________________
પરિશિષ્ટ - ૪
એટલે કે મિથ્યાત્વ સુચક શબ્દ છે.
આત્મા અનાદિથી સત્તાથી શુદ્ધ છે, પૂર્ણ છે, તેથીજ દેહભાવથી પર થવાની વાત છે. આત્માનું અધિષ્ઠાત્ નિત્ય જાગૃત અવસ્થામાં વેદાવું જોઈએ.
ગોરક્ષ શબ્દમાં ‘ગો’ પછી ‘’ અક્ષર યોગાગ્નિ સૂચક છે. આમ પણ વર્ણમાળામાં “ર” અગ્નિતત્ત્વસૂચક વર્ણ જણાવેલ છે. આ યોગાગ્નિ આત્મપ્રદેશ ઉપર રહેલ કર્મરજનું નિર્મૂલન કરે છે. નિર્જરા આત્યંતિકપણે અનુભવાય છે. આગળ ગોરક્ષ શબ્દમાંનો “” વર્ણ સપક સૂચક છે. એ બતાવે છે કે સર્વ કર્મ ઉપાધિથી પૂર્ણ નિર્મુલન થઈ શુદ્ધોપયોગમાં રમણતા કરવી. સ્વ તત્ત્વમાં રમણતા - વેદન - અનુભવન એ જ જ્ઞાન ચેતનાનું લક્ષણ છે. લક્ષણથી લક્ષમય થવાનું છે. તેથી જ ‘ગોરક્ષ’ શબ્દથી પ્રમાતાથી પ્રમેય અને પ્રમેયથી પ્રમાણ એવા ચૈતન્યમાં લીન થવાનું છે. અર્થાત્ આત્મા વડે આત્માએ આત્મામાં અપ્રમત્તપણે લયલીન થવાનું સૂચવે છે. કથા “ગોરક્ષની છે પણ લક્ષ્યાર્થ એ છે કે શુદ્ધ ચૈતન્યમાં રમમાણતાનો લક્ષ્યવેધ કરવાનો છે.
અહીં, “ચત્ મત્યેન્દ્ર ગોરક્ષ આયા’ - ‘ચત્ મછંદર ગોરખ આયા’ માં આયા” શબ્દ જાગૃત સ્થિતિ એટલે કે સભાનતાપૂર્વકની આત્મજાગૃતિ અર્થાત્ આત્માનું વેદન - આત્માનુભૂતિ કરવી. “આયા’ શબ્દમાંના ‘આ’ અક્ષરથી આત્માની અવ્યાબાધ સ્થિતિમાં પરિણામ પામવું. વર્ણમાળામાં ‘ય’ વાયુતત્ત્વ સૂચક છે. જેનું પરિણમન નક્કરતા છે. વાયુનું ભક્ષણ કરનારા યોગીઓ તેના પર જીવનારા હોય છે. અહીં વાયુનો જય તો મનનો જય” એ ઉકિતથી મનોજય કરવાનું સૂચવે છે. પરંતુ મન જ જયાં જડ છે અને પદ્ગલિક છે તો તેના જીતવાના પુરુષાર્થથી કાંઈ આત્મા પામી શકાતો નથી. જડની સત્તા જેમ સ્વતંત્ર છે તેમ આત્માની સત્તા પણ સ્વતંત્ર છે. જડના અવલંબનથી આત્મા પમાતો નથી. એટલે કે “પદ્રવ્ય, પરક્ષેત્ર, પરફળ અને પરભાવથી “સ્વદ્રવ્ય, સ્વક્ષેત્ર, સ્વકાળ (વર્તમાન સમય) અને સ્વભાવને પમાતો નથી. જડના આલંબનથી અશુભથી છૂટી શુભમાં જવાય છે પણ શુદ્ધ થવાનું નથી. શુદ્ધ થવા માટે, મુકતાવસ્થા માટે તો બધાંય શુભ અશુભથી છૂટા થવું પડે અને તે માટે તો
