________________
૨૯૦
આનંદઘન પદ - ૯૭
ક્ષણ પુરતું છે.
જેમ વીજળીનો પ્રકાશ મનુષ્યની આંખને આંજી નાખે છે તેમ દેહના હાવભાવ - કટાક્ષ - અંગમરોડ વગેરે ચિત્તને આંજી નાંખે તેવા છે પણ એ પ્રકાશ ક્ષણવાર પુરતો હોય છે અને પછી પાછું ઘનઘોર અંધારું. એમ આ પ્રાપ્ત માનવ ખોળિયા (દહ) નું અસ્તિત્વ પણ વીજળીના એક ઝબકારા જેવું ક્ષણભંગુર છે. તેજ રીતે વાણીની મોહક મીઠાશ પણ ક્ષણવાર પુરતી પછી એ પુતળી કયારે ષ ઓકે તે કહેવાય નહિ. જેમ પાણીની વચ્ચે રહેલ પતાસુ સતત. ઓગળ્યા કરે છે, રણમાં મૂકેલ બરફનો ટૂકડો પીગળ્યા કરે છે તેમ આ દેહ પણ ક્ષણે ક્ષણે જર્જરિત થઈ રહ્યો છે, દેહમાંથી પુદ્ગલોનું પુરણગલન સતત થયાજ કરે છે, આ દેહનો ગર્વ જરા પણ કરવા જેવો નથી, તે ગમે તેટલો સારો દેખાતો હોય તો પણ અંતે જંગલમાં તેનો વાસ થવાનો છે, શમશાનમાં રાખની ઢગલી રૂપે તે મળી જવાનો છે માટે દેહનો મોહ છોડી તેના દ્વારા આત્મસાધના કરી લેવામાંજ સાર છે. તન-ધન-યોવન આ બધા રૂપકો અને પર્યાયો જુઠા છે, ક્ષણભંગુર છે. આ દેહમાં આત્માનો વસવાટ છે, તે પણ જૂઠો છે માટે આ દેહ એ ભાડુતી ઘર છે, કર્મસત્તાએ લીઝ અને લોન પર આપેલા છે, પુણ્યની લોન પુરી થતા તે છુટી જનાર છે માટે તેનો મોહ રાખવો તે પણ જૂઠો છે. જે પહેલાં હતું નહિ અને હવે પછી રહેનાર નથી તેનું વચમાં હોવાપણું એ ન હોવાપણા બરાબર છે. એ સપના જેવું છે કે જાગતા હતાં ત્યારે હતું નહિ અને જગ્યા પછી એમાંનું કાંઈ રહેતું કે હોતું નથી. આનંદઘન પ્રભુ કહી ગયા છે કે સંસારના બધા પદાર્થો નાશવંત છે અને બધા સુખો ક્ષણિક છે. સાચુ સુખ એક માત્ર મોક્ષ નગરીમાં પધારેલ સિદ્ધ ભગવંતો ભોગવી રહ્યા છે તે છે કે જે ત્રિકાલ અબાધિત શાસ્વત છે બાકી બધુ જૂઠું છે.
દેહના રૂપનો ગર્વ કરવા જતાં ચક્રી સનતની કાયામાં ૧૬-૧૬ ભયંકર રોગો ઉભરાઈ આવ્યા હતા માટે આ દેહનો જરાપણ ભરોસો રાખવા જેવો નથી છે તેનો જરા પણ ગર્વ કરવા જેવો નથી. યુવાની દિવાની છે, ચાર દિવસની ચાંદની જેવી છે, જેની પાછળ ઘોર અંધારી નરકની દુર્ગતિઓ લખાયેલી છે. તેમ લક્ષ્મી પણ ભરોસા પાત્ર નથી કારણ કે ગમે ત્યાં જઈને રહેતા એને શરમ
તો મા ગુર્વાજ્ઞામાં વિકલ્પ શોધવો એ શિષ્યની અપાત્રતા છે.
