________________
આનંદઘન પદ - ૧૦૫
3ชน
આવે તેને બેસાડી દેતાં - અવર્ણવાદ બોલતાં તેને શરમ આવતી નહોતી. વળી તે દુર્બદ્ધિને પરણેલો હતો, તેથી આ બંનેના વૈરાગ્ય બેટાનું મોટું જોતાંજ તેના. મોતિયા મરી ગયા. સામાન્ય વેરાગ્ય થાય ત્યારથી ખોટી બુદ્ધિ અને પારકી ઈર્ષ્યાનો ત્યાગ થવા માંડે છે. - સમતાને વૈરાગ્ય નામનો બેટો જમ્યો એટલે ભાઈ વિવેકે વધામણીના. મંગલ સમાચાર મમતા-માયા, તેમના ભાઈ સુખદુઃખ, તેમના દાદા દાદી મત્સર • દુબુદ્ધિ, તેની વ્હેન તૃષ્ણા અને એના દીકરા કામક્રોધ બંધાને મોકલ્યા. ચારેબાજુ મંગલરૂપ વધાઈ ગાવામાં આવી. જેમ જેમ સમાચાર મળતા ગયા તેમતેમ તેમના અહમ્ અને મદ ગળવા માંડ્યા, એક પછી એક ક્રમબદ્ધ પર્યાય પલટાવાની શરૂઆત થવા માંડી. સાથે ચેતન પર તેજપ્રકાશના પૂંજ પથરાવા માંડ્યા. અજ્ઞાન તિમિર ગળવા માંડ્યું. મમતા-માયાને જન્મની વધાઈઓ ઉજવવામાં રસ નહોતો કારણ કે અનાદિકાળથી સત્તા જમાવીને બેઠેલ તેમનું આસન હચમચી ઉઠ્યું હતું.
પુણ્ય પાપ પાડોશી ખાયે, માનફામ દોઉ મામા; મોહ નારકા રાજા ખાયા, પીછે હી પ્રેમ તે ગામા...૩. પુન્ય અને પાપ નામના બે આશ્રવ દ્વારો થકી જીવ રૂપી સરોવરમાં જે ગંદુ-મલિન પાણી આવતું હતું તે અટકી ગયું અને સ્વચ્છ નિર્મલ જલથી સરોવર ભરાવા માંડ્યું અર્થાત્ એક પછી એક ગુણોનો વિકાસ થતાં સ્વચ્છ પુણ્યા બંધાવા માંડયું.
હવે બાકી રહેલા માન અને લોભ તે મમતા અને માયાના મામા થાય કારણ કે માયા મમતાની માતા મોહિનીના તે બંને ભાઈ થાય એટલે મમતા માયાના તે મામા થાય. તે બંનેનો પણ આ વૈરાગ્ય બેટાએ નાશ કર્યો. આઠ પ્રકારના મદમાંથી એક પણ મદ સંઘરવા જેવો નથી. સત્તરભેદી પુજામાં - ‘પાપ પખાલ મનમેં ધરતા - માન મદમેં પરિહરતાં’.
પાપનું પ્રક્ષાલન કરવા પરમાત્માની પ્રક્ષાલ પુજા કરતા મારા પાપ દોષોને હું મનથી પણ ત્યાગુ છું એવા ભાવ મનથી ચિંતવવાના છે અને લોભને સ્વયંભુ
નિશ્ચયમાં અહંકારને જોવાનો હોય છે.
