________________
[ सन्त्येके गौतम ! प्राणिन:, ये उन्मार्गप्रतिष्ठिते । गच्छे संवसित्वा, भ्रमन्ति भवपरंपराम् ॥ २ ॥
गाथार्थ - हे गौतम! एवा केटलाएक वैराग्यवंत जीवो होय छे के जेओ अज्ञानपणे अने जाणपणाना मिथ्याभिमानवडे सन्मार्गने दूषित करवापूर्वक उत्सूत्रप्ररूपणा करे छे तेमज हिंसादिक पांचे आश्रवो जेमां प्रवर्ती रह्या छे तेवा उन्मार्गगामी गच्छमां वसीने चार गतिरूप संसारमां भटक्या करे छे.
विवेचन – उन्मार्गगामी गच्छमां वसीने प्राणी भवपरंपराने वृद्धिंगत करे छे. दुर्जननो संग सज्जनने-शीलवानने पण भ्रष्ट करे छे. आ संबंधे नीचेनी कथा समजवा योग्य छे. एक ब्राह्मणने अत्यंत चपळ पुत्र हतो. नानपणमां ज हमेशां ते जुगारी तथा लंपट पुरुषोनी सोबत करवा लाग्यो. तेना पिताने ते पसंद न पड्युं. तेणे ना कह्या छतां पण ते जवा लाग्यो, तेथी तेना पिताए चौदमुं रतन शरू कर्यु अर्थात् तेने मारवा मांड्यो. ते समये तेनी पत्नी पोताना स्वामीने कहेवा लागी के – 'हे स्वामिन् ! पुत्रने शा माटे मारो छो ?' ब्राह्मणे कह्यं के – 'ते चोर लोको अने लुच्चाओनी संगतमां रहे छे.' स्त्रीए कह्यं - 'ते हमणां शुं समजे ? पुत्र हजी नानो छे. मोटो थशे त्यारे आपमेळे समजशे. हमणां तेने स्वेच्छापूर्वक रमवा द्यो.' ब्राह्मणे पोतानी अज्ञान स्त्रीने समजावतां कह्यं के – 'हे भोळी ! जो तारो पुत्र भ्रष्टाचारीना संगमां रहेशे तो आ संसारमां बंदीखाना, प्रहार विगेरेनुं दुःख सहन करशे अने परलोकमां नरकादि दुष्ट गति पामशे. जो सज्जननी सोबत करशे तो सद्विद्या प्राप्त करी राजसभाने शोभावशे तेमज परभवमां पण देवगति विगेरे सद्गति प्राप्त करशे, कह्यं छे केयदि सत्सङ्गनिरतो भविष्यसि भविष्यसि । अथासज्जनगोष्ठीषु, पतिष्यसि पतिष्यसि ॥ १ ॥
जो सत्संगमां रक्त रहेशे तो गुणवान, आ लोकमां पूजापात्र अने सुखी बनशे. जो दुष्टसंगति र तो आ लोकमां राजाना केदखानामां पड़शे अने परभवमां पण नरकगतिमां पड़शे.' ब्राह्मणना आ प्रमाणे समजाववाथी तेनी स्त्री समजी. आ कथानो उपनय ए छे के - साधु जो उन्मार्गगामी गच्छनो आश्रय ले तो साधुपणाथी च्युत थाय- पतन पामे अने संघमां आदरसत्कारहीन बने.
-
आ बीजी गाथामा श्रीगौतमस्वामीने संबोधन छे एटले श्रीमहावीरस्वामीए श्रीगौतमस्वामीने करेल प्रश्ननो जवाब आप्यो छे एम जणाय छे. श्रीगौतमस्वामीनो – 'हे भगवंत ! कल्याणभाजन ! ज्ञानवान ! हे पूज्य ! केटलाएक जीवो उन्मार्गगामी गच्छमां रहे तो तेनुं शुं थाय ?' आवी जातनो प्रश्न गाथामां नथी छतां श्रीगौतमस्वामीनो एवो प्रश्न जाणी लेवो; कारण के प्रश्न कर्या वगरनो उत्तर संभवी शकतो नथी. वळी आगळ गाथाओमां पण आवी रीते जाणी लेवुं. एटले के जेवो जेवो
* आ गाथामां णं वाक्यालंकारना अर्थमां छे. बहुवचनमां एकवचन अने दीर्घपणादिक प्राकृत शैलीने अंगे छे. आ प्रमाणे ज्यां ज्यां विभक्तिनो लोप, ह्स्वनो दीर्घ, दीर्घनो ह्रस्व तथा चतुर्थीना स्थाने छट्ठी विभक्ति आवे ते प्राकृत भाषाने अंगे वं. मां दोष न समजवो.
श्रीगच्छाचार- पयन्ना — १०
