________________
19
- ૧૭ : સમ્યગ્દર્શન સાથે આચારનો સંબંધ - ૧૩૩
-
૨૦૧
તેમજ કરવું, એવો આગ્રહ એમણે પણ ન રાખ્યો, કેમ કે એથી હાલત કફોડી થાય, એમ જાણતા હતા. તેઓ હૃદયથી એમ જ માનતા કે ભગવાન તે ભગવાન અને અમે તે અમે, અમારે તો તેમની આજ્ઞા જ પાળવાની. સમ્યની કરણી :
સાચું માન્યું ત્યાં સદ્ભાવ અને એ જોગી કરણી જોઈએ. ગુણવાનનો ભેટો થાય અને ગુણાનુરાગીથી હાથ ન જોડાય ? એમ છતાં એ ગુણાનુરાગી કહેવરાવે તો માનવું કે એ માનપાનનો ભૂખ્યો છે, બાકી વસ્તુતઃ ગુણનો રાગ નથી. જૈનશાસનનો વ્યવહારથી એ કાયદો કે જેના હાથમાં ઓઘો તે સાધુ, વ્રતો સ્વીકારે તે દેશવિરતિ અને પ્રભુની આજ્ઞા પર અખંડ પ્રેમ હોય તથા દેશવિરતિધર અને સર્વવિરતિધરને હાથ જોડે તે સમ્યગ્દષ્ટિ, બાકીના બધા મિથ્યાદૃષ્ટિ. હાથમાં ઓઘો દેખાય છતાં એના પ્રત્યે સભાવ ન હોય, બેદરકારી કે ઉપેક્ષા હોય તો એ પણ મિથ્યાષ્ટિ. એમ માલૂમ પડી જાય તો એ સાચું હોય તો પણ એને વંદન ન થાય. મુનિને મહાવ્રતની પરવા ન હોય ? ગુણી કહેવરાવનારને ગુણનો ખ્યાલ જ ન હોય ? વ્રતધારી કહેવરાવે અને ફરજનું બિલકુલ ભાન નહિ એ નભે ? પોતે ભણેલો નથી એમ કહેતો હોય તો પછી ગુરુ કહે તેમ વર્તે અને ગુરુના કહ્યા મુજબ વર્તુ છું એમ કહે. પૂજા કોઈક દિવસ કરું છું, એવું સમ્યગ્દષ્ટિ બોલે ? ખાય રોજ, પીએ રોજ, ઊંઘે રોજ અને પૂજા કોઈક દિવસે ! આ તો દંભ નથી ? શાસ્ત્ર કહે છે કે જિનપૂજા વિના, ગુરુસેવા વિના, ધર્મશ્રવણ વિના સમ્યગ્દષ્ટિ ન રહે. એના હૈયામાં ધર્મ ન હોય એ બને ? આપતું કાળે કોઈ વખત ન બને તો પણ એને ભયંકર પશ્ચાત્તાપ થાય. શુશ્રુષા, ધર્મરાગ અને દેવગુરુની ભક્તિ એ સમ્યક્તની કરણી. ઘરનું કહેવાની શાસ્ત્ર ના કહી છે : સભા : જ્યાં બીજું કહેવાતું હોય ત્યાં સુશ્રુષા હોય ?
એમાં તો વાંકું થયું. એ જિનવાણી ન રહી પણ ઘરવાણી થઈ. આ તો જિનવાણીની વાત ચાલે છે. ઘરવાણી તો તમારી પાસે પણ ક્યાં નથી ? ઘરવાણી સૌ સૌની જુદી. હોશિયાર હોય તે બહુ બોલે, બીજો થોડું બોલે. પેલો વધારે પ્રપંચી, બીજો ઓછો. પરંતુ અહીં પ્રપંચની વાત નથી. અહીં તો જિનવાણીની
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
