________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
કેટકરની વિરલ શક્તિગણેશપ્રતિમા
શ્રી, રવિ હજારની ગણેશપૂજન ઉત્પત્તિ અને વિકાસ અંગે ઘણું સાહિત્ય ઉપલબ્ધ છે, જેથી પુનરાવર્તન કરવું ઉચિત માન્યું નથી. ગુજરાતની અદ્યાપિ જ્ઞાત પ્રતિમાઓમાં સૌથી પ્રાચીન એવી શામળાજીની ભુિજ ગણેશપ્રતિમા બાબત આ લેખકે અગાઉ 'પથિક'માં પ્રસિદ્ધ થયેલ લેખમાં શાસ્ત્રીય ચર્ચા કરેલી હતી.૧ વધુ વિગત માટે એ લેખ વાંચવા ભલામણ છે.
ગણેશના પ્રતિમાવિધાન અગેનાં વિવિધ સ્વરૂપે માં શક્તિ સાથેની દેવની સંયુક્ત યુગલપ્રતિમાને સામાન્ય રીતે “શક્તિ-ગણેશ” તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. લક્ષમી-ગણપતિ, ઉચ્છિષ્ટ ગણપતિ, મહાગણપતિ, ઊંત્ર ગણપતિ અને પિંગલ ગણપતિ વગેરે શત-ગણેશનાં સ્વરૂપ હોઈ એ તંત્રની અસર સુચવે છે. ક્રિયાક્રમેઘો મંત્ર મહેદધિ મંડાવ ઉત્તરકામિકાગમ અને વિનેશ્વરપ્રતિષ્ઠાવિધિ વગેરે સગોમાં આ સ્વરૂપ અંગેની માહિતી મળે છે. પ્રસિદ્ધ યાત્રાધામ અંબાજીથી આશરે પાંચ કિ. મી. દુર દેટેશ્વર તીર્થના સ્થળે અવેવણ દરમ્યાન આ લેખકને શક્તિ–ગણેશતી એક વિરલ પ્રતિમા જોવા મળી હતી. દાટેશ્વરના મુખ્ય દેવાલયના ઊંચા ઓટલાવાળા પ્રાંગણમાં કેટલીક નવી નાની દહેરીઓ.
For Private and Personal Use Only
