્મ તા. ૯-૪-૧૫૪૦ ના રોજ થયો હતો. મહારાણા પ્રતાપને રાજ્યભિષેક મેવાડના કુંભલગઢ નામના ગામમાં રાજમહેલમાં થયો હતો. મહારાણા પ્રતાપને સ્વર્ગવાસ તા. ૧૯-૧-૧૫૯૭ ના રોજ ઉદેપુર પાસેના ગામમાં થયો હતે. ચાવંડ ગામમાં ગોહિલનાં કુળદેવી શ્રી ચામુંડા માતાજીનું મૂળ સ્થાનક છે. મહારાણા પ્રતાપને ૧૧ રાણી તથા ૧૩ દીકરા હતા. મહારાણા પ્રતાપ બાદશાહ અકબરની સામે અણનમ રહેવા માટે જિંદગી પર્યત લડવા કે સામાન્ય માનવી સહન ના કરી શકે તેવી એમણે અને એમના કુટુંબે યાતનાઓ સહન કરી.
એક દિવસ એવો પણ આવ્યું કે મહારાણા પોતાની માતૃભૂમિ મેવાડનાં ચોવીસેય પરગણું હારી ગયા. પિતાના રાજકુટુંબને અરવલ્લી પહાડીની જાવરા ગુફામાં રાખ્યું અને તે માયરાની ગુફામાં, કે જ્યાં એમનું શસ્ત્રાગાર હતું ત્યાં, ઝૂંપડાં બાંધીને રહેવા લાગ્યા. બીજી બાજુ અકબરે મહારાણાને માથું લાવી આપનારને સવાલાખ સેનામહેર આપવાનું જાહેર કર્યું, આથી મુઘલ સેનાના લાખે માણસ અરવલ્લીનાં પથ્થરે પથ્થર અને ઝાડવે ઝાડવું ખૂંદી વળ્યા, આવી પરિસ્થિતિમાં મહારાણાએ પોતાના સૈન્યના બધા માણસોને છૂટા કરી દીધા અને પોતે એવા નિર્ણય પર આવ્યા કે મેવાડની ઘરતી છોડીને ચૂપચાપ કઈ અજાણ્યા સ્થળને આશ્રય લેવો. આ વાતની જાણ એમના અમાત્ય ભામાશાહ અને ભીલ સરદારને થઈ અને એઓ તરત જ વેરાન જંગલ ખૂંદતા માયરાની ગુફામાં આવી પહેચ્યા કે જ્યાં મહારાષ્ટ્રનું નિવાસસ્થાન હતું. આ વખતે એટલે કે ૧૫૭૮ માં ભામાશાહે મહારાણા પ્રતાપને ૨૦,૦૦૦ સોનામહેર અને ૨૫,૦૦,૦૦૦ ચાંદીના સિકકા ચરણેમાં ધરી દીધા. આ નજરાણું મહારાણાશ્રીને ચૂલિયા નામના ગામમાં આપવામાં આવ્યું હતું. એ જમાનામાં આ રકમ એટલી મેટી હતી કે મહારાણું ૨૫,૦૦૦ સૈનિકોને બાર વર્ષ સુધી નિભાવી શકે. આ રકમથી મહારાણાએ ઘોડા અને હથિયાર ખરીદીને એક શક્તિશાળી સેના તૈયાર કરી, જેમાં ૪૦૦૦ ભીલ સૈનિક પણ હતા.
મહારાણાએ સર્વપ્રથમ ૧૫૭૮ માં મુઘલેના દિવેર નામના એક અસરકારક થાણા ઉપર હુમલે કર્યો. આ વખતે દિર ઉપર મુલતાનખાં નામને એક મુઘલ સેનાપતિ અધ્યક્ષ હતા. મુલતાનખાએ હાથી ઉપર સવાર થઈને મહારાણા પ્રતાપની સેના ઉપર આક્રમણ કર્યું. મહારાણાની સેનાના સેનાપતિ આ વખતે મહારાણાના પાટવી કુંવર શ્રી અમરસિંહજી હતા. ખૂનખાર જંગ ખેલાયે. આ વખતે મહારાણને તે માત્ર સૈનિકોને દોરવણી જ પૂરતું જ ધ્યાન આપવાનું હતું.
કુંવર અમરસિંહજીના લશ્કરમાં સોલંકી અને પઢિયારના કક્ષાએ મુલતાનખાના હાથીના બંને પગ કાપી નાખ્યા. હાથી જમીનદોસ્ત થઈ ગયે, ઉપર બેઠેલ મુલતાનખાં જમીન પર પટકાય. એવે વખતે કુંવરશ્રી અમરસિંહજીએ વીજળીવેગે હાથી પાસે પહોંચી જઇને મુલતાનખાની છાતીમાં જોરદાર ભાલે ભોંકી દીધે. મુલતાનખાંની છાતી વીંધીને લલભગ એક ફૂટ ભાલો જમીનમાં ખૂંપી ગયો એટલે કે મુલતાનખાં જમીનમાં જડાઈ ગયા. આ દશ્ય મહારાણા દરથી જોઈ રહ્યા હતા. એઓ તcકાલ ઘટનાસ્થળ પર પહોંચી ગયા. કુંવર અમરસિંહજી પોતાના કામે લાગી ગયા. મુલતાનખાં જમીન પર તરત હતો. એણે મહારાણાની સામે જોયું અને એમને એમ લાગ્યું કે આ જ મહાબાહુ મહારાણા પ્રતાપ હશે. એણે તરત પૂછયું કે આપ જ મહારાણા પ્રતાપ છે? મહારાણાએ સાંતિક ભાષામાં હા કહી તેથી મુલતાનખાં આનંદવિભોર બની ગયું અને આત્મસંતોષ થયે કે મૃત્યુવેળાએ આવા વિરલ પુરુષનાં દર્શન થયાં.
[અનુસંધાન પ, ૬૮ નીચે ].
For Private and Personal Use Only
