________________
૨૭૨
આચારાંગસૂત્રનાં વ્યાખ્યાનો - ૭
વાત છે. ઘરનું કહેવાની શાસ્ત્ર ના કહી છે. ગણધરદેવોએ પણ કહ્યું કે, ‘અમે ભગવાન મહાવીરદેવે જે કહ્યું તે કહીએ છીએ.' નથી કહ્યું તે કહેવા એ પણ તૈયાર નથી. જ્યાં વાંકું થયું, ઘરવાણી થઈ ત્યાં તો એ સાંભળવાથી શ્રાવકપણું કલંકિત થાય છે. જે ગુણસ્થાનકે રહ્યો એની કરણી વિના ન ચાલે. ઉત્કટ વિનય ન બને પણ હાથ જોડાય, હૈયું ઊછળે, શિર ઝૂકે, એ તો બને ને ? મુનિને છેલ્લી હદનું ઊંચું સાતમાની નિકટનું છઠ્ઠું ગુણઠાણું ન હોય એ માની શકાય પણ પ્રારંભનું છઠ્ઠું તો હોય ને ? ત્યાં પણ મર્યાદા તો ખરી ને ? મર્યાદા નાશ પામે તો ? તે તે સ્થાને રહેલા આત્મા માટે તે તે ક્રિયા જ્ઞાનીએ નિયત કરી છે. મુનિને દેખીને શ્રાવક હાથ જોડે. ઘેર સાધર્મિક પધારે તો ગાદી ન હોય તો કોથળો પાથરે, હાથ જોડી ‘પધારો, ઘર પાવન કરો’ એમ કહે, સાધર્મિકના યોગને સારો માને. તમે જેને પૂજો એને પૂજનારો તમારા ઘેર આવે, તો એને સામે લેવા જવાનું મન ન થાય ? એકસરખી વસ્તુનો વેપાર કરનારા પરસ્પર કેવો પ્રેમ રાખે છે ? સાધર્મિકે મળે ત્યાં જયજિનેંદ્ર ન બોલાય ? હાથ ઊંચા ન થાય ? ધર્મચર્ચા ન થાય ? દુનિયાનો સાચો સ્નેહી, સંબંધી, ને સાથી તો શાસ્ત્ર એને કહ્યો છે. માબાપને સાચા સંબંધી માનવાની શાસ્ત્ર ના કહી.
આચાર્ય, ઉપાધ્યાય ને સાધુનું કર્તવ્ય :
અરિહંત તથા સિદ્ધને તો દેવકોટિમાં મૂક્યા. આચાર્ય કોણ ? તો કહ્યું કે પાંચે આચાર પાળે અને બીજાને પળાવે તે. એ પાંચ આચાર કયા ? જ્ઞાનાચાર, દર્શનાચાર, ચારિત્રાચાર, તપાચાર અને વીર્યાચાર, આમાં હવે કાંઈ બાકી રહ્યું ? એ પાંચે આચાર પોતે પાળે, બીજાને પળાવે અને પાળવાના રસિયા બનાવે એ આચાર્ય. એ પાંચે આચાર આવે તો સંસાર છૂટી જાય.
1970
પાંચે આચારમાં પોતે પ્રવીણ બને, પાલન કરે, બીજાને પળાવે તે જૈનશાસનના આચાર્ય, પણ એ પાંચે આચારનું જે ખંડન કરે, એ માર્ગ ૫૨ અરુચિ થાય તેવું બોલે તે આચાર્ય નથી. ‘ધર્મ ન થાય તો વાંધો નહિ' એમ કહેવું તે વીર્યાચારનું ખંડન છે. કોઈ એમ કહે કે મારાથી પૂજા નથી થતી તો આચાર્ય પૂછે કે કેમ ન થાય ? પણ એમ ન કહે કે ‘કાંઈ નહિ, ન થાય તો ચાલે.’ સામાના રોદણામાં એ ભેગા ન ભળે, કાણ ભેગી કાણ એ ન માંડે. આચાર્ય તો કહે કે આવી સશક્ત કાયા છે અને પૂજા ન બને એનું કારણ ? વિદ્યાર્થી કહે કે દાખલો નથી
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
