________________
આનંદઘન પદ
-
૯૩
પદ
-
૯૩
સોરઠ)
(રાગ
मुने महारा नाहलीयाने मलवानो कोड ||
हुं राखुं माडी कोइ मुने बीजो वलगो झोड. ॥
मोहनीया नाहलीया पांखे महारे, जग सवि ऊजड जोड | मीठा बोल मनगमता नाथजी विण, तन मन थाये चोड. ॥
कां ढोलीयो खाट पछेडी तलाइ, भावे न रेसम सोड ॥ अवर सबे महारे भलारे भलेरा, महारे आनन्दघन शर मोड ||
૨૩૩
મુને. ॥૧॥
મુને. રા
મુને. રૂ.
સંસાર જેમ એક સ્વપ્નું છે તેમ સંસાર એ એક પ્રકારના નાટકનો સ્ટેજ પણ છે. સંસાર એ રંગભૂમિ છે જેમાં દરેક જીવો પોતાના કર્મના અનુસારે જેમ કર્મો નચાવે તેમ નાચ્યા કરે છે. આનંદઘનજી મહારાજે કર્મોની આ નાટકીય ચાલબાજી પિછાણી લીધી હોવાથી માર્ગનો ત્યાગ કરી પોતાના આત્માને સંસારના દ્વંદ્વોમાંથી ઉધ્ધરવા કે ઉગારવા તેમને આત્મ હિતકર માર્ગ ગ્રહણ કર્યો છે.
અનંતગુણી આત્મામાં સ્વભાવભાવ અને વિભાવભાવ બંને રહેલા છે. આત્મામાં જેટલા ગુણો છે તે પ્રત્યેકના વિરોધી સ્વભાવવાળા ગુણો પણ છે જ. જ્યારે આત્મા ધર્મ પામ્યો નથી હોતો ત્યાં સુધી તે વિભાવભાવોને પોતાના માની તેનુ સેવન કરે રાખે છે અને તે દ્વારા પોતે કર્મોથી બંધાય છે. સત્-અસત્ સમ્યગ્-મિથ્યા, પ્રામાણિક-અપ્રામાણિક, વ્યવહારૂ-અવ્યવહારૂ, શ્રદ્ધાળુઅંધશ્રદ્ધાળુ, આસ્તિક-નાસ્તિક, મલિનતા-નિર્મળતા, સમતા-મમતા, કુમતિસુમતિ, ક્રોધ-ક્ષમા, માન-માર્દવ, માયા-આર્જવ, લોભ-સંતોષ, નિર્લજ્જલજ્જાળુ, જીવ સ્વભાવ-શિવ સ્વભાવ, જ્ઞાન-અજ્ઞાન આવા વિરોધી ગુણધર્મોના જોડકાઓ - દ્વંદ્વ જ્યાં રહેલા છે તે સંસાર છે.
જ્ઞાની આત્માને મન કોઈ પ્રત્યે રાગભાવ પણ નથી તેમ દ્વેષભાવ પણ
જે છૂટું ન પડે તે Real સત્ છે, જે છૂટું પડી જનાર છે તે Relative અસત્ છે.
