________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પથિક-રજતજયંતી અંક] એકબર-નવેમ્બર/૫
[૧૮ પણ ઉચ્ચ શિખરો સર કરી ગઈ, છતાં ઉર્દૂ તખ્તા પર ગુજરાતના નાયક બંધુઓએ પણ સ્ત્રીભૂમિકા દ્વારા ખૂબ જ ખ્યાતિ પ્રાપ્ત કરી હતી, જેમાં ભાદન–સ્ટારમાં નર્મદાશંકરને હું ઘણી વાર યાદ કરું છું. તખ્તા પર એમના સુંદર-સુડોળ ચહેરા અને દેહની મોહકતા ઉદ્દે તખ્તાની અનેક તારિકાઓને પણ ભુલાવે તેવી હતી. માઇનસ્ટાર તરીકે “માદન” સંસ્થા બંધ થયા પછી ગુજરાતી રંગભૂમિ પર આ કલાકારે સારી નામના મેળવી હતી.
એક સાંભળેલે પ્રસંગ યાદ આવે છે. કલકત્તામાં આપણે એક પૌરાણિક નાટકની રજૂઆત થવાની હતી તેમાં આપણા પૌરાણિક પાત્રોમાં પવિત્ર અને પતિવ્રતા સ્ત્રીભૂમિકા ત્યારની કપ્રિય મહાન અભિનેત્રીને ભજવવાની હતી. આ વાત કલકતાની નાટય-શોખીન પ્રજાએ જાણી અને “આપણી પૌરાણિક પવિત્ર સનારીની ભૂમિકામાં એક નદી રજૂ થાય” એ એઓને શરમજનક લાગ્યું. થિયેટર પરના બર્ડ વગેરે તેડી ફાડી નાખ્યાં, તેફાન થયું અને આખરે એ ભૂમિકામાં એક સારા પુરુષને જે સ્ત્રીભૂમિકા કરતા તેને, સોપવામાં આવી. આ હતી પ્રેક્ષકેની આપણા ધાર્મિક પાયા પ્રત્યેની પૂજનીય નજર
ઉ૬ રંગભૂમિને, એનાં યાદગાર નાટકને, એ નાટકોનાં લેખકને કંઈક ખ્યાલ આવે એવી હિંદીમાં છપાયેલી-એ સમયના અનેક નાના-મોટા-નાટયકારો-લેખક-કવિઓ-મુનશીની કૃતિઓને અમુક સફળ ભાગ-લખનૌની “અકાદમીએ બહાર પાડ્યો છે, જેમાં ઘણાં ન સાંભળેલા નાટયકારોલેખનાં નામ-એમણે લખેલાં નાટ વગેરેની વિગતે વાત કરી છે.
આપણી ગુજરાતની આજ સુધીની રંગભૂમિની તવારીખની એકે એક વિંગત છપાઈ છે? તમે વાંચી છે?
હા, સ્વ. મુ શ્રી જયંતીભાઈ ત્રિવેદીએ આ વિશે એક સુંદર પુસ્તક–મહામહેનતે પ્રસિદ્ધ કર્યું છે. શ્રી મધુકરભાઈ રાંદેરિયાએ એ તૈયાર કરવામાં ખૂબ જ ભાગ ભજવ્યો છે. એટલી પણ નોંધ લેવા જેવું કામ થયું જ છે છતાં ગુજરાતી રંગભૂમિને સિલસિલાબંધ ઈતિહાસ ક્યારે કેણ રજૂ કરશે? આપણી સરકારને કઈ જણાવે તો?...બાકી તે
“કબ તક ખીચે રહાણે, કબ તક તની રહેગી,
કિસકી બની રહીં હૈ, કિસકી બની રહેગી ?” ધ: જે આપણે પારસી બિરાદરોને “ગુજરાતી” તરીકે સ્વીકારતા હોઈએ તે એએની કારકિર્દી રંગભૂમિના ઘડતરમાં શરૂઆતથી જ થઈ હતી એ વાત આપણે સ્વીકારવી જ જોઈએ. સ્વ. શ્રી સેરાબજી ઓગર, શ્રીરાબજી કેરાવાલા સુધીના પારસી બિરાદરેએ ખૂબ જ ખેલદિલીપૂર્વક તખ્તાની -ઉર્દ તેમજ ગુજરાતી તખ્તાની સેવા કરી છે, એટલું જ નહિ, પણ સ્વ. શ્રી સોરાબજી કાત્રક તે ગુજરાતી નાટક કંપનીમાં પોતાની દિગ્દર્શનની કલા તેમ બુલંદ અવાજ સાથેના અભિનયથી એક અવિસ્મરણીય છાપ એ સમયને પ્રેક્ષકોના હૃદયમાં મૂકી ગયા છે.” ઠે. ૭, ત્રિમૂર્તિ સંસાયટી, ગુલબાઈ ટેકરે, અમદાવાદ-૩૮૦૦૧૫
અધેરીને ગંડુરાજા
(સયા) ગોળખાંડના સરખા ભાવે, સરખા સર્વ અનાજના, અભણને શિક્ષિતના સરખા, સરખા શાક ફળો કેરા, ખજૂર ને ખાજાંના સરખા, ઘણું થયું સરખું હવે,
અંધેરીના ગડરાજની જે બેલે સો તાણીને. મણિનગર, અમદાવાદ-૩૮૦૦૦૮
નટવરલાલ જોશી
For Private and Personal Use Only
