Book Title: Agam 14 Upang 03 Jivabhigam Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
७७४
जीवाभिगमसूत्रे प्रश्नः, भगवानाह-'जहा' इत्यादि, 'जहा ठाणपदे जाव विहरंति' यथा स्थानपदेस्थानाख्ये प्रज्ञापनासूत्रस्य द्वितीयपदे कथितं तथेहापि वक्तव्यम् यावद्वि हरन्तीति ।
अयं भावः-अस्या रत्नप्रभा पृथिव्या रत्नकाण्डस्य सहस्रयोजनवाहल्यस्योपरि एकं योजनशतमवगाहय अधोऽपि एक योजनशत वर्जयित्वा मध्येऽष्टमु योजन शतेषु वानव्यन्तराणं तियगू असंख्येयानि नगरावासशतसहस्राणि सन्ति । एषां भोमेयनगराणां 'बहिवृत्ता' इत्यादि वर्णनं प्रज्ञापनास्थानपदतोऽव सेयम् । तत्र पिशाचादयो बहवो वानव्यन्तरा देवा परिवसन्ति । ते तत्र स्वेषां भवनसामा. निकदेवाग्रमहिषी पर्षदनीकानीकाधिपत्यात्मरक्षक देवानामन्येषां च बहूनां वानव्यन्तरदेवदेवीनामाधिपत्यं कुर्वन्तो यावद भोगभोगान् भुञ्जाना विहरन्तीति सर्व गौतम ! इस सम्बन्ध में जैसा कथन प्रज्ञापना सूत्र के द्वितीय स्थानपद में किया गया है वैसा ही वह यहां पर कर लेना चाहिये अर्थात् इन वानव्यन्तरों के भवन-भौमेयनगर इस रत्नप्रभापृथिवी में रहे हुए रत्नकांड जो एक हजार योजन का पृथुल-जाडा है उसके उपर एक सौ योजन अवगाहन करके इसी प्रकार नीचे भी एक सौ योजन छोड़कर मध्य के आठसौ योजन में वानव्यन्तरों के तिर्यक असंख्यातलाख नगरावास है । वे भौमेयनगर 'बहिवृत्ताः' बाहर से गोल है इत्यादि समस्त वर्णन प्रज्ञापनासूत्र के द्वितीय स्थानपद से समझ लेना चाहिये। वहां उन नगरावासों में पिशाच आदि बहुतो वानव्यन्तरदेव रहते हैं वे अपने अपने भवन, सामानिकदेव, अग्रमहिषी, पर्षदा, अनीक-सेना अनीकाधिपति, आत्मरक्षक देवों पर तथा और भी दूसरे बहुत वानव्यन्तर देवदेवियों पर आधिपत्य करते हुए यावत् भोगभोगों को भोगते પ્રમાણેનું કથન કરવામાં આવેલ છે. એ જ પ્રમાણેનું કથન અહિયાં કરી લેવું જોઈએ. અર્થાત્ આ વાનવ્યન્તરના ભવનો ભૌમેય નગર આ રત્નપ્રભા પૃથ્વીમાં રહેલ રત્નકાંડ કે જે એક હજાર એજનથી પૃથુલ જાડું હોય છે, તેની ઉપર
એક જન અવગાહન કરીને અને એજ પ્રમાણે નીચે પણ એક સે જિન છેડીને વચ્ચેના આઠ સો યેજનમાં વાનાવ્યન્તરેના તિર્યફ અસંખ્યાત साम नारावास भासा . लौभय नगरे। 'बहिर्वृत्ताः' माथी गाण હોય છે. વિગેરે પ્રકારથી સઘળું તેનું વર્ણન પ્રજ્ઞાપના સૂત્રના બીજા સ્થાન પદમાં કહ્યા પ્રમાણેનું સમજી લેવું. ત્યાં એ નગરાવાસમાં પિશાચ વિગેરે ઘણા વાનવ્યન્તર દે રહે છે. તેઓ પિત પિતાના ભવને, સામાનિક દે, અગ્રમહિષિ, પર્ષદાઓ, અનીકે સેનાએ, અનીકાધિપતિ અને આત્મરક્ષક દેવે પર તથા બીજા પણ ઘણા વાનવ્યન્તર દેવ દેવિ પર અધિપતિ પણું
જીવાભિગમસૂત્ર
