________________
આચારાંગસૂત્રનાં વ્યાખ્યાનો
પણ તેમ નથી. માટે વિચારો કે ‘અનીતિનો ત્યાગ અને નીતિનો આદર પણ ધર્મરૂપ ચારે ?’ આ પ્રશ્નના વિચારને અંતે કહેવું જ પડશે કે અનીતિનો ત્યાગ અને નીતિનો આદર પણ આત્મશુદ્ધિ અને પાપથી બચવા માટે હોય તો જ ધર્મરૂપ છે. ઉપકારીઓએ ધર્મ કહ્યો છે કોને ?
‘અનંતજ્ઞાની ઉપકારીઓએ ધર્મ કોને કહ્યો છે ? દાન, શીલ, તપ અને સદ્દભાવને ? કે લક્ષ્મી, વિષયવિલાસ, શરીરની પુષ્ટિ અને અશુભ વિચારોને ?' એ વિચારો, કારણ કે એ વિચાર્યા વિના ધર્મનું સ્વરૂપ વાસ્તવિક રીતે નહિ સમજાય. દુનિયામાં દાન પણ બે રીતે દેવાય છે : પાંચ આપી પાંચસો લેવા માટે અને બીજું સો હોય તેમાંથી પાંચ આપીને તે વખતે પાંચની અને પરિણામે સોએની મમતા ઉતા૨વા માટે. લક્ષ્મીને સારી માનો છો કે ખોટી ? જો ખોટી, તો ખોટી ચીજ માટે ધર્મ કરાય તે દોષિત કે નિર્દોષ ? જે ચીજને ખોટી માનીએ તે માટે ધર્મનો ઉપયોગ થાય ? ભગવાનની પૂજા કરીને ભગવાન પાસે બંગલો અને સાહ્યબી મંગાય ? ભગવાન મોટા કે સાહ્યબી મોટી ? વિષયવાસના વધે તે માટે પૂજા કરવાની કે ઘટે તે માટે ? જેને ખોટું માનો છો, છોડવાનું માનો છો તેને મેળવવા માટે ધર્મ કરાય એ ઠીક છે ? આ બધા જ પ્રશ્નોનો ઉત્તર સીધો ત્યારે જ આપી શકો કે જ્યારે ‘ઉપકારીઓએ ધર્મ કહ્યો છે કોને ?’ – એ સમજો. અને એ જ કારણે સમજો કે ઉપકારીઓએ દાનને ધર્મ કહ્યો છે પણ લક્ષ્મીને નથી કહ્યો : શીલને ધર્મ કહ્યો છે પણ વિષયવિલાસને નથી કહ્યો : તપને ધર્મ કહ્યો છે પણ શરીરની પુષ્ટિને નથી કહ્યો અને સદ્ભાવને ધર્મ કહ્યો છે પણ અશુભ વિચારોને નથી કહ્યો. જેઓ આ વાતને નથી સમજતા તેઓની દશા આજે જુદી જ છે.
1716
દેવ, ગુરુ અને ધર્મની ઉપાસના શા માટે ?
આથી સમજો કે ‘દેવ, ગુરુ અને ધર્મની ઉપાસના શા માટે છે ?' એ સમજાશે તો જ ધર્મની આરાધનાનું રહસ્ય શું છે એ સમજાશે. દેવ, ગુરુ અને ધર્મની આરાધના આત્મશ્રેય માટે છે પણ પૌદ્ગલિક શ્રેય માટે નથી જ. જેઓ આત્માને નથી માનતા : જેઓ કર્મ અને પુનર્જન્મને નથી માનતા : તેવા નાસ્તિક મતવાળા પણ, જે નીતિ પાળે છે તેમાં તેઓનો ઇરાદો એક જ હોય છે કે ‘જો નીતિ નહિ પાળીએ તો દુનિયામાં જીવી શકાશે નહિ.' નીતિ વિના જો
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
