________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પથિક-રજતજયંતી અક]
એકબર-બિર-૫ એ પછી દસ વર્ષ પર્યત એણે નાની મોટી ચડાઈઓ અને લડાઈએ કર્યા કરી, પરંતુ એ કેઈ નોંધપાત્ર નથી. મૃત્યુઃ
હિ. સ. ૮૪૫ (ઈ. સ. ૧૪૩૪)માં અહમદશાહ ગુજરી ગયા અને અમદાવાદમાં માણેકચોકમાં એને હજીરા છે ત્યાં એના મૃત દેહને દફન કરવામાં આવ્યો.
વીસ વર્ષની વયે ઈ. સ. ૧૪૧૧ માં ગાદીએ બેસી ૩૨ વર્ષ, ૬ માસ અને ૨૨ દિવસ (હિંદી વર્ષ પ્રમાણે) એણે રાજ્ય કર્યું. મૃત્યુ સમયે એનું વય ૫૨ વર્ષ, ૬ માસ હતું. રાજનીતિઃ | ગુજરાતના મહાન શાસકૅમાં અહમદશાહ કદાચ અગ્રસ્થાને છે. એણે વૃદ્ધ પિતામહના વારસામાં સમૃદ્ધ અને શક્તિશાળી ન કહેવાય તેવું રાજ્ય મેળવી, એનાં વિસ્તાર અને સત્તા વધારી માળવા કેકણ રાજસ્થાન સૌરાષ્ટ્ર અને સમગ્ર ગુજરાત ઉપર વિજય મેળવ્યા. અહમદશાહ દુરંદેશી અને હિંમતવાન સુલતાન હતો, પરંતુ રાજપૂત કુળમાં એના પૂર્વ જન્મેલા છતાં એણે એના પિતામહની મૂર્તિખંડનની પ્રવૃતિને વેગીલી બનાવી ગુજરાત સૌરાષ્ટ્રમાં કલાના અપ્રતિમ નમૂના જેવાં અનેક મંદિર ખંડિત કર્યા. રાજ્યતંત્ર સ્વાધીન કર્યા પછી ત્રણ વર્ષ માં જ એણે આ પ્રવૃતિને પદ્ધતિસરની કરવા અને વિકસાવવા મલેક તુફાનને તાજલમુકનો ખિતાબ આપી માત્ર મુતિભંજન અને મંદિર ખંડન તેમ થર્માતર કરવાનું કાર્ય સંપ્યું અને એ એને નિષ્ઠાપૂર્વક બજાવ્યું. ફરિશ્તા એની પ્રશંસા કરતાં કહે છે કે એણે હિંદ પાસેથી ખરાજ અને જમિયો જબરજસ્તીથી વસૂલ કર્યા અને કેટલાયે હિંદુઓને ઈસ્લામ સ્વીકારવા ફરજ પાડી. હિંદુ રાજાઓ અને જાગીરદારને એમની પુત્રીઓ પોતાને પરણાવવા માટે ત્રાસ આપ્યો અને કેટલાયને એમની મરજી વિરુદ્ધ ઈસ્લામની દીક્ષા લેવા ફરજ પાડવામાં આવી. અહમદશાહે એના મૂર્તિભંજનના કાર્ય માટેના ઉત્સાહ અને આવેશમાં સિદ્ધપુર સોમનાથ ગિરનાર આદિ સ્થળામાં કલાના અપ્રતિમ નમૂના જેવાં મંદિરને નષ્ટ કર્યા, એટલું જ નહિ, પણ અમદાવાદ આબાદ કરતી વખતે ગુજરાતના ઐતિહાસિક અને અનુપમ શિવાળ સમૃદ્ધ મંદિરો અને મકાને પાડી, એના પથ્થર અમદાવાદ લાવી ત્યાંની ઈમારતમાં વાપર્યા. - કોઈ શાસક પોતાની જ હકુમતનાં ગામ ઉજજડ કરે, પ્રદેશ વેરાન કરે અને લૂટે એ ન માની શકાય તેવી વાત છે, પણ એની પાછળ પણ આ પ્રકારની તીવ્ર લાલસા પડી હશે. આવાં કૃત્યેથી આવા મહાન સુલતાને એની કારકિદીને ઝાંખપ લગાડી છે. હિંદુ રાજાઓ:
. સુલતાને એનો વિરોધ કરતા રાજાઓનું બળ તેડી નાખ્યું અને એમને નમાવ્યા તેમજ એ સાથે ગુજરાતને સોલંકી અને વાઘેલા રાજાઓના સમયથી નાનાં નાનાં અનેક રાજય હતાં તે બધાં અહમદશાહે ખાલસા કર્યા અને જ્યારે એઓ બહારવટે નીકળ્યા અને તેબા કિરાવી દીધી ત્યારે સુલતાને સમાધાન કરી એમનાં ગામના ત્રણ ભાગ ખાલસા વહીવટમાં લઈ એક ભાગનો વાંટે એમને નેકરી કરવાની શરતે આપે. આ પદ્ધતિથી જમીનદનું જોર તૂટી ગયું.
સુધારો:
સુલતાને એના સૈનિકોને જે પગાર મળતો તેનો અર્ધા કરી નાખ્યો અને અર્ધાના બદલામાં જમીને આપી. સૈનિકે મુસ્લિમો હતા. એમને જમીને મળતાં એઓ કાયમી રીતે બંધનમાં આવી ગયા અને સેવા છોડી ચાલ્યા જવાના કે મેદાનમાંથી નાસી જઈ શત્રુને મળી જવાના કિસ્સા બંધ થઈ ગયા.
For Private and Personal Use Only
