________________
આનંદઘન પદ
600
૬૩
લેવાની વિનંતી કરી રહ્યો છે.
દાસકો સુધારી લેહુ - બહુત કહા કહિયે આનંદઘન પરમ રીત નાઊંકી નિવાહિયે.....૧૪,
૮૫
ભૂતકાળમાં નામ - સ્થાપના - દ્રવ્ય-ભાવથી કરેલી પ્રભુના બાહ્ય સ્વરૂપની ભકિતથી નરસિંહ મેહતાને જેવા ભાવ હતા તેવા શ્રી કૃષ્ણજીના (માથે મુગટ, શરીર પર પિતાંબર, હાથમાં વાંસડી રૂપે) અંતરમાં દર્શન થયેલા. આ ભકિતમાર્ગ અને ભૌતિક વ્યવહાર તેમના માટે સાચો છે પણ આત્માનો શુદ્ધ સનાતન માર્ગ તે આત્માની રૂપાતીત અરૂપી દશાવાળો માર્ગ તો કોઈકને જ હાથ ચડે તેમ છે. એવો કઠિનતમ માર્ગ પણ અમને હાથ લાગેલ છે એમ યોગીરાજ કહે છે “હે નાથ ! વધુ શું કહિયે ? આ દાસને આપ સુધારી લ્યો. મારી બધી ભૂલોની ક્ષમા આપો અને આનંદઘન પ્રભુનો પરમ શ્રેષ્ઠ રીતનો જે માર્ગ છે તે માર્ગે મને ચડાવી દ્યો અને આપનો માર્ગ નિભાવવા પાછળ આપના નામનો ચિલો ચાલુ રહે એજ માંગણી આપની કને છે. આ દાસ આપની પાસે આના સિવાય બીજુ કશુંજ માંગતો નથી !”
આ આખુ પદ ક્ષાયિક સમકિતિ કૃષ્ણ મહારાજા કે જે ભાવિ તીર્થંકર થવાના છે તેમની ભક્તિને ઉદ્દેશીને લખાયુ છે, જેમાં આદર્શ સુનાથની ભકિત કરી સુનાથને મેળવવાનો અને પોતાના આત્માને સુનાથ બનાવવાનો છે. અનંતકાળની રખડપટ્ટી દૂરી કરીને આત્માને મોક્ષપદ પમાડવાનો છે. આ પદમાં વ્યવહારથી ભલે યોગીરાજે કૃષ્ણની ભક્તિ કરી પણ તત્ત્વથી તો પોતાના હૃદયમંદિરમાં જે બેઠા છે તે પરમાત્માનીજ ભકિત છે. એમનામાં વિવેક જાગ્યો છે એટલે એ અન્યની ઉપાસના કરે છે એ વાત એના ‘સુનાથ’ સારી રીતે જાણે છે એની એને ખબર છે. પોતાને પરમાત્મપદ પામવામાં જે મુશ્કેલી છે તેમાંથી રસ્તો કાઢવા તે પ્રભુને વિનવે છે અને આ તો અન્યનો ઉપાસક છે મારે શું ? એનો ઉદ્ધાર જયારે થવો હશે ત્યારે થશે તેવો દ્વિધાભાવ-ઉપેક્ષાભાવ ન રાખવા વિનવે છે. દુવિધા શબ્દના પ્રયોગની પાછળ પણ આક્ષેપ છે કે ભકતને પ્રભુને ઉપાલંભ આપવાનો હક છે. ભકત ભક્તિના ભાવમાં આવીને
જ્ઞાનને અનંતાગુણોની સહાય છે, તો રાગને અનંતા દોષોની સહાય છે.
