________________
11
– ૧૪ઃ જામ્યા વિના બોલવાનો અધિકાર નહિ : ૧૩૦ - ૨૧૯
બોલવાનો અધિકાર કોને ?
જે વિષયનું જાણપણું ન હોય ત્યાં ડહાપણ ડહોળવાની પદ્ધતિ સમજદારે નથી સ્વીકારી, પણ જેમને ઘરમાં કે બજારમાં કોઈ સ્થાન નથી તેવા લેભાગુ લોકોએ ઉપજાવી કાઢી છે. ધારાસભામાં પણ અમુક પ્રશ્ન ઉપર બધા ન બોલે. એ વિષયના જે જાણકાર હોય તે જ બોલે. ખાતા ખાતાના નોકરો પણ સરકારી તંત્રમાં જુદા હોય. વાઇસરોય પણ જે ખાતા માટે બોલવા ઊભા થાય, તે તે ખાતાના સેક્રેટરીએ લખી આપેલ પોઇન્ટ ઉપર બોલે. આજના સ્વરાજ માગવા નિકળેલા, જે વિષયનું તેમને સ્વપ્ન પણ જ્ઞાન ન હોય તે વિષયમાં બોલવા ઊભા થાય તો ત્યાં તેમનું અપમાન થાય. કોઈ પણ વિષય પર બોલવા માટે તેનો અભ્યાસ જોઈએ અને દિવસો સુધી તેની તૈયારી કરવી પડે છે. બોલો તે સમજીને બોલો !
અહીં તો રસ્તાનો રખડતો માણસ પણ બોલી નાખે કે દીક્ષા અયોગ્ય છે. સાગરજી મહારાજ એવી દિક્ષા આપે છે માટે એ પોતે પણ અયોગ્ય છે. “અરે ભાઈ ! તું કયા પાગલખાનામાંથી આવ્યો? તને આવું બોલવાનો અધિકાર કોણે આપ્યો ? વ્યવહારમાં આવું સમજ્યા વગર બોલો તો ભીખ માગો.
સભા : આમેય ભીખ માગતા તો થયા જ છે ને?
- એ એમને ક્યાં દેખાય છે? છોકરી પહેલા રસોડામાં પેસે ત્યારે કપડું પણ દઝાડે, કાચું પાકું પણ રંધાય, પણ અભ્યાસથી ઠેકાણે પડે. ઘઉંની રોટલી પણ એમ ને એમ થાય છે? સીધી તાવડીમાં નંખાય છે ? ઘઉં વીણવા પડે, દળાવવા પડે, લોટ બાંધવો પડે, કણેક કેળવવી પડે, ત્યારે રોટલી બને. અહીં તો દશા એવી કે સમજે કાંઈ નહિ, સમાજમાં કિંમત કશી નહિ. નહિ ત્રણમાં, નહિ તેરમાં અને નહિ છપ્પનના મેળમાં, એમ છતાં બધી વાતમાં ડહાપણ ડહોળ. શેઠ જેને ગણે નહિ, મુનીમ પાસે બેસવાની પણ જેને જગા નહિ, કચરો કાઢવાનું કે એથી પણ હલકું કામ કરતો હોય, તે પણ પોતાનો અભિપ્રાય આપે કે “દીક્ષા અયોગ્ય છે.” “અમુક સાધુ તો લુચ્ચા છે” એમ પણ કહે. એને પૂછો કે “તું કેવો ? સમાજમાં તારું વજન શું?' આવા માણસો જેમ તેમ ભરડ્યા કરીને નવરા બેઠા નખ્ખોદ વાળે છે. તમે બોલો ભલે પણ જરા સમજીને બોલો. તમારી બુદ્ધિનો ઇનકાર નથી પણ એ બુદ્ધિને કેળવો. જેના વિષે વાત કરો એમની દલીલ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
