________________
...[૧૭૬]...
બંધબેસતો કરવા ખાતર આ કોષ્ટકમાં મૂકેલો પાઠ પણ રદ કરીને પ્રસ્તુત ઉત્તરાર્ધ આ પ્રમાણે છાપ્યું છે~~~ તંત્ર વેવેમ્સ થંષ વેચવેચણ્ । શિલાગમનો--આગમમંદિરનો આ પાઠ મોટી ક્ષતિયુક્ત છે. પ્રસ્તુત સ્થાનમાં સ આવૃત્તિમાં અમારા પ્રકાશનના મવેર ના બદલે [મ્મસ] વે[C] પાડમાં જે રસ છે તે કોઈ પણ પ્રતિ આપતી નથી.
૧૩. ૩૬૯ મા પૃષ્ઠની ચોથી અને એકવીસમી પંક્તિમાં આવતું સરીરનોવંગળાને (સ્૦ ૧૬૯૩ તથા સ્૦ ૧૬૯૪[૪]) – ) – આ સૂત્રપદ તેમ જ આ જ પૃષ્ઠની ૨૨-૨૩ પંક્તિઓમાં આવતું કીર. ગોયંગામે (૪૦ ૧૬૯૪[૪]) આ સૂત્રપદ સમગ્ર સૂત્રપ્રતિઓ આપે છે. ધ તથા મ આવૃત્તિમાં પણ આ પાઠે અમારી વાચના જેવો જ છે. ટીકામાં પણ આ પ્રામાણિક પાઠને અનુસરીને જ વ્યાખ્યા કરી છે, તે આ પ્રમાણે—શરીરાજ્ઞોવા નામેતિ ચીરસ્યા જ્ઞાન્યથી શિશ્નપ્રવૃતીનિ, ઉત્ત च - 'सीसमुरोयरपिट्ठी दो बाहू ऊरुया य अडंगा' इति, उपाङ्गानि च अङ्गावयवभूतान्यङ्गुल्यादीनि, शेषाणि तत्प्रत्यवयवभूतान्यङ्गुलिपर्वरेखादीनि अङ्गोपाङ्गानि, 'स्यादावसङ्ख्येये' इत्येकशेषः, तन्निमित्तं નવ જારી।ોવા નામ । (ટીકા, પત્ર ૪૬૯, પૃષ્ટિ ૨). પ્રસ્તુત સરીરંગોવંશળામે ત્રપદના બદલે સ આવૃત્તિમાં અને તદનુસારે મૈં, રીિ તથા ક્રુ આવૃત્તિમાં પણ સર્વત્ર સરીરોવંશનામે આવો ખોટો પાઠ છે. આ પ્રમાણે ૧૭૦૨[૧૪]મા સૂત્રમાં આવેલા ઇરીરં નોર્થંગળામાQ આ સૂત્રપદના ખલે સ આવૃત્તિમાં અને તદનુસારે મેં, શિ અને સુ આવૃત્તિમાં સીરોëાનામા આવો ખોટો પાઠ છે. અહીં ધ તથા ન આવૃત્તિમાં આ સૂત્રખંડ (૧૭૦[૧૪])નો પાઠ પડી ગયો છે.
૧૪. ૩૯૦ મા પૃષ્ઠની ૨૩ મી પંક્તિમાં આવેલો નડ્ડા વિયિામુ વાળાવાચવિરતÇ (સ્૦ ૧૭૮૪ [૩]) આ સૂત્ર સમગ્ર સૂત્રપ્રતિઓ આપે છે. પ્રસ્તુત સ્થાનમાં મૂળ વાચનામાં બધા ભંગકો ન જણાવતાં, આ બધા ભંગકો બાવીસમા ‘ ક્રિયા' નામના પદમાં આવેલા ૧૬૪૩મા સૂત્રથી જાણી લેવાની ભલામણ કરવા માટે અહીં મૂળ વાચનામાં પ્રસ્તુત સૂત્રપાઠ છે. ધ તથા ગ્ર આવૃત્તિમાં પણ આ મૌલિક પાડે છે જ. પણ સ આવૃત્તિમાં પ્રસ્તુત પાઠે નથી સ્વીકારાયો. અને મ, શિ તથા સુ આવૃત્તિમાં ૩ આવૃત્તિનું અનુકરણ કરીને આ પાઠ સ્વીકારાયો નથી. અમને વિશ્વાસ છે કે જેમાં આ પાઠ ન હોય તેવી સૂત્રપ્રતિ મળવાનો સંભવ નથી.
૧૫. ૧૭૮૬ મા સૂત્રમાં પ્રજ્ઞાપનાસૂત્રના પચીસમા ‘બંધ' નામના પદને જણાવતું ધંધે સૂત્રપદ (પૃ૦ ૩૯૦) બધીય સૂત્રપ્રતિઓ આપે છે. ધ તથા મ આવૃત્તિમાં પણ આ પદ છે. અને ટીકાકારે પણ આ ૧૭૮૬ મું આખું જ સૂત્ર ટીકામાં લખ્યું છે; તેમાં પણ પ્રસ્તુત ‘બંધે’ સૂત્રપદ છે જ (જુઓ ટીકા, પત્ર ૪૯૭, પૃષ્ઠિ ૧). આ વે શબ્દ જો ન હોય તો ૧૭૮૬ના સૂત્રનું શું વ્યક્તવ્ય છે તેની કોઈ સમજ પડે તેમ નથી. ટીકાની મુદ્રિત આવૃત્તિમાં ટીકાકારે આપેલા આ સૂત્રમાં આવતો સંવે શબ્દ [ ] આવા કોષ્ટકમાં મૂકયો છે. પૂ. પા. આગમોદ્ધારકને તેમણે ઉપયોગમાં લીધેલી મૂળ સૂત્રની પ્રતિમાં વૈધે શબ્દ નહીં મળ્યો હોય તેથી ટીકામાં આવતો આ સૂત્રપાઠ કોષ્ટકમાં મૂક્યો હશે કે બીજા કોઈ કારણે, તે સમજાતું નથી. સ આવૃત્તિની મૂળ વાચનામાં પ્રસ્તુત વૈધે સૂત્રપદ નથી. મ, શિ અને સુ આવૃત્તિમાં અહીં સ આવૃત્તિનું અનુકરણ જ કર્યું છે. આ એઅક્ષરપરિમિત સૂત્રપદ ન હોવાને કારણે તેનો અનુવાદ પં. શ્રી ભગવાનદાસજીની આવૃત્તિમાં
આ પ્રમાણે છે—‘જેમ જ્ઞાનાવરણીયને વેદતાં જેટલી પ્રકૃતિનો બંધ કહ્યો છે તેમ મોહનીય કર્મ વેદતાં કહેવો’ આનું તાત્પર્ય એ થયું કે મોહનીય કર્મ વેદનાર સાવિધબંધક પણ હોય, અવિધબંધક
૩-૪. આ બે સ્થાનોમાં સુદ્રિત ટીકામાં અનુક્રમે સીરોપા નામેતિ અને શરીરો નામ આવો પાઢ છે. ઉપરનો પાઠ અમને ટીકાની અનેક પ્રાચીન પ્રતિઓમાંથી મળ્યો છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
