Book Title: Agam 14 Upang 03 Jivabhigam Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र. ३ उ. ३ सू. २६ पक्षीणां लेश्यादिनिरूपणम्
४०९
"
षष्ठे व्युत्क्रान्तिकपदे कथिता तथैव तेनैव प्रकारेण इहापि वक्तव्या, अयं भावःपक्षिभ्य उद्वृत्ता जीवाः चतसृष्वपि गतिषु समुत्पद्यन्ते, तथाहि - यदि नैरयिकेपृत्पयन्ते तदा सप्तस्वपि पृथिवीपृत्पद्यन्ते । यदि तिर्यग्योनिकेषूत्पद्यन्ते तदा एकेन्द्रि यतिर्यग्योनिकादारभ्य पञ्चेन्द्रिय तिर्यग्योनिकेषु असंख्येयवर्षायुष्केष्वपि उत्पद्यन्ते यदि मनुष्येषूत्पद्यन्ते तदा सर्वेषु मनुष्येषूत्पद्यन्ते तत्र अकर्म भूमिकान्तद्रपक गर्भव्युत्क्रान्तिका संख्ये वर्षायुष्केष्वपि समुत्पद्यन्ते इति ॥ उत्पादप्रकरणादत्रोद्वर्तनायामयं विशेषः - पक्षिणामुत्पादः असंख्येयवर्षायुष्केभ्यो मनुष्यतिर्यग्भ्यो न भवति - उद्वर्तनातु असंख्येयवर्षायुष्केषु मनुष्यतिर्यक्षु अपि भवति, पक्षिणोहि पक्षिभवादुवृत्त्य असंख्येयवर्षायुष्केषु मनुष्यतिर्यक्षु समुत्पद्यन्ते नतु तत आगत्य पक्षिषु समुत्पद्यन्ते इति भावः । ' तेसि णं भंते !" तेषां खलु भदन्त ! 'जीवाणं ' जीवानां पक्षिणाम् 'कइ जाइकुलकोडी जोणीपमुहसयसहस्सा पत्ता ' कतिजाति
कही गई है वैसी ही यहां पर भी कहलेनी चाहिये तथा च पक्षियों में से मरा हुआ जीव चारों गतिथों में भी उत्पन्न हो सकता है - यदि वह नैरयिकों में उत्पन्न होता है तो तीसरी पृथिवी तक में उत्पन्न हो सकता है, यदि वह तिर्यग्गति में उत्पन्न होता है तो वह एकेन्द्रियतिर्यग्योनिकों से लेकर पञ्चेन्द्रिय तिर्यग्योनिकों में उनमें भी असंख्येय वर्षायुष्य वाले तिर्यो में भी उत्पन्न हो सकता है यदि वह मनुष्यों में उत्पन्न होता है अर्थात् असंख्यात वर्ष की आयुवाले भोग भूमि के मनुष्यों में और अन्तर द्वीप के गर्भज मनुष्यों में भी उत्पन्न होता है 'तेसिं णं भंते !' हे भदन्त ! उन पक्षिरूप 'जीवाणं' जीवों की 'कति जातिकुलकोडी जोणीपमुहसयसहस्सा पन्नत्ता' कितने लाख जाति પ્રમાણે પ્રજ્ઞાપના સૂત્રના છઠ્ઠા વ્યુત્ક્રાંતિ પદમાં ઉદ્ગતના કહેવામાં આવી છે, એ જ પ્રમાણે અહિયાં પણ ઉદ્દતના સમજી લેવી.
તે આ પ્રમાણેની છે. પક્ષીયામાંથી મળેલા જીવા ચારે ગતિયામાં ઉત્પન્ન થઇ શકે છે. જો તેઓ નૈરિયકોમાં ઉત્પન્ન થાય તેા ત્રીજી પૃથ્વી સુધી માં ઉત્પન્ન થઈ શકે છે. અને જો તેએ તિય ગતિમાં ઉત્પન્ન થાય તેા તે એક ઈદ્રિયવાળા તિય ગ્યેાનિકોથી લઈને પંચેન્દ્રિય તિય ચૈાનિકે માં અને તેએ માં પણ અસ ંખ્યાત વર્ષની આયુષ્યવાળા તિયચામાં પણ ઉત્પન્ન થઇ શકે છે. જો તે મનુષ્યમાં ઉત્પન્ન થાયતા તે બધાજ મનુષ્યેામાં ઉત્પન્ન થાય છે. અર્થાત્ અસંખ્યાત વર્ષની આયુષ્યવાળા ભાગભૂમિના મનુષ્યમાં અને અંતર દ્વીપના ગજ भनुष्यायां पशु उत्पन्न थाय छे. 'तेसि णं अंते' हे लगवन् ते पक्षि ३५ 'जीवाणं' भवानी 'कति जाति कुलाकोडी जोणी पमुहस्यसहरसा पण्णत्ता'
जी० ५२
જીવાભિગમસૂત્ર
