________________
આનંદઘન પદ - ૯૦
૨૪૫
કેવળજ્ઞાનની પ્રકાશક શકિત લોકાલોકને અજવાળે છે તેમ એ પ્રકાશક શકિતનો અંશ જ્યારે ચેતન પ્રગટ કરે છે ત્યારે તેના મુખ ઉપર સમ્યમ્ જ્ઞાનના અને વિવેકના અજવાળા પથરાય છે. સમ્યગૂ પરિણમનની ધારા તે બાલ ચેતનના મસ્તકમાં વહેવાથી તેના મુખમાંથી નીકળતી વાણીમાં એટલી બધી મીઠાશ હોય છે કે તેને સાંભળનારને તે અમૃત સમાન મીઠી લાગે છે. જાણે કે પૂર્વભવમાં અમૃતપાન કરીને આવેલો હોય તેવી અનુભવ યુકત વાણી તેના મુખમાંથી સહજપણે ઝરે છે. એ વાણી સાંભળનારને એવું લાગે કે નક્કી આ આત્માને આત્મજ્ઞાન લાધ્યું હોવું જોઈએ. આત્માની અનુભૂતિ થયેલી હોવી જોઈએ નહિતો આવી વિવેકયુકત - અનુભવ ગર્ભિત મધુર વાણી કેમ નીકળે ?
આત્મજ્ઞાનની પ્રાથમિક દશાને પામેલા ચેતનને એ ખબર છે કે અધ્યાત્મના માર્ગે હજુતો હું પા પા પગલી માંડતો બાળક છું, આત્માની કેવલ્ય અવસ્થાને મારે સિદ્ધ કરવાની છે તે માટે મારે નિરંતર સુમતિ - સમતા - સમાધિને સાધવાના છે. બાળક જેમ નિરંતર પોતાના માતા પિતાની સામે જુવે છે, તેની. એક એક ચેષ્ટાને બરાબર ધ્યાનથી નિહાળે છે કે તે શું બોલે છે ? કેવું બોલે છે ? કોની સાથે બોલે છે ? તે વખતે તેમના હાવભાવ કેવા હોય છે ? એ બરાબર ધ્યાનમાં રાખે છે અને પછી તેના જેવું અનુકરણ કરે છે તો તે દહાડે જેમ બાળક પણ તેમાં નિપુણતાને પામે છે તેમ ચેતનાની પ્રાથમિક દશાને પામેલ બાળચેતન પોતાનાથી અધ્યાત્મની ઉચ્ચકક્ષાને પામેલ પોતાના ગુર્વાદિના સતત પરિચયમાં રહે છે, તેની એક એક ચીજની નોંધ કરે છે, તેમની પાસેથી વિનય બહુમાનભાવે માર્ગદર્શન મેળવી આગળ વધે છે. ચેતન અને સમતાની પ્રેમમય વાતોને દિવ્યજ્ઞાની એવો બાળક પ્રેમથી તેની ચેષ્ટાને કોઈ પરખી ન જાય તેમ છાનો માનો સાંભળે છે, ઠાવકુ મોં રાખીને સાંભળે છે, વળી બાલચેતનની નિર્વિકારી આંખો માતાપિતાની પ્રેમમય વાતો સાંભળતી વખતે છકડા લેતી હોય છે અર્થાત્ એ સાંભળતા એની આંખોમાં આશ્ચર્ય વર્તતુ હોય તેમ ચકલવકલ થતી હોય છે. તેની આંખમાંથી દિવ્યપ્રકાશ ઉછળતો હોય છે. એ પ્રકાશ માતા પિતાના મનડાને વીંધી નાંખતો હોય તેવો આનંદ તેમના હૃદય સ્થળમાંથી ઉછળીને બહાર આવતો હોય છે અને બાલ ચેતનના માતાપિતા
કર્મના ઉદયે આવતા સંયોગોનો વિકલ્પરહિત સહજ સ્વીકાર તે જ મોક્ષપુરુષાર્થ!
