________________
આનંદઘન પદ - ૧૦૯
૩પ૯
૧૧.
શુદ્ધ દેવ ગુર સુપસાય રે - મારો જીવ આવે કાંઈ હાય રે, પછી આનંદઘન પદ થાય. જીવણજી....
આનંદઘનજીની સમતાદેવી પ્રથમ સદ્ગર દેવને પ્રણામ કરે છે અને પછી પોતાના પતિને અંતરમાં સુજ્ઞાન ટકી રહે તે માટે સરસ્વતી માતાને પગમાં પડી વંદના કરતાં માંગણી કરે છે કે મારા સ્વામી આતમદેવનું નામ જીવણજી છે. તેઓ પોતાનો સ્વભાવ છોડીને સંસાર સંબંધી ચિંતા સેવી રહ્યા છે. તેમને સુમતિ આપજો કે જેથી પોતાના ઘરને છોડી બાહ્યભાવમાં પરઘર ભટકવાની મનોવૃતિઓને અંકુશમાં લે. પરક્ષેત્રનો ત્યાગ કરી પોતાની હદની અંદર આવેલા સ્વક્ષેત્રમાં રહી, સુકૃતની કમાણી કરવા પોતાના જ ઘરમાં રહી પોતાના ઘરમાં રહેલાં જ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્ર રૂપી ત્રણ રત્નોનું જતન કરે. બહાર, પરઘર એવાં સંસારના ક્ષેત્રે તો જીવોને કુબુદ્ધિ આપનારી - કુમતિ તરીકે લોકમાં ખ્યાતિ પામેલી મોહરાજાની રાણી દુર્મતિની બોલબાલા વર્તે છે જે જીવને પોતાના પક્ષમાં લઈ રાગભાવના બંધનોમાં તાણીને એવી તો બાંધશે કે તેમાં ફસાયા પછી છૂટવું કઠિન થઈ પડશે.
આ રત્નત્રયીમાં તો એવી અખૂટ સંપતિ પડી છે કે તે ગમે તેટલી વપરાય તો પણ તે ન ખૂટતા ઉલટી વધ્યાજ કરે એમ છે. એવો એ અખૂટ ખજાનો ચતના દ્વારા સુરક્ષિત રહે તેવી વર્તન કરવા દ્વારા તેની જાળવણી કરજો.
આ કાયાને ચેતન પોતાનું ઘર માની બેઠો છે તે તો ફક્ત બાહ્ય રુપ છે. જેમાં લલચાય છે તે તો બાહ્ય કલેવર છે. એ સ્થૂલ શરીરમાં મિથ્યાત્વ-અવિરતિ-કષાય અને પ્રમાદ નામના ચાર ધુતારા રહેલા છે. તે ચારેયની પાપલીલા રાત્રિ દિવસ ચાલુ જ છે. તેઓએ આ દેહમાં રહીને માનવમંદિર - દેહદેવળને અભડાવ્યું છે કારણ કે મનનો રાગભાવ શરીર પર છે તેથી પરમાત્માનો વાસ તેમાંથી નીકળી ગયો છે. દેહદેવળ જુનુ પડવાથી ધુતારાઓ તેમાં પેસી ગયા છે, તેઓને કાઢવા સાત્વિકી પ્રવૃત્તિ આદરવી જરૂરી છે. તે ધુતારાઓને કાઢીને પછી તમે એનાથી ન્યારા અર્થાત્ અળગા રહો. અજ્ઞાન હટે એટલે પ્રજ્ઞા જન્મે છે પછી ધ્યાન અને સમાધિ જેવી ઉચ્ચતમ દશાને પમાય છે. સમાધિ
‘ભાવ ભૂલાવે' એ ઊંક્ત જ ભવિતવ્યતા સૂચક છે.
