________________
આનંદઘન પદ - ૮૬
૨૧૯
દુઃખ સુખ રૂપ કરમ ફળ જાણો નિશ્ચય એક આનંદો રે
ચેતનતા પરિણામ ન ચૂકે ચેતન કહે જિન ચંદો રે. દુ:ખ અને સુખ બંને પાપ અને પુણ્ય કર્મ ફળ છે અને તે વ્યવહાર નયે છે પણ નિશ્ચયથી તો આત્મા આનંદમય છે. આનંદનો ઝરો છે - આનંદનો. રાશિ છે. આત્માના કોઈ પણ પરિણામ ચેતનાને જરાય છોડતું નથી. આત્માના. સર્વધર્મોમાં ચેતન્યનું વ્યાપકપણું છે. જ્ઞાયક પકડમાંથી છૂટે નહિ અને જ્ઞાયકતાની જ્ઞાનધારા અવિરત ચાલતી રહે એ આત્મયોગ છે જે પુણ્યયોગથી ચઢિયાતી આત્મકલા છે. આ જ વાસ્તવિક મોક્ષ પુરુષાર્થ છે જે મુશ્કેલ છે.
કાયા અને વયાના સ્તર ઉયર સેવાતો ધર્મ છે વ્યવહાર ધર્મ છે જ્યારે મનોયોગળા સ્તર ઉપર વાતો ધર્મ વાસ્તવિક ધર્મ છે કારણકે યરિણામન માતા પર ઉયર છે.
શુભકિયા, શુભભાવ, શુભબંધને કારણો સતિપ્રાપ્ત કરી શકાય છે પણ મોક્ષની પ્રાપ્તિ કરી શકાતી નથી.
સંયોગ વગરખું રસર્જન એટલે સ્વયંભૂ. આત્મા સ્વયંભૂ છે એને યોવાળું અસ્તિત્વ ટકાવવા સંયોગોની જરૂર નથી.
સાધક સ્સિદ્ધ ઈચ્છે છે તેથી પ્રસિદ્ધિથી પર રહે છે.
