Book Title: Agam 14 Upang 03 Jivabhigam Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
जीवाभिम
तनुधनोभवेत्तदाचन्द्रप्रकाशाद् द्वितीयश्चन्द्र इव तत्र लक्ष्यते 'पडिसराइ वा' प्रतिसूर्य इति वा' एवं प्रतिमूर्योऽपि, उक्तंहि - 'उदयात्मभृति प्रहरेकदिनं यावत् तनुधनोऽर्क समीपे यदा भवति तदा अर्करश्मिवशात्तत्र द्वितीयोऽर्क इव लक्ष्यते स प्रतिसूर्य उच्यते, एवमस्तसमयेऽपि संभवति' इति । 'इंदधणूइ वा' इन्द्रधनुरिति वा सन्ध्या समये धनुराकारा नानावर्णा रेखा, 'उदगमच्छाइ वा' उदकमत्स्य इति वा - उदकमत्स्यः तात्कालिकवृष्टि सूचको गगने दृश्यमान इन्द्रधनुष एव खण्डरूपः 'अमोहाइ वा' अमोघ इति वा, अमोघः - सूर्यास्तनन्तरं तत्कालमेव सूर्यविम्बान्निस्सृतागगने शकटोद्धिसंस्थिता वृष्टयादि सुचिकाश्यामादिरेखा 'कविहसियाइ वा' कपिहसितमिति वा, अकस्मान्नमसि श्रूयमाणं वा नरमुखसदृशस्य विकृतमुखस्य हसनवज्ज्वलद्भीमशब्दरूपम्, 'पाईणवायाइ वा 'प्राचीनवात इति वा 'पडीणवायाइ वा ' प्रतीचीनवात इति, 'जाव' यावत् 'सुद्धवायाइ वा' शुद्धवात इति वा अत्र यावत्पदेन प्रज्ञापन प्रथम पदोक्ता एकोनविंशतिइवदरवायुकायभेदाः संग्राह्याः - तथाहि'पाईणवाए१, पडीणवाएर, दाहिणवाएर, उदीणवाए४ उडावाए५ अहोवाए६ तिरियवाए७ विदिसीवाए८ वाउब्भामे९ वाउकलिया १० वायमंडलिया११ नाना वर्ण वाली रेखा, उदकमत्स्य- तत्काल में होने वाली दृष्टि का सूचक उसी इन्द्र धनुष का टुकडा, अमोध-सूर्यास्त के बाद आकाश में तत्काल सूर्य बिम्ब से निकलती हुई शकट के ओधण के आकार की वृष्टि आदि की सूचक श्याम आदि वर्ण वाली रेखा, कपिहसित-अकस्मात् आकाश में सुनाइ देने वाला भयंकर शब्द प्राचीन वात- पूर्व का वायु प्रतीचीनवायु-पश्चिम का वायु, यावत् शब्द वायु। वायु १९ उन्नीस प्रकार का प्रज्ञापना सूत्र के प्रथमपद में कहा गया है वे उन्नीस प्रकार के वायु इस प्रकार है - पूर्व वात १, पश्चिम वात २, दक्षिण वात ३, उत्तर મ'ડળ, પ્રતિચંદ્ર-એક ચંદ્રથી મીજા ચંદ્રનું દેખાવુ' એવં પ્રતિ સૂય – એ સૂનું દેખાવું, ઈંદ્ર ધનુષ, ધનુષના આકારની અનેક રંગેાવાળી રેખાનું આકાશમાં દેખાવું. ઉદકમત્સ્ય-તત્કાલમાં થવાવાળી વર્ષો સૂચક, એ જ ઈંદ્રધનુષના ખંડ, અમેાઘ-સૂર્યાસ્ત પછી આકાશમાં તેજ વખતે સૂર્ય બંખમાંથી ગાડાના એ ધણના આકારને વરસાદ વરસવાની સૂચના ખતાવનારી શ્યામ વિગેરે રંગની रेखा, पिहसित-2 1-અકસ્માત આકાશમાં સંભળાનાર ભયકર શબ્દ, પ્રાચીવાત પૂના વાયુ, પ્રતીચીનવાયુ-પશ્ચિમને વાયુ યાવત્ શબ્દથી ૧૯ ઓગણીસ પ્રકારનેા વાયુ પ્રજ્ઞાપના સૂત્રના પહેલા પત્રમાં કહેલ છે. તે ૧૯ ઓગણીસ વાયુ આ પ્રમાણે છે. પૂવાત ૧, પશ્ચિમવાત ૨, દક્ષિણવાત ૩, ઉત્તરવાત
६६०
જીવાભિગમસૂત્ર