________________
૧૪૨ –
આચારાંગસૂત્રનાં વ્યાખ્યાનો - ૭
- 10
સુખ દેખાય ત્યાં સુધી ધર્મની સામે જોવું એ અશક્ય છે, કદી જુઓ તો પણ જે રીતે જોવું જોઈએ તે રીતે ન જોવાય. શાસ્ત્રકાર એક જ વાત ઠસાવે છે કે તમે
જ્યાં બેઠા છો ત્યાં સુખ નથી, દુ:ખ છે. જે સુખ દેખાય છે તે પણ વસ્તુતઃ દુઃખ છે, દુઃખમાં લઈ જનાર છે. તમે કદાચ ત્યાંથી નીકળી ન શકો અને ત્યાં જ રહો તો પણ સેવા તો અહીંનાની જ કરો. ત્યાં રહીને ત્યાંનાની સેવામાં ન પડો. સેવા તો શ્રી જિનેશ્વરદેવની, નિગ્રંથ ગુરુઓની અને શ્રી જિનેશ્વરદેવના આગમની કરો. ત્યાં રહો જ નહિ તો સારી વાત, પણ રહેવું જ પડે તો પણ એની સેવા ન કરો. જે આવે એને સાચવી લો, રાખી લો, ઉપભોગમાં લેવું પડે તો લઈ લો પણ એની સેવામાં તો ન જ પડો. ધર્મક્રિયામાં પણ પુગલસેવા વધારે થાય છે ?
શ્રી જિનપૂજા માટે સ્નાન કરવાનું પણ સ્નાનમાં કેટલો ટાઇમ અને જિનપૂજામાં કેટલો ? એ સ્નાન તો શરીરશુદ્ધિ પૂરતું જ છે ને ? કપાળમાં તિલક કેવી રીતે કરો ? દર્પણમાં બરાબર જોવાય અને જરા વાંકુંચૂકું થાય તો ભૂંસી નખાય. ભગવાનને તિલક કેવું કરો ? ઝપાટાબંધ, બધા વતી એકસાથે ઉપરાઉપર ચાંલ્લા થાય, ભલે રેલા ઊતરે એની પરવા નહિ. મુદ્દો એ છે કે આજની ધર્મક્રિયામાં પણ પુદ્ગલસેવા બહુ સ્થાન રોકે છે. કોઈ મોટો માણસ મંદિરમાં આવે તો બધાનું ધ્યાન ત્યાં ખેંચાય, જે શાંતિ, લઘુતા, નમ્રતા જોઈએ તે મળે નહિ. આસક્તિ દુઃખને દુઃખ લાગવા દેતી નથી :
સંસારમાં દુઃખ છે, એ ખાતરીપૂર્વક માન્યું નથી. સંસારમાં દુઃખ છે એ વાત શાસ્ત્રથી સાંભળે પણ બહાર જઈને કહે કે “દુઃખ છે ક્યાં ? આપણે તો લહેર છે. જ્ઞાનીએ કહ્યું છે તો કદાચ હશે ક્યારેક ! પણ અત્યારે તો સુખ છે ને ?' પણ જો સંસારમાં દુઃખ ન હોત તો જ્ઞાની ગાંડા ન હતા કે દુ:ખ ગણાવ્યા કરત. અમુક ચીજ મેળવવાની આસક્તિ થાય પછી એ મેળવવામાં થતું દુઃખ, દુ:ખ નથી લાગતું. જેઠ માસની ગરમી અને નાટકશાળાનું મકાન, (એરકંડિશન આવ્યું તે પહેલાના જમાનાની વાત છે) એ સંયોગો વિચારો, લાઇટોની ગરમી, માનવમેદનીની ગરમી, અને ઋતુની ગરમી, પડદો ન ઊંચકાય ત્યાં સુધી તો હાથનો પંખો હલાવ્યા કરે પણ જેવું નાટક શરુ થાય એટલે આંખો ત્યાં ચોંટે, જોવાના આનંદમાં પડી જાય, ગરમી ભૂલી જાય. શું ગરમી નહોતી ? હતી, પણ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
