________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
૧૧૪]
અકટોબર-નવેમ્બર/૮૫
[પશ્ચિક-રજતજયતી અ*ક
મહેસુલ વસુલ કરતા અને નાણાકીય જવાબદારી સંભાળતા અધિકારીએ ઉપર અંકુશ મૂકવા એણે એકબીજાથી વિરુદ્ધ પક્ષના ઢાય તેવા સયુક્ત અધિકારી નીમ્યા. એણે રાજ્યતંત્રમાં નાનામેટા ઘણા સુધારા કર્યા હશે તેની વિસ્તૃત ચર્ચા આવશ્યક નથી.
કવિઃ
ન્યાયઃ
અહમદશાહ કવિ હતા અથવા એને કવિતાને શાખ હતા. એણે લખેલાં કાવ્ય ઉપલબ્ધ નથી, પરંતુ મિરાત સિકંદરીએ અહમદશાહે સૈયદ મુરહાન અલદીનની પ્રશ'સામાં લખેલી એક ખેત આપી છે : કુતમે ઝમાને મા ખુરહાન બસ અરત મારા બુરહાન હંમેશાં ચું નામશ આશકારા.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સુલતાન ન્યાય આપવા માટે હુ જાગ્રત હતું. એની કેટલીક વાર્તા કહેવાય છે તે અનુસાર ખૂનના ગુના બદલ પેાતાના જમાઈને એણે દેડાંત દંડ આપેલા અને એક ગામડાના પટેલે અનાજના વેપારીને મારી, એની લાશ કાઠીમાં નાખી નદીમાં નાખી દીધેલી એની તપાસ કરી ગુનેગારને ફાંસીએ ચડાવેલા.
અહમદશાહ ઈસ્લામના નિયમ બરાબર પાળતા, નમાજ કે રાજા ચૂકતો નિહ તથા શેખ ફરીદમજ શકરના પૌત્ર શેખ રુનુદ્દીનના એ શિષ્ય હતા. શેખ અહમદ ગજબક્ષ ઉપર પણ એને પૂરતી શ્રદ્ધા હતી. શેખ અહમદ ખટ્ટુ અને શેખ બુરહાનુદ્દીનને પણુ ગુરુપદે માનતા.
એનું અંગત જીવન બહુ સાદું હતું. પોતાના પિતામહને ઘાત કરેલા એ માટે એ વાર વાર પશ્ચાત્તાપ કરી ખુદાની ક્ષમા માગતા અને તેથી જ એના મૃત્યુ પછી એને “ખુદાયગાને મતાકુર' તરીકે (અર્થાત્ ‘ખુદાની ક્ષમા મેળવેલે') સબાધવામાં આવ્યા છે.
સદ્દભુ` :
૧. મિરાતે સિકદરી-ફારસી, ડૈ। મિસસ
૨. હિસ્ટરી ઍલ્ફ ગુજરાત, પ્રા. કૈમીશેરિયત
૩. તારીખે ફરિસ્તા, બ્રીંગ્સ
૪, મિરાતે અહમદી, નવાબઅલી
૫. ગુજરાત, બેઈલ
૬. માંડલિક કાવ્ય, ગોંગાધર
૭. સૌરાષ્ટ્રના ઇતિહાસ, શ. હું. દેશાઈ ૮. રાસમાળા, કા
પાટીપ
૧. વિગતો માટે જુએ મારો લેખ ‘આશાવલ-કર્ણાવતી-અમદાવાદ,' અખંડાનંદ માસિક તથા ઈતિહાસદર્શન, ભા. ર.
ર. આ ગામનાં નામ જુદી જુદી પ્રામાં જુદાં જુદાં છે.
ર. મિરાત એહમદી-રાસમાળા-સૌરાષ્ટ્રના ઇતિહાસ
૪. મિરાતે સિક ંદરી છત્રસાલ ઝાલા નામ આપે છે, માંડલિક કાવ્ય કૃષ્ણુદેવ કહે છે, છત્રસાલ સંભવતઃ ઝાલરાપાટણના હતા.
૫. મિરાતા આ યુદ્ધને ઉલ્લેખ કરતી નથી (સૌરાષ્ટ્રના ઇતિહાસ). માંડલિક કાવ્ય સ્પષ્ટ કહે છે કે આ યુદ્ધમાં અહમદ્શાહની સેના વેરવિખેર થઈ ગઈ હતી.
૬. ફારસી શબ્દ” ખસી નાઝનીયામ દાઝુદાબર છે. એક પ્રતમાં “તાઉંસ પર” (મારનાં પીછાં જેમ) શબ્દ છે. દાઝુદાબર'ના ઘણા અર્થ થાય તેમાં એક સંપૂર્ણ નગ્ન' થાય છે.
છે. એજસ્, સરદારગેાક, ટાઉનğાલ સામે, જૂનાગઢ-૩૬૨ ૦૦૧
For Private and Personal Use Only
