________________
આનંદઘન પદ - ૭૭
૧પપ
બદલે બાણ એક મનુષ્યને વાગી જતા તે મરી ગયો. તેની પત્નીએ જહાંગીરના દરબારમાં આવીને વાત કરી ન્યાય માંગ્યો ત્યારે જહાંગીર કહે છે કે જે રીતે નૂરજહાંએ તારા પતિને મારી નાંખ્યો છે તે જ રીતે તું પણ નૂરજહાંના પતિને મારી નાખ, હું તને છુટ આપું છું અને તેને મારવા તારી પાસે સાધન ન હોય તો હું બંદુક આપુ છું. પેલી બાઈએ ના પાડી કે નહિ રાજન્ ! મારાથી એ કાર્ય થઈ શકશે નહિ.
આ જહાંગીરના ન્યાયની ઈતિહાસે પ્રશંસા કરી છે. જ્યાં લાંચ રૂશ્વતખોરી કે ખોટા ધક્કા ફેરાની વાત હતીજ નહિ.
બીજો હતો નાદિર શાહનો જુલમી જાય. જયાં વગર ગુનાએ કે સામાન્ય ગુનાએ મોતની સજા હતી. આવા જુલ્મી રાજાઓએ ઘણા મંદીરો તોડ્યા છે. જયાં ન્યાયની વાત જ ન હતી. કેવળ તલવારનું બળ. તેમના રાજમાં હિન્દુઓને વટલાવવાની વાતે માઝા મુકાઈ ગઈ હતી.
હવે આપણે હિન્દુ રાજાઓની વાત કરીયે. માનવ માત્ર બધા સારા પણ નથી હોતા તેમ ખરાબ પણ નથી હોતા. અમુક રજવાડાઓમાં લાંચ-રૂશ્વત ખોરી બહુજ હતી. ન્યાય મેળવવા ૫-૨૫-૫૦ હજાર • લાખ કે ક્રોડ જેવી લાંચા રૂસ્વત આપે કે ન્યાય એના તરફ આવી જાય. આમ ન્યાય ખરીદાતો હતો. પણ નિર્દયપણે મારી નાંખવાની વાત હિંદુ રજવાડામાં ન હતી. માનવીના વોડામાં રહેલી નિર્દયતા, ધર્માધતા અને રાક્ષસી ઝનનતાએ ઘર્મની પાંખોજ કાપી નાંખી છે. જેના વડે આત્મા મુક્ત પંખીની જેમ નિર્ભયતાથી ગમે ત્યાં ઉડી શકતો હતો તે ધર્મને ઉચ્ચ જ્ઞાતિની પ્રજાએ કોર્ટના કેબે ચડાવી ભગવાનને લોખંડના પિંજરામાં પુરાવી માથે કોર્ટના તાળા તોડાવ્યા છે હવે એ શિક્ષા બેઠો બેઠો ભગવાન ભોગવે અને આપણે હરખભેર કર્યા કરીએ અને પછી ઝઘડા થાય તેમાં આપણી હોશિયારી માનીએ. આવા અન્યાયથી ધર્મકળા મળેજ નહિ. ધર્મની પાંખો કાપી નાંખીને માનવીએ ધર્મને પાંગળો બનાવી દિીધો. દરેક સ્થાનમાં ઓછાવત્તા અંશે ધર્મના આ હાલ છે. વર્તમાન નજરે જોતાં એના ફળ મારો-કાપો-બાળો જેવા ભોગવાઈ રહ્યા છે.
માનવસર્જિત અદાલતોની ન્યાય પદ્ધતિઓ જોયા કે સાંભળ્યા પછી આનંદઘનજી કહે છે (દર અદાલત નહિ કામ) - ધર્મ એ ગુઢ-ગહન-ગંભીર
વાચન કરતાં વેદનનો અનુભવ સારો, સાચો અને સ્થાયી હોય છે.
