Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ HARIBHADRA'S SANATUKUMARA-CARIYA .. (A SECTION OF HIS NEMINAHA-CARIYA) L. D. SERIES 42 EDITED BY GENERAL EDITOR PROF, H. C. BHAYANI PROF. M. C. MODI DALSUKH MALVANIA L. D, INSTITUTE OF INDOLOGY AHMEDABAD 9
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ Printed by Swami Tribhuvandas Sastri, . Shree Ramanand Printing Press, Kankaria Road, Ahmedabad 22, and Published by . . Dalsukh Malvania Director L. D. Institute of Indology, Ahmedabad 9, FIRST EDITION January, 1974 PRICE RUPEES 81
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIharibhadrasUriviracita apabhraMza mahAkAvya 'neminAhacariya' antargata saNatukumAracariya [bhUmikA, gujarAtI anuvAda tathA haribhadraviracita prAkRta 'mallinAhacariya' antargata "sanatkumAra-cakravarti-kathAnaka' sahita] saMpAdaka prAdhyA0 harivallabha cu.bhAyANI prAdhyA. madhusUdana ci. modI bhAratI dalapata prakAzaka: lAlabhAI dalapatabhAI bhAratIya saMskRti vidyAmaMdira teres ahamadAbAda
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ PREFACE the L. D. Institute of Indology has great pleasure in publishing the present volume containing Haribhadra's Sanatukumaracariya (a section of his Neminahacariya, an Apabhramsa epic published in the L, D. Series - Nos. 25, 33) along with its Gurajati translation , :: I am thankful to Prof. H. C. Bhayani and Prof. M. C. Modi for preparing the Gujarati translation of the text. This will satisfy the need of the Gujarati readers interested in the study of Apabhramsa language and literature. The special feature of the present work is the studied introduction which traces the development of the story of Sanatkumara, explains the metres, notes the peculiarities of the language and forms the estimate of the work. Again, the learned professors have edited here in the Parisista a hetherto unpublished Sanatkumara-cakravartikathanaka (gatbas 1-322) contained in the unpublished Prakrit poem entitled Mallinatha-carita composed by the same Haribhadra. I hope that this publication will be very useful to the students of Apabhramsa language. . L. D. Institute of Indology, Ahmedabad-380009 26th January, 1974. Dalsukh Malvania Director.
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayAnukrama pRSThAGka bhUmikA saNatukumAracariya (mUlapATha) gujarAtI anuvAda pariziSTa (haribhadrasUri-viracita-prAkRtabhASA-nibaddha-mallinAthacaritAntargataM sanatkumAracakravarti-kathAnakam) . 1-88 89-132 133-16.0.
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ ..... ..... .... : bhUmikA ... prAstAvika - ahIM jene mukhya kRti tarIke ApavAmAM AvI che te 'sanatkumAracariu'eTale ke sanatkumAracarita koI svataMtra racanA nathI, paNa haribhadrasUrinA apabhraMza mahAkAvya . 'neminAhacariya' (=neminAthacarita)no ja eka bhAga che. citragati vidyAdhara tarIkenA neminAthanA trIjA bhavamA eka ADakathA lekhe A sanatkumAracarita ApavAmAM AvyuM che. zaradaRtumA potAnA parivAra ane mitro sAthe beThelA citragatine sumati nAmano baMdI pote eka cAraNamuninI pAsethI sAMbhaLelu sanatkumAra cakravartIna kathAnaka manovinodane mATe kahI saMgaLAve che. citragatibhavanA vRttAntanA 683 chaMdomAMtho 343 chaMdomAM-eTale ke aradhA jeTalA bhAgamA sanatkumAra carita gUMthelu che. te 444mA chaMdathI zarU thAya che, ane 786mA chaMdamAM pUre thAya che. haribhadrasUrinA 'neminAhacariya'nI be hastaprato maLe che. eka jesalamIranI tADapatranI prata (Azare 13mI sadI pahelAMnI) ane bIjI lA. da, bhAratIya saMskRti vidyAmaMdiramAMnA vijayadevasUri saMgrahanI kAgaLanI prata (Azare soLamI ke sattaramI sadInI). jesalamIranI prata * prAcIna, ghaNI ja zuddha ane vizvasanIya che. prastuta 'sanatkumAracarita'no pATha paNa tene AdhAre ja taiyAra karavAmAM Avyo che. kacit. jyAM kAgaLanI pratamAM lekhanaphera che tyAM pAThaphera , nodhyo che. paNa kAgaLanI prata ane tADapatranI pratamA ekanI eka ja pAThaparaMparA che. pharaka koI koI akSaro pUrato. maryAdita che............ .... haribhadrasUrie 'neminAhacariya' vi0 saM0 1216mAM (I0 sa0 1160mAM) aNahillavADapATaNamA kumArapAlanA rAjyamAM racyu. A caritra racavAmATe rAjAnA mantrI pRthvIpAle * haribhadrasUrine prArthanA karelI. haribhadrasUrie neminAthanA carita uparAMta vAkInA paNa trevIze ya tIrthakaronA carita racelAM che. temAMtho temanAM ajitanAtha, candraprabha ane mallinAtha tIrthakaranAM prAkRta bhASAmAM racelA carita prApta thayAM che. paNa hajI sudhI te kRtio hastapratarUpe ja che. saMpAdita ke prakAzita nathI thaI. haribhadrasUri vaDagaccha ke bRhadgacchanA jinacaMdrasUrinA praziSya ane. zrIcaMdrasUrinA ziSya hatA. temaNe racelAM covIza tIrthaMkaronAM caritonuM zlokapramANa ... * bhA. pRthvIpAla mantrI vizenI tathA haribhadra vizenI vigato mATe 'neminAhacariya'nI . bhUmikA jovI:
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ be lAkha zloka jeTalaM aTakaLI zakAya che. A uparathI prAkRta-apabhraMza sAhitya racavAnI temanI asAdhAraNa zatino khyAla Avaze. pUrvenuM saMpAdana - haribhadranuM A apabhraMza sanatkumAracaritra A pahelA eka vAra prakAzita thaI cUkyuM che, ane te prakAzananuM aitihAsika mahattva che. I. sa. 1914 pahelAM apabhraMza bhASAnA sAhityanI koI saLaMga racanAthI arvAcIna vidvAno ajANa hatA. evI koI racanA hajI temane upalabdha thaI na hatI. bhAratIya vidyAnA prakAMDa jarmana paMDita hermAna yAkobIne temanA 1913-1914nA bhAratapravAsa daramiyAna amadAvAdamAMthI dhanapAlanI 'bhavissatta-kaha'nI ane rAjakoTamAMthI haribhadranA 'neminAhacariya'nI ema be apabhraMza kAvyonI hastaprata jovA maLI. e apabhraMza sAhityanI mUlyavAna kRtimao jotAM e prakAraceM eka alaga sAhitya jaLavAyu hovAnI temane pratIti thaI ane prApta kRtionA saMpAdana-prakAzananI pAchaLa teo lAgI gayA. temanA puruSArthane pariNAme ApaNane apabhraMza bhASA, sAhitya ityAdi vizenA vistRta zodhapUrNa nibaMdha sAthe, tathA jarmanamAM bhASAMtara ane sArtha zabdakoza sAthe saMpAdana karelI 'bhavissattakaha'(1918)nI AvRtti maLI. te pachI te ja paddhatie temaNe 'neminAhacariya'mAMthI. 'saNaMkumAracariya'no aMza saMpAdita karIne abhyAsapUrNa prastAvanA, anuvAda ane zabdakoza sahita jarmanImAM 1920mAM taiyAra karyo bhane pustakarUpe te 1921mA prakAzita thayo, AthI apabhraMza bhASA ane sAhityanA adhyayana bhane saMpAdana-prakAzananA zrIgaNeza maMDAyA. yAkobIe A viSayane lagatI' aneka samasyAo spaSTa karI pIH temAthI keTalokano temaNe ukela Apyo. to keTalIkanA ukela mATenI dizA cIMdhI ne adhyayananI dRSTi ane paddhati aMge temaNe rAjamArga taiyAra karI Apyo. . temanuM 'saNaMkumAracariya' temane prApta (ane prastuta saMpAdana mATe paNa upayogamA lIdhelI) kAgaLanI ekamAtra pratane AdhAre taiyAra karelaM che. * e * Sanatkumaracaritam : ein Abschnitt aus Haribhadras Neminahacaritam (sanatkumAracaritam : haribhadranA neminAthacaritamno eka khaNDa)-: apabhraMzamAM racelI eka jaina kathA : sampAdaka, hermAna yAkobI (prastuta kayuH 5mI jUna 1920, bAyaranI vijJAna akAdemono tattvajJAna-sAhitya-adhyayana varga, 31mo pranya, bIjo zodhanibandha, prakAzita, myunika 1921.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratanI lekhanapaddhati ghaNI vicitra che. aneka akSaronA AkAro ekabIjA sAthe saheje gUMcavAI jAya tevA che. , y ane m, ma ane s, c ane vU, gha bhane th, T ane Tha, i ane da, t bhane n ccha ane stha, ha bhane chAD, DD vagairesa heje ekabIjAne badale vAMcI zakAya tevA che. vaLI 1915nI AsapAsa apa zanA vyAkaraNa- ane chaMdaracanAnuM jJAna paNa avikasita hatuM. AvI vikaTa paristhitimAM yAkobIme 'sanatkumAracarita' para karelaM saphaLa kArya eka jvalanta siddhi gaNAya tema che. yAkovIme temanA e saMpAdanamA 443thI 785 sudhInA chaMdono pATha chandadRSTile cakAsIne romana lipimA Apyo che. tene aMte mULa pratanA azuddha pATha ApyA che. te pachI jarmana bhASAmA anuvAda (arthaghaTanane lagatI carcAnoMdho sAthe) Apyo che. te pachI saMskRtamA artha, dezya sAmagrI mATenA AdhAra ane vyAkaraNIya svarUpanA nirdeza sAthe zabdakoza Apyo che. pariziSTamAM 'neminAhacariya'nA Ada 10 chaMdo ane aMtya 28 chaMdo jarmana anuvAda sAthe tathA A banne khaMDonA viziSTa zabdonA koza sAthe ApyA che. chevaTe zuddhivRddhinuM patraka mUkyuM che. bhUmikAmAM (1) haribhadrasUri ane tenA AzrayadAtA pRthvIpAla vizenI mAhitI, (2) sanatkumAracaritrane lagatI saMkSipta paraMparA, (3). haribhadranI racanAno vistRta sAra, (4) apabhraMza bhASAnA sAmAnya svarUpa vize, 'bhavisattakaha'no. prastAvanAmAM karelI carcAmAMnA keTalAka praznonI punaHcarcA, (5) hastapratano paricaya ane pATha prastuta karavAnI paddhati, (6) ATalI prastAvanAnI sUci, (7) 'sanatkumAracarita'ne AdhAre taiyAra karelu vistRta apabhraMza vyAkaraNa, (8) 'sanatkumAracarita'nI chaMdoracanA (paMcapadInAM ekI tathA vekI caraNonA tathA dohAnAM caraNonA svarUpavizleSaNa ane keTalAka gaNonA svarUpane lagatI aMkazAstrIya tAravaNI sAthe)eTalI sAmagrI ApI che. muni jinavijayajIe, apabhraMza bhASA ane sAhityanA adhyayananA Adha ane agraNI praNetA tarIke yAkobInI yogya rIte ja uSmAbharI stuti karI che [juo, 'paumasiricariu'(1948)mAMnuM temanuM 'kiMcit prAstAvika', pR0 66thI 612] . .... sanatkumAranuM caritra ... sAdhAraNa rIte sanatkumAracarita e neminAthanA paraMparAgata caritanA eka bhAga tarIke nathI hotuM. haribhadre ja tene neminAthanA vRttAMtamA eka ADakathA lekhe mUkyuM . che. te ja pramANe teNe potAnA 'neminAhacariya'mAM mahAvIracaritane paNa eka ADa
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ hane0 haribhadrakRta neminAhacariya 1160 triza0 hemacaMdrakRta triSaSTizalAkApuruSacarita 1165 (lagabhaga) udo0 ratnaprabhakRta upadezamAlAdoghaTIvRtti 1182 jaina paraMparAmAM sanatkumAranA caritrano krame krame vikAsa thayo che. tenA vikasita rUpamA te traNa ghaTakonuM banelaM hovAnuM joI zakAya che : (1) pUrvabhavano vRttAnta, (2) cakravartI-padanI prApti sudhIno vRttAMta, (3) cakravartI-padano tyAga ane zramaNajIvanano vRttAMta. AmAthI AraMbhamAM sanatkumAracaM caritra mAtra trIjA ghaTaka pratuM maryAdita hatuM, pachIthI bIjA ghaTakano ane chevaTe pahelA ghaTakano udbhava thayo ema mAnavAne kAraNa che. 'vasudevahiMDI'mAM tathA 'uttarapurANa', 'vRhatkathAkoza' vageramA maLatI digaMbara paraMparAmA mAtra trIjA ghaTakavALo ja vRttAMta che. ane 'bRhatkathAkoza,' 'dharmopadezamAlAvivaraNa, 'uttarAdhyayana-vRtti' mane 'AkhyAnakamaNikozavRtti' mAM pUrvakarmane kAraNe udbhavelA rogaparipahane upacArakarma vinA samatApUrvaka sahevAnA udAharaNa lekhe sanatkumAracaritra apAyuM che. te uparathI paNa uparyukta trIjo ghaTaka e ja mULa kathAMza hovAnI aTakaLane samarthana maLe che. . caritrano trIjo ghaTaka vikasita rUpanA caritramA trIjA ghaTakanI mukhya mukhya vigato mATalI chaH saudharmendre karelI sanatkumAranA rUpAtizayanI prazaMsA, ve devoe sanatkumAranI be vAra lIdhelI mulAkAta, sanatkumArano vairAgya ane zrAmaNya, rogono udbhava, iMdra karelI sahanazIlatAnI prazaMsA, parIkSA karavA ve devonuM vaidhaveze Agamana, sanatkumAre karelaM lavdhina pradarzana ane bodha, sanatkumAranuM svargagamana. - upu0mAM apAyelaM caritra sauthI DhUMkuM che. temA mAtra uparyukta trIjA ghaTakane lagatI saudharmendre karelI sanatkumAranA rUpAtizayanI prazaMsA, kautukathI be devoe sanatkumArane pratyakSa joIne karelI khAtarI, te devoe manuSyanAM rUpa yauvana vagerenI nazvaratAno karelo nirdeza, sanatkumArano vairAgya ane zrAmaNyaM ane kaThina tapane aMte nirvANaprApti-eTalI ja vIgato che. puSpadaMtanA 'mahApurANa'mAM paNa upu0 vALI kathAnu ja anusaraNa che. . . vahiM0mAM paNa mAtra trIjA ghaTakavALo vRttAMta apAyo che. paNa temAM keTalIka navI viMgato umerAyelI joI zakAya che. tapAsa karavA bhAvanAra devo sAmAnika devo che. teo brAhmaNarnu rUpa dharIne, sanatkumAra telano abhyaMga karIne
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyAyAmazALAmAM gayo hato tyAre tene sAkSAt jue che. pote snAna bAda vastrAlaMkArathI vibhUSita thAya tyAranI asAdhAraNa kAMti jovA sanatkumAra temane bolAve che. te veLA sanatkumArane joIne A thoDA samayamAM paNa tenI zAMkhI paDelI kAMtithI devo viSAda pAme che, ane sanatkumAranA pachavAthI mAnavadehanI satata kSINa thatI kAMti avadhijJAnatho temanI najaramAM AvI hovAnuM jaNAve che. eTale vairAgyabhAva utpanna thatAM sanatkumAra zramaNa bane che. tenA zarIramAM aneka rogo utpanna thAya che, je sanatkumAra samatAthI sahe che. iMdra vaidyane rUpe AvI rogano upacAra karavAnI tatparatA batAve che. khelauSadhinI labdhine kAraNe sanatkumAra thUkathI zarIrano eka bhAga masaLone tene mUlanA jevo karI dekhADe che, ane kahe che ke maTADelA roga pharIthI paNa thAya che kAraNa ke te karmAdhIna che. mATe pote evo tapasaMyamano mArga lIdho che, jethI rogo kadI paNa pharI na thAya. roga sahI, samAghi maraNathI kALa karIne sanatkumAra sanatkumArakalpamAM iMdra bane che. digaMbara paraMparAmAM sanatkumArane sIdhA nirvANa pAmatA varNavyA che, jyAre zvetAMbara paraMparAmAM temano sanatkumArakalpamAM janma thayAnuM kartuM che. vahiM mAM je nimitte sanatkumAranuM caritra kahyu che te sanatkumAranI aNamAnItI rANI suSeNAno (je pachInA bhavamAM subhUma cakravartInI rANI padmazrI banavAnI hatI teno) ullekha bIje kyAMya nathI. paNe AgaLa joIzuM tema dhavi0mAM (saMbhavataH 'upadezamAlAvivaraNa' uparathI) opelA kathAsAramA prathama vAra sanatkumAranuM traNe ghaTakavAlu vistRta caritra rajU thayu che. AmAMnA trIjA ghaTakanI vigato vahiM0mAM je ApelI che te ja' che. mAtra iMdre sanatkumAranAM rUpAtizayanI karelI vAta gaLe na UtaratAM-temAM azraddhAthIdevo sanatkumArane pratyakSa jovA Ave che, bIjI vAra sanatkumArane jotAM tenI kAMti kSINa thayelI ane zarIra aneka rogothI gherAyelaM temane dekhAya che, ane auSadhilabdhithI sanatkumAra saDatI AMgaLone 'taruNa divAkaranA jevI'. banAvI de che-eTalo vigataphera che. .. .. .. . . .. . cama0mAM paNa trIjA ghaTakavALo vRttAMta upara pramANe ja che. mAtra rogonI ApelI rItasaranI yAdI ane khelauSadhilabdhithI DAbA hAthanI tarjanI 'suvarNavarNA karI batAvavAnI bAta pUrato pharaka che. .
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ kathA tarIke ApelaM che. vaLI A pahelAM haribhadre potAnA 'mallinAhacariya'mAM paNa sanatkumAracaritane ADakathArUpe gUMthelaM ja hatuM. potAnI e prAkRta gAthAbaddha racanAne teNe pharIthI 'neminAhacariya'mAM apabhraMza bhASAmAM ane vastu chaMdamAM / rajU karI. jaina purANaparaMparA anusAra sanatkumAra tresaTha mahApuruSo ke zalAkApuruSomAMnA eka hatA covIsa tIrthaMkara, bAra cakravartI, nava vAsudeva, nava valadeva ane navaM prativAsudeva-ema tresaTha mahApuruSonAM caritra jaina paraMparAmAM maLe che. bAra cakravartImAMthI sanatkumAra e cotho cakravartI hato. tenI pUrve bharata, sagara ane maghavA cakravartI thayA. sanatkumAracaritrane lagatI racanAo sanatkumAranuM caritra jaina sAhityika paraMparAmAM (1) tresaTha mahApuruSonA caritrane lagatI racanAonA eka bhAga tarIke, (2) anya koI racanAnA eka bhAga tarIke (eTale ke dRSTAntakathA lekhe) tathA (3) svataMtrapaNe-ema vividha rUpe maLe che. digaMbara paraMparAmAM tresaTha mahApuruSonA caritrane lagatI racanAo mahApurANanA. nAme oLakhAya che. e rIte saMskRtamA I. sa. 897 :pahelAM racAyela guNabhadranA 'uttarapurANa'mAM (61muM parva, zloka .. 104-130) ane apabhraMzamAM .965thI 971 sudhImAM racAyelA puSpadaMtanA 'mahApurANa'mAM (56mo saMdhi, 17thI . 19 sudhInAM kaDavaka) sanatkumAracaritra apAyu: che. zvetAMbara paraMparAmAM prAkRta- mA 869mAM racAyela zIlAMkanA 'caupannamahApurisacariya'mAM (29{ caretra, pR. 138 thI 145) ane saMskRtamA 1065 lagabhaga racAyela hemacaMdranA 'triSaSTizalAkApuruSacaritra'mAM (parva 4, sarga 7, zloka 1thI 404) te maLe che. kathAkozomA tathA Agamika ke aupadezika graMtho parano vRttiomAM paNa sanatkumAranuM caritra maLe che. jema ke digaMbara paraMparAmAM zivAryanI 'bhagavatI mArAdhanA'nI 1542mI gAthAmAM ApelA nirdeza anusAra 'ArAdhanA-kathAkozomA sanatkumArano prasaMga che. saMskRtamA hariSeNanA 'bRhatkathAkoza' (832)-.. mAM 129mI kathA, prabhAcaMdanA kathAkoza(11mI zatAbdI)mAM rojI ane "chAsaThamI kathAmAM, kannaDamAM 'vaDDArAdhane (Azare 11mI - zatAbdI)mAM cothI kathAmAM, ane apabhraMzamAM zrIcaMdranA'kahakosa'(Azare : 1070)mA 47mI :- kathA
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ - saMghinA bIjA kaDavakathI pAMcamA kaDavaka sudhImAM; zvetAMbara paraMparAmAM prAkRtamAM saMghadAsanI 'vasudevahiMDI' - (Azare pAMcamI zatAbdI)mAM 14mA mayaNavegAlaMbhamAM (pR. 233-235), jayasiMhanA lupta 'upadezamAlAvivaraNa'mAM tathA tenA 'dharmopadezamAlAvivaraNa' (859)nI 94mI kathAmAM, AmradevanA 'AkhyAnakamaNikozavRtti'(1134)mA 127mA AkhyAnakamAM, * deveMdranI 'uttarAdhyayana'nA 18mA adhyayananI 37mI gAthA paranI TIkAmAM, haribhadranA 'mallinAhacariya' (1160 pahelAM)mAM tathA apabhraMzamA tenA 'neminAhacariya' (1160)nA eka bhAga lekhe te prApta thAya che. chellI be racanAono pATha A pustakamAM ApavAmAM Avyo che. ... ... svataMtra racanA lekhe zrIcaMdranuM prAkRta mahAkAvya 'saNaMkumAracariya' (1158), jinapAlakRta saMskRta mahAkAvya 'sanatkumAracakricaritra' (1206) tathA bIjAM vetraNa sanatkumAracaritro maLe che. A badhAM hajI aprakAzita che. sanatkumAracaritrano vikAsakrama. : : . .. nIce sanatkumAracaritrane lagatI je je kRtionI tulanA karI che. temanA nAmanA saMkSepo ane racanAsamaya A pramANe cha : pa... ... saMkSepa. :. : : kRtiH - :: :: :: : - racanAsamaya vahi0 . saMghadAsakRta vasudevahiMDI Azare pAMcamI zatAbdI uvi0 jayasiMhakRta upadezamAlAvivaraNa (lupta) navamI zatAbdI dhavi0 ..jayasiMhakRta dharmopadezamAlAvivaraNa 859 cama0 .. zIlAMkakRta caupannamahApurisacariya: 869 / ... guNabhadrakRta uttarapurANa . . . 897 pahelAM bako0 . hariSeNakRta bRhatkathAkoza .. .. 932 puSpadaMtakRta mahApurANa * 965-972 kako0 zrIcaMdrakRta kahakosa u0 deveMdrakRta uttarAdhyayana-vRtti 2073 'AkovR0 . AmradevakRta AkhyAnakamaNikozavRtti ...... 1134 haribhadrakRta mallinAhacariya 1160 pahelAM saca0 ...... zrIcaMdrakRta saNaMkumAracariyaH .. ... 1158 upu0 mapa0 hama0
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ .. A pachI vRko0 mAM trIjA ghaTakanA vRttAMtamA keTalIka navI vigato dekhAya che. vRko0mAM digaMbara paraMparA - anusAra mAtra trIjeM ghaTaka maLe che. bRko0e zvetAMbara paraMparAnA cahiM0, dhavi0 ane cama0mAM trIjA ghaTakanuM je rUpAMtara : maLe che teno lAbha to lIdho ja che, paNa iMdre karelI rUpaprazaMsA vALo prasaMga temAM judI rIte che. saudharmendra saudAmanI. nATaka : joto hato tyAre kAryaprasaMge IzAnakalpamAthI AvelA saMgama nAmanA devanI bIjA saune jhAMkhA pADatI dehakAMtino iMdre evo qhulAso Apyo. ke te deve pUrva bhave AyaMbila vardhamAna tapa kareluM tenuM A phaLa che. 'evaM kAMtimAna bIjuM koI che: khalaM ?' evA devonA praznanA uttaramAM iMdre pRthvImAM hastinAgapurano cakravartI rAjA sanatkumAra saMgamadeva karatAM paNa adhika tejasvI hovArnu jaNAvyu. A pachInI be devono mulAkAtamAM potAne alaMkRta svarUpamAM nihALavA sanatkumAre rUpagarvathI prerAIne devone pharI nimaMtryA, ane tyAre mAnavInA rUpayauvananI kSayadharmitAnI vAta:sAMbhaLIne sanatkumAre joyu to tene potAne paNa zarIra kAMtihIna kaLAyu-eTalI vigata vadhAre che. vaLI te pachI zramaNa, tarIke vihAra karatA sanatkumAramunine bhikSAmAM maLelA bakarInA dUdhanI chAzamAM mizrita cINA bhAtanA bhojanathI aneka rogo udbhavyAnuM ane AmauSadhi, khelauSadhi vagere siddhi prApta thayA chatAM teNe rogono pratikAra na karyAnuM je kayuM che, tathA pharIthI saudharmendre sanatkumAranI sahanazaktino prazaMsA karI tethI pelA ja ve devo vaidyaveze sanatkumAranI pharI parIkSA karavA AvyAnI je vAta che, te navAM umerAyelAM tattvo che. khelauSadhithI aMgane sAuM: karI batAvavAnI vigata vRko0mAM choDI. dIdhelI che. : kako0 ko0no upajIvI hoIne temAM Avo ja vRttAMta che. mAtra khelopadhithI dehane divya karI dekhAMDavAnI vAta vadhAre che. / sanatkumAracaritranA trIjA ghaTakamA prathama vAra bRko0mA dekhAtAM uparyukta navIna aMzo pachIthI zvetAMbara paraMparAnA uvR0, hama0, hane0 ane triza0mAM paNa svIkRta thayA che. devaMdre uvR0mAM cama0mAMnuM sanatkumAracaritra lagabhaga akSarazaH uddhRta karyu che, paNa vacce keTaloka aMza :bIjethI lIgho che. caritranA trIjA ghaTakane lagatI upara jaNAvelI je navI vIgato pahelI vAra ApaNe vRko0mAM joIe chIe te badhI uvR0mAM. paNa maLe che. upacAra karavA AvelA devo pAchA pharatA sanatkumAramunine-je vacano u0mAM kahe che, temanuM vRko0nA : karatAM kako0nI sAthe vadhu . zAbdika sAmya che,
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRko0 : samastabhuvanakhyAto mahAvaidyo rujApahaH amuM tvamekayogIndra nirAkArtumalaM prbho|| kako bhavavAhimahaNe tuha satti parA // . . tuhu~ paramavejju jagasaMtiyaru / / * uvR0 : tumhe ceva saMsAravAhi pheDaNaparamavejja tti pasaMsiya / / Ako0 sanatkumAranA vistRta caritrathI paricita che. paNa te eka taraphathI teno saMkSepa kare che, to bIjI taraphathI varNano, zAstrIya saMdarbho (jema ke sAmudrika pramANenAM puruSalakSaNa ane strIlakSaNa, vaidyaka pramANenAM rogalakSaNa), stuti vagere itara sAmagrIthI tene pallavita kare che. caritranA trIjA ghaTakAMnI rogono yAdI vadhu vistRta vanI che. dhavi0mAM jema zakra zabaravaidyanuM rUpa laIne Ave che, tema ahIM paNa ve devo zabaravaidya banIne Ave che. cama0mAM che te prasANe ahIM paNa sanatkumAra thUkathI masaLIne DAbA hAthanI tarjanI 'sADA soLa vAnI'nA sonA jevA vAnanI banAve che. bako0ane uvR0nI jema ahIM paNa parIkSA karavA AvanAra ve devonAM nAma vijaya ane vaijayanta che. Ama ApaNane Ako.nA AdhArabhUta sAdhanono saMketa maLI rahe che. . hama0mAM Apelu sanatkumAracaritra camanA gadyacaritranu ja padyarUpAntara che. temAM camanI gAthAo sIdhesIdhI uThAvI lIdhelI che, jyAre gadyanA zabdone yathAzakya gAthAmAM DhALI dIdhA che. vRttAMtanA trIjA ghaTakane paNa A vAta pUrepUrI lAgu paDe che. paNa devonA roga maTADavAnA kaheNanA uttaramA sanatkumAra munie jyAM evo prazna pUchyo che ke 'tame rogo A bhava pUratA ja maTADo cho ke sarva kALa mATe ?' tene sthAne hama0mAM evo prazna che ke 'tame tanurogane zamAvo cho ke karmarogane ?' ane A praznamAM uvR0mAMnA 'tame zarIra vyAdhine maTADo cho ke karmavyAdhine' evA praznano ja paDagho che. te ja pramANe sanatkumArane thayelA rogonI cama0mAM (ane AkovR0mAM) je lAMbI yAdI che, tene sthAne hama0mAM sAta vyAdhio gaNAvatI eka gAthA uddhRta karelI che. A gAthA saheja zabdaphere AkovR0mAM paNa uddhRta thayelI che, ane te ja bhAvArthanI eka gAthA uvR0mAM ApelI che. - hanemAMnuM sanatkumAracaritra hamanA prAkRta caritranuM apabhraMza bhASAmAM ane raDDA ke vastu chaMdamAM karele kAvya-rUpAntara che. pUrvavartI caritranI sAmagrI laIne
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ haribhadre sanatkumAranA caritrane lagatI rItasaranI, prasaMga ane bhAvano mAvajata karatI ane alaMkRta lInI kAvyamaya racanA ApavAnuM lakSa rAkhyuM che. haribhadranA apabhraMza rUpAMtarane, va gALAmAM ve ja varSa pahelA racAyelA zrIcaMdranA saca0no lAbha maLyo lAge che, kema ke devono pratibhAva sAMbhALIne potAnuM rUpa nihALatA sanatkumAranI lAgaNI je zabdomAM saca0mAM vyakta thaI cha ('masimIsiyajalaohaliyaM) te ja zabdono paDagho haribha pADayo che ('masirasiNa ohaliyaM'). sanatkumAracaritranA trIjA ghaTaka pUrato triza0no mukhya AdhAra * uvR0 (ane te dvArA cama0) hovAnuM jaNAya che. paNa bIjI vAra parIkSA karavA AvelA devone sanatkumArano je prazna cha temAM, AgalI paraMparAmAM jyAM A bhavanA vyAdhi ane para bhavanA vyAdhino, bako mAM sAmAnya vyAdhi bhane saMsAravyAdhino, ane uvR0mAM zarIravyAdhi ane karmavyAdhino virodha che, tyAM AkovR0mAM dravyakriyA ane bhAvakriyAnI savistara carcA che, ane triza0mAM Ane anusarIne dravyavyAdhi ane bhAvavyAdhino bheda karelo che. chelle udo0nA sanatkumAracaritranA trIjA ghaTakano AdhAra triza0 tathA AkovR0 e je vadhArAnuM rUpAntara vAparelaM te hovAnuM jaNAya che. kema ke sanatkumAranuM rUpa joIne parIkSA karavA mAvelA devo para paDelo prabhAva triza0mAM (dhUnayAmAsaturmIlim) ane udo0mAM (siradhUNaNaM kuNaMtA) eka sarakhI rIte vyakta thayo che. ane te anyatra ApelI vigatothI judo paDe che. bIju, sanatkumArane thayelA sAta rogo vALI je gAthA AkovR0mAM TAMkelI che, tenI te udo0mAM paNa ApelI che. ane dravyavyAdhi ane bhAvavyAdhinI carcA paNa kAIka aMze AkovR0nI yAda Ape che. caritrano vIjo ghaTaka bIjA ghaTakamAM sanatkumArano janma ane yuvAnA, azvApahAra, mitra mahendrasiMhanI zodha, bakulamatInuM vRttAntakathana, yakSanI sahAyathI mAnasasarovara pahoMcavU, asitAkSa sAthenuM yuddha, vidyAdhara bhAnuveganI ATha kumArIo sAthe vivAha, sunandAsAthe meLApa ane vajravegano vadha, saMdhyAvali sAthe vivAha, candravega ane bhAnuveganI sahAya, saMdhyAvalie ApelI prajJaptividyA, azaniveganI sAthe yuddha, vaitADhayanA rAjyano prApti, arcimAli munie karelaM bhaviSyakathana ane temaNe kahelA sanatkumAranA pUrvamavavRttAntanuM kaMcukI dvArA kathana (sanatkumAracaritrano e bIjo ghaTaka che.), candraveganI sau kanyAo sAthe vivAha, hastinApuramAM punarAgamana ane cakravartitvanI prApti : eTalI mukhya ghaTanAo che, .. .
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ A badhI ghaTanAo vistArapUrvaka jayasiMhanA uvi0mAM apAyelI, jenI rUparekhA teNe dhavi0mAM ApI che. vaha0mAM tathA digaMbara paraMparAmAM (upu0, vR0 ko0, mapu0 ane kako0mAM sanatkumAraneM kevala municaritra ApelaM hoIne A bojo ghaTaka khUTe che.) upalabdhamA prathama vAra ApaNane ama0 mAM A bIjA ghaTaka vALo vRttAMta vigate maLe che. uttarakAlIna sanatkumAra caritro A bIjA ghaTaka paratve ghaNukharuM cama0 nAM ja upajIvI che. uvR0 e to camanuM sanatkumAracaritra Akhu ne AkhU uThAvI lodhu hoIne A bIjo ghaTaka paNa temAMtho ja akSarazaH lIdhelo che. mAtra asitAkSa yakSa sAthenuM yuddha, iMdre karAvelo sanatkumArano abhiSeka vagere jevI keTalIka vIgato bIjethI lIdhelI che. AkovR0 mAM A bIjo ghaTaka bahu ja saMkSepamAM-34 jeTalI gAthAmAM apAyo che, ane temAM paNa azvApahAra pachInI ghaTanAono sahejasAja ja sparza karelo che. chatAM paNa keTalIka gAthAo sodhI ja cama0mAthI lIdhelI che. hama0e paNa cama0 nA gadyane gAthAmAM DhALyu che, byAre hane0mAM e ja sAmagrono kAvyatva vALo racanA karavAmAM upayoga thayo che. hanemAM sunaMdA sAno hastinApuranA udyAnamAMno praNayaprasaMga ane sanatkumArenuM vidyAdharacakravartI banavU eTalo haribhadrano umero che. vaLI sanatkumAranA pUrvabhavanI vAta candravegano kaMcukI nahIM, paNa candravega pote ja karato hovAnuM nirUpaNa che. triza0 kathAnaka mATe pUrvavartI paraMparAne ja anusare che. mahendrasiMhanA bhramaNavRttAMtamA jema cama0e SaDRtuvarNana ApeluM che, tema triza. paNa te Ape che. mAtra temAM pUrvabhavano vRttAMta vaccethI khaseDIne sonI AgaLa goThavI dIghelo che. udo0mAM vIjA ghaTaka vALo vRttAMta, TuMkAvIne Apelo cha, tathA pUrva bhavanA vRttAMtano thoDoka sthAnaphera karelo che. saMdhyAvaline mATe naimittio karelaM bhAvikathana uvR0ne anusarIne triza0 ane udo0mAM apAyuM che. ... uvR0 bhAivahamassa bhajjA hohI / triza0 bhartA te bhrAtRvadhako bhAvI / - udo0 bhAiyavAvAyago paro hohI / eka ghaNo sUcaka vigata e che ke sanatkumAranA pitAnuM nAma upu0mAM anaMtavIrya che, vahi0 mAM, uvR0 mAM, hama 0 ane hane0 mAM tathA triza0mAM azvasena (AsaseNa) che, jyAre ko0, cama0, AkovR0 ane udo0mA vizvasena (vIsaseNa) che. vaLI bIjI vIgatamAM paNa vividha racanAomAM thoDoka pharaka maLe che : sanatkumAre
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ jenI pAse dIkSA lIdhI te gurunu nAma upu0mAM zivagupta che, cama0mAM vijayasena che, uvR0mAM rAdhAcArya che,* jyAre vRko0, kako0, Ake vR0, triza0 ane udo0mAM vinayaMdhara che. hama0mAM RSabhAcArya (hane 0mAM RSabhadatta) che. Ama sanatkumAra caritranA bIjA ghaTakano mukhya AdhAra lupta uvi0 ane tadanusArI cama0 jaNAya che. A ghaTaka zvetAMbara paraMparAnAM caritromAM ja maLe che. . caritrano pahelo ghaTaka sanatkumAracaritranAM pahelA ghaTakamAM sanatkumAranA pUrva bhavanA vRttAMtamAM vikramayaza rAjAe nAgadatta sArthavAhanI strI viSNuzrIna karelu apaharaNa, rAjAnI rANIoe kAmaNa karIne karelo viSNuzrIno ghAta, tenA vikRta zabane joIne vairAgya, tapazcaryA karI mRtyu pAmI sanatkumArakalpamA utpanna tharbu, nAgadattanuM patnInA apaharaNathI unmatta banI mRtyu pAma, vikramayazanuM jinadharma zrAvaka tarIke avataravU, nAgadattanuM agnizarmA tApasa tarIke avataravU, agnizarmAe jinadharmanI pITha para mUkI dhaga dhAgatA pAtramA karelu bhojana, jinadharmano kAyotsarga karIne dehatyAga, saudharmendra tarIke janma ane agnizarmAno tenA vAhana airAvata tarIke janma, pachI airAvatano astitAkSa yakSa tarIke janma : ATalI ghaTanAo che. kathAnA vikAsakramanI dRSTie joIe to vahiM0mAM sanatkumAranA pUrva bhavono saheja paNa nirdeza nathI. digaMbara paraMparAmAM paNa muni tarIkeno ja sanatkumArano vRttAMta hoIne upu0, bRko0, mapu0 tema ja kako0mAM pUrva bhavanA vRttAMtano abhAva che. zvetAMbara paraMparAmAM pahela prathama ApaNane dhavi0nI rUparekhAmAM candravega vidyAdharanA kaMcukIe (arcimAlI)munie kahelA vRttAMtane AdhAre sanatkumArano pUrva bhava varNavyo hovAno nirdeza che. te uparathI ApaNe aTakaLa karI zakIe ke jayasiMhanA uvi0mAM te vRttAMta savistara apAyo haze. . te pachI cama0mAM te taddana saMkSepamAM ve paMktimA ja apAyo che. te pachI uvR0mAM ApaNane sanatkumAranA pUrva bhavano savistara vRttAMta maLe che. uvR0 e cama0mAMthI Akho ne Akho utAro ApavA uparAMta cama0mAM na hoya tevA keTalAka kathAMzo mATe bojA koI mUlastrotano upayoga karyo che. A pUrva bhavanA vRttAMtanI bAbatamAM paNa ema ja che. te uvi0 mAthI levAyo haze ke bIjethI te cokasa kahI zakAya tema nathI. te pachI AkovRe sanatkumAracaritrane hUMkamAM ja patAvyu hovAthI, cama0ne te anusaratI hovA chatAM, pUrva bhavanI vAtane teNe jatI ___* u0mA 'rAhAyariya' che te kadAca bhraSTa pATha hoya ane zuddha pATha hama0mAM che te usahAyariyaM' hoya.
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ karI che. to hama0 (tathA hane0), triza0 ane thoDA ghaTanAsaMkSepa ane pallavana sAthe udo0mAM te uvR0ne (ke tenA pUrvasrotane) anusarIne pUrva bhavano saMpUrNa vRttAMta Apelo che. mAtra triza0e kramanI dRSTie sanatkumAranA caritrano punarvyavasthA karI hoIne pUrva bhavano vRttAMta vaccethI khaseDI laIne sarvaprathama AraMbhamAM ja mUkI dIdho che. A badhI hakIkato dhyAnamA letAM vikAsakramanI dRSTie pUrva bhavano vRttAMta sanatkumAracaritramA sauthI chello umerAyo hoya ema lAge che. uvR0 ane hama0mAM tathA hane mAM pUrva bhavano vRttAMta kahenAra candravegano kaMcuko nahIM paNa candravega poteM ja che, to udo0mAM te kahenAra bhAnuvega che. vaLI hama0mAM saudharmendra tarIke utpanna thayela vikramayazanA jIva ane tenA airAvata tarIke janmela nAgadattanA jIva vacceno prasaMga haribhadre karelo umero che. A rIte. eka taraphathI prAkRta, saMskRta ane apabhraMzamAM racAyelA ane bIjo taraphatho zvetAMbara ke digaMbara paraMparAnA keTalAMka sanatkumAracaritronI ahIM karelo tulanA ane tAravaNI uparathI joI zakAze ke sanatkumAranI kathAno vikAsa traNa tabake thayo che. rUpavaibhavane kSayadharmI ane anitya samajI zramaNa bananAra rAjAnA, ane pratikAra vinA rogono pIDA samatApUrvaka sahenAra mahAtmAnA dRSTAMta tarIke sanatkumAranA caritrano je aMza che te sauthI purANo jaNAya che. 'vasudevahiMDI'mAM ane digaMbara paraMparAnAM caritromAM teTalo ja bhAga maLe che. vahiM0mAM te bhAganuM je svarUpa baMdhAyuM che, te ja, upu0nA ane tenA para avalabaMtA mapu0nA apavAde sarvatra svIkAra pAmyuM che. mAtra te pachI vRko.e temAM keTaloka vigato - umerI che, je pachInI. zvetAMbara-digaMbara paraMparAmAM pracalita banI che. zvetAMbara paraMparAmA pUrva bhavano vRttAMta ane cakravartIpada prApta karavA sudhIno vRttAMta uvi0mAM prathama vAra dekhAya che, ane pachInI te paraMparAnI racanAomAM te sarvatra svIkAra pAme che. AmAM pUrva bhavanI kathA vinAnuM ekeya caritra maLatuM nathI, chatAM keTalIka racanAomAM maLatuM tenuM DhUMku svarUpa tathA triza0mAM thayelo teno sthAnaphera lakSamAM letAM te aMza bIjA be aMzonI tulanAe sauthI chello umerAyAnI aTakaLa karI zakAya. A uparathI joI zakAze ke sanatkumAracaritra pUrato eka taraphathI zvetAMbara ane digaMbara. paraMparAnI vacce. lAkSaNikapaNe taphAvata che, to bIjI tarapha bane paraMparAno ekabIjI para prabhAva paMNa paDato rahyo che, ane paraspara kathAsAmagronI Apale thatI rahI che.
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'saNatukumAracariya'nI chaMdoracanA 'saNatukumAracariya'mAM saLaga eka ja chaMda vaparAyo che. (haribhadranuM 'neminAhacariya' pote paNa mukhyatve A eka chaMdamAM gUMtheluM che.) e chaMdanuM nAma che 'raDDA' ke 'vastu'. e lAkSaNikapaNe eka apabhraMza chaMda che, ane pachIthI jUnI gujarAtInI . rAsa vagere prakAranI kRtiomAM te Azare paMdaramI-soLamI zatAbdI sudhI vaparAto rahyo che. jaina lekhakoe kacit saMskRtamAM paNa teno prayoga ko che. (jema ke dhanapAlanI 'tilakamaMjarI' kathAmAM). _ 'raDDA' chaMda jene dvibhaMgI kahe che te vargano chaMda che. dvibhaMgI varganA chaMdomAM judAM judAM lakSaNa dharAvatA be chaMdonI eka eka kaDIne joDIne eka ekama banAveluM hoya che. vAkya eka chaMdamAM nibaddha pahelI kaDImAM zarU thaIne bIjA chaMdamAM nibaddha bIjI kaDomAM pUruM thAya che. Ama raDDA eka saMkula chaMda che, sAdo nathI. raDDAno pahelo ghaTaka mAtrA chaMdanI eka kaDIno ane teno bIjo ghaTaka dohA chaMdanI eka kaDIno banelo hoya che. (ahIM 'mAtrA' e amuka chaidanuM vizeSanAma che e dhyAnamA rAkha. tene 'eka mAtrA', 'be mAtrA', 'cAra mAtrA' evA prayogomAM chaMdasvarUpa mATe vaparAtI mApadarzaka 'mAtrA' saMjJAthI judI samajavI). apabhraMzanA piMgaLagraMtho anusAra mAtrAchaMdamAM pAMca caraNa ane dohAchaMdamAM cAra caraNa hoya che. A dRSTie raDDA navapadI chaMda che. mAtrA chaMda __mAtrAchaMdamAM pAMca caraNa hoya che, ane te caraNo aNasarakhA mApanAM hovAthI mAtrAchaMda viSama paMcapadI prakArano chaMda che. tenA pAMca caraNamAM anukrame 15, 11 (ke 12), 15, 11 (ke 12), 15 e pramANe mAtrAsaMkhyA hoya che. vekI caraNomAM sAdhAraNa rIte 11 mAtrA hoya che, to kvacita 12 paNa hoya ane te paNa koI eka vekI caraNamAM ke baMnemAM. mAtrAchaMdanA A bAra mAtrA vALA prakAranuM nAma che-mattabAlikA. A caraNonuM gaNabaMdhAraNa nIce pramANe che : caraNa pahelu : 3+4+ 3 + 5 (chellI pAMca mAtrAnuM svarUpa - uuuu u) vIjeM, cothu : 4 + 4 + 3 ( athavA 5+4+3) . trIjuM, pAMcamuM 5 + 5 + 5 (chellI pAMca mAtrAnuM svarUpa - uuu uu ) trIjaM ane pAMcamuM caraNa prAsabaddha hoya che.
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ udAharaNa :pahelaM caraNa :- tayaNu suMdara karivi siMgAru uuu,-uu uuu --- 3 + + 3 + 5 = 15 vIju caraNa :- ANaMda-samullasiya --uu-uuu 1 +4+ 3 = 11 trIjuM caraNaH roma-rAi-rehaMta-viggahu -u-u--,u- uu 5 +5+5 = 15 co) caraNa: kuru-vaMsa-maMDaNa-rayaNu sm - s,-ss ,msn 5 + 4 + 3 ___12 pAMcamuM caraNa : sahala-vihiya-niya-dAra-saMgahu uuu uu , u uu -u-uu 5 + 5 +5 = 15 prAsa: viggahu - saMgahu .. dohA chaMda - dohA chaMda cAra caraNano AMtarasama chaMda che. AMtarasama eTale jenAM caraNa ekAMtare sarakhAM hoya-eTale ke pahelA ane trIjA caraNatuM mApa eka sarakhaM ane vIjA ane cothA caraNatuM mApa eka sara. dohAmAM cAra caraNa hovAthI te AMtarasamA catuSpadI prakArano chaMda che. tenA cAra caraNamAM anukrame 13, 11, 13, 11 e pramANe mAtrAsaMkhyA hoya che. A caraNonuM gaNabaMdhAraNa nIce pramANe che : pahelu ane troju caraNa : 6 + 4 + 3 (chello traNa mAtrAnuM svarUpa uuu) bIju ane cothucaraNaM : 6 + 4 + 1 (chellI traNa mAtrAnuM svarUpa-u) bekI caraNo prAsabaddha hoya che. udAharaNa: pahelaM caraNa : siviNa-viyANaya nara niyaya uuu u--ysn ss, sns 6 + 4 + 3=13 bIjuM caraNa : purisihi saddAvei uuuu -, -- u . . 6 + 4 + 1 = 11 . . . . .
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ trIju caraNa : aha lahu savihAgayaha~ taha~ sn sn sn,-, mm 6+4+3 = 13 cothu caraNa : AsaNu viyarAvei -- uu uu,--, 6 + 4 + 1 = 11 prAsa sadAvei-viyarAvei viziSTatA uparyukta svarUpa rasAchaMda mATe sarvamAnya che. mAnya chaMdomaMthe gAM tenuM nirUpaNa che, ane aneka prayogomAM te samarthita thAya che. haribhadrano rakhAchaMdano prayoga dhaNe bhAge niyamAnusAra che, paNa thoDeka aMze temAM apavAda che. thoDAMka sthaLe mAtrAchaMdanuM bIjuM ane trIju caraNa ve nahIM paNa eka ja caraNa hoya, bhane te ja pramANe co, ane pAMcamuM maLIne paNa eka ja caraNa zratuM hoya tevo vyavahAra jovA maLe che. te ja rIte dohAchaMdamAM paNa haribhadra pahelaM ane boju maLIne eka, ane trIju ane co) maLIne eka-ema be ja caraNa hoya (cAra nahIM) parIte koIka vAra racanA kare che. Ama eve sthaLe tene mate mAtrAchaMda tripadI hoya, dohAchaMda dvipadI hoya ane samagra rakhAchaMda paMcapadI (eTale ke pAMca caraNano) hoya evo vyavahAra jovA maLe che. udAharaNa tarIke bIju ane zrIju caraNa : . . katthUriya-agaru-sirikhaMDa-paMka-phala-kusuma-dAmihi (488) . thira-cittiNa-sIha-avaloieNa vi hu ti na nirikkhiya (767). trIjuM ane cothu caraNa / tA kaNNaya gaNai aNusarivi lajja ajjavu nisaggiu (617) chaTTuM ane sAtamuM caraNa . taM nibbhara-duha-pasara-paripUriya-gala-saraNIu (446) . asaNivega-agihANu khayarAhiyu garuya-marakSa (645) jakkhahaM solasa-sahasa parisaMkhaha~ ANakarAha (754) AThamuM ane navamuM caraNa : bhaNai sa-sajjhAsu kumaru sasimuhi vayaNihiM sarasehiM (521) niruvama-lakkhaNu payaDa-abhihANu jalahikallola (527). vihuriya-aMgovaMgu pariciMtai viviha-viyappu (669)
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ vigaya-tANa aNAha parimillira-guru-nIsAsa (766) samAsanA be ghaTako vicchinna thayA. hoya tevAM caraNAMta : ane caraNAdi sthAno to saMkhyAbaMdha che * .. ... .. .. .. . 'saNatukumAracariya'nI apabhraMza bhASA 'saNatukumAracariya'no apabhraMza uttarakAlIna hovAthI navamIdasamI zatAdInA svayaMbhU , puSpadaMta vagerenA apabhraMzathI keTalIka bAbatamAM judo par3e. che. moTe bhAge to hemacandre no dhelI apabhraMzanI lAkSaNikatAo temAM dekhAya che. paNa te uparAMta paNa, keTalAMka navAM tattvo ApaNe tAravI zakIe chIe. gujarAta pradezanI tatkAlIna lokabhASAnA prabhAvane A 'navAM' tattvo mATe javAbadAra gaNI. zakAya, ahIM haribhadranA apabhraMzanA svarUpano paricaya ApavAnI dRSTie ja. keTalAMka dhyAnapAtra rUpo bhane prayogo no dhyAM che. ..". :: .. apabhraMzamA je viziSTapaNe apabhraMza rUpo hoya temanI sAthosAtha viziSTapaNe prAkRta (mahArASTrI) rUpo paNa ThIka ThIka vaparotAM. e dRSTie apabhraMza eka mizra bhASA gaNAya, prAkRta rUpone vAparavAnAM kAraNomAM chaMda, prAsa, anuprAsa vagere gaNAvI zakAya. apabhraMza vyAkaraNamA prAkRta rUpone judAM tAravIne darzAvavAM joIe. .... haribhadranA. apabhraMzamAM keTalAMka rUpo mAnya apabhraMza rUpothI AgaLa vadhelAM che-eTale ke tulanAe temane arvAcIna gaNI zakAya tema che. te tatkAlIna lokabhASAnA prabhAvanA dyotaka che. temane paNa alaga pADavAM joIe. jema ke pahelAMnA apabhraMzamAM maLatAM aMte okAravALAM rUpo ahIM ukAravALAM che, aMte anunAsikavALAM rUpo kacita anunAsika vinAnAM dekhAya che, aMtya ukArane sthAne kayAMka akAra maLe che, saMyukta vyaMjana koIka vAra ekavaDo thayelo che, to ekabe dAkhalAmA hakAra lupta thayelo che. .. nAmika rUpAkhyAna .... 'apabhraMza'mAM badhAM nAmika aMgo (AmAM saMjJA, vizeSaNa ane sarvanAma hoya tevAM aMgono samAveza. thAya che) hrasva-svarAMta hoya che. . AkArAMta, IkArAMta ke UkArAMta aMgo prAkRtamAthI lIdhelA che..... * rahAchaMdanA svarUpa mATe juo, 'svayambhUcchaMda' (velaNakara sampAdita) 5, 8-11; 'chaMdona. zAsana' (velaNakara-sampAdita) 5, 15-23; 'saMdezarAsaka' (muni jinavijaya sampAdita) bhUmikA pR.66-68.
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ kartA-karma-vibhakti ekavacana .. * * akArAMta puM. ane napuM. aMgomAM aMtya akAranuM sthAna ukAra le chaH 'logu', 'nivu', 'suMdaru', 'pavittu', 'sUru', 'sAmiu', dANu', 'vayaNu', 'rayaNu'. : akArAMta napuM. aMga jo 'ma'('ya') pratyayathI vistArita hoya to 'a'ne sthAne 'u' Ave che : .. 'siviNauM', 'pAraNauM', 'jAyauM', 'parisunnauM', 'hiyaDulauM'. .. . {_ akArAMta strI. aMgo ane itara-svarAMta aMgo kazo pratyaya letA nathI. 'vasuha', 'piya', 'paha', 'kaha', 'paMtiya'; 'nivaI', 'sihaMDi', 'paI', 'nihi', 'siri', "taruNi', 'kitti', 'rai', cuMTatI', 'iMdu', 'varataNu', 'tArA'. / prAkRta rUpomAM (khAsa. karIne 'vi'nI pUrve) akArAMta puM. nuM rUpa okArAMta hoya cheH 'pio', 'aMgo', makarAMta puM, ane na. aMga pratyaya vinA kvacita ja vaparAyuM cheH 'nivAra' (477), 'esa' (486), 'saviha' (459) (kriyAvizeSaNa tarIke). kartA-karma-vibhakti bahuvacana ... :::: . puM. aMgo koI pratyaya letA nathI.. 'viusa', 'nara', 'maNahara'. prAkRta rUpo AkArAMta che : 'horA', 'kiraNA'. napuM. aMgo 'I' pratyaya le che, athavA to kazo pratyayaM letA nathI: 'kuTTaI', 'sayaI', 'payaI', 'siviNai', 'pavaraI', 'calaNa', 'kusuma', 'siviNa', 'cariya', 'hiyaya', 'bhaNiya', 'nilINa'. prAkRta rUpomAM AI' pratyaya cheH 'kusumAI', 'savvAI'. * akArathI vistArita aMgomA e akAranI sAthe joDAIne 'AI' pratyaya bane che: 'divAI', 'kahiyAI', 'hiyaDullAi', 'kAyabvAi'. :: strIliMga aMgo u.pratyaya le che.. .:. 'vattau', 'vahuyau', 'kannayau', 'sayasaMkhau', 'kAu', 'ImAu', 'rakkhAu', 'jaNaNiu', 'taruNiu', 'niyaMbiNiu', 'maMjarIu', 'saraNIu'. .......... . karaNa-vibhakti ekavacana ....... - akArAMta puM.na. aMgo 'iNa' pratyaya le che. prAkRta eNa' paNa kvacita vapa- . rAya cha :
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ _ 'kAmiNa', 'suhiNa', 'nAmiNa', 'pasAiNa', 'tiNa', 'jiNa', 'kiNa', 'sAmanleNa', 'jaNeNa'. adhikaraNa-vibhakti ekavacananuM rUpa paNa karaNa-vibhakti arthe vaparAya cha : 'daMsaNi'. 'kavalaNi'. akArAMta strI. aMgo 'hiM' ('hi') pratyaya, paNa kvacita 'Na' pratyaya le che.. 'dharaNihiM', 'rayaNihiM', 'devihi', 'sahihiM', 'muddhahi', 'sahiyahi', 'bhattiNa : (490), 'diviNa' (523). ... 'lIlaI' e rUpamA 'i' pratyaya che.. .. prAkRta rUpomA 'e' pratyaya che : 'riddhIe', 'vAhAe', 'kaliyAe'.. - karaNa-vibhakti bahuvacana akArAMta puM. na. aMgo 'ihiM' (prAkRta rUpomAM 'ehiM') ane bIjoM aMgo 'hiM' pratyaya le che. 'siviNihiM', 'purisihiM', 'tatthihiM', 'narihiM', 'dAmihi', 'diNihiM! 'taNuhiM', 'thovehiM, 'arihiM', 'girahiM', 'kahahiM'. adhikaraNa-vibhakti . . ....... akArAMta puM. na. ekavacana mATe 'i' pratyaya cha : 'dhammi', 'khitti', 'gimhi', 'udai', 'dIvi', 'maMDaNi', 'pasiddhi'. . ..... prAkRta rUpomA 'mmi' pratyaya che : 'sayaNammi', 'virahammi', 'annammi'. anya aMgo mATe 'hi' pratyaya che. 'mahihiM', 'rayaNihiM', 'nisihi'. bahuvacana mATe karaNa-vibhakti bhane adhikaraNa-vibhaktinu rUpa samAna che : 'japamANihiM'; 'pahasaMtihiM', 'siharihiM'.. prAkRta rUpomAM. strI. aMgo mATe. 'su' pratyaya cha : 'kahAsu', 'sahAsu'. keTalAka prayogomAM 'hiM' ne badale 'haM' pratyaya adhikaraNa tema ja karaNanA arthamAM jovA maLe cha : __..'pallalahaM sarahiM' (496), 'taruhu chAyahaM ciTuMtu (560), 'pavisei aMgaha' (640), 'ANudhAvai kANaNahaM' (537), 'asidhArahaM vIsamira0 (561), 'pariyaiMtu vasuhahaM samaggahaM' (690), 'sahahaM vaisaI' (741), 'loyaNahaM ukkou' (769), 'kaMdharahaM jaloyaru' (769), 'sahahaM kaMpaMtu' (778), 'taDilayahaM nimmi'.
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMpradAna-apAdAna-saMbaMdha-vibhakti ekavacanamAM akArAMta aMgo mATe 'ha', ikArAMta mATe 'hi' bhane ukArAMta mATe 'hu' pratyaya cha : 'sasaharaha', 'pAusaha', 'sayaNijjaha', 'kANaNaha', 'daiyaha', 'uyahihi', 'devihi', 'mahiMhi', 'kittihi', 'paMtihi', 'siromaNihi', 'piuhu', 'riurjA' 'taNuhu', 'vahuhu'. kvacita sAnunAsika rUpa maLe che : 'sArIriyaha', 'saMtAvaha' (576), 'katihiM' (778), 'khaMtihiM' (778). eka vAra akArAMta strI. aMga mATe 'hi' pratyaya vaparAyo che : 'aMvarahi' (445). prAkRta rUpomAM akArAMta pu. aMgo mATe 'syu' pratyaya che : 'kumarassu', 'jayaslu', 'tassu' ('tasu'). _ 'pAsAGa', 'karavAlAu' 'saMnihIu' evAM apAdAnavibhaktinAM rUpa paNa prAkRtano vAraso che. bahuvacanamA ekavacananA ja uparyukta pratyayo paNa sAnunAsika vaiparAya cheeTale ke anukrame 'haM', 'hiM' ane 'hu~' : _ 'paMDavaha', 'vIraha', 'bhAriyaha', 'devayahaM', 'dhannahaM', 'layaha', 'sAhihiM', 'karihiM', 'sirihiM', 'taruhu~', 'guruhu~', 'vahuhu~'. koI vAra bahuvacanamA niranunAsika rUpa maLe cha : 'sukayaha', 'tijayaha', 'baMdihi'.. prAkRta rUpomAM 'ANa' ke 'Na' pratyaya cha : 'siviNANa', 'suhANa', 'harimusalINa', 'maMjarINa'. sarvanAmomAM 'esi' pratyaya cha : 'tesi', 'iyaresi'. saMvodhana-vibhakti ekavacanamAM koI pratyaya nathI : nAha, sAmiya, mayaNa, pahu, devi, pasayacchi. bahuvacanamA prakArAMta puM: mATe hu' pratyaya ane strI. aMgo mATe 'u' pratyaya cha : 'suragaNahu', 'sahiu'. ___ puruSavAcaka sArvanAmika rUpo nIce pramANe keTalAMka rUpo maLe cha :
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ kartAvibhakti ekavacana . . . . . . - 'hau~' (1.puM.); 'tuhu~' (2.puM.); 'so', 'su' (pu.), 'sA', 'saM. (strI.) 'ta' (napuM.) (3. pu.), 'eha' (pu.), 'eu' (puM., na.), 'ihu' (naM.), 'eha' (strI: puM.), 'uhu' (puM.) (3. pu. dUravartI). 'pesiu mhi' (725)mA 'mhi' pahelo puruSa ekavacanano artha dharAve. che. . . kartAvibhakti bahuvacana . 'amhi' (1. pu.). 'tubbhe', 'tubbhi', 'tumhi', 'tumi' (639, 643) (2. pu.), 'eI' (3. pu.), 'tAu' (strI.) (3. pu.). . . . . . . . . . ! . karmavibhakti ekavacana 'paI' (2. pu.).... karaNavibhakti ekavacana 'paI' 'tai' (2.pu.); 'tiNa' (pu.), 'tIe' (strI.), 'eIe' (strI.) (3.puM.). saMbaMdhavibhakti ekavacana 'maha', 'mahu', prAkRta 'majjha' (1.pu.), 'tuha', 'tuhu' (2pu.), 'tassu', 'tasu'. (pu.) (3.pu). saMbaMdhavibhakti bahuvacana 'amha', 'amhahaM' (1pu.), 'tumha', 'tumhahaM' (2pu.), 'taha 'tAha' (3pu.). vibhaktisaMbaMdha davitAM svataMtra tattvoM . karaNavibhaktinA arthamAM 'saMha', "sa', 'sa' vaparAya che. . saMpradAnanA arthamAM 'kae' ke 'kai' tathA 'kajjiNa' (ne mATe) : . . 'paDiccha-kae', 'nivigdha-kae', 'uvasama-kai', 'jasu kajjiNa'. .... apAdAnanA arthe 'pAsAu' (=pAsethI) : 'jaNaya-pAsAu'. . . adhikaraNavibhaktinA arthamA 'majjhi' (mAM) ane 'uvari' (upara),:. . ...... 'vasuMdharaha majjhi', 'mahuvari', 'majjhuvari'. . saMbaMdhavibhaktinA arthamA 'saMtiu' (puM.na.), 'saMtiya' (strI.) . .. 'pAse' evA arthamA 'savihi' ane 'sAme'nA arthamA 'samuhu~' maLe che. . . . . AkhyAtika rUpAkhyAna. .. vartamAnakALa 1pu. ekava. 'u' pratyayavALA rUpa uparAMta navu 'hu~' pratyayavALu rUpa paNa vaparAyu cha:
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'kara', 'ciTThauM', 'pekkha', 'manna':...... " : 'z2Ayahu~', 'ujjamahuM', 'TalahuM', 'daMsahu~', 'mannahu~', 'vasahuM', 'valikijjahuM.' ... prAkRta rUpa : havemi'.... ..... 1pu. bahuva. : 'karahuM', 'valikijjahuM'. ....... 2pu. ekava. : 'havasi', 'kuNasi', 'pUrasi', 'visUrasi'. :: .... 2.pu. bahuva. : 'dIsaha', 'jANaha', 'callaha', 'yANahaM'. :: 3.pu. ekava. : 'kahai', 'sarai', 'mAi', 'ThAi', 'dei', 'payaMpaI', 'piei', 'pecchei', 'karei', 'saddAvei' . . . 3.pu. bahuva. : 'kahahiM', 'royahi', 'Avahi', 'vilasahi'. eka vAra 'pabhaNaI' (462) (sarakhAvo 'siddhahema' 8-4-418 (4)mAM 'hosaI') prAkRta rUpo : 'japaMti', 'sAhati', 'jAyaMti', 'liMti'. bhaviSyakALa 1. pu. ekaMva. : 'karinu', 'dalikhu', 'vahAvisu', 'pekkhesu', 'desu'. 1. pu. bahuva. : 'jamvesahaM'. ......2.1pu. ekava. : 'ciTThihisi', 'hosi', 'desi', 'pADijjihihi'.. 3. pu. ekava. : 'jAisii', 'jAisaI', 'hoisaI', 'hosaI', 'muccisaI', 'pADesaI', 'marihai', 'haNihaI', 'havihaI' 'hohii', 'jAhi' (tti).. AjJArtha : ... . 2. pu. ekava.. ... ... ... ... ... .. . ... .. 'sAhasu', 'pasiyasu', 'kahasu', 'payacchasu', 'vasu', 'Agacchasu', 'rakvahi', 'tavahi', 'phurahi', 'lehi', 'ehi', 'hohi'; 'paMsiya'; 'acchu', 'paDivajju', 'joi', 'sara', 'pekkhi', 'lavi', 'kahi'. 2. pu. bahuva. : 'pecchaha', 'bhAyaha', 'niyaha', 'calaha', 'pasiyaha', sAhaha', 'muNeha', 'nimuNeha'; 'pekkhahu', 'payaDahu'. 3. pu. ekava. : 'havau', 'paDau', 'nisuNau', 'gammau', 'kija'. vidhyartha : .. ____2. pu. ekava. : 'marisijja', 'kareja , 'vicarejja', 'jANijjasu'. :....
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAdhita aMgo : : prerakanau ''gamAvU', 'davAva', 'sAva' 'nimmAvU'. pratyaya 'A'che kacita 'a': aNuNNavaH karmaNi aGga mATe 'ijj' ke 'iy' pratyaya che. cvirUpo : 'balikijj' 'avayaMsikijj' 'payaDIhu~', 'udhdhIkaya'. kRdaMto : vartamAna kRdaMtaH 'phuraMta', 'padaMta', 'gAyaMta', 'cirtita'. (vistArita' 'muNaMtau', 'sevijjatau', 'gacchaMtiya'; prAkRta rUpa : 'payaDijz2amANa' bhUta kRdaMta : 'phuriya', 'paDiya', 'jANiya', 'raiya'; (vistArita) 'caDiyau', 'nivaDiyau', 'mAiyau'. ka vidhyartha kRdaMta : ' bhaNiyagva', 'kAyanvaDa', 'jiyavvau', 'avagaNiyavvau', 'uvehiyavva', 'sahevA' (bahuva.). saMbadhaka bhUtakRdaMta : B.C 'karivi', 'dharivi', 'namivi', 'vihasivi', 'caivi', 'namevi', 'nisuNevi', -'kArevi', 'niyavi', 'ThaveviNu', 'kare viNu', 'udveviNu', 'gharippiNu', veppiNu', 'viha siu', 'hou', 'neu', 'gaheu', 'baMdheu'. N prAkRta rUpo : 'gaMtu', 'mottu', 'uTTiuNa', 'AroviuNa', 'viNicchiuNa', ''hariuNa', 'AUNa': zabdasiddhi keTalAka AkhyAtiMka ane nAmika pratyayothI sadhAyelAM aMgo nIce AyAM che: AkhyAta sAdhita pAmira, saMdira, paDhira, uTThira, muNira, parigalira, vajjira, uvadaMsira. . ('ira' pratyaya vartamAna kRdaMtano artha dharAve che tathA tAcchIlyavAcaka che). 2 * tosayara, dAhayara, camakkayara, viNAsayara, ujjoyayara (kartRvAcaka). suhAvaNau, dahAvaNa (kartRvAcaka 'Naya' pratyaya). ayANuya (kartRvAcakaM 'uya' : pratyaya).
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAmasAdhita tuMgima, thirima, gaMbhIrima (vizeSaNa parathI bhAvavAcaka nAma), vaMdiyaNa, puliMdayaNa, taruNIyaNa, sahiyaNa ('yaNa' bahuvacananA pratyayarnu kAma kare che). aMgavistAraka (laghutA, komaLatA vagere paNa vyakta karatA) pratyaya : svArthika 'ya' (strI. 'iya')no ghaNo vaparAza che.. 'goraDI' 'vattaDI'mAM 'Diya' pratyaya che.. 'nayaNula' mAM 'ula' pratyaya che. 'hiyaDullauM', 'hiyaDulauM' emAM 'Da' tathA 'ullaya' ('ulaya') pratyaya che.. par3hamelluya'mAM 'ella' tathA 'uya' pratyaya che... keTalAka prayogo adhikaraNavibhakti vALo ('satisaptamI'), karaNavibhakti vALo ke saMbaMdhavibhakti vALo mukta vAkyakhaMDa : chaMda 469mAM tathA 742 thI 745mAM mukhya kriyAno pravartanakALa darzAvavA AvatI sahayogI kriyA adhikaraNa tema ja karaNavibhakti : letI' hovAnAM udAharaNa che : 'gAyatihiM gAyaNihiM' vagaire. ..... evoM ja artha darzAvavA saMbaMdhavibhaktinA prayogarnu udAharaNa 'tahaM lalaM taha (477) che. A ja racanA pachIthI gujarAtI vageremA rUDha thAya che. (jema ke . 'temanA dekhatA', 'doDatAM doDatA' vagaire). ..." nIcenI racanAomAM saMbaMdhavibhaktino prayoga noMdhapAtra cha : 'pAusaha sarai' (447), 'visArayaha kahaI' (462), 'tihuyaNahaM sAhati' (478), 'palayaha nIu', 'tuha daMsahu~'. ....... gati arthanA kriyApado adhikaraNavibhakti le che : 'ujjANi gau', 'niyaghari gacchaMti'. saMyukta kriyApadanA nIcenA ve prayogo noMghavA joIe : 'chaDivi jaMti' (781); 'nIhariu laggau' (579). . 'joi-na joi' 503) jevA AjJArtha rUpamA vaparAyelo anurodhavAcaka 'na' pachIthI hindImAM rUDha banyo che, 'maha hoMtu' (491) e prayogamA 'hotu' bhUtakALano artha dharAvato hoIne . te arvAcIna gujarAtI 'hato' nuM eka pUrvarUpa rajU kare che. .
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ naudhelAM viziSTa rUpo uparathI joI zakAze ke haribhadrano apabhraMza hemacaMdre - varNavela apabhraMzane* ghaNe aMze maLato hovA chatA keTalIka bAbatamA te vadhu arvAcIna che : (1) akArAMta nAmarnu kartA ekavacana- pratyava vinAnuM rUpa, (2) akArAMta napuMsakaliMganI kartAvibhakti bahuvacanamA pratyaya vinAnA rUpanI adhikatA, (3) karaNavibhaktinA arthamAM akArAMta nAmonA 'i' pratyaya vALAM rUpono prayoga, (4) saMbaMdhavibhakti mATe ekavacanamAM aMganA aMtya svara anusAra 'ha', 'hi', 'hu' pratyaya, (5) pratyayomA 'ha'-'haM', 'hi'-'hiM' jevAM sAnusvAra ane, niranusvAra pratyayonI seLabheLa, - (6) vartamAna 3. pu. bahuvacanamA 'hi' ne badale 'I', ane sArvanAmika 'tumhi'ne badale 'tumi', (7) vartamAna 1. pu. ekavacanamAM 'hu' pratyayavALAM rUpa; (8) 'joi-na', 'hiyaDDalaGa' jevAM rUpo-A sau apabhraMza upara paDelA lokabolInA prabhAvanAM sUcaka che... ' aneka zabdo, prayogo vagere paNa samakAlona lokabhASAthI prabhAvita che. 'sanatukumAracariya'rnu mUlyAMkana . haribhadre potAnA AdhAre tarIke lIdhelA sanatkumAranA jIvanakathAnakanI vastuyojanA rasika che. te sAhaso, jokhamo, parAkramo ane suMdarIo vALI adbhuta ghaTanAothI sabhara evI eka bhramaNakathA che ane aneka aNadhAryA. vaLAMko ane AzcaryothI te kutUhala pradIpta rAkhe che. naravAhanadatta ke vasudeva vagairenI adbhutarasika paribhramaNakathAmonI je prAcIna dIrgha paripATI hatI teNe aneka uttarakAlIna kathAo mATeno DhAMco, bhAvanA ane vAtAvaraNa pUrAM pADyAM che. tevI kathAonA jana rUpAMtaramAM-dharmakathAomAM janmAnsarano vRttAMta ane vairAgyabodhaka aMta eTalo aMza vadhAre hoya che. .. potAnA 'sanatukumAracariya' nA 342 chaMdone haribhadre kathAvastune anu- . lakSIne A pramANe vaheMcyA che : sanatkumArano janma ane tAruNyaprApti (343.524), azva vaDe apaharaNa ane zodha (525-567), sanatkumAra- paribhramaNa ane parAkramo-vidyAdharo sAthe yuddha, kanyAonI prApti, vidyAdharasvAmitva (568663, 707-719), sanatkumAranA. pUrvabhavo (664-706), cakravartIpadanI ... prApti. (720-753), vairAgya ane zrAmaNya (754-785). . .. . . vividha varNanomAM vasaMtavarNana (477-4.83), azvavarNana (527-530). - SaDRtuvarNana (539-551), yuddhavarNana. (579-595, 630-634, 650 . :: *. hemacandrIya apabhraMza mATe juo, ha.-cU. bhAyANI 'apabhraMza vyAkaraNa', bhUmikA...
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAdhArasa mATenI kuzala prAsAdika ane varNanamA haribhadrana 26 -657), abhiSekavarNana (723-73.2), cakravartInA snAnabhojannoMdinuM varNana .. (742-750) tathA virahavarNana (499-504, 510-516, 521-523 . vagere) eTalAMno ullekha karI zakAya. sAketanI rAjakuvarI sunaMdA sAthenA sanatkumAranA je be. milanaprasaMgo yojyA che ane prathama milana vALo prasaMga je rIte bahelAvyo , temAM haribhadranI kathArasa mATenI kuzaLa ane maulika dRSTi dekhAI Ave che. varNanau ghaNAMkharAM paraMparAgata hovA chatAM prAsAdika ane - samucita che ane jaMbUdvIpa aMne bharata- . . kSetranAM varNanamA tathA keTaleka sthaLe virahavarNanamA haribhadrano maulika sparza joI . zakAya che. jaMbUdvIpanA varNanamA pRthvIne mATe yojelA rUpakagA udAttatattvano.. virala sparza anubhavAyaM che. . __haribhadranI zailI ziSTa ane prAsAdika che. alaMkAro ke varNanonA atireka ke aprastutatAthI te bacyA che. racanAno pravAha kaze skhalita thato nathI.. . raDDA jevA aTapaTA chaMdane e sahajasiddha hoya tema yoje che. temAM kliSTatAnI phariyAda karI zakAya tevAM sthano bhAgye ja maLaze. chaMdane kAraNe chUTa levAI hoya tevAM sthAno paNa ghaNAM ochAM che. vArtAlApo ane aMgata uktiono paNa . . yathocita Azraya laIne haribhadra zailInuM vaividhya ane nirUpaNanI tAdRzatA sAdhI . . zake che. kathAvastu, varNano ane keTalAMka zailItattvo paratve. haribhadra temanA pUrvavartI sanatkumAracaritronA spaSTapaNe RNI hovA chatAM kathAvastune raDDAchaMdamAM DhALIne tathA ghaTanAkrama ane varNanomAM keTaluka parivartana karIne teo potAnI gaNanApAtraM racanAzakti ane kavitvanI ApaNane pratIti karAve che. .. . . . . . . upasaMhAra : ... .. . .. - chevaTe gujarAtI anuvAda vize be zabda : AsAthe ApelA gujarAtI anuvAdano hetu mULa kRtinI apabhraMza bhASAne samajavA mATegeM kevaLa eka sAdhana pUlaM pADavAno nathI. mULa kRti kAvyaguNothI sabhara che, ane teno paNa kazoka aNasAra anuvAdamAM maLavo joIe. uparAMta anuvAda ochAMmAM ocho potAnA paga para Ubho rahI zake tevo to hovo ja joIe. jo te mULa kRtinA AdhAra vinA, svataMtrapaNe vAMcI. zakAya tevo svAbhAvika ane suvAcya na. hoya to tenuM mUlya svalpa gaNAya. ahIM ApelA anuvAda pAchaLa AvA prakArano dRSTikoNa rAkhelo * cha, bhane tethI te samagrapaNe mULAnusArI hovA chatAM yAMtrikapaNe zabdazaH nathI ja,
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ . 27 padyamA hovAthI ane chaMdanI jarUriyAtone kAraNe mULapAThamAM anAvazyaka zabdo paNa mukAyelA hoya, ane paryAyo, pAdapUrako, adhyAhAro, punarAvartano vagereno paNa chaMda jALavavA mATe Azase levo paDayo hoya. A badhAno zabdazaH anuvAda karIe to e mULa racanAne UlaTo hAnikartA nIvaDe. mULanI bhAvanA, svarUpa ane tAtparyane bAdhaka na thAya tevI rIte gujarAtI anuvAda karavAnuM lakSya rAkhyu che. keTaleka sthale arthaghaTananI muzkelI jaNAya che. paNa temanI carcA 'neminAhacariya'nI bhUmikAmAM karavAnu rAkhyuM che. lAlabhAI dalapatabhAI - bhAratIya saMskRti vidyAmandiranA saMcAlaka prA. . dalasukhabhAI mAlavaNiyAnI preraNA, sadbhAva ane anekavidha sahAya mATe ame temanA atyaMta RNI chIe. AzA che apabhraMza bhASA ane sAhityanA adhyayanamA amAro prastuta prayAsa upayogI thaze. amadAvAda * 26 jAnyuArI, 1974. harivallabha bhAyANI madhusUdana modI
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ siri-haribhadda-sUri-viraiya neminAhacariyaMtaggau saNa tu ku mA ra ca ri u .. [444] malaya-giri-vaNa-kaisa-pAsAe uttuMga-sura-giri-sihara- uttimaMga-saMpatta-kittihi / sasi-diNayara-loyaNihi tAra-seNi-siya-daMta-paMtihi / / himagiri-vijha-giriMda-thira- thora-tthaNa-juyalAe / kAliMdI-sari-salila-bhara- romAvali-kaliyAe / [445] ... sura-taraMgiNi-puliNa-jahaNAe rayaNAyara-aMvarahi puhai-vahuhu saMjaNiya-maMDaNi / niya-maMdara-giri-phuriya- sesa-dIva-mAhappa-khaMDaNi // naga-nagarAgara-gAma-sari- visaya-sahassa-samiddhi / jaMva dIvi mahaMti tahiM bharaha-kkhitti pasiddhi // ...
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ neminAhacariu [446] jattha rayaNihi rayaNi-ramaNudai sasikaMta-rayaNullasiya- salila-pUra-saMpuNNa-loyaNa / pariviyaliya-citta-bhara suNiya-atya-jaya-piya-viroyaNa // naM nivbhr-duh-psr-pripuuriy-gl-srnniiu| rohiM yaravi-virahammi ghara-citta-bhitti-taruNIu / [447] jattha girivara-tuMga-karirAyagaDa-sthala-parigalira- dAna-vAri-parisitta-dharaNihiM / . avasAriya-khara-kiraNi nivai-nivaha-siya-chatta-rayaNihi // hiyaicchiya-viyaraNa-caura- niva-kaya-tosa-visesu / na sarai gimhi vi pAusaha kahamabi logu asesu // [448] sa-guNu uvaciya-kohalaMkAru . sunivesANaMdayaru asama-vaMsa-rayaNAyaharUbhavu / / su-pavittu su-vANiyau suyaNa-hiyaya-gau gaya-ubaddaSuH // . . . muttA-rayaNu va viSphuriya- amarAvai-suMderu / iha ahesi gayapuru nayaru arihiM akhaMDiya-meru // [449] tattha sUru vi samiya-saMtAvu bahu-dANu vi maya-rahiu gaya-pio vi sa-kalatta-maNaharu / dosAyara-khaMDaNu viniccu kumuya-vaNa-tosa-suMdaru // dhammamaI viparattha-rui a-jala-nihI vi samudu / . . vahu-mANo vi a-mANu piya- siva-saMgo vi a-rudu // 146. 5. suNiNiyattha. 7. ka. saraNIo. 9. ka. taruNIo... 148. 6. pariphuriya. .
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgaMtukumAracariu [450] tuMgu paNamiru viusu sukulINu su-samatthau khati-yaru sIlabaMtu sohagga-maMdiru / ahigammau duddharisu ghaNa-samiddha dANavu-saMdiru // jaya-jaNa-nayaNa-suhAvaNau garuya-teya-pa-bhAru / ' AsaseNa-abhihANu nivu Asi vasuMdhara-sAru // [451] tassu niruvama-rUpa-lAyaNNaguNa-rayaNa-rohaNa-vasuha kuMda-kaliya-sama-daMta-paMtiya / kuvalaya-dala-nayaNa-juya vayaNa-vijiya-tAmarasa-kaMtiya // kalahaMsiya-sArasa-taruNi- parahRya-maharAlAca / sAraya-rayaNIyara-sarisa- pasariya-kitti-kalAva // [452] . - haraha goriva siri va mura-riuhu tArA iva sasaharaha uvvasi va tiyasAhirAyaha / dovai iva paMDavahaM taha rai vya siri-diy-jaayh| sIyA iva dasaraha-suyaha guru-guNa-syaNa-samiddha / Asi hiyaya-piya piya-pavara sahadevi tti pasiddha // [453] tesi dhammi avihiya-vAhAe bhujaMtahaM visaya-suhu asama-rAya-aNuratta-cittahaM / uvagacchai kAlu ku- viputra-bhaviya-sukayaha pavittahaM // annammi u avasari nisihi suha-sayaNammi pasutta / siviNaMtari sahaevi jaya- jaMtu-suhaya guNa-jutta // 450. 6. ka. suhAvaNa'.
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ .. naiminAhacariu [454 [454] . kuMbhi-kesari-vasaha-ahiseya. sasi-diNayara-jhaya-kalasa- daam-pumsr-jlhi-surghr| rayaNuccaya-jalaNa muhi pavisamANa pecchei maNahara // tayaNaMtaru saMbhaMta-muha - udveviNu sahasa tti / sAhai siviNaI viNaya-kaya- kara-saMpuDa nivahaM ti // . [455] __ tayaNu puNNima-saraya-rayaNiyaraudayammi rayaNAyaru va jalaya-mAla-daMsaNi sihaMDi va / kamalAyaru diNayari va rAyahaMsa-kulu kamala-saMDi va // sahayAru vya vasaMta-mahi pattai duguNiya-sohu / kaha-vi na mAi na ThAi nivu siviNihiM kaya-siri-bohu // [456] to payaMpai puhai-hariNaMku ANaMda-gaggara-girahiM purau niyaya-sahadevi-daiyaha / / jaha - hohii devi tuha taNaya-rayaNu suha-jaNaNu ti-jayaha // tiyasAsura-nara-namiya-paya- paumu jiNAhivai vv| .. nava-nihi-caudaha-vara-rayaNa- sAmiu cakkavai vya // . [457] : . aha suhA-rasa-kuMDa-vuDDa vvaubaladdha-ciMtAmaNi va patta-cakkavai-rajja-riddhi va / . . giha-uggaya-surataru va aira-jAya-vara-maMta-siddhi va // irisa-viyAsiya-muha-kamala sira-viraiya-kara-kosa / havau ehu iya puNu vi puNu devi vi bhaNai sa-tosa // 156. 2. gaggera. 457. 1. ka. saMvuDa vva.
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ 461] saMgaMtukumAracariu [458]. . iya paroppara do vi sANaMdu saddhamma-dhammiya-kahahiM rayaMNi-sesu sayala vi gamAvahiM / ahaM jAyai aruNudai vaMdi-viMda niva-bhavaNi AvahiM / maMgala-tUra-ravaMtariNa - uddhIkaya-karatAla / jaMpati ya gahira-jhuNiNa erisu harisa-visAla // . [459] udaya-girivara-saviha patto vi nayaNANamagoyaru vi akaya-tivya-sa-payAva-pasaru vi / gabbhAgaya-supurisu va aNavaiNNa-guNa-rayaNa-niyaru vi // jagi paDivakkhiya-paha harai payaDai kamalANaMdu / tosai savyakaI jaNai suyaNa-harisa nIsaMdu // ... [460] ___tayaNu devihi siviNa-aNurUvu naNu vaMdiNa bhaNiya iya . garuya-harisu ciMtitu naravai / sa-niuttaya-narihiM bahu- tuhi-dANu vadihi davAvai / aha sayaNijjaha udviuNa nimmAvai svvaaii| harisa-viyAsiya-muhu nivai gosiya-kAyacAI // [461] .. tayaNu suMdaru karivi siMgAru ANaMda-samullasiya- roma-rAi-rehaMta-viggahu / kuru-vaMsa-maMDaNa-rayaNu sahala-vihiya-niya-dAra-sa saMgahu // siviNa-viyANaya nara niyaya-purisihi saddAvei / aha lahu savihAgayahaM tahaM AsaNu viyarAve // 459.8. to savvaka jaNai. 460.2 ka. aNasvu, ka. muha. 461. 7. ka. purisihi; ka. taha. .
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4FASM nAmanAhacAra naiminAhacarita [462] aha kareviNu viviha-paDivatti nivu siviNa-visArayahaM kahai devi-dihAI sivinnii| iyare vi viNicchiuNa niyaya-siviNa-sasthatthu pabhaNaI // vAhattari kahiyAI iha siviNaI sAmanneNa / tattha ya tIsa mahA-simiNa pavaraI bhaNiya jaNeNa / / [463] taha vi cauddaha siviNa su-pasastha jiNanAyaga-cakkabai- jamma-heu jAyaMti dhanna / nara-nAyaga-bhAriyahaM bhAvi-sugai-sukkhahaM sauNNahaM // tesi vi majjhaha satta cau siviNaiM hari-musalINa / jammu kahahiM niva-bhAriyahaM muha-kamalammi nilINa // ... [464] sesa naravai-saciva-sAmaMtasatthAha-seTi-ppamuha . purisa-rayaNa-jaNaNiu viujjhahiM / / ekkekku siviNauM Niyavi puvva-utta-siviNANa majjhahiM // tA sAmiya bhuvaNabhihiu naMdaNu ko-vi visiTcha / hosai siviNa-samUhu ehu jaM tuha devihiM dichu // [466] / ___ aha narAhivu sammu eyaM ti taM siviNa-visArayaha sayala kyaNu abhuvagameviNu / paDivatti aNega-viha aha niutta-purisihiM kareviNa // niya-niya-ThANi aNuNNavai siviNa-viusa nIsesa / viumuvaiTTa piyaha kahai siviNahaM kaha sa-visesa // . 164. 8-9. ka. Some letters are blurred. 465, 5. ka. purisihi.
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 469] . saNatukumAracarita aha narAhiva-vayaNu nisuNevi saMtosAmaya-varisa- sitta-gatta-laiya vya asarim / uvadaMsira-pulaya-bharu bhaNai sANuNau devi sa-harisu // havau hacau maha deva-guru- calaNa-pasAiNa ehu / jaha jAyahuM iha-para-bhavi vi hauM vi sayala-suha-gehu // [467] - tayaNu naMdaNa-vayaNa-rayarNidauvadaMsaNa-suha-tisiya devi dei devayahaM vivihahaM / uvayAiya-saya-sahasa kuNai pUya jiNa-pAya-paumahaM // ArAhai guruyaNa-calaNa osaha-sayaI piei / niya-gamaha nivigdha-kae bahu-rakkhAu karei // [468] . tayaNu sa-harisu dharaNi-hariNaMkasaMpUriya-dohalaya . gamai kamiNa. paDipunna-vAsara / aha sayala-guNabhahiiM diyahiM patta-gaya-dosa-avasara // pasavai devi samagga-guNa- lakSaNa-rayaNa-nihANu / bhuvaNANaMdaNu suya-rayaNu payaDiya-vihi-viNNANu // [469] aha par3hatihiM bhaTTa-caTTehiM gAyaMtihiM gAyaNihiM . dijjamANi dANammi vaMdihiM / kitihiM maMgalihiM. vajjirehiM bahu-tUra-vidihiM // sadharAdhara-dharaNiyala-jaNa- parama-suhANa nihANu / diNNu nariMdiNa naMdaNaha saNatukumArabhihANu // - 468, 4. ka. kha. gabhahiMi. 8. ka. bhavaNA'.
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ neminAhacariu [470 [470] tayaNu pamuiu nivai hiyayammi ANaMdiya devi maNi garuya-harisa huya mahihiM sajjaNa / paritosiya vaMdi-yaNa tuTTha vidyuha niru Dariya dujjaNa / / . ahava samaggu ci dharaNiyalu bhAtriya-guru-udaeNa / asarisu harisu samuvyahai kumara-nAma-savaNeNa // [471] sihari-kaMdari hari kisoru vya appaDihaya-paya-pasaru patta-kitti aNukamiNa kumaru vi| .. ANaMdiya-suhi-sayaNu haNiya-pisuNa-maNu aha-varisu vi // pariosai vIrahaM hiyaya vihasaI suhaDa-kahAsu / nisuNai purimuttima-cariya nivasai viusa-sahAsu // [472] aha nariMdiNa garuya-riddhIe sANaMdu su kumara-varu suppasattha-vAsara-muhuttiNa uvajhAyaha savihi parimukku tayaNu supasanna-cittiNa // pAviu thovehiM vi diNihiM asris-gunn-nilenn|| pAri samagga-kaloyahihi kumaru kalAyarieNa // . [473] ___ tayaNu puNima-rayaNi-ramaNu vya niya-juhA-bhara-bhariya- bhuvaNa-vivaru nimmala-kalAlau / gaMbhIrima-rayaNanihi thirima-dharaNi tuMgima-visAlau // se vijjatau sajjaNihiM salahijjaMtu buhehiM / huyau jayassu samaggaha vi payaDau niyaya-guNehiM // 450. 1. pamuiyau. 171. 7. suhaha.
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ 477] saNatukumAracariu . [474] tasma puNa saha-kAla-saMjAu saha-paMsukkIliyau sh-ghiiy-gunn-rynn-mNddnnu| saha-saMciya-kitti-bharu samaga-vihiya-paDivakkha-khaMDaNu // sama-suha-duhu sama-rUva-siri sama-jovvaNu sama-sIla / sama-suhi-sajjaNa-vihiya-muhu sama-parisIliya-lIlu / [475] mUla-naravai-paya-samuddharaNa kAliMdiya-devihi taNiya-suyaNa-ANaMda-suMdaru / sisu-bhAvi vi vuDDha-samu putra-purisa-AyariNa-maNaharu / / vAla-vayaMsu ahesi para- kAmiNi-ramaNa-nirIha / avitaha-rUviNa nAmiNa vi payaDa mahiMdassIhu // [476] tayaNu vilasira-vahala-lAyaNNa saMpuNNa-jovaNa-bhariNa phuriya garuya-paDivakkha-khaMDaNa / saMtosiya-suhi-sayaNa daDha-paiNNa dujjaNa-vihaMDaNa // poDha niyaviNi-mANa-guru- taruvara-dalaNa-kuDhAra / vilasahiM mahihiM mahA-mahiNa du-vi ti nariMda-kumAra / / [477] tahaM lalaMtahaM kAla-jogeNaM saMpattu vasaMta-mahu jahiM sa-tosu sahayAra-sAhihiM / niru-vihuriya-virahiehiM maMjarIu avayaMsikijjahi // malayAnila-saMgami bhamara- psriy-guru-jhNkaar| desaMtara-gamaNummaNahaM . pahiyahaM kuNahiM nivAra // 475. 1. sUra. 4: ka. siMsu. 5. AyaraNa. 7. ka. kAmiNihiM nirIhu marginally corrected as kAmiNiramaNahiM nirIhu. 177. 3. ka. suhayAra, 7. ka. pasari.
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ neminAhacariu / .[478 [478] mayaNa-naravai-rajja-abhiseu sAhaMti va tihuyaNahaM mahura-ravihiM taru-sihara-saMThiya / kalayaMThiya cuya-taruhuM maMjarINa kavalaNi pahaTiya // sisiru hayAsu su uhu gayau kavaliu mahu-diyahe hiN| ... iya kumuiNi-taruNiu hasahiM viyasiya-kumuya-muhehiM // . . . [479] vaula-taruvara-niyara ghummaMti bahu-pIya-sIyAsava va aMva taMva-paha puNu virAyahi / majjhammi a-mAiyau vahi phuraMtu naM rAu dAvahiM // miu-pavaNAhaya-ullasiya- kisalaya-karahiNaeNa / lAsu payAsahi taru-laiya bhamarArava-gIeNa // [480 jaNahiM bhuvaNaha hiyaya-saMtosu su-siNiddha pattala sarasa suyaga-saMga-saMpatta-kittiya / gosIsa-sirikhaMDa-taru- laiya vAra-vilaya va vicittiya // iya erisai vasaMta-mahi pasariya-vaNarAimmi / harisu jaNaMtai mahiyalaha AsaseNa-nivaimmi / / [481] raiya-asarisa-aMga-siMgAra niya-sAra-pariyaNa-sahiya vihiya sayala-suhi-sayaNa-suha / du-vi sa-harisa kumara-ghara caliya nayara-ujjANa-saMmuha / / khaNa-mitteNa ya maNa-pavaNa- raihi turaya-syaNehiM / patta sa-nayarujjANa-vaNi pahirihiM baMdi-yaNehiM / / 478. 3. ka. ravihi. 6. ka. bhohu. 7. ka. diyadehi. 479. 3. ka. pahu 7. ka. hieNa, 48.. 5. ka. kha. vi.
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgaMtukumAracariu . [482] tayaNu caMpaya-cAru-sahayAranAliyari-asoya-sirikhaMDa-pamuha-viDa vihiM vicittahaM / pekkhaMta vasaMta-siri vittharaMta-phala-kusuma-pattahaM // etthaMtari viyasiya-dhayaNu pahu-Aesa-samIhu / saNatukumAriNa sa-harasiNa bhaNiu mahiMdassIhu // [483] malaya-mAruya-pasara-gharisaNiNa nIluppala-pattu jiha phurai majjha jaM nayaNu dAhiNu / taM mannauM maNa-piyaha jaNaha kasu vi desaNaha sAhiNu // tA aNumanniu niya-muhiNa mayaNAyayaNa-duvAri / saNatukumAru pahuttu kaya- vahu-maMgala-AyAri // ___ ettha-aMtari vihiya-siMgAra bahu-sahi-yaNa-pariyariya phuriya-kaMti-savvaMga-suMdara / cuMTatI mAlaihi kusuma laliya-khohiya-puraMdara // dasaNa-mittuttAviyahaM . taruNahaM hariya-vivega / AsaseNa-naravai-suiNa diTTa niyaMviNi ega // [485] aha tuma ciya jAi jAyA si saMjutta-kusuma-ssirihiM majjhi layahaM eyahaM pahANahaM / saMjAyau jIe ehu . pANi-pharisu phalu taruNi-rayaNahaM // . . iya ciMtaMtaha avahiyaha aNimisa-nayaNa-juyassu / iyarIe vi rAyabhahiya khiviya dihi kumarassu // . 481. 7. turaya-rayaNehiM missing. 9. ka. paDhirihi. 484. 6. ka. nAma added marginally and not clearly legible, kha. missing.
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ Tuel . neminAhacariu / [486 . [486] tayaNu pabhaNiu purau sa-sahINa naNu esa navallu ku-vi aha bhaNei ka-vi Isi vihasiu / dhuvu na havai ballu ehu mahihi tilau maI tuha payAsiu / iyara payaMpaI- hali sahiu maha vayaNu vi nimuNeha / esa asogu ju piya-sahihiM saccavio tti muNeha // [487] avara puNu parimuNiya-sahi-hiyaya bhaNiyavya-viyakkhaNiya bhaNai - tubhi kiMci vi na-yANahaM / jaM amhahaM piya-sahihiM . bhatti-bhariNa payaDijjamANahaM // pUyA-vihihi paDiccha-kae pulayaMciya-savvaMgu / sakkhaM ciya payaDIhuyau ciTThai ehu aNaMgu // [488] iya khaNaddhiNa sghnn-ghnnsaarktthuuriy-aguru-sirikhNdd-pNk-phl-kusum-daamihi| .. niya-hatthihiM pUya-vihi visama-saraha parimalahirAmihi // . piya-sahi kijjau bhatti-bharu jeNa mayaNu bhayavaMtu / . hiyaicchiya-vara-viyaraNiNa turiu havai phalavaMtu // [489] sayala a-vitahu ehu iya muNira viyasaMta-vayaNaMcuruha mayaNa-pUya-sAmaggi gheppiNu / sA vAliya gaMtu tahiM kamala-mAla niya-kari dharippiNu // gala-kaMdali AroviuNa vimhiya-maNa-pasarassu / hari-caMdaNiNa viliMpiuNa vaccha-sthala kumarassu // 486 3. ka. vihaMsiTha. 488. 3. dAmihiM. 489. 5. niya karippiNu.
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 493 ] saMNatukumAracariu [490] . namivi bhattiNa calaNa-tAmarasakara-saMpuDu siri dharivi bhaNai - mayaNa paNai-yaNa-vacchala / jaha payaDiu appu paI karivi majhuvari karuNa nimmala // taha pasiyasu hiyaicchiyaha varaha payANiNa ajju / jamiha mahaMtihiM saMgahiu havai asajjhu vi kajju // [491] ettha-aMtari puci ki na Asi aha hotu na saccaviu saccaviu vi ki na citti cddiyu| . maNa-caDio vi valiyaraha kasu vi vasiNa ki maNaha nivaDiyau // tiyasAsura-nara-nahayarahaM harisa-vihANi pagabbhu / annu na vihiNa vi erisau vihiu cAru saMdabhu // avi ya [492] jeNa siri-vai raiu goviMdu paMcAuhu raihi piu uvyasIe sAmiu suresaru / sIyaha pai rAmaevu pANa-nAhu tArayaha sasaharu / so thI-rayaNaha erisaha karaNujjaya-hiyayassu / nIsesu vi anbhAsa-kae manne vihihi avassu / / [493] . iya viciMtiru harisa-viyasaMtaromaMca-aMciu kumaru bhaNiu Isi viha sivi mahiMdiNa / naNu sAmiya visama-sara vijiya-tijaya giya-kitti-vaMdiNa / / hiyaicchiya-vara-abhimuhau kiM na havasi eiie| siMdhura-gamaNihi sasi-muhihi parahuya-sama-vayaNIe / 490. 2. ka. dharavi. 8. ka. mahaMtihi. 492. 2 ka. picAuhu. 9. vihiyavassu. . 493. 3. ka. mahidiNi,
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ neminAhacariu / - [494] aha kumAraha vADha-saMjamiyamaNa-vAyA-kAyaha vi taruNi-rayaNa-kaya-pANi-pharisiNa / niya-mittaha vayaNiNa vi cahala-pulaya-saMjaNiya-harisiNa // phuriya-aharu viyasiya-bayaNu payaDiya-nayaNa-viyAsu / dasaNa-kiraNa-dhavaliya-bhuvaNu laDahu payaTTau hAsu / / [495] . tayaNu kumari vi naNu kimeyaM ti citaMta guru-sajjhasiNa kaMpamANa-kara-ahara-caraNiya / jA ciTThai kaMci khaNu duguNa-soha-vilasaMta-vayaNiya // tA uddhIkaya-karayaliNa vaMdiNa avasara-pattu / paDhiu kumAraha purau --- pahu nimuNau avicala-cittu // . [496]* kola saMpai sarahiM pallalaha saMtA nirasahiM karihiM jUha niyaya-kara-sIyarohihiM / .. romaMtha-maMthara-muhihiM AlabAli Thiu hariNa-jUhihiM / tAvuvasama-kai piya-bayaNa- caMdaNu sarasu suyNg| .. du-vi sevahiM taha pahiya taru- chAya liti taviyaMga // . . [497] __ aha muNeviNu matthayAkhdu diNaiMdu sahI-yaNiNa sahiya kumari niy-deh-mettinn| kahakahamavi niya-gharaha. samuhu caliya sunneNa cittiNa // kumaru vi kara-uttiSNa-cira-: pAviya-rajja-siri vya / Thiu niccala-maNa-taNu-trayaNu khaNu tattha vi sihari vva // As the end portion of the palm leaf is lost, 496-8-9 to 498. 4. is missing in ka.
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 501] saNatukumAracariu [498] aha mahiMdassIha-cayaNeNa taNu-mettiNa kANaNaha kumaru kaha-vi niya-bhavaNi pattau / nIsesu vi bhuvaNayala- vatthu-satthu tiNa-samu muNaMtau / / kahamavi vihiya-sarIra-Thii vAriya-iyara-pavesu / cihai niru sumaraMtu tasu taruNihi laliu asesu // avi ya [499] sa ji caMcala-kamala-dala-nayaNi sA siMdhura-sama-gamaNi sa jji mahura-kalahaMsa-bhAsiNi / sA puNNa-sasahara-vayaNi sa jji asama-vibhama-payAsiNi / / sumarivi sumarivi visamasara- Auru khaNu egegu // tasu maNu mujjhai vimhiyai tUsai vigaya-vivegu // [500]* tayaNu nisuNiya-kumara-vuttaMtu catteyara-kajja-vihi pattu tattha tammittu takkhaNi / jaMpei ya-pahu pasiya kahasu heu sa-sarIra-kAraNi / aha dIhuNhussAsa-basa- sosiya-ahara-dalillu / kumaru bhaNai - naNu payaDa tuha maha vaiyaru pucillu // . . [501] iya mayacchihi tIe kaha-savaNaukkaMThiu majjha maNu mahai saviha-vihi savaNa-juyalaha / mittattaNu loyaNahaM daThukAmu siri tIe rUvaha // aggaggai dhAvai turiu tassaMgama-jaNiyAsu / vArijjaMtu vi na viramai ihu hiyaDulauM hayAsu // 500. 1. ka. va. 501. 9. ihu lahulauM. * As the end portion of the palm leaf is lost, lines 500, 1-2, 503. 3-5; 504. 7 are partly or wholly missnig in ka.
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ [502 neminAhacariu / [502] aha su mittiNa bhaNiu - naNu nAha tahi cevujjANa-vaNi calaha kaha-vi vihi vasiNa jai puNu / sA pattiya havai niya- khva-vijiya-jaya-taruNi vr-tnnu|| tA paccUsi samuhiuNa mitta-metta-parivAru / . taruNI-yaNa-dasaNa-tisiu gau ujjANi kumAru / [503] tayaNu - mayaNaha bhavaNu eha taM ji sA ceva eha rayaNa-dhara su ji asou ehu mahu sahoyaru / malayANila ehu su ji Asi savihi sasi-muhihi suMdaru / / saMpai puNu tasu vAliyaha dusahai huyai vioi / palayANila vi visesavai baMdhava joi-na joi / / . [504] iya visappira-dIha-nIsAsu parivilasira-viraha-duhu kumaru karuNu vilavaMtu mittiNa / / niya-aMga-paripphuraNa- kahiya-kajja-siddhiNa pasaMtiNa // bhaNiu -- visUrasi nAha kiha tuhu~ pAgaya-purisu vya / jasu kajjiNa hau~ ujjamahu~ sayala-rayaNi-divasu vya // [505] tA payacchasu majjha Aesu pAyAlaha mahi-yalaha naha-yalaha va lIlaI gaheviNu / niya-nAyaga-gADha-guNa- gahiya-hiyaya aggai kareviNa // sA lahu niya-pahu maNa-rayaNa- takkari uvadaMsemi / annaha majjhi vasuMdharaha niya-nAmu ci na vahemi // 503. 3 ka. yasou. 505. 8. ka. vasuMdharahaM,
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ 509] . saNatukumAracariu .. . 17 ___ iya ThaveviNa kumaru kaMdappabhavaNAjiri kaha-kaha-vi kumara-diNNa-Aemu tasmuhi / annesaNi taruNiyaha caliu jAva tA niyai sasi-muhi / / sahi tIe cciya goriyaha vihiya-purisa-nevaccha / gacchaMtiya laiyaMtarahaMsamuhu viyAsiya-accha // 507] ___ aha mahiMdassIha-kumareNa vollAviya sA- suyaNu kahasu majjha ko ehu vaiyaru / jaM dIsai paI vihiu purisa-vesnu vayaNaha agoyaru // tayaNu haseviNu goraDI bhaNai savihi AgaMtu / - nisuNasu su-purisa avahiyau houNa maha vuttaMtu // tahA hi [508] diyahi pacchimi iha vi ujjANi saMpattiya majjha sahi Asi mayaNa-pUyaNaha kajjiNa / tA ahariya-visamasara- tiyasa-iMda-goviMdu ruviNa / / diTThau ko-vi hu maha sahihi mayaNa-bhavaNa-duvAri / bhuvaNa-siromaNi nara-rayaNu vihiya-avahi-siMgAri // [509] tayaNu avagaya-hiyaya-bhAvANa sa-sahINa vayaNiNa mayaNa- vibhameNa tassu pUya viraiya / taha sa-karihiM caMdaNiNa aMguvaMga sayali vi vileviya // muddhahi majjha vayaMsiyahi aha tattaNu-phariseNa / ai-komaliNa su-dullahiNa naDiu aMgu aireNa //
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ neminAhacariu / .. [510 [510 suyaNu saMpai huyau ai-kAlu tA gammau - iya sahihi bhaNiya muddha sA deha-mettiNa / kaha-kahamavi kANaNaha niyaya-bhavaNi gaya sunna-cittiNa / tA saMpAviya-avasariNa visama-sariNa sA vAla / AliMgiya taha kaha bi jaha huya tasu dasa vigarAla // [511] aha turaMtihi saviha-gaya-sahihiM virahANala-pajjalira paDhama-nisihi udiyammi sasahari / vAyaMtaI malaya-giri- pacaNi kayai tAmarasa-sasthari / / maNimaya-kuTima-tala-uvari neu nivesiya muddha / aha daDhayaru virahiNa tabiya naM palayANali chuddha / [512] kiM nu viraiu eu ravi-karihiM / ki va udviu vADavaha kiM va jaNiu kappaMta-jalaNiNa / ki va nimmiu taDi-layahaM kiM va vihiu bajjaggi-paDaNiNa / sahayAra-dama-maMjarihi saMgiNa khaliyAvegu / malayANila taNu-dAhayaru huu mahu hariya-vivegu // [513] huyau musmura-mau va tAmarasadala-saMciu sattharu vi caMda-kiraNa puNa sara viseshi| . gosIsa-caMdaNa-rasa vi aMgi lagga huyavaha va sosahi // . . . iya vilayaMtiya puNu puNu vi viyaliya-sayala-viveya / uhira vihasira cakamira bhaNiya gosi maI ey|| 510. 5. ka. niya. 512. 1 ka. kinnu.
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 517 ] [514] ki Nu piya-sahi cavi dhIratu saNatukumAracariu em vi tuhuM cihnihisi jaha dasahUM kari dhariva aha kiM-civi takkaha-savaNa - paccAgayaceyanna / sAiha maI sauM kanna // saMpattiya ujjANa vaNi avalosvisayala vaNu savisesa-samullasiyagaMtu majjha kayaliya-haraha bhai ya kahamavi maha purau kiM na kuNasi kettiuvi ujjamu / visama-vANu tuha so jji niruvamu || [515] . tAnirikkhi mayaNa - AyayaNu Agacchasu maha purau taha caiva ya kayai maI iya jai kamavi suvisu tA apparaM su-kayatthu hau su jji mayaNu aniyaMta vAliya / viraha - jalira - huyavaha- karAliya || nivaDiya nIsAhAra / khalirakkhara - parabhAra // [516] sahi kareviNu vesu mayaNassu jeNa lalahuM teNa vi viNoiNa / miliu tuhuM vi iha vihi- nioiNa || i ettha patthAvi / mannahu~ akatthA vi // [517] ettha - aMtari maMyaNa - AyayaNi paribhamaMtu tattha vi pahuttau / a-lahaMtauraI kumaru aha vimhiya-maNa-pasaru suNivi tAhaM donhaM pivattau || maha nevaNa va tuhuM iha va acchu pasayaccha / tuha chamiNa jiNa gaMtu tarhi pecchauM hauM ji mayacchi // 514. 7. ka. seyanna 516. 2. ka. sayala. 517. 1. ka. bhAyaNiNa. 19
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 neminAhacariu [518] iya bhaNeviNu tAla-rava- pucchu pahasaMtihi tihi duhi vi cAru cAru iya jaMpamANihiM | pattu savihi tasu hariNa nayaNihi || ThI ahomuha jAva | bhaNiya kumAriNa tAva // vivasaMta-vayaNaMMburuhu iha uttammivi goraDI AliMgiva siri cuMviNa [519] suyaNu pacchima diyahi kusumoha maha hariyaMdaNa - rasiNa ta mahurakkhara - raviNa tiNa hauM pIya- suhA rasu va huyau harisa-pulayakuriu mahiu aMgu taha suddha-buddhiNa | purau paDhiya thui bhAva- suddhiNa || patta parasa- udau vva / kappaduma- pouvva // [520] puNu ki Nu sasi vayaNi kuNasi na maha saMmANu mANiNi / nisiya nayaNa kalahaMsa-gAmiNi || saMdhi nivesivi muddha | ajju tuhuM pasiUNa saMbhAsiNa vi jaM cihasi vasumahiM tA dAhiNa-ya-laya suhaya jaMpara - huM huM maI muNiu tuha nehu suhAsiya buddha // [521] tuha vioeNa suhaya hauM thakka jIvita-saMpatta-dudda-bhara virahANala-taviya-taNu tu goyari aNNayara aha bhIDiva vaccha-tthaNi vaMdhivi bhuya-pAsehi | bhaNai sa-sajjhanu kumam sasi-muddi vayaNiddi sarasehiM // 518. 4. ka varuhu. ramahiM ramaNi saya sahasa suMdara // [ 518
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21 525 ] saNatukumAracariu [522] suyaNu bahuhiM vi vAma-nayaNAhiM niya-savihihiM saMThiyahiM Asi virasu maha amaya-pANu vi / ai-uNhu caMdaNa-rasu vi taNuhu dAha-karu malaya-pavaNu vi // mumnura-aggi-visesayara rayaNIyara-kiraNA vi / karavAlAu vi tikkhayara muttAhala-hArA vi // . [523] eNhi puNu tuhu ti-jaya-tilayAe taNu-saMgama-amaya-rasa- pasara-sittu puvyuttu sayalu vi / hauM mannau~ parama-suha- heu sesa-taruNiyaNa-viyallu vi / tA pasayacchi siNiddha-niya- didviNa saMbhAvesu / mA tila-tusa-tibhAgiNa vi mahuvari kovu karesu / / [524]] tayaNu maha sahi suhaya-nevattha esa tti paricitiriya akaya-saMka niya-aMki ThAvivi / jahaNa-tthala-dhaNa-vayaNa- pANi-pharisa-suhu paramu pAvivi // savvaMgAliMgaNu karivi sAyaru loyaNi vAmi / kumariNa cuMviya vAla niru mayaNujjIvaNa-dhAmi // . [525] ettha-aMtari jaNaya-pAsAu .. turaMtau pavara-naru nAidUra-desammi pattau / * jaMpei ya guru-harisa- roma-rAi-rehaMta-gattau / sUra-narAhiba-naMdaNaha savihi gahira-sadeNa / hauM pesiu cihauM purau kumaraha dharaNiMdeNa // 523. 1. tuha.
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ neminAhacariu / 526] cola-siMhala-nivai-naya-calaNu cedIsa-ciMtA-rayaNu jiya-kaliMga-baMgaMga-nAyagu / siri-lADa-narAhivai- vihiya-sevu naya-i-dAyagu // bhoya-narAhiva-aMgaruhu kumaraha seva-pavannu / atthi pahuttau dhavalahari sesa-nivai-muha-vannu // * [527] iya suNeviNu kumaru nIharai kaha kaha vi kayalIharaha jAva tAva su ji bhoya-naMdaNu / saMpattau saMnihihiM aha namevi tamu suvaNa-maMDaNu // nijjiya-ravi-raha-turaya-rau suvaNakkamaNi sulolu / niruvama-lakkhaNu payaDa-abhihANu jalahikallolu / / [528] ___ jo ya aMgula asii ussehi pariNAhiNa navanavai AyaIe sau aha-uttaru / 'caura-gula puNu savaNa jannu-khuriya uvaladdha-vittharu // . battIsUsiya-sira-pavaru vIsai-bAhuya-daMDu / solasa-aMgula-jaMgha-juu gUDhaya-paTThi-varaMDu / / [529] maDaha-taliNaya-savaNu cauraMsu vitthiNNa-niDAlayalu kuDila-kaDhiNa-nimmaMsa-bayaNau / thira-pattala-nayaNu niru phuruphuraMta-vilasaMta-ghoNau // sughaDiya-sama-maNivaMdhu taNu- uyaru su-dIhara-jaMdhu / mulaliya-camakiya-puliya-vara- vaggiya-gai-nivigghu // ____ * At the end of st. 526 ka. kha. read graMthAgraM 1500. 528. 6. ka. vattIbhUsiyasirayavaru. 529. 1. ka. samaNu.
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ .533 ] 23 saNatukumAracariu [530 ___vaira-maragaya-pulaya-veruliyasasi-sUrakaMtaka-maNi- iMdanIla-pamuhehiM rayaNihiM / parivilasira-AharaNa- vihiya-soha-savyaMgu dharaNihi / / pasariya-kitti turaya-rayaNu ciyariu kuMvara-varassu / aha naNu bhuvaNu vi akkamai ehu niya-guNihiM avassu // [531] __ iya viciMtivi jalahikallolaabhihANiNa pAyaDai turaya-rayaNi tahiM AruheviNu / savihAgaya-niva-suyahaM . vahuhuM purau sa-harisu bhaNeviNa // naNu dhAvirahaM turaMgamahaM ko jippai kavaNeNa / . saha vahu-kumara-turaMgamihiM muyai turau vegeNa // [532] tA khaNaddhiNa jalahikallolu paridhAviru vijiya-maNa- pavaNa-vegu vahuyara vasuMdhara / akkamiuNa gayau aha sesa kumara pasaraMta-duha-bhara // . uhu Agacchai jAi uhu uhu gau dura-paesi / uhu su na dIsai - iya suiru vilavahiM kumaraha resi // . . [533] .. aha samunbhuya-niyaya-aMgaruhapaDhamelluya-viraha-duhu suNiya-puvva-uvaiTa-vaiyaru / cauraMgiNa niya-valiNa caliu sayala-paDivakkha-duha-yaru // AsaseNa-vasuhAhivai vihaliya-mANa-mara1 / gayau vasuMdhara ai-vahuya muliy-muh-kNdu1|| 531. ka. vahuhu purao. 532. 1. ka. kallola. 6. 7. 8. ka. mohu at all the four places, 3. 1. ka samabbhuva.
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 534 neminAhacariu / [534] tayaNu moDiya-chatta-daMDeNa musumariya-tasvariNa daliya-sayala-giri-niyara-sihariNa / uppADiya-maMdiriNa khaNiya-khoNi-tala-reNu-pasariNa // aMdhIkaya-jaya-loyaNiNa palayANila-sariseNa / nivai sa-sentu visaMtuliu valayaMtiNa pavaNeNa / / . ettha-aMtari namivi siri-sUranaranAha-aMgubbhaviNa bhaNiu bhAvi-asamANa-riddhiNa / vaddhAvisu hauM ji dhuvu sAmisAla paI kajja-siddhiNa // pasiya niyattasu jamiha ravi- kiraNa cciya jiya-loi / tama-bharu pasaraMtu vi harahiM jai na ta nahayala joi // [536] iya vicittarhi vayaNa-rayaNehiM kahakahamavi viNNavivi AsaseNu naranAhu vaalivi| siri-sUra-nivaMgaruhu caliu kumara-disi-muha nihAlivi // kamiNa asesi vi sesa-jaNi niya-niya-ThANi pahutti / bhamai sa-bAhu-viijju mahi sUra-nariMda-suo ti // [537] visai saravara-kUva-vivaresu giri-siharihi Aruhai nayari pavisei puNu puNu / aNudhAvai kANaNahaM maNi dharaMtu niya-muhihi guNa-gaNu // kuNai sarIra-hii vi phala- patta-kaMda-kusumehiM / na ramai paha-nivaihiM kaihiM gauravihiM vi paramehi // 535. 1. ka. vadAvijmamu. 536. 1. ka. rayagAI. 537. 4. ka. bhavadhAvai; ka.kANa NahamaNa.
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ 541] saNatukumAracariu - [538] kamiNa puNu aNudiNu vi parigamiru saMpattu mahADa vihiM . kaha vi krUra-sAvaya-raudihiM / aha nimuNivi gaDayaDiu vihiu viviha-siMdhurihiM bhaddihi // naNu kiM saNatukumAra-nara- rayaNa-gahira-jhuNi eu / iya ciMtiru tamu samuhau dhAi muTThi vaMgheu // [539] camari-kesari-vagdha-sadulavaNa-vAraNa-saraha-hari- hariNa-naula-kalahaMsa-saMkuli / guru-taruyara-giri-gahaNa- viul-tddinni-srvr-smaauli|| hiMDaMtaha tasu tahiM mahihiM pattu vasaMtu duraMtu / * jahiM virahiu piya-mANusaha guNa sumarai jhUraMtu // [540] kasu va vara-taru-kusuma-mayaraMdaAmoya-vahaliya-sayala- vasuha-valaya-giri-vivara-aMvaru / sahayAra-taru-maMjarihiM reNu-pasara-piMjaraNa-maNaharu // kiMpAga-duma-kusuma-raya- bhariya-diyaMtaru. eu / viyalai hiyaDullauM jaNahaM malayANilu mahu-keu // [541]. tavahiM pahi-yaNu bhamara-jhaMkAra . . . . . parahuya-rava niDDahahiM jaNahiM kheu kesuya asoya vi| viyailla mAlai vaula kanniyAra duha deMti garuya vi / / naM ciTThai ruTTiNa vihiNa pahiyahaM maMDiu pAsu / iya kasu muhi Na aikkamai ehu vasaMtu hayAsu // 539. 5. ka, saravari. 6. ka. hiMDaMsahaM.
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 neminAhacariu [542] Tor - girivara- gahaNa - pajalaMtadAvANala-saMgamiNa jaNiya- bhuvaNa-saMtAvu nidaMduru / parisosiya-mahi-valaya- vAvi kUba sari-saru mududdharu // kaya-taru-pattassADu / vAyaMta jhaMjhA-pavaNu kasu kasu na havai DAhayaru gimha-yAli jimba bhAi // [543] vigaya- pattahiM daliya - kamalAhiM pariviyaliya- pANiyahi ravi-kuniviNa khara- karihiM taha khara- pavazuddhaya-raiNa kuna saMtAviu mahi-valai dUra- tasiya-siri-naliNi-taruNi hi / nihaya-kaMti-sayavatta vayaNihiM // uddhadhuliya- diseNa / gimhiNa kAuriseNa // [544 ] sajala-jalaha-dhAra-sara- seNi ghaNa- gajji - huMkAra khu mahu-luddha-dhAvira bhamara niya - piya-sahiya-siiMDi-kula- paritaDDa viya-kalAvu / pAusa - pAmaru virahiyaha kasu na kuNai saMtA // vijju - puMja - kanniya-bhayaMkaru | kula - kathaMva- kesara - visappiru || [545 ] surai dhaNuhu gayaNa-yali niyatri kalahaMsa mANasi gamira siMnaMta cAyaga mahuru keyara - sihari - siliMga-dumakasu pAusi nahi virahiyaha sariya do vi kUlaI nivADira / jala-pravAha mahiyala vihAjira // kuDaya - vivi-kusumAI | fahaI hiyaDullAI || 542. 2. ka. dAvAnala. 7 pattAssADa. 543. 1. ka. kamalAI 7. uddhuMdhaliya. 545, 2. ka. mANasa. 5. pavAhu. [ 542
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - saNatukumAracarita 27 virala-jalahara-varisu pasaraMtarayaNIyara-kiraNa-bharu . pikka-sAli-parimala-maNoharu / ujjIviya-sariya-sara- pauma-kamala-kalhAra-suMdaru / / kusumiya-sattacchaya-vihiya- baMdhujIva-siri-sAru / . duha vi payAsiya-udaya-piya- rAyahaMsa-paviyAru // - [547] hariya-kavalaNa-mujhya-govaggasiMgagga-dAriya-dharaNi jaNiya-taraNi-kiraNoli-vittharu / parisosiya-sayala-mahi- valaya-paMku kaya-pahiya-saMcaru // niya-niya-sAmi-vioiyahaM kaya-asuhahaM sattAI / kiha aigacchai saraya-riu mahiyali jIvaMtAI // . [548] maliya-mAlai-vaula-biyailla__ maMdAra-tasvara-vihavu vihiya-vayari-taru-kusuma-phala-siri / paviyaMbhira-tuhiNa-kaNa- pasara-garima-paritu liya-himagiri // - taNuIkaya-vAsara-samau duguNiya-rayaNi-vibhAgu / payaDiya-pahiya-daridi-yaNa- viggaha-visama-vivAgu // - [549] - parama-kuMkuma-niviDa-dhavalaharavahu-sagaDiya-bara-taruNi- surahi-tella-muhi-vihiya-Ayaru / piya-piyayama-saMga-suhu gahiya-niviDa-kaMvalaya-aMvaru / / dhaNa-rahiyahaM pahu-ujjhiyahaM maNuyaha duha payatu / * kAlihiM khaddhau jAisai kaiyaha ihu hemaMtu // 546. 4. ujjAviya. 6. cchattacchaya.
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ - neminAhacariu / [550 duhaya-sasaharu daiya-diNaiMdu phala-bhAra-bhajjira-vairi hariya-valla-vitAgi-phala-bharu / kappAsiya-tUyarihiM kusuma-pasara-saMhAra-duha-yaru / / lodhra-piyaMgu-pasUNa-bhara- raya-raMjaviya-dasAsu / kuMda-kaliya-mAlai-kusuma- harisu viyAsiya-kAsu // [551] sayaya-nivaDira-tuhiNa-kaMpaMtavajjata-daMtAvalihiM vihiya-vAhu-saMbaMdha-hiyayahaM / suhi-sajjaNa-virahiyahaM dhaNa-samiddhi-kaMkhiyahaM pahiyahaM // sisiru hayAsu dahAvaNau kiha kusalAvahu hoi / ThAyahaM ThANaMtari muMhiu jahiM saMca // . . (552] iya viciMtiru phuriya-saMtAvu siri-sUra-nivaMgaruhu vamuha-vIDhi A-varisu hiMDiu / na ya sa-cayaNa-parivihiya- niya-paiNNa-loviNa vihaMDiu // aha puvajjiya-mukaya kaya- dAhiNa-nayaNa-pphaMdu / kumaru mahiMdassIhu lahu . pasariya-garuyANaMdu // [553] kamiNa puNaravi patti jaya-jaMtutosa-yari vasaMta-mahi- gahiya-viha vi sahayAra-taruvari / vipphuriihiM parahuihiM malaya-aNili uvaladdha-avasari / / ali-ula-jhaMkArAravihiM vohijjati aNaMgi / duguNiya-paha-ucchAha-guNu huyau sUra-suu aNgi|| .. . 553. 6. ka. uvaladdhi.
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ 557 ] saNatukumAracariu / [554]. ' tayaNu aggima-maggi gacchaMtu AiNNai mahura jhuNi rAyahaMsa-sArasahaM saMtiya / pecchei ya kusuma-phala- patta-riddhi vaNa-laya vicittiya / / aMbhoruha-raya-piMjariya- malayANila-saMgeNa / pINiu nAsA-saMSuDiNa taha aMgovaMgeNa // [555] __ haMta niya-niya-visaya-uvalaMbhavAvAriNa iha vi mahatuTTa ei cattAri iMdiya / rasaNA uNa thakka eha evameva taNhA-chuha diy|| 'iya ciMtaMtau salila-phala- ahikaMkhiru tUratu / tIra-paiTTiya-viviha-vaNi mANasa-sari saMpattu // [556] tayaNu sa-harisa vaNa-gaiMdu vya AloDivi sayalu saru. rui-pamANu pANiu pievinnu| jA muMjai kusuma-phala / tIra-sihari-siharahaM gahe viNu // ahariya-nahayara-pura-asura- kinnira-geya-ninAu / - tA jiya-sArasa-haMsa-sihi nisuNai mahurAlAu // [557] aha - kaherisu gIya-uggAru nimmaNuya-mahAr3ayahiM . iya maNammi ciMtaMtu sAyaru / / ... jA gacchai kaya-harisu aggimammi maggammi turiyaru // tA tiyasAsura-khayara-nara- taruNahaM maNaharaNINa / nayaNa-nimesiNa sura-bahuhuM vehammahaM taruNINa // 554, 5, ka vicittaya. 555. 2. ka. tuTTa. 4. ka. ihu. 557. 5. ka. taruyaru. ..
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 30 neminAhacariu | [558] majjhi saMThiGa gasya saMtosu paDhiya - kitti savvaMga suMdaru | jaNiya- duguNa- taNu-kaMti- vityaru // vijjAhara-caMdiyaNagosIsa caMdaNa-rasiNa kuMDala- lihiya- kavola thalu vara-mauDAlaMkAru | hAra - virAiya-vaccha-yalu kaya-niruvama-siMgAru // [559] mayaNa-bhavaNaha dAra- desammi kaNaya rayaNa-AsaNuva viu / pecchaNIya daMsaNi pahiDau || kayalI - hara aMtari kaya-gIuggAra-varaai-payAsiya-puvva-bhava- saMciya-muha pabhAru / paNaya- loya-ANaMda-yaru pecchai saNatukumAru // [560 ] tamu kaherisa riddhi aireNa jAya tti ciMtiru saNiu saNiu gahitri pacchima vasuMdhara ciraMtu chAyahaM taruhu pisuNa-maraTTa ghara niru karava-sujjoya garu suNai paDhira saggaNa phuDakkhara // namira guruya siri-heu / AsaseNa-kula-keu || [561] samara-nijjiya-sayala-khayariMdu 'vijjAhara cakkaes asidhArahaM vIsamiranahara kA miNi thaNa - sihara- saMgama jaNiyANaMdu | jayau jayau bhuvaNanbhahiu saNatukumAru nariMdu || 558. 6. ka. lihiDa, kha. hiya. 560. 4. ka. chAyaha. 561. 4. vAsamiru. 5. ka. rayaNi niyaya-teya - ahariya-divAyaru | sattU-seNi guNa - rayaNa- sAyaru | [ 558
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ saNatukumAracariu [562] .. aha viNiMcchivi - nUNa so ceva ihu amha kula-kappa-taru AsaseNa-naranAha-naMdaNu / AgaMtu vi tasu payaI namaI sUra-niva-bhavaNa-maMDaNu // aha lahu udvivi sammuhiNa AliMgiu savvaMgu / saNatukumAriNa sUra-suDa harisa-virAiya-aMgu // . [563] tayaNu mahariha-AsaNucaviTTha annonna-viyasiya-bayaNa jaNiya-paNaya-ANaMda-kaMdala / vimhAriya-punca-duha niyaya-sayala-muhi-sayaNa-vacchala / paDhamaya-melAvaga-uciya- kaya-paDivatti-vihANa / ciTThahiM egattha vi ti du-vi khaNu- sugahiya-abhihANa // [564] ettha-aMtari vihiya-sakkAru sa-vayaMsu nahayara-dhuyahiM . niya-piyAhiM kArevi bhoyaNu / cira-dasaNa-ullasiya- vAha-salila-saMpuNNa-loyaNu // saNatukumAru bhaNai-kahasu kaha tuhUM akhaliya-sattu / vAhu-viijju mahADa vihiM iha vayaMsa saMpattu / 565] . kaha vi cirhi maha vioyammi daDha-neha jaNaNI-jaNaya taha ti maMti-sAmaMta-sajjaNa / maha nisuNivi avaharaNu kaha va piuhu vaTuMti dujjaNa // aha kara-saMpuDa siri dharivi sUra-narAhiva-puttu / sAhivi nIsesu vi khaNiNa niya-vaiyaru puvvuttu // 562. 8. ka. saNatumAriNa,
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 minAhacariu | [566 ] bhaNai - pasiyaha majjha tumbhe vi turaya- rayaNa-avahAra pamuhiNa | kahiu niyaya-vRttaMtu sa-muhiNa // tatta-visesa samiddha - tA kumaru a-sattu tasru sa-daiya vijjA-cala-muNiyaaNujANa patthuya-visa vimalamai tti pasiddha // . niya vaiyara - payaDaNiNa [567 ] guru-parissama-siNa nidAe ghummaMti maha loyaNaI iya jaMpiviuTTiuNa majhagaMtukalI haraha nisiya kumaru sa vaiyaraha jaha - nisuNasu kumara tuhuM kila taiyahaM tumhaha purau vIsamitA iha viku vi khaNu / mo tattha sayalo vi pariyaNu // [568 ] tayaNu nimmala-dasaNa - kiraNoliparidhavaliya-sayala - disi caMda-vayaNa vimalamai jaMpar3a / puvva - vihiya-sayaNammi / sarvANi nividdhi maNammi // niyaya - mitta-vattaMtu saMpaI // tiNa turaMga rayaNeNa / ajja uttu ihu avaharivi parikheviyara khaNeNa // parituhira - giri-sihari vilavaMta puliMda-yaNi phuTTira - caMsa-sahassi hayajalira-davAnali jama-bhavaNa 569. 8. dAvAtali, [569] tasiya-maya-kuli bhIya-sahUli bhamira-turai nAsaMta kuMjari / galiya-viva- nivaData - taruvari / kAyara - jaNa ceyaNi / sarisai garuya- araNi || [ 566
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ 573 ] saNatukumAracariu [570] tA kimitta vi turau jAhi tti ciMtevi vimukku siri- AsaseNa-kula-gayaNa-caMdiNa / aha dIhara-sAsa-bhara bhariu tarhi ji so Thiu khaNaddhiNa // naNu ghisi ghisi maI ehu turau vivariya-sikkhu na nAu / iya ciMtaMtu kumAra-baru payaDiya-garuya-visAu / / [571] jA sa-hatthiNa siDhila-pattAhu haya-rayaNu karei lahu tA bhamevi mahi-yali turaMgamu / bahu-sAsa-ssama-hayau paDi vi huyau jama-bhavaNa-saMgamu // aha bahuyara-duha-taviya-taNu AsaseNa-niva-jAu / taNhA-chuhahi kilaMtu kaha kahamavi phuriya-visAu // [572] pattu pattala-sAha-sahasassu sattacchaya-pAyavaha tala-paesi jA tA khaNaddhiNa / anirikkhiya-puvya-ravi- tAva-dukkhu devyaha nioinn| taiyahaM muccha-vilaMghaliu nivaDiu nissAhAru / aha takkhaNiNa vi pekkhiuNa tArisu saNatukumAru || . [573] bhuvaNa-samahiya-rUva-vihaveNa pasaraMta-jovvaNa-bhariNa vihiya-cAru-siMgAra-aMgiNa / / uciya-praNu-cUDAmaNiNa amaya-mahura-miu-vayaNa-caMgiNa // ajjautta-puNNovacaya- AyaiDhiiNa nareNa / keNa vi mANasa-saravaraha jala ANivi sa-kareNa //
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ na [574 neminAhacariu / [574] ___ kumaru sAyaru sittu savvaMgu / tA pAviya-ceyaNiNa pIya-jaliNa jaMpiu kumaarinn| jaha-bhadda kuo si tuhuM ko va kaha va kaya-paruvayAriNa / / taI ehu sasahara-kara-dhavalu amaya-mahuru ANIu / jIvAviu hauM sappurisa pAeviNu pANIu // . . 575] aha payaMpai iyaru -nimuNesu maha vaiyaru nara-rayaNa ramma phiy-avhriy-aahivi| kamalakkha-nAmiNa payaDu jakkhu vasahu~ hau~ ettha pAyavi // tA pekkhivi bhuvaNuttimaha tuha eha visama avattha / . ANivi maI mANasa-salilu tubhi vihiya vIsatya / / ... .. tayaNu puNaravi bhaNiu kumareNapalayANala-DAha-samu mahaM sarIri saMtAbu pasariu / taha jaha ihu upasamai tAma jAma savvaMgu viyariu // salilaMjali sArIriyahaM saMtAvahaM eyassu / mANasa-saravara-salilu lahu avagAhevi avassu // [577] tayaNu jakkhiNa akaya-vikkhevu parikIlira-khayara-vahu- cakkavAya-kalahaMsa-kuMjari / kara-saMpuDi kumara-varu . karivi nIu mANasa-sarovari // ahaM saMpINiya-nayaNa-maNu saNatukumAru srmmi| pavisai tiyasAsura-tiriya- taNu-saMtAva-harammi // 575. 3. ka. The letter between mA and vi. is unclear due to correction. kha. Ahi missing.
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ 581] saNatukumAracariu [578] samaya-majjira-khayara-taruNi-yaNathaNa-aMgarAgAruNiu . kml-rennu-privihiy-sohlu| vaNa-kuMjara-gaMDa-yala- dANa-vAri-parimaliNa maMsalu / / tIra-TThiya-pattala-vahala- sAha-sihari-sacchAu / avagAhai mANasa-salilu avihiya-amaya-vibhAu / [579] tayaNu vavagaya-aMga-saMtAvu jA laggau nIhariu saraha gADha-kaya-caraNa-saMdaNu / niya-puNNa-saMciya-kabau AsaseNa-naranAha-naMdaNu / / tA moDiya-tIra-dumiNa toDiya-giri-sihareNa / dhaMdholiya-vaNa-cAraNiNa ukkhaya-raya-pasareNa / / [580] nihaya-vihaiNa daliya-maya-kuliNa velaviya-pulidaiNa jaNiya-dariNa ai-ugga-pavaNiNa / saMchAiya disi bhariya kumara-nayaNa puNa reNu-pasariNa // taha vi kumAru su tiyasa-giri- cUlA-avicala-cittu / pariciTThai akkhuhiya-maNu kiM ehu iya ciMtaMtu // [581] tayaNu pasariya-ghora-phukkAra rosAruNa-nayaNa-juya dIha-kAya ali-gavala-sAmala / jama-dUyahaM saMnihaya jamala-jIha visa-vega-picchala / kuviya asesassa vi jayaha kavalaNa-vihihiM a-cukka / keNa vi vahaliya-gayaNa-yala visahara-nivaha vimukka //
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 neminAhacariu / / 590 590] iya bhaNeviNu guru-nihAeNa saMbhaMta-sura-kAmiNihiM nihaya-vaccha-tuTuMta-hArahaM / muttAvali-saMvaliya- galira-nayaNa-dala-nIra-dhArahaM // nIsAsihi saha parimuyai muggaru bhIru karAlu / uvari kumAra-siromaNihiM niru appaha khaya-kAlu // dharaNI-yali nivADiLa kiMci phurijaya sadu / / [591] tayaNu muggara-ghAya-vihuraMgu dharaNI-yali nivaDiyau kumaru khayara-sura-taruNi-duha-yaru / tA rakkhasa-taNauM balu kiMci phuriya-saMtosa-suMdaru / dhAvai vaggai uppayai ghosai jaya-jaya-sadu / aha Agaya-ceyanna-bharu , kumaru vibhAviya-mahu // [592] guru-maDappharu phuriya-bhuya-mUla ummUlivi baDa-viDa vi garuya-kova-kaMpaMta-khaMdharu / / bhU-bhaMgiNa bhIma-muhu calaNa-bhariNa cAliya-vasuMdharu // ariri pisAya-ahamma tuha vaDa-viDaviNa daliyaMgu / kuNau harisu vAyasa-kulahaM galiya-jIya-savvaMgu // [593] iya payaMpiru samara-saMraMbha avaloyaNa-vAuliya- khayara-taruNi-dasaNa-kayAyaru / mUlaggaI vaDa-taruhu * dalivi kariNa guNa-rayaNa-sAyaru // AsaseNa-niva-aMgaruhu kara-kaya-vaDa-daMDeNa / ega-pahAriNa riu haNai taha jaha udaMDeNa // 592. 9. jITha.
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5971 saNatukumAracariu [594] gahiu takkhaNi khuhiya-khoNiMdakhayarAhiva-dussahiNa jIviyaMta-pIDA-visesiNa / aha vevira-dehu bhaya- bhIu cattu lahu purisa-yAriNa // mellivi. guru-pukkAra-ravu veyaNa-vihuriya-pANu / vajjiya-lajju vimukka-mau rakkhasa-ahamu palANu // [595] aha kumAraha upari sura-asurakhayarAhiva-kAmiNihiM harisa-pulaya-vilasaMta-aMgihi / vara-parimalu mukka siya- kusuma-vuTi gayaNa-yala-saMgihi // jaya-jaya-ravu ugghosiyau duMduhi pahaya sa-tosu / saNatukumAru vinidaliya- jakkha-payAsiya-rosu // saraya-sasahara-sarisa-jasa-pasaraparidhavaliya-bhuvaNa-yallu maNi dharaMtu puvvutta kAmiNi / jA gacchai kittiu vi maggu tAva suravahu-sa-dhammiNi / pAviya tiyasAsura-taruNi- majjhi mahima-airega / niyai sa-saMmuha Agamira pavara niyaMviNi ega // [597] tayaNu vimhiya-maNiNi kumareNa gacchaMtiNa tassamuha diha satta tassarisa vaaliy| / naMdaNa-vaNa-majjha-gaya pavara-rUva-guNa-viNaya-kusaliya // puvva-diha-taruNihi purau tayaNu bhaNiu-naNu muddhi / . kAu imAu NiyaMviNiu iya maha sAhasu suddhi // 594. 7. ka. vehuriya. 595. 7. ka. paha saMtosu. 59.6. 4. ka. kittio. 597. 5. guruviNayaH 9. ka. sAhasa.
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ naiminAhacariu [582] baddha tehiM vi nAga-pAsehiM savvaMgu kumAra-varu . tayaNu jalahi-akkhuhiya-hiyaiNa / uddhaNiya sa-bhuya-laiNa ahia-saMdhi toDiya kumAriNa // aha gala-kaMdala-luliya nara- ruNdd-maal-bmbaalu| vayaNa-nivesiya-purisa-savu karayala-kaliya-kacAlu // [583] ghora-visahara-vaddha-jaDa-mauDDa daDha-daDDha-gharisaNa-phuriya- rava-rauddu taDi sarisa-loyaNu / aNugacchira-kaDakaDira- dasaNa-seNi-veyAla-bhIsaNu // ari ari sari sari iTu ku vi iya sADovu bhaNaMtu / diTu kayaMta-karAla-taNu . rakkhasu igu AvaMtu // [584] tA vi tuTTira-tuMga-siMgaggu ubhaMta-sattAuliu . vihiya-gahira-bukkAra-vAnaru / daDha-silayala-daliya-paDivakkhu khuhiya-virasaMta-kuMjaru // guru-giri-varu kasryAla dharivi khiviu kumara-uvarimmi / mura-nahayara-kAmiNi-nayaNa- jala-parisitta-sirammi // 585] tayaNu visarisa-daMta-paMtIhiM nimmaMsa-soNiya-taNuhiM civiDa-nahihiM niru sAri-kucchihiM dumuhihiM timuhihiM caumuhihiM paNa-muhe hiM siya-gahira-acchihi // veyAlihiM pamuiya-maNihiM jaya-jaya-raghu ugghuTu / aha uddhRNiya-taNu khaNiNa pAsa-triviya-giri-baDhcha / 583. 3. ka. paDisarisa. saM. ghaDisarisa,
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ cUMTa saNatukumAracari [586 ] ahaha pecchaha sayala-jaya-haraNa rakkhaseNa jo mukku girivaru | rosAruNa-loyaNiNa so lIlaI kaMdugu va khivivi dUri viSphuriya-maccharu | dhAvar3a ko vijaya bhahiu suhai kiMpi jaMtu / iya tiyasAsura - nahayarahaM vayaNaI kumaru suNaMtu // [587 ] pINa maha - bhu-jaMta niSpiTTu sarasicchu laTThi va galiyaari rakkhasa pAva tuhuM maI jIvaMti sa-ya-bharanillajjiNa kiNa ghosiya [588 ] iya ru turiu pasarata duppeccha-macchara- vasiNa AvaDai rakkhasaha taha jaha pariviyalira - nayaNu rakkhasa ahamu mahI-calai sayala dhAu-rasa-pasara- dANiNa | kuNa to diya-gaNahaM airiNa || vijaya- sesa teyassi / jaya-jaya-ravu iyaresi // lahu puNaravi uDiuNa jiNa nihaNiya- mahiharahaM tasiya-surAsura - nahayarihiM muggaru vaccha-tthali paDau 588, 1. ka. pasaraMtu. aruNa - nayaNu dhAvivi khaNadiNa / dehu niviDa bhu-daMDa-jaMtiNa // garuya - mukka pukkAru / paDiyau nIsAhAru || [589 ] aha karhici viladdha - ceyannu phuriyako so rakkhasAhamu / siraI palau pArvati niruvam // pekkhijjaMtu pAMva tuha kkhaya- heu // - su eu / 37
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ [598 neminAhacariu / [598] Isi vihasira kiMci namiraMga calaNaMguli-lihiya-mahi pANi-pauma sNvriy-aNbr| caliyAhara-pallaviya phuriya-nayaNa-ANaMda-jala-bhara // khalirakkhara-gaggara-girihiM kiMci viyAsiya-attha / muddha payaMpai sira-uvari parisajjiya-nevastha // [599] suhaya saMpai pasiya maha uvari etto cciya cuya-vaNaha nAidUra-desovasaMThiu / sura-kinnara-nara-mahiya- malaya-nilaya-deula-garihiu // piya-saMgama-ahilAsa iya nAmiNa patta-pasiddhi / cihai vijjAhara-nayaru pasariya-garuya-samiddhi . [600] tahiM kiyaMtu vi kAlu AgaMtu vIsamiuNa niya-taNuhu avahareha garuyaru parissamuH / tA sayamavi hoisai tumha eya-vRttaMta-avagamu // . aha tAsi ciya kAmiNihiM . kaMcugi-daMsiya-maggu / niva-dhavalahari kumaru gayau ai-vimhiya-savvaMgu // tayaNu tappura-sAmi-naravariNa siri-bhANuvegAbhihiNa uThThiUNa abhimuha-kayAyaru / sIhAsaNi niya-kariNa Thaviu kumaru guNa-rayaNa-sAyaru // aha siri kaya-karayaMjaliNa guru paDivatti karevi / ' bhaNiu-kuNasu saMtosu maha dhUya aTTha pariNevi // . 598. 6. ka. girihi, kha. girahiM. 600. 6. ka. kAmiNihi. .. 601. 8. kaH kuNa.
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ 605 saNatukumAracariu . [602] jamiha amhahaM niyaya duhiyAhaM visayammi ciMtAurahaM vihiya-viNaya-paNamira-suriMdiNa / parisAhiu Asi siri- accimAli-nAmiNa muNidiNa // . jo avaharihai dappa-bharu jakkhaha asiyakkhassu / so tuha dhUyahaM ahaM vi havihai daiu avassu // tA kumAriNa garuya-vihaveNa tattheva ya takkhaNi vi aTTa tAu taruyiNa-sAriya / pasaraMta-aNurAya-rasa- sohamANa pariNiya kumAriya // aha kaya-nava-pariNIya-vihi viraiya-kaMkaNa-baMdhu / pavisai rai-maMdiri kumaru huya-nava-bahu-saMbaMdhu / / guru-parissama-vasiNa puNu tassu aireNa. vi rai-bhavaNi dharaNi-nAha-lIlaI pasuttaha / samuvAgaya nidda bahu tayaNu sayaNa-muhiyaNa-viuttaha // gosi vihaMgama-kula-raviNa payaDiya-paDivohassu / taM puru su pariyaNu tAu nava piyayama a-niyaMtassu // [605] siviNu kiM ehu kiM va mai-mohu kiM va jAyauM saccavauM iMdayAlu kiM va kiNa-vi darisiu / jaM puvva-sapura-sayaNa- daiya-viraha-duhio vi harisiu // Asi kiMci hauM aTTharhi vi daiyahiM saha saMbaMdhi / pari maha siri kusumiya-taruhu DAli va bhagga a-saMdhi /
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ neminAhacariu / [606] iya kumAraha vigaya-nIsesaghara-pariyaNa-piyayamaha . suddha-dharaNi-tala-saMnisannaha / aviyakkiya jhuNi savaNi paDiya eha gayaNa-yala-maggaha // hA sahi hA piya hA jaNaNi hA bhAviya-bhattAra / AsaseNa-naravai-taNaya rakkhahi saNatukumAra // [607] .. taha -- suloyaNi kimiha tAraNa ki jaNaNihi kiM sahihiM kiMva niyy-devy-visesinn| / ki va tiNa mahi-goyariNa AsaseNa-niva-suya-kupurisiNa // tiyasAsura-nara-maya-mahaNu . . maI sumarasu pasayacchi / kAmAura-maNa jeNa tuha tatti karAvai lacchi // . [608] tayaNu pAviNa keNa parikuviyajamadayAloieNa . dasaNa-gaNaNa-ucchahiya-cittiNa / parikhittau niyaya-karu cayaNi sIha-poyaha ku-maMtiNa / / avaharamANiNa kiM pi ehu maha aNurattu klttu| . . kumaru paloyai naha-yalaha saMmuhu iya ciMtaMtu // [609] kiMtu na niyai ki pi gayaNa-yali tA - ehu vi punbu jimba iMdiyAlu kiMci vi muNaMtau / DhaMdullai jAva vaNi sa jji taruNi hiyaiNa vahaMtau // tA sura-bhavaNaha nivaDiu va mahariha-siri-avatAru / igu dhavalaharu mahADairhi niyai tiloyaha sAru // 606. 7. and raksahi in 8 lost in ka. 8. jo Na, 608. 3. ka. gagaNa.'
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ 613] [610] * aha su vihiu paMcAsa vii muNiru tA nisuNa miu- mahara - saNatukumAracariu jaha - jaya paNaya-maNicchiyari kamala - ganbha-goraMgi / riu nAsaNa - savvaMgi // na mirAmara - nara-nAyagahaM [611] hUM khuduriyahaM haraNi oM hrIM hi jattha sau tattha saNiu saNiu dhavalahari pavisaha / raviNa lavira tiya iga mahAsara || saMpAiya-i-phali phaTkAriNa haNiya-riuje tuha bhattihiM paya namahiM khagga-guliya- aMjaNu sAhaNi seNi paNaya - AnaMda- kAriNi jogesari tuhuM tesi | fare agoru sivihaM vi phalu asarisu viyaresi // ciMtAmaNi devi maha [612] iya pasIyasi kiM na paNa i-yaNa tasu daiyaha muha-kamalaniyaya-avattha sama-guNahaM kiM jujjara aMtara- karaNu hiyayaMtara ullasiya huM huM esa vika vitaruNi maggai gorihi paya- purau ai-dullabhauko viu garuya-viSaya-paNamaMta- aMgaha | daMsaNeNa dullaMbha-saMgaha // niccu vi viNaya-parAhaM / niya-jaNaNI-jaNayAhaM // [613] aha visesiNa kumaru sumaraMtu putra- diTTha hariNacchi su-cariya / phuriya-garuya aNurAya - vihariya || patta dasama - dasa- kAla | ehi maI va sAvAla // 43 * The text of stanzas 610 611, 612, 613, 614, 615, and 616 in ka is mostly blurred and illegible.
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 neminaahcritH| 14 agAmma iyaH viciMtiru jAva aggammi cau paMca vi paya khivai kumaru tAva suha-sIla-muddhaha / jaya-pAyaDa-guNa-gaNaha purau su-guru-bhattIe suddhaha // gorihiM devihiM bhaNiu ihu payaDeviNu appANu / ehu sasi-muhi piu AiyaDa so tuha guNahaM nihANu // [615] sAvamANa va tayaNu taNuyaMgi jaMpei gorihi purau aju vi devi kaittiu payArasi / kara-saMThiu sAhiuNa majjha daiu jaM neya payaDasi // jai puNu kuru-kula-gayaNa-sasi pekkhaLa snntukumaaru| tA jANahi bhagavai karauM. ku-vi ku-vi tasu uvayAru // iya suNaMtu vi harisa-viyasaMtasavvaMga-pulayaMkuriya- vayaNa-kamalu kuru-vaMsa-maMDaNu / ehu sasi-muhi niya-daiu pekkhi pekkhi pddivkkh-khNddnnu|| kuNamu su maNiNa ji kappiyau ciTTai tamu uvayAru / jaM ehu iuM ji mu Aiyau payaDiya-mayaNa-viyAru // [617] ahava sAhamu pasiya tuhUM kavaNa kuru-vaMsaha jasa-kalasu ko va muyaNu. paI daiu maggiu / tA kannaya bhaNai aNusarivi lajja ajjavu nisaggiu // jaha sAkeya-purAhivaha samarasIha-nivaissu / avitaha-svaha caMda-jasa- abhihANaha daiyassu // 615. 9. ka. nuhaM.
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ . 621] saMNatukumAracarita [618] dhuya sunaMdA nAma hau~ annadiyahammi u maha jaNaya- payahaM purau saMpatta-mettiNa / egayariNa dUyagiNa namira-siriNa viSNattu jattiNa // jaha - gayaura-nayara-ppahuhu AsaseNa-nivaissu / nijjiya-bhuvaNa-niyaMviNihi sahadevihi daiyassu // asthi naMdaNu bhavaNa-abbhahiyacakkAhiva-siri-taruNi- ramaNu ataNu-guNa-rayaNa-sAyaru / sohaggiya-siri-tilaDa riu-mara-ghaTTaNa-kayAyaru // puNNima-sasi va samaggahaM vi vimala-kalAhaM nihaannu| rUviNa jasiNa jayabbhahiu - saNatukumArabhihANu // [620] iya suNaMdaha jai na saMbaMdhu nara-rayaNiNa teNa saha havai vihiNa tA nUNa hAriu / maha jaNaeNa tayaNu naNu juttu ehu iya saMpadhAriu // AsaseNa-naravai-purau sa-valiNa gacchaMteNa / ... niya hau~ siri-gayaura-nayari harisu payAsaMteNa // . ". [621] anna-avasari sahihiM pariyariya kaMdappa-pUyaNa-vihiNa gaiya Asi hauM nayara-kANaNi / tA mayaNaha payaDaha ji vihiya pUya maI hasiri sahiyaNi // tayaNaMtaru niya-ghari gaiya keNa-vi vihihi vaseNa / aiva-duraMtiNa uppariNa hauM gahIya doseNa // 619. 3. anaNu. 621. 1. vasari. 2. ka. pUiNa. 622. 3. ka. kahakaci.
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ neminAhacariu / [629 [622] tayaNu avihiya-taNu-parittANa vahu-maMta-taMta-NNuihiM kaha kahiMci aigamiya jaaminni| . ' gosammi u tahiM ji gaya mayaNa-bhavaNi hiyayAhirAmiNi // na uNa su tArisu saccaviu payaDIhuyau aNaMgu / to savisesiya-duhihiM hauM vihurIhuya savvaMgu // [623] kiMtu payaDIhUya-kaMdappanevatthiNaM sahihi tahiM taha kahiMci taiyaha viNoiya / jaha airiNa putra-diNa- saMbhavAhaM dosahaM vi moiya // tayaNaMtara puNu avahariu AsaseNa-niva-puttu / duTTha-turaMgiNa tA saNiNa bhuvaNu vi huyauM duhattu // [624] . hauM visesiNa muNiya-vuttaMta pasaraMta-dui-vihura-taNu . patta muccha sahi-yaNiNa kahamavi / niya niya-ghari aha paru ju kiMpi taM tu na muNemi sayamavi // ki puNa keNa-vi nahayariNa vilavira harivi vimukka / iha iya ciTThAM maMkaDi va niyaha palaMvaha cukka / [625] so u saMpai kaha vi annattha khayarAhamu gayau iya gori-devi-paya-pauma-paNamira / iha ciTThauM hauM jaNaya jaNaNi-diNNu niya-daiu maggira / aha vihasevi sa-tAla-rakhu bhaNai kumaru - pasayacchi / ihu su mayaNu iuM kiM na niyasi smrsiih-niv-vcchi|| 623, 3. ka. viNAiya 624, 1. ka. para. 8. makaDi. 625. 1. ka. ha missing.
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ 629 ] [626 ] aha yA vihu visama-pagaIe sasi-muhIe lajjAulattiNa / uciya - vihihi rAyAurattiNa // kaMdaha taha suvi vimhAriya- tassamaya maha maNaharaNiya sa jji eha iya paricitaMteNa / sAkumariNa kAmiNi bhaNiya vimhiya-maNa-pasareNa // saNatukumAracari [627] casvi saMbhamu muvi avamANu vihiUNa pasAu aNu jo taiyahaM payaDiyau pasariya-aNurAyANaliNa kina viyarasi pasayaccha tuhuM maha nehaha savvassu // [628] kiM na sumarasi suyaNu jaM nayara ujjANi kIlaNa - gayaha nikkheviya kamala - varamaha nevatthiNa sahihiM sahuM taha taha pariraMbhaNu vihiu sarivi rAu so putra- daMsiu / uddisevita niyacayaMsiu || uvatAviya aMgastu | tasu lajja-ahomuhihi ukkheviNu bhaNiu naNu ciMtAmaNi va ahanna ghari tApasiyasu avaloyaNiNa 626. 5. ka. vihi. 629.9. ka. ha. [629] iya bhatiNa kumara- rayaNeNa - majjha kaMThi taI mayaNa - buddhiNa | mAla pUya kaya bhAva- suddhiNa || AraMbhiya-kIlAe / maha ji su-vIsaMbhAe // arm-kamala dAhiNiNa hatthiNa / suyaNu laddha tuhuM maI kayatthiNa || dulaha imammi vaNammi | dharivi su Nehu maNammi || 47.
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ [630 neminAhacariu [630] aha viyAsiya-vayaNa jA kiMci sA muddha samullavai tAva diDha haya-vihi-visesiNa / rosAruNa-loyaNiNa gayaNa-ThiiNa tiNa khayara-purisiNa // ahaha jiyaMtaha phaNivaihi cUDAmaNi ku chivei / ku va kesara paMcAgaNaha jaggaMtaha vi gahei / / ... [631] iya bhaNaMtiNa virasu rasirassu parikaMpira-taNu-layaha saMnihIu tamu taruNi-rayaNaha / avahariu kumAru lahu aha muemi sura-sihari-siharaha / / taha jaha para-piya-maNa-jaNiya- pAvaha phalu pekkhevi / nihaNu uvei hayAsu ihu saya-sakkarau havevi // [632] iya viciMtiru turiu ali-gavaladala-nIliNa naha-yaliNa laggu gaMtu so pAva-nahayaru / jA tAva nirikkhiuNa kumara-cariNa sari sihari puravaru / / guru lahu lahuyaru lahuyatamu uddha udgha gamireNa / kaha maI divau jAisai ehu iya ciMtaMteNa / / [633] haNiu muTThiNa kulisa-kaThiNeNa nissaMku kavAla-tali tayaNu galira-ruhira-cchaDAvila / akkaMdiya-paDiraviNa bhariya-gayaNa-giri-dharaNi-maMDalu / / mudda-kaMdaraha viNissariya- dIhara-rasaNA-sappu / kara sohaggu na huyau lahu so nahayaru gaya-dappu //
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ ____637 ] saNatukumAracariu [634] - aha viijjaha kumara-ghAyassu vIhaMtu va takkhaNiNa khayara-ahama-jiu nachu. vegeNa / tA nahayara-savaha tamu vayaNu a-niyamANiNa va taraNiNa // attha-sihari-siharaha parai gaMtu vihiu AvAsu / haya-riu kumaru vi tasu piyaha sumaraMtau saMbhAsu // nisiya-sasahara-kiraNa-sara-bhariNa kara-kaliya-karAla-taNu kumuya-kaMti-kodaMDa-lahiNa / nahayara-vaha-vaiyariNa ta viya-maNiNa iva mayaNa-dhaTTiNa // rayaNi-samAgami taha kaha vi parisalliu savvaMgu / asuhiNa suhiNa va ghatthiyauM jaha na muNai niya-aMgu // [636] naNu hayAsu su sattu nidaliu lIlAe vi ehu puNu kiha Nu bhuvaNa-dujjau jiyavbau / . huM huM atthi uvAu maI jiNaNi riuhu eyaha vi laddhau // jai jIvaMtu sa-nayaNulihiM hariNa-nayaNi pekkhesu / vA eyaha mayaNaha riuhu turiu jalajali desu / / [637] iya viciMtiru kumaru aDaIe DhaMDhollivi ko-vi khaNu . gayau kaha vi dhavalahari tammi vi / tA sasi-muhi saMbhamiNa uttarIu saMvarivi vihasivi / / uhivi saMmuha harisa-bhara- khalirakkhara-vayaNehiM / pucchai pacchima kaha muira vAha-salilu nayaNehi // 637. 9. ka. kha. vAhu. I
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 neminAhacariu | [638 ] aha samAsiNa niviDa- nehAe tahi sAraya-sasi-muddihi tA pasariya- harisa-bhara aha pAviya cakki - ssiri va tI sunaMdaha kAmiNihi [639] ariri sasahara tavahi tuhuM ajju malayANila tuhuM phurahi hali koili lava huM vi ari ari dhaTTa kusuma-sara eha pADesaha sayalahaM vi puvna-utta kaha sayala sAhiya / sA mayacchi kumariNa vivAhiya || phuriya- harisa-vAvAru / savihi vaTTa kumAru // kavi akkhauM vattaDI jA tAva samullasiyatasu khayaraha kumariNa hayaha saMjhAvali - nAmiya lahuya lehi pasaru sahayAra taMpi hu / tumi vibhramara jhaMkAra payaDahu || purisu hohi tuhuM ajju / tumhahaM matthai vajju // [640] taha suloyaNi ehi jaha tujjha iya bhaNaMtu pavisei aMgaha / rosa - pasara gayaNayala - maggaha || AyaNiya- vRttaMta / bhaiNi tattha saMpatta // [641] kiMtu kumaraha vayaNa- hariNaka [ 638 avaloyaNa-amaya-rasa mayaNANala - tatriya-taNu tA gaMdhavva-vivAha - vihi kumariNa saMjhAvali viniya sitta jhINa - taNu - koha - yavaha / hUya sa jji savaMga dussaha || aNusarevi pariNIya | vasukaya-siNa uvaNIya // 638. 6. tA pAviya. 639. 2. ka. kha. malayANala. 640 1. tujjha.
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ 645 ] [642 ] aha kumArahaM sukaya-sayalambha saNatukumAracari hiya-icchiya- atya-kara jhAli kAmaNii teNa vi sAhiya airiNa vi vijja sa payaDaMtiNa niyaya sAsAula khuhiya-maNa paNamaMta ya AyariNa [643] ettha aMtari pahiNa gayaNassu paDhiya siddha guru-kamuvaNAmiya / diNNa vijJa paNNatti-nAmiya // uvaesiya-vihi-pucbu | maNi ucchAhu auvvu || desee girivara nAhiM khayarAhivihiM pesiya amhi niyaMgaruha caMdaseNa-haricaMda iya khayara - kumara do tattha Agaya / kumara-varaha tasu pAya-paMkaya // taMyaNu kumAriNa bhaNiu - kiM ehu iya ciMtaMteNa / naNu ke kattu va kaha va tumi iha Agaya vegeNa // [644] aha payaMpahiM khayara - nara- rayaNa viyi - sirihi gaMdhavva-nayarihi / caMDa vega - siribhANuve gihiM // ehu raha-rayaNu gaheu / nAma tumhaM heu || [645] suNiya-nihaNiya-taNaya- vRttaMtu khayara-vaNi saMchanna- naha- yalu | patta- kitti jiya-pisuNa-maMDala || rosAruNa - nayaNa dala nANAviha- samara-dhara asaNivega - abhihANu khayarAhibu garuya marahaTTu | AgacchaMtu suNevi kaya- nahayara-maNa-saMghaTTu | 642. 3. ka. siddhu gurukamuNAmiya. 644. 5. ka. bhANuvigihiM. 51
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ [646 neminAhacariu / [646] tA pasIuNa tumhi nara-rayaNa raha-rayaNi ihAruhaha turiu ettha-aMtari pahuttaya / khayariMda ti bahu-valiNa caMDavega-sirimANuvegaya / / jAva ya ti vi kumareNa saha suha-duha-kaha akkhita / aivAhaI tahiM kAlu ku-vi raNa-rasa-pulaijjata // [647] tAca nisuNivi taNaya-vuttaMtu sADovu samullasiya- rosu jamu va tihuyaNa-bhayaMkaru / sadAvivi maMDaliya- saciva-niyaru niya-rajja suMdaru / / asaNivegu pabhaNei - lahu callahaM saMvahiUNa / ajju jimvesahuM suya-vahaya- kumaraha valu maliUNa // . . . [648] tA payaMpiu pavara-maMtIhiM naNu nAha na sattu lahu iya muNevi avagaNiyavbau / ku va egu mahAvalaha maha imo tti na uvehiyavbau // vaDDaMtiNa huyavaha-kaNiNa ujjhai sayala vi lou / kijjai sIhiNa egiNa vi kari-ghaDa-haNaNi viNou // .. [649] dharaNi-goyaru ehu ahayaM tu vijjAhara-cakka-pahu iya muNevi riu mAvahIlaha / / ki na rAmiNa rAvaNu su hariNa kaMsu su na nIu palayaha / / iya valavaMtihiM thira-maNihi diTTha-sattu-sattehi / 'su viyArevi viheu khamu raNa-saMraMbhu nivehiM // 648. 2. ka. taNu. 649. 6. ka. thiragamaNihi.
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ 653] .. saNatukumAracariu .. [650 iya vicittahiM vayaNa-rayaNAhiM jaMpaMta vi maMti-vara avagaNeci so khayara-sAmiu / cauraMgiNa vala-bhariNa caliu kuviya-vihi-rajju-dAmiu // samaga-samAhaya-vipphuriya- samara-tUra-nigyosu / puvva-payaTTa-aNega-raNa- sattu-vijaya-saMtosu / / [651] phuriya-garuyara-viviha-avasauNa.Disiddha vi suya-maraNa- asuha-timira-Avariya-loyaNu / lahu pattu mahADaihiM tIe uvaritoraviya-saMdaNu / / aha jA khayarAhiva-sahiu kumaru ukhu joei / bhuvaNa-bhayaMkaru tA gayaNi kolAhala nisuNei // . . [652] tayaNu kiM ehu phuTu vaMbhaMDa veyAlu va ku-vi kuviu jalanihi vva khuhiyau ayaMDi vi / jaM summai palaya-ghaNa- gahiru sadu Thiu bhuvaNu bhaMDivi // iya-ciMtira-khayarAhivihiM sahiu su saNatukumAru / jA ciTThai tA khaNiNa tahiM pattu su nahayara-sAru // [653] aha khaNaddhiNa vihiya-saMnAha vijjAhara-pahu ti du vicaMDa vega-siribhANuvegaya / .. khayariMdiNa teNa saha Dhukka niyaya-senneNa saMgaya / / kiMtu khaNeNa vi do vi tiNa asaNivega-khayareNa / haya-vippahaya vihiya ghaNa va jhaMjhANila-pasareNa // 652. 5. gahisadu. 9. ka. nahayapha.
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 minAhacariu [654 ] tayaNu nAsira- senna bhajjaMta te do vinirivikharaNa mA bhAyaha niyahakhaNu paNNattahi vijjaha vasiNa khagga khaNakhaNa-rava-khuhiya [655] nisiya-karayala-kaliya-karavAla laya- niddaya- niddaliya dhaNu-jaMta vimukka-sarachuriyadhAya pasariya-ruhira muggara-pahara - viNiddaliya - kumara cariNa akhalaMta - pasariNa / dalisa dappu imahatti bhaNiriNa || kaya-cauraMga-valeNa // paDivakkhiya khayareNa | sattu- kuMbhi - kuMbhayaDa-lakkhiNa || nihaya-bhaDiNa raNa-magga-dakkhiNa // chaDa aruNiya-gayaNeNa / uttimaMga- suhaDeNa || [656] satti-bhallaya- sella-vAvalla nArAya-musuMDhi -gaya nihaNaMtiNa kari-turayauvasAui khaNa-mettiNa vi asaNivega-khayariMdu | tayaNu su pariviSphuriya- kuru- vaMsa - gayaNa-rayaNiMdu || sura- nahayara-taruNiyaNasa-parikkama- sura-asurabhuvaNa-maMtara - vitthariya - pattu tarhi ciya dhavalahari vajja-cakka-kattariya-kuMtihiM | suhau-sattha bahu-viha- vibhattihiM || [657] khayara - viyariya rahavarArUDa mukka paMcaviha-kusuma buddhiu / khayara-suhaDa-maNa-jaNiya- tuTTiu || niruvama-kitti-kalAvu / pasariya-mahurAlAvu // [654
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ .. 661] saNatukumAracariu [658] tayaNu takkhaNi viNaya-paNayAhaM / / guru-harisiNa pulaiyaha dhamma-kamma-nimmala-vivegaI / duNI pi khayara-ppahuI caMDavega-siribhANuvegahaM // vayaNiNa niya-daiyau duvi vi gheppiNu saNatukumAru / siri-gaMdhaca-purambhi gau kaya-riu-kula-saMhAru // [659] aha aNukkama-gahiya-nIsesavijjAhara-rajja-siri phuriya-garuya-khayarAhivattaNu / utsAhiya vijja-saya- sahasu paNaya-icchiya-payacchaNu // caMDavega-khayarAhiviNa bhaNiu iyara-diyahammi / pahu bhuvaNastu vi icchiyaI pUrasi tuhuM hiyayammi / / [660] tA pasIuNa maha vi eyAu saya-saMkhau kannayau samagameva pariNeu sAmiu / taha geNhau rajju ihu hau~ havemi jaha mokkha-gAmiu // jamhA ettiu kAla iha Thiu tuha maggu niyaMtu / rajja-dhuraMdharu ko-vi niya- naMdaNu a-nirikkhaMtu / / [661] jamiha pattau Asi aisaiyaniya-nANiNa muNiya-jagu accimAli-abhihANu muNi-varu tiNa akkhiu-cakkavai AsaseNa-kula-gayaNa-sasaharu / tuha kannaI saya-saMkhahaM vi hohii piu jaya-sAru / bhANuvega-dhRyahaM vi su ji.. piyayamu snntukumaaru|| 661. ka. saMkhaha.
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ 56 [662] - tasu pasAiNa tuhuM viniccitu saku va rajjahaM visa tA jaMpiu maI - kahasu tA AihauM muNi-varaNa pADijjihihi mahADaihiM AyaiDha- uttima cariyamANasa - sari muccisaha asiyakkhaha jakkhaha niyayaso jANijjasu niya-duhiya minAhacariu [663] cira- samajjiya-sukaya-mAhappa hou hosi saddhamma-sAhaNu / sAhu-basaha tasu muNaNa-kAraNu // jo turaiNa hariUNa | tattu vi AUNa || --- [664] bhaNiu maI - aha kiha Nu muNi- nAha vijiya-jagiNa uciyatta-dakkhiNa / karayaleNa kamalakkha-jakkhiNa || riuhu ju haNihai dappu / hiyaya-piu aviyappu // nara- rayaNaha tasu vi asiyaktva - jakkhu so huyau cariu / naNu tA sUriNa bhaNiu jAyai sayalassu vi jayaha ettha vi khayarAhiva tuhu~ apu caiva suha-a-periu // vijaya- loi / u imo cciya joi // tAhi 662. 1. ka. tuMha. 664. 3. ka. variu [665] paNaya-piu dANa- rui sAraya-rayaNIyara - sarisaAsi narAhig jaya-payaDDu dIvi ettha vikaNayapura-nayari niyateya - nijjiya-taraNi phuriya kitti paDivakkha- khaMDaNu / dhIra-cariu dunnaya-viDaNu // cahu-guNa-raNa-nihANu / vikkamajasa-abhihANu // [ 662
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ 669] saMNatukumAracariu tasu visappira-kula-pasUyAhaM saraiMdu-ujjala-jasahaM kuMda-kaliya-sama-daMta-patihiM / viyasaMta-muha-paMkayahaM uttasaMta-sisu-hariNa-nettihi / / aMteuriyahaM rai-samahaM ciTThaI paMca sayAI / tAhiM ya saha bhujaMtu nivu ciTai visaya-suhAI / / [667] tahiM vi dhaNa-kaNa-rayaNa-kalahoyasamuvahasiya-vesamaNa- vihavu nayara-nara-pavara-vuddhiu / sasi-nimmala-niyaya-guNa- vasubaladdha-jasa-kitti-riddhiu // niruvama-rUvu thira-ppagai igu sasthAhaha puttu / Asi pasiddhaudharaNiyali nAmiNa nAgadattu // [668] tamu vasuMdhara-pavara-siMgAra asavaNNa-lAyaNNa-nihi mahiya-deva-guru-pAya-paMkaya / nava-jovvaNa taruNa-maNa- rayaNa-haraNa-vihi-vigaya-saMkaya // miu-bhAsira thira-caMkamira guru-guNa-rayaNa-samiddha / hiyaya-ppiya piya Asi jagi viNhusiri tti pasiddha / [669] - iyara-vAsari rAyavADiyaha gacchaMtau dharaNivai . . vihiya-cAru-siMgAru maggiNa / avaloyai viNhusiri vijiya-tiyasa-suMdari nisa ggiNa / aha tadaMsaNi takkhaNiNa pasariya-guru-kaMdappu / . vihuriya-aMgovaMgu pariciMtai viviha-viyappu / / 666. 7. viThurhi
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ [670 neminAhacariu / [670] jai na bhujjai visaya-suhu ajju saha sasahara-vayaNiyae / jiya-raie taruNIe eie / tA maNNauM appu maya- nivisesu saMgahiu araie / / duri vasaMtai vallahaina havai maNi saMtosu / cakku duhijjai ravi-virahi tahiM ku-vi annu ki dosu // [671] - aha niuttihiM narihiM sA vAla . neyAviNu niya-bhavaNi niviNa viviha paDibatti kArivi / aMteuri parikhiviya jaya-pahANa eha iya viyArivi / / pattAvasari pacattiuNa viNDassiri uvabhutta / taha jaha mayaNa-huyAsaNaha samiyaha kaha saMvutta // 672] . . _aha nisAmiya-nivai-cutaMtu a-lahaMtu maggaMtau vi nAgadattu niya-piyahi virahiNa / suhi-sayaNihiM pUriu vi sa-gharu muNiru uvvasiu bhUiNa || soijjaMtau sajjaNihiM khalihiM khalIkijjaMtu / niru paricihai kaha kaha na nayari asesi bhamaMtu // [673] galiya-pariyaNu caiya-suhi-sayaNu saMpINiya-pisuNa-maNu . daliya-mANu paritaviya-sajjaNu / saMpiDiya-DiMbha-yaNu ctt-paann-bhoynn-vilevnnu|| viNhussiri tuhu~ kahiM gaiya caiDa mamaM ti bhaNaMtu / . diu viNDassiri-juiNa nivaiNa kaha-vi bhamaMtu // 670. 3. ka. eiya. 672. 8-9. ka. kaha kaha nayari. 673. 1. ka. parihaNu.
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ 677 ] saNatukumAracariu [674] na uNa kahamavi niviDa-neheNa parimukkiya viNhussiri aha kayAvi haya-vihi-nioiNa / niva-daiyahi sesiyahi amariseNa osaha-paoiNa // sajjaNa-garahiya-vihiNa pariujjhiya-bhoguvabhoya / sA pattiya paMcattu lahu vihaliya-iha-para-loya / / [675] aha narAhiyu tIe viraheNa parisunnauM tihuyaNu vi mannamANu takkhaNi vi mucchiu / tayavattha-viNhussirihi uvari paDiu parimauliyacchiu // . aha hAhAviru maMti-yaNu vilaviru nayara-pahANu / kuNai cigiccha narAhivaha pasariya-soya-nihANu / / [676] nivu vi kiMci vi patta-ceyannu ukladdha-bahuyara-asuhu . phuriya-garuya-viyalatta-vaiyaru / khaNu uhai khaNu suyai khaNu hasei khaNu ruyai duhayaru // daiyae puNu a-kuNaMtiyae na kuNai bhoyaNu kiMpi / na vi ya vimuMcai piyayamahi tasu saMnihi IsiM pi // [677] . . . na vi ya chiviu vi dei iyarassu tA sacivihiM maMtiuNa kaha vi dihi civi nariMdaha / uppADivi viNDasiri khiviya neu majjhammi viviNaha // tA a-niyaMtau niya-daiya bhoyaNu jalu vi na lei / aMsu-jalAvila-nayaNu nivu vikkamajasu vilavei // .671 4. ka. daiyahi. 8. ka. ettiya, .. .
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ neminAhacariu . [678 [678] aha narAhivu sa-piya a-niyaMtu mA marihai iya samagu saciva-jaNiNa sayaleNa maMtivi / kAyavvauM jaha kaha vi satthu hiyau pahuhu tti ciMtivi // bhaNiu nameviNu naravaraha purau - deva pasiUNa / bhoyaNu kuNasu pasanna-maNu niya-piyayabha daTTaNa / / [679] tayaNu --- kahi kahi kattha kasthatthi sA sasi-muhi viNhusiri iya bhaNaMtu uThevi naravaru / vayaNeNa sacivahaM caDivi turai gahiya-niya-sAra-pariyaru // pattu taijjaha laMghaNahI ati cauttha-diNammi / jastha khivAviya viNhusiri ciTai tattha vaNammi // [680] tA niraMtara pUi-pavmArakimi-saMkula-sayala-taNu kAya-sahasa-AvaDa-loyaNa / vahu-giddha-sigAla-saya- suNaya-sahasa-parivihiya-bhoyaNa // vigaliya-dasaNa karAla-muha pUi-gaMdha-vIbhaccha / diTTa nariMdiNa viNDasiri vihaya-sahasa-paDihattha // [681] aha narAhiyu phuriya-veragu dhisi jIe nimittu maiMsIla-rayaNu lIlaI kalaMkiu / / paricattu kula-kkamu vi suyaNa-vaggu sayalu vi dhavakkiu / . abhuvagaya pAgaya-kiriya vitthAriya avakitti / bhuvaNi vi appu vigoiyau tasu erisa mutti tti // 678. 2. ka, marihai ya. 8. ka. maNa.... 680. 9. paDihaccha. 681. 8. ka. bhuvaNu.
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ 685 ] saNatukumAracariu [682] iya viciMtiru rajju paMjaru va suhi-sayaNa vi vaMdhaNa va visaya-suhu vi visa-viDa vi-phala iva / tAruNNu vi jala-lavu va jIviyaM pi kari-kalaha-savaNu va // taruNiu duggai-saraNita va hiyau vi sura-dhaNuhu bva / viggahu sayalAvai-gihu va piya-saMgu vi asuhu ca // [683] dharivi hiyaiNa muNiya-paramatyu nIsesu vi pariharavi bhaNiya-vatthu-vittharu khaNaddhiNa / sa-kuTuMvaha sayalaha vi karivi sutthu saha rajja-riddhiNa // gaMtu tahA-viha-muNi-varahaM purau phuriya-romaMcu / geNhai caraNu narAhivai avagaya-pAva-pavaMcu // [684] tayaNu niMdai pAva-kammAI paDivajjai guru-bhaNiu pAyachittu tava-caraNu sevai / aNusIlai muNi-kiriya muNai sayala-satthatthu keMvai // taha jaha jAyau airiNa vi duviha-samahigaya-sikkhu / aNucariyaMtima-sayala-vihi sahalIkaya-niya- dikkhu // [685] khavivi guruyaru pAva-pa-bhAru uvasaMcivi sukaya-bharu pariharevi taNu ihu urAliu / taiyammi sura-ghari gayau nAgadattu puNu duha-karAliu // samuvajjiya-guru-pAva-bhara pasariya-duha-panbhAri / marivi cau-ggai-bhava-gahaNi nivaDir3a bhava-kaMtAri //
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ 62 neminAhacariu [686 ] aha This-kkhar3a sukaya-kaya-rakkhu cavivi pavara vAsara muhuttiNa / so tassu surAlayaha siri- vikkamajasa-tiyasu nayari rayaNa- puri suSpavittiNa // siviNa-saiNa uvasUiyau kasu vi mahibhaha puttu / jAu kaya- suhi sayaNa-suhu bahu-lakkhaNa-saMju || [687] tayaNu jaNaiNa siviNa-aNukhku jiNadhammu iya naMdaNaha kama- jogiNa vAlagu vi guruhu pasAiNa pattu lahu taha saMpAviya - jasa- pasaru diSNu nAmu garuyariNa riddhiNa / sahiu saraya-sasi-muddha-buddhiNa // sayala-kaloyahi- pAri / jiNa sAsaNaha viyAri // [688 ] kAla- jogiNa saMpanna tappiyari tamaMdira pahu vihiu taya teNa uvaladdha jacciya // guru-guNa-dhamma-samajjiNiya mahiyala - payaDa - payAsa / nisvama-kitti puraMdhi niya- paha-paMDuriya-dasAsa // [ 686 kitti-sesatti milivi sayala-sajjaNiNa socciya / [689] ettha aMtari bhamivi saMsAri 686. 5. ka. sapavattiNa; 7. ka. kasu 688. 3. so jji ya. siri-sIhaurammi puri nAgadatta jIvu vi sa kammiNa | uvavantu tahA - vihaha kasu vidiyaha gihi putta bhAviNa // kohaNa - pagar3a sa-maccharau a-vihiya-sa- kulAyAru / agisamma- nAmiNa payaDu aNiya veya-viyAru // hi.
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ 693] saNatukumAracari [690 ] aha tahAviha guruhu paya- mUli parivAyaga-vau gahivi niya dhammiNa patta- jasu vihihi nioiNa aha naravAhaNa - naravariNa pariyaDaMtu vasuhahaM samagga | majjhi vAla- tavasihiM udaggahaM || rayaNa ura- niva-bhavaNammi pahuttu / nisuNivi tava vRttaMtu // [691] bhaNiu - maharisi maha maMdira pAraNau jiNadhammu tarhi gayau bhaNiu - narAhiva pAraNauM mahiyala - yaha aho -muhaha kuNasu tuhuM ajju tayaNu teNa vAlaya- tavassiNa | phuriya-rosiNa hayAsiNa || [692] Thavivi paTTihiM kaMsa-pattIe uDuNDu pAyasa asaNu jiNadhammu vi tambhaNiya paTTi niviNhuNhayarabhAvai bhava- uccagga-maNu 691. 2. ka. bhajja. 5. dadu. 693. 5. nisaTUu. da tuha ghari karisu avassu / varNiyaha jai eyassu // uNhuhu pAyasa - asaNu gosamma vi AyariNa aha naranAhiNa vihi-siNa bhaNivi aNicchaMtu vi kaha-vi [693] tayaNu amahiya - nAmu su hayAsu desi jamiha maI ajju erisu / hiu niyama ciTThe asarisu // nivvaMdhiNa jiNadhammu / kArAviu taM kammu // saNiu saNiu bhuMjai pahaTThau / vihiNa suddha - mahiyali nisiu || kaMsa-pati-dAhattu / vimala- viveya-pavittu // 63
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ 64 neminAeafte [694] aha ari jiya karisi ma ma rosa vihivaseNa ku va kuva na pAvai / maNa agoyara vivicihna Avai || samuvajjiyaI caevi / bhaddu abhaddu va devi || serer kavi uvari bhava-vitriNi duhAvaNar3a niya suha asuhaI puJca bhavako girahai jasu avajasu ca [695] jalira - maMdira-sari niruvadavu mokkha-puru taNu caMcala dhammu thiru appu vi aniyaMtira pisuNu tA jiya vaTTasu iyaruvari saMsAru duhaya visaya suha hai siva-pahu / suhara suguru khalayaNu duhAvahu // su-niyaMtiu suji mittu / rAya-dosa cattu || [696] jalahi- suragiri- gahira-thira-maNaha iya tasmru vicitiraha ai-maMtharu jiuNa sehi pahi kaha kaha vi. tA ukkhiDiyasa ruhira-vasa so hayAsu bAlaya-tatrassiu / unha - uNhu paramantu harisiu || jA uppADai patti / maMsa - nhAru juyati // [697] RTE fafe aft pAva-tavasiiNa for you dhamma- naha nikkAraNi nivaraNa vi nahi para- loi ciniya kayahaM chuTTina guru-guruehiM tri purisa-rayaNu erisu viDaM viu / kiha a-kajju ehu ehu karAviu || suha asuhahaM saMsAri / visama-vivAgi a-sAri // 694. 4. ka. viNivi. 5. vivihiha. 696. 5. ka. uNhauNha. 6. paTTihi. [ 694
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ 701.] saMNatuMkumAracariu [698] iyaM nisAmiru deva-guru-vayaNaparamAmaya-sitta-taNu raay-dos-prihriy-maannsu| AgaMtuNa niya-bhavaNi bahu-duhattu niya-kajja-aNalasu // melivi saMghu caubihu vi. taha suhi-sajjaNa-lou / vihiuNa puya-sakkAra tasu so niya-kula-ujjou // [699] karivi niya-ghara-sutthu suhi-sayaNadhaNa-dhannu pariccaivi . dharivi hiyai jinnnaah-saasnnu|| paDivajjivi vara-varaNu gaMtu girihiM geNhe vi aNasaNu // puca-disihaM ussaggi Thiu gamai paNarasa diNANi / iya sesAsu vi tisu disisu pihu pihu pannarasANi // . . . [700 iya du-mAsiu uggu tava-kammu ai-dukkarataru karivi DaMka-kaMka-vaga-uluga-kAgirhi / : siMcANa-sigAla-viga- . vaNa-virAla-bhallaMki-suNagihi // . khajjira-pahi-paesu sura- sihari-sihara-thira-citta / . marivi su huyau surAhivai sohammammi pavittu // .... [701] su vi tahAviha-niyaya-duccariyaparikheDya-muhi-sayaNu vAla-kiriya-parisIlaNujjau / vuha-vaggiNa avagaNiu / marivi niyaya-dukkaya-viijjau / / 'aggisammu sohamma-sura- maMdiri tiyasiMdassu / ' erAvaNu vAhaNu huyau vasiNa sa-kaya-kammassu / / 699. 4, viravaraNu.
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 neminAgafte [702] patta-avasaru vihiya - siMgAru abhiogiya- sura-gaNiNa saNa kariva vi cikkArArava - bhariya-disi vajrja kusa karU tiyasa-pahu tarhi Adara tAtra // nIDa purau tiyasA hirAyaha / aNusaraMtu garuyara-visAya || tasiu payaTTau jAva / [703] taNu guNI tiyasiMdu viduguNa-taNu sura-sAmi vicau-guNiu kiM bahu taha taha suru ArUDhau tiyasAhivai kari-rAu cau-sarIru aha hatthi-nAhuvi / tayaNu aTTha-guNa huya te du-vi // kheivi garuya bisAi | tayahaM tahiM kari-rAi // [ 704] iya niraMtara tesi donhaM pi tiyasesara - gayarAyahaM suirajjiya-niya - niyayayour fakariva cAvi dhammiya jaNa ukkaMpa-yari phuriya garu- suha-ha-visesahaM / kamma vasiNa gacchaMta - divasahaM // paDiyau bhavi cauraMgi / pariya- duha sagi || [ 705] tiyasa- sAmi vi cavivi Thii-khaNa siri-hatthiNAga purihiM AsaseNa meiNi- mayaMkaha | sahadeva piyayamaha kucchi kamali aNahuva- kalaMkaha // caudaha- siviNuvasUiyau huu guNa rayaNa-nihANu / naMdaNu bhuvaNANaMda-yaru saNatukumArabhihANu // 702.9. ka. bhara 704. 3. ka. duhaM. 705. 6. aNahuya. [ 702
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ 709 ] [706] bhamivi cau gai bhava- araNNammi bahu-bhaya-pariSphuriya vivaMta para si tArisa - niya-kammaha vasiNa huu veyaDha mahAgirihiM saNatukumAracari jamma-maraNa - sahasihiM kayatthiu / dAsa-pesa adhaNatta-dutthiu || abhihANiNa asiyakkhu / erAvaNa - jiu javakhu // [707] iya samAsiNa kahivi vRttaMtu tu saMtiu muNi basahu tuha aMtara-vAsa kai maha vayaNiNa mANasa saraha saviha- desi gaMtUNa | Thiu piya-saMgama-nAmu puru sura-pura-samu raiUNa // accimAli annattha vihariu / bhANuvegu puNu gahivi kumariu || [708] tayaNu taiyahaM taha tumaM teNa pariNAviu vitthariNa tA bhuMjai visaya- suhu caMDavega khayariMdu puNu saNatukumAraha dei lahu 706. 4. parivasiTha, pariNAviu aTTha niyapatthAviNa seva hauM taI milleviNu ekkalau gautA pahu marisijja tuhuM duhiya kiM tu tuha pAya juyalaha / karisu dharivi i majjhi hiyagraha || bhANuvegu niya-ThANi / ihi avarAha-payANi // [ 709 ] caMDavegiNa bhaNivi iya kumaru kannayAhaM tahaM sau aNUNauM / garuya - khayara - rajjiNa samvANaraM sa- kuTuMba viniya-riddhi / sAraya-sasi - sama- buddhi //
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 6 neminareafte [710] aha tahAviha guruhuM paya-mUli ehu gaMtu cArita sevai / kumara-variNa puNu ajju kesvara || saMlattau egati / vijjAhara* cakkavai iya gaccha kAlu ku-vi amhahaM purau samaggahaM vi jaha kIlaNa kara eha lahu mAnasa - sara - sAmaMti || [711] tA sunaMdA - pamuha daiyA hiM sAreNa ya pariyariNa vihiya-sevu iha ajjauttara / jAvAgau tAva nara etthaMtari kayalIharae uTheviNu nIharai kuru rayaNa ettha taM pahu pahuttau || viyasiya-muMha- araviMdu | vaMsa gayaNa- syaNiMdu || [712] tayaNu do vihu vihiya-takkAla pAugga-vihANa lahu puvajjiya-tiyasa- giribhutraNa aMtara- vitthariya siri-veyaiTa - mahAgirihiM gayA ti sarala-sahAva // jaNiya-sayaNa - ANaMda-citthara | tuMga-puNNa-pavbhAra- suMdara || nimmala-kitti-kalAva | [713] tA visesiNa khabara - seNIsu do pi savvAyariNa paNamaMta nahayarahaM pariNeviNa nANA - vihau aha aNi viyasiya-muhiu nirya ANa ariNa payArivi / uciu rajja-ahiu kArivi // vijjAhara - kumarIu | ppiNu aMterI || [710
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ 717 ] [714] sUra-naravai-taNaya- vayaNeNa nisuNeviNu jaha jaNaya jaNaNi-sayaNa cidvaMti dukkhiNa / viviha-khayara-khorNida-lakkhiNa || jayaha majjhi payatu / hatthiNAga-puri pattu || AUriya-gayaNa-yala niya - mAippu samaggaha vi saNatukumAru kumAra-caru saNatukumAracari [715] tayaNu sa-hari jaNaNi-jaNayAhUM ahiNaMdara paya-kamala saMbhUsai paNai yaNa saviha- nivesiya-sUra - suyajaNI - jaNayAiya-jaNa hUM kuNai garuya - paDivatti sayahaM / jaNa to jaya-jaMtu vayaNa || vayaNiNa niya-vRttaMtu / kahai sAi- pajjaMtu // [716] aha nihita va amaya-kuMDa mmi acca bhuya-khva- siri paMDiccu jayanbhahiu saMpAviya surataruva uvaladdha-ciMtAmaNi va Asase vahA hiva citas pasariya- harisa bharu vilasira-garuya-viveu || giha-paya-vara kAmadheNu ca / cakkavaTTi - rajjAhisittu ca // niya - suhi-saya-sameu / [717] ahaha dhIrihiM sukula - upapatti jIviyan uvasagga- vajjiu / viula-bhoga- dhaNu sa-bhuya - ajjiu // kitti parakkama sAra | vilasira-guru- vitthAra || rajju jayassa camakka- yaru labhai dhamma-vaNi bhuvaNi 716. 1. kumaMbhi; 3. ka. kha. surutaru. 69
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ [718 neminAhacariu . [718] iya-viciMtiru garuya-caDayariNa kArevi baddhAvaNauM niya-purammi sayalammi nivaiNa / . niya-rajji nivesiuNa kumara-rayaNu pasarata-riddhiNa | aNujANAvivi suhi-sayaNa guruyaNa-bhatti karevi / cAraya-baMdha vimoiuNa jiNavara sakkArevi // . . [719] kasu vi tArisa-guruhu paya-mUli vahu-naravai-suya-sahiu sa-daio vi vissaMbharAhi / nisuNeviNu dhamma-kaha hiyai dharivi jiNa-vayaNu kaya-sivu // saMsAriya-suha-viraya-maNu paDivajjivi cArittu / . AsaseNu so rAya-risi su-gaihiM gayau pavittu // ... [720] kAla-jogiNa puNa sauNNehi bharahesara-cakkavai- vihiNa muhiNa chakkhaMDa-vasumai upasAhiya aNukamiNa parisa-sahasa-kAlammi aigai // bahuviha-samara-vasuMdharahaM psriy-kitti-lenn| ... saNatukumAriNa sa-bhuya-bala- pAviya-abbhudaeNa // [721] aha sunaMdA-nAma-thI-rayaNapamuhANa jayabhahiya- piyayamANa causaTi-sahasahaM accambhuya-bhuya-valahaM naravaINa vattIsa-sahasahaM / / siMdhura-turaya-rahAhaM piGa pihu caurAsI lakkha / nava nihi caudaha rayaNa maNa-icchiya-viyaraNa-dakkha // 721. 6. ka. sahasaha.
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ 725] [722] suira- saciya- sukaya- jogeNa bharahA hivar3a - niya-nayari saMNatukumAracariu iyaro vi saMpattau etyaMtari sohammiraNa dila tahA viha- siri-suhau saNatukumAru nariMdu // maha vayaNiNa bhadda lahu cakkistu caratyayaha [723] tayaNu sAyaru bhaNiu vesamaNu uciu vihau airiNa samajjivi / kitti daya daha-dihi visajjivi // sura-rAiNa sANaMdu | AyasiNa niya-pahuhu sIhAsaNa chatta vara saNatukumAraha ehu maha taha tuhuM tasu cakkAhivar3a- rajjahiseu karejja || kuMDala- cAmara-pAuyahaM pAyavITa- syaNiNa sahiya purau gaMtu sahadevi taNa yaha / sola-sahasa-vara- jakkha- paNayaha // kosalliu viyarejja | [724] tA kayatthau appu mannaMtu turi turi saharisu namiSiNu / mauDa hAra- rayaNAI veSpiNu // juyalaI taha vara mAla / vilasira- sirihi vamvAla || [ 725] gaMtu gayaura-nayari kuru-sa viNaya-namiru vesamaNu jaMpai / pesiu mhi tuha purau saMpai || jasa-kalasaha paya-purau sohammiya- sura-variNa taha kosalliu diog ehu pesiu tumha joggu / kArAvi puNu cakkavar3a - rajjahiseu udaggu || 724. 7. vaNamAla. . 71
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72 neminAeafte [726] jeNa pacchima-jammi kila jattha sura-maMdira Asi tuhuM garuya-riddhi-vityaru puraMdaru / sohamma tarhi piunu huyau ehi sura-niyara-suMdaru | iya tuha guru- baMdhava maihiM kArAvar3a paDivatti | taha maha muhiNa mahAyariNa tumha payAsara bhatti || [727] iya suviNu cakki pariosa triyasaMta-vayaNaM buruhu kosalIu sayalu vi paDicchara / vesamaNaha puNu patraru sansavihammi AsaNu payacchai // etyaMtari suru vesamaNu abhiogiya-tiyasehiM / joyaNa-mahihiM samuddhariya raya- kayavara taNaehiM // [728] vaira- maragaya-pulaya-veruliya sasi sUrakaMta-ppamuha niya - kiraNihiM avahariya vari niruma- niya-mahima ahiseyahaM maMDavu vihiu paMca- canna-raNihiM viNimmiDa | timiru rayaNa- peDharaM karAviu 1nijjiya-tiyasa vimANu / tihuyaNa- sirihi nihANu // [729] tassu aMtari puNya - disi samuhu sIhAsa saMvi pAyavIdu tahi purau ThAvidhi / sumuhuttiNa nara-rayaNu paNaya- puNva ANi nivesiva aha khIroya-mahoyahihi maNi-kaMcaNa-kalasehiM / ANevidhi nimmalu salilu abhiogiya-tiyasehiM // * 727. 2. ka. 'vuruhuM. 5. ka. kha. savihiMmi. [ 726
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ 73 733 ] saNatukumAracariu [730] tayaNu mAgaha-gaga-varadAmapamuhuttima-tittha-jala kusuma-gaMdha-osahi ghevinnu| jaya jaya ciru nara-rayaNa mahiyali tti puNu puNu bhaNeviNu // vijjAhara-nara-sura-gaNihi maMgali payaDijjaMti / maggaNa-sayaNa-kimicchiyaha icchii viyarijjati / / [731] paDaha-maddala-tilima-hakkAhiM kaMsAlaya-tAla-vara sa-veNi kAhaliya-vukkahi / vajjatirhi paDu-raviNa karaDi-bhaMbha-bheriya-huikkahi // nahAraMbhi payaTTiyahiM tarhi AgaMtu khaNeNa / raMbha-tilottima-uvvasihi sura-sAmihi vayaNeNa / / [732] ai-mahaMtiNa vihava-joeNa cakkAhiva-rajja-ahiseya-mahima vesamaNu viraivi / uvasAhai suravaihi purau puvya-vuttaMtu sayalu vi / / saNatukumAru vi nara-rayaNu pAviya-cakkavaittu / uvabhuMjai chakkhaMDa mahi asama-suhAmaya-sittu // [733] avara-vAsari sa-parivArassu soyAmiNi-nADayaha raMga-majjhi saharisuvavihaha / kaya-bhUsaNa-sayala-taNu tiyasu egu IsANa-kappaha // niyaya-pahA-pasaruvahasiya- sesa-tiyasa-taNu-kaMti / kajja-vasiNa saMpattu sura- sAmihi savihammi tti //
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ neminAhacariu - . [734 [734] aha suridiNa vihiya-sakkAru parisAhiya-kajja-vihi niyaya-ThANi so tiyasu pattau / sa-viyakku sohammiihi surihi tayaNu tiyasiMdu vuttau // . jaha pahu eiNa suravariNa pasariya-teya-bharAI / niya-taNu kaMtiNa paha hariya samvesi pi surAI / / [735] . . tayaNu paNiu tiyasa-nAheNa . naNu eiNa punva-bhavi viula-bhAra-suddhiNa pvittinn| ... saMciNNu AyaMvilayaH baddhamANu tavu ega-cittiNa // .. .. iya tava-teiNa teNa ihu asarisa-ti-kalAvu / / huyau tiyasu IsANa- sura-pahu-sama-siri-sambhAvu // puNa vi paNa mivi bhaNiu tiyasehi pahu pasiya kahesu naNu bhuvaNa majjhi kiM kasu.vi annaha / eyArisa-teya-siri asthi etthaM cira-cinna-punnaha // Isi haseviNa sura-vaiNa tayaNu maNiu - naNu haMta / eyaha puNNaI kAIkavateya-ssiri vilasaMta // ....... [730] kA va avaraha ti-jaya-raMgammi vilasaMtaha khayara-sura- asura-pahuhu sayalaha vi miliyaha / pubajjiya-tava-siri va deha paha va jA maNuya-mittaha // . . . . AsaseNa-kula-kamala-sara- maMDaNa-kalahaMsassu / saNatukumAra-narAhivaha sshr-viml-jsssu|| 736. 6. ka. citta, 8. ka. kAMI. .. . . .. . 737. 7. saMisA. 9.ka, sasaha. ka. sasaha.
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ 741] [738 ] ettha - aMtari tiyasa pahu-saMhaha majjhami visura kumara naNu mANava - mettayaha tiyasarAya-vayaNa-svaNakuhiM saMka patthu - visara saMNatukumAracari siri gayaura-nayari lahu saMbhAliya do vita taNu pavesAvi lahu va takkhaNu saNatukumAriNa vi doNi kiMci saMjAya macchara / ihu ghaDe kaha iya vircitira || samaNataru pasaraMta / tayaNaMtarU turaMta || // [739] tiyasa sattiNa vaya-rUveNa patta tayaNu dovAra - pAliNa / cakka hi te aira-kAliNa || javaNiya- aMtarieNa | kAriya-majjaNaeNa || [740] sAhaha keNa kajjeNa bhahiM harisa - viyasaMta-loyaNa diTTha-calaNa - aMguDa vaMbhaNa // avaloyaNa- kajjeNa / . jaMpiu cakkareNa || bhaNiu iha Agaya tubbhi aha lahu javaNiya-aMtariNa jaha - - pahu tuha rUva-ssirihi duraha Agaya amhi aha [741] ehu jai tA tumhi avaraNDi do vibhaatthANa maMDavi / savva-aMga - siMgAru puNaravi // suNivitiyasa te tAva ! Agacchaha maha pura jiha pecchaha maI vihiyaiya cakkAhiva bhAsiyauM mahiM karhi cicikkavaha sahahaM vaIsar3a jAva | 738. 1. ka. pahaha. 741. 4. ka. mai; 5. ka. puNuraviH 8. ka. gamaihiM. 75
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ 76 neminAee fre [742] aha paDhaMtiNa baMdi - viMdeNa gAyaMtirhi gAyaNihi kijjatirhi maMgalihi mamgaNa-sayahaM maNicchiyai cakka - pahuhu niyaTTiya naccirerhi naDa - naha - jallihiM | akaMya-sukaya-jaNa-hiyaya - sallihiM || viyarijjaMtara dANi | iya majjaNaya - vihANi // [743] saMkha- saddiNa muNiya- majjhaNha kAri bheri-raviNa vasaMta tUra - ravi naccaNi - naDa sayalehiM ya ahigArihahiM kheya - viNoya-raehiM // vAra - taruNi kahiyammi avasara / sevammi gacchati niya-ghari // niya niya-ThANa - gaehiM / [744] lahu milatihiM dhAmANehi paDisavaNiya-mANa vihiM parisohijjaM tiyahi aggAsaNiyaga-vaMbhaNihiM sajjIkijjatehiM / kiviNANAha-caNImagaMhaM bhattirhi dijjatehiM || vajjirehiM avasariya-saMkhihiM / atihi sattasAlahiM asaMkhihiM || [745] vAra - taruNihiM sAravijjati niva-bhoyaNa - veiyae bhuMjaya-jaNi Agayai turiu cakora - paMjarirhi vAyasa - piMDihiM taru- sihara - phalagi khiMvijjaMtehi // vejja- maMta-vAiehiM pahuttihiM / vasadeva - AihiM huMtihiM || saMcArijjatehiM | 742. 2. ka. gAtihi ; 4. ka. kijjatihi. 9. imaya. 744 2. ka. mANavihi. 9. ka. bhattihi kha. bhAttahiM. 12
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 749] saNatukumAracariu [746] sAli-sihariNi-sUva-pakkanna mahu-sappi-tImaNa-dahiya- duddha-paura-pANaya su-vajaNa / lahu mahura-kasAya-kaDu- titta-lavaNa-hiya bhuvaNa-raMjaNa // nivai-niuttaya-mANavihiM rasavai suha-saya-labbha / niphAiya airiNa-jaNiya- vuDDhi-dhAu-saMdabha / / [747] tayaNu sakkara-dakkha-khajjUraakkhoDa-dADima-kalama- sAlidAli-baMjaNa-susakkiya / ghaya-uNha lavaNa-ssiriya suhi-seva-moyaga-murukkiya / / vara sukumAriya sakkuliya maMDiya bhuDuhuDiyA ya / vejja-vihiNa bhuMjaya-juiNa cakkavaiNa bhuttA ya // [748] aha lavaMgaya-ela-ghaNasArajavIriya-jAiphala- taya-tamAla-dala-jAivattiya / kakkolaya-pUgiphala- nAgavalli-kappUra-vattiya // jaharihu viyariya sevayahaM namiruttima-aMgAhaM / tayaNaMtara tiNa gahiya-rasa iya -sayalahaM bhogAI // [749] tayaNu migamaya-parimaluggArahariyaMdaNa-ghusiNa-sirikhaMDa-aguru-kappUra-paMkiNa / sayavatti-caMpaya-karuNi- jAi-kusuma-dala-parimalaMkiNa // sukaya-vivAga-sahassa-bhavu karivi vilevaNu aMgi / olaggAvivi AharaNa sura-viiNNa savvaMgi // 747. 1. ka. sakka.
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ 78 neminAhacariu [750 ] aha sahAviya kaMti pacbhAratArayAli sa sahara - divAyaru saMdhibaMdha-vyaMga suMdaru || kaya-asarisa siMgAra - vihi parihiya-deva- dugullu | niya pariyaNa-sohilla || baMdi-viMda uraghuTTa-jasu avahatthiya-sura-asura nimmANaya-kamma-kaya [751] sanca-avasara viula-asthANa niya niutta- purisehi sa-harie / terhi eMti asarisu // vara-maMDavi uvavisivi sadAvara cakkar3a harisu vahatA niya-maNiNa kiM puNa cakkatraimmi | saccaviyammi visesavara viraiya-siMgArambhi | [752] ahaha ghisi ghisi vi-rasu saMsAru ettieva aMtari imerisa / jaNiya-vaNa-suhitAva- pagarisa || lahu vihaliya-guha chAya | jamistu vi naravaraha saMjAya visama dasa iya pariciMtira tiyasa du-vi bhaNiya nariMdiNa - tumhi kiha dIsaha haya-muha-rAya || [753] aha parvapahi tiyasa cakkida kiM na niyahi niyaya-taNu tu majjaNa kAli guna nae ki eDa garNani free after sirasi 72.8 ka divasa vi. di. jamiha ANi jo kaMti-vivaru | ehi taya sahasanti navama // ciniya niyantaM jAya / boTaliyaM pivatA || [ 750
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ 757 ] saNatukumAracariu [754] tayaNu takkhaNu maNu samukkhivici chakkhaMDa-khoNIyalahaM navahaM nihihiM caudahahaM rayaNahaM / ...." battIsa-sahasahaM garuya - mauDa-baddha-naravaihiM aNahahaM // .. jakkhahaM solasa-sahasa-parisaMkhahaM ANa-karAhaM / '. . .:: causahi ya sahasahaM sukula - vilayahaM bhatti-parAhaM // . .. ..' [755] a-thiru jovvaNu dhaNu a-sAhINu suhi-sayaNu sa-attha-rui salila-viMdu-caMcalu sarIru vi| iya duhayari bhava-gahaNi ramai kiha Nu iha purikha dhIru vi // iya ciMtiru uvigga-maNu gahiu-kAmu cArittu / saNatukumAru samullavai bhava-kaMtAra-virattu / . .:. [756] ahaha ahamiha bhadda tumhehi nitthAriu bhavu jattihiM vitaha-rUva-ahimANa-patthau / vuDDaMtu mahannavahaM majjhi devi niya do-vi hattha u // .. tayaNu tiyasa vajjarahiM maNu cakka-ppahuhu munnevi| ........ dhannu mahAyasa tuhu~ ji para jo ettiyamette vi // . . . [757] viliya-kAraNi caivi cakkittu cAritta-gahaNUsuyau huyau jamiha tuha ajja dujjaya / saMkaMta ya. saMti taNu- majjhi roga osaha-a-sajjhaya / naNu kaha jANaha tubhi iya cakkavaiNa pudRmmi| . payaDiya-rUvihi surihi surapahu-vaiyari simmi // ....: 754. 3. ka, caudayaha.. 755. 5. ka. voru. .. .
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ 80 neminAhacariu [758 ] ree afe fue kamma- pariNAbhu ku-vi dAruNu bhuvaha vi calu pariyaNu maNu athiru taNu puNu ehu aNattha- phalu a vuha jaNiya-paDikamma - vihi [759] jamiha yaha padama uppatti U va viveDa-jaNapagaIe vi nigguNauM kappUrAgaru-migamayahaM ehu sarIru viNAsa yaru aiva tuccha saMpaya samagga vi / saraya- abbha-sama daiya-saMga vi // salAihi nihANu | vitaha - rUva- abhimANu // [760] sukka soNiya- ruhira-vasa-maMsa - garahaNijju uvveya kAraNu / navahiM asura - vivarihiM duhAvaNu // cahu-bhoguvabhogAI | duha yaru nissaMgAI || majjAsui-pUi-rasa- mutta- aMta- pitta-ppalAviu / nava-chiddu malAvila vihiNa asui-daliehi ghaDAviu || iya jaha jaha pariciMtiya taNuhu suittaNu kiMpi / taha taha dIsa asuimau sayala vi vihiM pi // [761] jAva ajja vi. sayaNa sAhINa jA lacchi na pariharai jA piyayama piya-kariya jAva bhiyaga varhati vasa-gaya / jAva ANa khaMDahiM na aMgaya || jAva na jAyat vihara-yaru taNu pariNAma asAru / aTa-fa fasjara dhamma-vihi para bhava-kaya-mAhAru // [ 718
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ 765 ] saMNatukumAracari [762] iya vircitiru meru- thira-cittu AsaseNa naranAha - naMdaNu / kuru caMsaha jasa-kalaMsu ujjheviNu dhaNa-rayaNaMcahu- vitthariNa pahAviuNa usa datta-sUrihi purau saNa-suhaDa-kari turaya-saMdaNu // jiNa vara-titthu pavitta | paDivajjai cAri // [763] adaha naravara cariu anusariu taI bharaha - narAhivaha ArAhiu jiNavarahaM iya uvabUhira paya namira saNatukumAra-muNissu / tiyasa gaMtu vaiyaru sayala: sAhaI tiyasiMdasyu | [764 ] kiMtu sajjaNa teM jiM ti ji daiya vasuha sayala lIlaI caiMtiNaM / guruhuM vayaNu iya ujjamaMtiNaH // ti ji naravara te jji suhi ti z2i saMdaNa tijji bhaDa te jji cauddaha rayaNaM ti jiM puni chaDahiM niya-pahuhu vilavaMta bhicca yaNa parivAsu kiMttiya vi puvvipi hu bharahAviha jAyauM kevala - nANa - dhaNu 762. 2. ka. kurava saha. 764. 6 ka. ti ji caDhadeg 11 [765] ahaha sAmiya paNya-kAruNiya ti jji taNayaM ti ji niya-sahoyara | ti jiM turaMga ti ji gaMdha-siMdhu // jakkhahaM sola sahassa / saNatukumAra-muNissa || 81 salu hu ki kiha vi ujjhasi / diyaha balivi emeva sujjhasi // usaha- jiNiMda- suyastu / niya-paya-pAlatassu || f
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ : neminAhacariu . . [:566 kaha va bhuya-vala-daliya-riu-kulaha / tuha nAha virahiNa bhuvaNu viviha-khudda-vidaviu havihai / ku va a-saraNu vilaviraha ehi tassnu uvayAru karihai // . : .. iya vilavaMta paribhamiya sayala ti jA chammAsa / vigaya-ttANa aNAha parimillira-guru-nIsAsa // [767]] rAya-risiNa vi tiyasa-giri-siharathira-cittiNa sIha-avaloieNa vi hu ti na nirikkhiy| / tayaNaMtaru niya-niyaya- ThANi patta accata-dukkhiya / / rAya-risI vi hu pudha-kaya- bhoga-haliya-kammati / . . . egAgI ujjaya-hiyau, caraNi jaNiya-jammaMti // . . . . . - [768] . . . . . vihiya-chahaha tavaha pajjaMti . . guru-vayaNiNa annayari ThANi gaMtu viharaMtu mh-risi| punyajjiya-asuha-niya- kamma-sesa-udayammi asarisi / / . goyara-cariyahaM paribhamiru kattha vi bhavaNi lahei / cheliya-takkiNa ulliyau vINAuru bhuMjei // .. [769] ., tayaNu veyaNa sIsi taNu-dAhu ukkou puNu loyaNahaM kucchi-sUlu pAummi arisaya / vaccha-tthali toDu kari kaMpu pAya-mUlesu rapphaya // puTTi jaloyaru kaMdharahaM gaMDa-mAla khaya-kAla / pAunbhuya savyaMgi puNu kuTTa-vyAhi karAla // ... 767. 7. ka. kaMmaMti.
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ 773] [770] iya duraMtirhi jIya-pajjaMta samayAvaha - duhayarihiM hu hu ani vivAhihiM / sayalassu vibhuvaNa-yala- jaNahu jaNiya-guru-hiyaya-dAhihiM || suragiri-cUla va avicalira- mANasu saNatukumAru / ciss ahiyA saMtu niru sumaraMtara navakAru || [771] aha nirikkhiya su- muNi-carieNa a - vihiya-mANa siNa jaha - pekkhahu sura - gaNahu jo chaTTaTTha-duvAlasamasosai dhamma- sarIru bhava saNatukumAracari aadar - kariha sikkAru trimuyai na ya bhuvassu visArIrihiM uppannAhiM vi osaMhihiM [772] na uNa vAhihiM vidura-jaya-jaMtu - bhaNiu saha sohamma- iMdiNa | cariu cakka pahu-muNihi bhAviNaM // muhataviNa viviNa / bhAvuvvigga-maNeNa // * bahu-vihAhiM pIDijjamANu vi / uvayarei taNu bhaNNamANu vi // vAhi-visesa - harAhiM / Amosahi pamuhAhiM || [773] iya bhaNataha tiyasanAhassu maNi vihiya sayala saha guNa suNei ta niva-surNidaha / AsaseNa-kula-gayaNa- caMdaha // bhuvaNuttara- sucariyaha kiM puNa tiji puvvutta sura do-vi a-sadahamANa | Agaya rAya - risihi purau vejja-rUbu gharamANa 83
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ 84 neminAearts [774] khamuhu khAsaha jaraha aruIe gaMDamAla cAhIe sosaha / kara-kaMpaha rapayahaM araIe bhagaMdaraha viu vigacchakhaNaNi vi ehu su-viNicchivi muNi vasada amha vayaNu paDivajju // patari paribhari kiM vAhira roga aha tAsa-viyakkiya bhaNahi sura pheDivi ahi karahuM khaNiNa sUla - rujaha annaha vi dosaha || karahuM dehu niravajju / [775] iya pari tiyasa puNuruttu bhaNiya sAhu sahiNa ti - sAhaha / aMtarAvi tubhe visohaha || naNu muNi vAhira roga / sayali vi sajjA loga !! - [776] tayaNu dAhiNa -kariNa parimusivi niya vAmaha karaha navaudaMsivi ta sura maha aMtara - rogahaM taNI kiM tu sahevA pacchaha vi ajju ti sahauM niruttu // taraNi-kiraNa - dipaMta aMguli | purau bhaNiu maha - risiNa - naNu sali || ehi puNu ke tiya- mettu / [777] aha. - mahA- muNi nUNa jai tuhu~ ji - aMtara- rogaharu iya bhagata calaNesu nivaDivi / du-vi sAhahiM tisa ra pahu-pasaMsa appANu payaDivi // saNatukumAra- mahArisihi savvAu vagi / sura ghari gaMtu sura pahuhu tavRttaMtu kavi // 775. 6. to. [ 77
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ 781 ] [778 ] vapu ri dhIrima kaTa ri saralata ari uvasa huM huM vayaNavalijjihu~ saMjamaha iya puNu puNaravi sura-sahahaM saNatukumAra- mahArisihiM saNatukumAracari [779] rAya - risi vi hu niya gahIrata maNa-nirohu niu~chaNauM khaMtihiM / tavaha taha ya tasu ha-kaMtihi || du-vi ti tiyasa japaMta / ciTThahiM guNa gAyaMta // sayala - roga niru samma- karaNiNa / bhaNiya - vihiNa bhAvai ya hiyaiNa || avadatthiya-duhi ahiyAsaha jiNavariNa tu khalijjai jalanihi vi lahari - bhinna- kulasela | na u puvvajjiya- asuha- niya-kamma-vivAha melu // [ 780 ] jiya ayAya vihiu sayameva ta pacchima jammi hu tiNa Dhukkarhi eu tur3a nAsaMtirhi vina chuTTiya tA valijjihu~ hauM riuhuM tasu pAva-mahaddumaha nahi labbhaMta sa-kaya- phali saha-dhAvira niya chAya nahi pAvu kamma-pa-bhAru garuyau / dusaha dukkha daMdoli bahuyau || niya-dukkaya-kammAI | samai samuhu pattAhaM // [781] iya pamAiNa rAga-dosehiM micchattiNa avirashiM fafer jamiha ya-moha-yatthiNa | phalaI lesu jiya tuhuM sa-hariyaNa // purisa parammuha huMti / ke vi hu cha Divi jaMti // 778. 5. ka. kaMtihi. 780. 2. ka. kha. jaMmi. 3. pAva. 4 Tukkai. 781.5. ka. suhu~; kha. hu. tu 85
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ 86. ne minAhacariu.. [782] iya vicitiru caraNu aNucarivi kamma- jaNiya-guru-vAhi veyaNa / kahiya kiriya cira-pAva - bheyaNa || purisa cariya saraMtu / niccu vihiya dharaMtu || ahiyAsivi pucca-niya parisIlivi sayala - jiNa usaha-bharaha - pamuhuttimahaM jiNavara- vayaNa - mahosa haIM [783] suhiNa kumarahaM niva-rajji vi agamivi cakkitti samaNattaNi vi parivAlevi ahakkamiNa Aya-aMti khavivi asuha giri-rAyaha siharantali niya pAvaI vihaDiuNa saNatukumAra-surAla bhAtri maMDaliya varisa sahasa pannAsa pihu pihU | lakkhu lakkhu iya saccao vi hu // tiSNiM varisa lakkhAI / kamma roga dukkhAI // [784] t samaya-nIraNa gaMta sammeya mAsieNa tava kamma- jogiNa / vihiya-suddhi nimmala- vivegiNa || gayau su saNatukumAru / maha-risi guru-guNa-ratta maNu pAviya - jI viya- sAru // [785] tattha mahariha - visaya sukkhAI [ 782 ! suranAha-sAmANiyahaM surahaM uci cira kAlu sevivi / kama jogiNa, puNu tau vi niya-ThiIe pajaMtu pAvivi // hou videhi nivaMgaruha seviya caraNAyAru / sugahi-nAmu susajjhihara khaviya - pAva - panbhAru // . 783. 1. ka. su and ku mixed in kumara he. 784. 7. ka. su missing.
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ 786 1 saMgaMtukumAracarita [786] iya niraMtaru maNiNa jiNacaMdamuNinAha-sIsuttimaha suyaNa-suhaya-guNa-rayaNa-bhUrihi / sumaraMtiNa aNudiNu vi nAma-maMtu siricaMda-sUrihi // siri-haribhadda-muNIsariNa viraiu lesiNa ehu / saNatukumAra-narAhivaha cariu sukaya-kula-gehu // iti zrIzrIcaMdrasUri-krama-kamala-bhasalazrIharibhadrasUri-viracita-zrImadariSTanemi-carite zrIsanatkumAracakrAdhirAja-caritaM samAptamiti* // * kai. maMgalaM mahA zrIH //
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ sanatkumAracarita gujarAtI bhASAMtara malayAcalanAM vano jeno kezapAza che; uttuMga meruzikhara rUpI uttamAMga ( = mastaka ) thI je paMkAyelI che; caMdra ne sUrya jenAM locana che; tArakazreNi jenI zveta daMtapaMkti che; girirAja himAlaya ane viMdhya jenuM kaThina ane sthULa stanayugala che; kAliMdI nadIno jalasamUha jenI romAvali che; svargaMgAnA pulina jenAM jaghana che; sAgara jenuM aMbara che evIpRthvIvadhUne maMDita karato, potAnA maMdarAcaLa vaDe bAkInA badhA dvIpoMnA mAhAtmyanA jhaLahaLATane khaMDita karato, hajAro pahADo nagaro khANo gAmo nadIo ane dezothI samRddha evo mahAna jaMbUdvIpa che. e jaMbUdvIpamA prasiddha bharataMkSetramAM - jyAM, rAtre caMdrodaya thatAM gharanI bhIMta paranAM citromAMnI taruNIo, jagad-vallabha sUryanI asta thato jANIne bhArathI dravita thatA citta vALI, caMdrakAMta maNimAMthI, sphuratA jaLapravAhathI bharAI AvelI AMkho vALI, jANe ke bharapUra duHkha prasaravAthI kaMThamArga bharAI Avyo hoya tema, sUryanA virahe rar3I rahI che; jyAM, girirAja samA UMcA gajarAjonA gaMDasthalamAMthI gaLatA madajaLathIbhoMya chaMTAto hovAne lIdhe, ane rAjasamUhanAM zveta chatraratno vaDe (sUryanA) tIkSNa kiraNonuM nivAraNa thatuM hovAne lIdhe sau loko (jemane manamAnI vastu ApavAmAM dakSa evA rAjavIbhoe saMtuSTa karyA che), grISmaRtumAM paNa varSARtune saMbhAratA nathI-- evA e bharatakSetramAM, jema muktAratna sa-guNa ( = dorA sahita ), koTanA (= gaLAnA) alaMkAramAM raheluM, suniveza (suMdara sthAne sthApita ) hovAthI AnaMdadAyaka, ratnAkara(=samudra)rUpI asAmAnya vaMzamAM janmeluM, ati pavitra, pANIdAra, sajjananA hRdaya upara virAjelaM ane hAthIne pIDAkAraka hoya che, tema tenA jevuM hastinApura nagara hatuM, je guNavALu, gaDharUpI alaMkArathI yukta, suMdara gharone lIdhe AnaMdadAyaka, asAmAnya ane uttama vaMzAnuM udbhavasthAna, atipavitra, sArA vepArIothI yukta, sajjanonuM mana haranAeM, upadravarahita bhane amarAvatInA jevA 12
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ sanatkumAracArata sauMdaryathI jhaLahaLatuM hatuM; zatruoe (kadI paNa ) tenI maryAdAno bhaMga karyo na hato, (888-886). dharmabuddhi vALo hovA chatAM tyAM azvasena nAme rAjA hato. te 'sUra' (= 1. sUrya, zUra) hovA chatAM saMtApa zamAvanAra hato; bahu 'dAna' vALo hovA chatAM 'mada' rahita hato; 'gayapiya' ( = 1 . priyA rahita, 2. hAthI jene priya che tevo) hovA chatAM, potAnI patnInuM mana haranAro hato; 'doSAkara' (= 1. caMdra, 2. doSasamUha) nuM khaMDana karanAro hovA chatAM kumudavanane suMdara saMtoSa ApanAro hato, 'parArtha-ruci' (=1. pArakAnA dravyanI ruci vAlo, 2. paramArtha karavAnI rucivALo ) hato, 'jalanihI' (= 1. jalanidhi, 2. jaDatAMnuM dhAma ) na hovA chatAM 'samudra' (=1. samudra, 2. mudrAyukta) hato; bahu mAnI hovA chatAM amAnI ( = nirabhimAna) hato; 'siva'no ( = 1. pArvatIno, 2. mAMgalyano) saMga tene priya hovA chatAM te 'rudra' (= 1. zaMkara, 2. ugra ) na hato. (449). te unnata tema ja namra hato; 'viusa' (=1 dUSita, 2. vidvAna ) temaja atizaya kulIna hato; ati samartha tema ja . kSamAzIla hato; zIlavAna tema ja suMdaratAnuM dhAma hato; jagatanA lokonI AMkhone sukhadAyaka, tejanA moTA bhaMDAra samo ane pRthvImAM sArarUpa hato. (450). 50 * sahadevI evA nAme jANItI tenI paTarANI hatI: anupama rUpa, lAvaNya ane guNo rUpI ratnonA viSayamAM te rohaNAcaLanI bhoMya samI hatI; kuMdakaLI samI tenI daMtapaMkti hatI; kuvalayanI pAMkhaDI samuM tenuM nayanayugala hatuM; teNe vadanathI kamaLanI kAMtine parAjita karI hatI; tenI vANI kalahaMsI ane sArasI samI madhura hatI; zaradaRtunA caMdra samo teno kIrtikalApa (badhe) prasaryo hato. jevI zaMkarane gaurI, murAri (viSNu) ne lakSmI, caMdrane tArA, devarAja iMdrane urvazI, pAMDavone draupadI, tathA kRSNanA putra pradyumna ( = kAmadeva ) ne rati ane dazarathaputra rAmane sItA, tevI: guNaratnothI samRddha te tenI manamAnItI hatI. (451 - 452). pUrvabhavanA puNye karIne pavitra hoIne, eka bIjA pratye asAdhAraNa premathI anurakta citta vALAM evAM temano, dharmane bAdhA na pahoMce te rIte viSayasukha bhogavatAM, keTaloka kALa vItyo.. .: koI eka avasare, sahadevI rAtre sukhazayyAmAM sUtI hatI tyAre teNe svapnamAM, prANIone sukharUpa, guNavaMta ane manahara evI nIcenI vastuo potAnA mukhamAM praveza karatI joI : hAthI, siMha, vRSabha, abhiSeka, caMdra, sUrya, dhvaja, kaLaza, mALA,
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ sanatkumAracarita kamaLasarovara, samudra, vimAna, ratnasamUha ane agni, eTale gabharAyelA mukhe ekadama uThIne, vinayapUrvaka hAtha joDIne, teNe rAjAne svapno kahyAM. (453-454). eTale zaradapUnamanA caMdrano udaya thatAM jema samudra, meghamALA dRSTie paDatAM jema mora, sUrya UgatAM jema kamaLasarovara, kamajhUDa jotAM jema rAjahaMso, ane vasaMtautsavamA jema AMbo, tema jenI zobhA dviguNita thaI che tevo rAjA, svapnothI sUcita sadbhAgyanuM jJAna thatAM, kemeya ane kayAMye jANe ke samAto na hato. (455). pachI pRthvI paranA caMdra rUpa te rAjA, AnaMdathI gadgada vANI vaDe potAnI priyA sahadevInI samakSa bolyo, "devI, deva, dAnava ane mAnava jenA caraNakamaLane name che tevA jinezvara jevU, nava nidhi ane cauda uttama ratnanA svAmI evA cakravartI jevU, traNa jagatane sukhakAraka putraratna tane prApta thaze.' (456). eTale jANe ke amRtarasanA kuMDamAM DUbI hoya, jANe ke ciMtAmaNi maLyo hoya, jANe ke cakravartInI rAjyariddhi pAmI hoya, jANe ke gharamAM ja kalpavRkSa Ugyu hoya, jANe ke tAtkAlika koI uttama maMtra siddha thayo hoya te rIte harSathI vikasita mukhakamaLa vALI devI mastaka para aMjali racIne saMtoSathI vAraMvAra bolavA lAgI, "ema ja ho. (457). e pramANe eka bIjAne AnaMdapUrvaka dharmanI ane dhArmikonI kathAo. kahIne te banee rAtrino badho zeSa bhAga vitAvyo. pachI aruNodaya thatAM baMdIjano rAjabhavana para AvyA. maMgaLa vAjiMtranA nAda sAthe karatALa UMcI karIne gaMbhIra ane harSayukta dhvanithI teo A pramANe bolavA lAgyA, 'udayAcaLanI pAse AvI lAgyo hovA chatAM, dRSTigocara na hovA chatAM, potAno tIvra pratApa hajI prasAryoM na hovA chatAM, guNaratnono samUha hajI veyoM na hovA chatAM, kamaLone AnaMda Apato sUrya, garbhastha satpuruSanI jema, jagatamA pratipakSIonuM teja harI le che, saune saMtuSTa kare che ane sajjanone harSathI plAvita kare che. (458-459). eTale devInA svapnane anurUpa ja, jANe ke baMdIjano bhaNyA ema atyaMta harSapUrvaka ciMtavatA rAjAe, : niyukta karelA adhikArIo dvArA, baMdIone ghaNuM tuSTidAna apAvyu. te pachI zayyA-: mAMthI UThIne harSathI vikasita mukhe rAjAe sarva prAtaHkarma patAvyu. (460). . . . pachI suMdara zaNagAra sajIne, jeNe potAno dArasaMgraha saphaLa karyo che, ane AnaMdathI. sphuratA romAMca vaDe jeno deha zobhe che tevA, kuruvaMzanA uttama AbhUSaNarUpa teM .
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ sanatkumAracarita rAjAe potAnA karmacArIo pAse svapnavettAone bolAvyA, ane teo tarata ja AvI pahoMcatAM, temane mATe Asana maMDAvyA. (461). pachI vividha prakAre temanI AgatAsvAgatA karIne rAjAe te svapnavizAradone devIe joyelAM svapno kahyAM. temaNe paNa potAnA svapnazAstra pramANe arthanirNaya karIne kA, 'A zAstramA svapno sAmAnyataH boMtera kayAM che; temAM paNa trIza mahAsvapnone lokoe uttama gaNyAM che. temAye cauda svapna atyaMta prazasta che, ane tIrthakara tathA cakravartInA janmanA saMketarUpa e svapno puNyazALI, dhanya ane bhAvi sadgatinA sukha vALI rAjarANIone Ave che. temAMthI paNa rANIonA mukhakamaLamAM praviSTa sAta ane cAra svapna vAsudeva ane kaLadevano janma sUcave che. pUrvokta svapnomAthI bAkInAM ekaeka svapna joIne rAjA, pradhAna, sAmaMta, sArthavAha, zeTha vagere puruparanone janma ApanArIo jAgI UThe che. to, he svAmI, tArI rANIe je svapnasamUha joyo tethI tamane AkhA jagatathI caDiyAto evo koIka viziSTa putra thaze.' (462-464). eTale 'e varAvara' ema rAjAe svapnavizAradonA badhAM vacana abhinaMdita karIne, potAnA karmacArIo dvArA pachI vadhA svapnapAThakone potapotAne sthAne pAchA javAnI rajA mApIne potAnI priyAne vizeSarUpe svapnapAThakoe kahelI svapnonI vAta kahI. (465). pachI rAjAnAM vacana sAMbhaLIne, dehalatA saMtopAmRtanI varSAthI siMcAI hoya tema, devI atizaya romAMca pragaTa karatI harpa bhane anunaya sAthe kahevA lAgI, 'devanAM ane gurunAM caraNonI kRpAthI mane ema ja thAo, ema ja thAo, jethI huM A bhavamA tema ja. parabhavamAM badhAM sukhono AvAsa banUM.' (466). te paLI putranu uttama ratna samuM mukha jovAnA sukhanI tRSNA vALI devIe aneka devonI lAkho mAnatAo mAnI, jinevaranAM caraNakamaLane pUjyAM, gurujanonAM caraNa ArAdhyAM, seMkaDo mosaDa pIdhAM, potAnA garbhanA vighnanivAraNa mATe aneka rakSAo karI. pachI pRthvI paranA caMdra rUpa rAjAe AnaMdapUrvaka jenuM dohada pUryu cha tevI teNe krame krame pUrA divaso vitAvyA. pachI te devIe, atyaMta zubha divase, vadhA dopathI mukta evA samaye, badhA guNa ane lakSaNarUpI ratnonA nidhAna, jeNe vidhiornu vijJAna pragaTa kayu cha tevA, jagatane mAnaMdakAraka putraratnane janma Apyo. (467-468). eTale brAhmaNo ane vaTuko veda pATa karavA lAgyA, gAyako gAvA lAgyA, baMdImone dAna devAvA lAgyAM mAMga.... lika vidhi thavA lAgyo, aneka vAjitanA samUha vAgavA lAgyA. rAjAe putranuM 'sanAkumAra' pa, dharAdhara mahinanI (samagra) dharatInA lokone mATe uttama
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ sanatkumAracarita 93. sukhonA nidhirUpa, nAma pADyuM. (469). AthI rAjAnA hRdayamAM pramoda thayo, devInuM mana AnaMdita thayuM, pRthvI paranA sajjanone ghaNo harSa thayo, baMdI lokone paritoSa thayo, vidvAno tuSTa thayA, durjano atyaMta DarI gayA. athavA to (kahone ke) kumAranA nAmanuM zravaNa karIne samagra dharatI, bhAvI mahAna udayathI atyaMta harSa gharavA lAgI. (470 ). parvatanI kaMdarAmAM siMhakizoranI jema jenI gatine koI avarodha nathI tevo kumAra krame krame kIrti prApta karato, mitro ane svajanone AnaMdita karato, durjanonAM manabhaMga karato, ATha varSano thayo . te vIronA hRdayane saMtoSa Apato hato, subhaTonI vAto sAMbhaLIne ullasita thato hato, uttama puruSonAM caritra suNato hato ane vidvAnonI sabhAmAM Tharato hato. (471). divasa ane muhUrta joIneM eTale ati prasanna citte thoDAka ja divasomAM samasta pUnamanA caMdranI jema potAnI te pachI rAjAe moTA utsava sAthe mAMgalika AnaMdapUrvaka te uttama kumArane upAdhyAyanI pAse mUkyo. aneka guNonA AzrayarUpa evA kalAcArye kumArane kalAsAgaranI pAra pahoMcADyo. (472). pariNAme, jyotsnAnA vyApathI jagatanA aMtarALane bharI denAra, nirmaLa kalAono nilaya, gaMbhIratAmAM sAgara, sthiratAmAM dharatI, UMcAImAM himAlaya evo kumAra sajjanothI sevAto, buddhimAnothI vakhANAto, AkhA jagatamAM potAnA guNoe karIne prasiddha thayo. (473). vaLI tenI sAthe eka ja samaye janmelo, sAthai ja dhULamAM ramelo, sAthe ja jeNe guNAnAM ratnAbhUSaNa prApta karyA che tevo, sAdhe ja kIrtimAna banelo, sAthai ja zatruone parAsta karanAro, samasukhiyo ane samadukhiyo, samAna rUpazrI dharAvato, sathosAtha ja juvAna thayelo, samAnazIla, tenI jema ja mitro ane sajjanone sukhadAtA, sAthai ja ramatagamatamAM bhaLato, zUra rAjAnA caraNa sevato, kAliMdI devIno putra, sajjanone suMdara AnaMda Apato, bAlyavayamAM paNa vRddhasamo, pUrvajo pratyenA. AdarathI zobhato, parastrInI kAmanAthI rahita, evo teno bAlasakhA, nAma pramANe ja prakaTa svarUpa dharAvato, mahendrasiMha nAme hato. (474-75). e pramANe atizaya lAvaNyathI vilasatA, bharajobanathI thanaganatA, pracaMDa zatrunuM khaMDana karatA, mitro ne svajanone saMtuSTa karatA, durjanono dhvaMsa karatA, dRDha pratijJA vALA,
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ &&& sanatkumAracarita prauDha suMdarIonA mAnarUpI mahAna vRkSa kApavAmAM kuThAra samA, te bane rAjakumAro atyanta gauravathI pRthvImAM viharavA lAgyA. (476). 94 A rIte teo AnaMdapramoda karatA hatA tevAmAM koI eka samaye vasaMtotsava AvI pahoMcyo. te samaye virahIjanone atizaya pIDatA sahakAra vRkSo mojathI maMjarIono zaNagAra sajavA lAgyAM. malayAnilanI sAthasAtha prasaratA bhramaronA gherA guMjArava paradeza javAne Atura evA pravAsIone nivAravA lAgyA . ( 477 ). vRkSaToce baiThelI, AmramaMjarInA bhakSaNathI harSita banelI koyala madanarAjAno rAjyAbhiSeka thayAnI ghoSaNA tribhuvanamAM madhura ve karavA lAgI. "pelo abhAgiyo zizira o gayo - vasaMtanA divaso teno koLiyo karI gayA !" ema, vikasita thayelA kumudarUpI mukha vaDe kumudinIrUpI taruNoo hasI UThI. (478) zIta Asava khUba pIdho hoya tema bakulavRkSonuM jhuMDa dhUNatuM hatuM; ratUmaDI kAnti dharatA AMbAo paNa sohAmaNA lAgatA hatA- teo jANe ke aMdara na samAto 'rAga' bahAra ubharAto darzAvatA hatA. to tarulatA pavananA haLavA jholAthI pharakatA kisalayarUpI karonA abhinaya dvArA, bhramaranA guMjAravarUpI gIta sAthe lAsyanRtya prakaTa karatI hatI. (479). jema koI vicitra, atizaya snigdha, rasika ane bhogIonA saMsargathI prakhyAta banelI evI kRzAMgI gaNikA saunA hRdayane saMtuSTa kare, te pramANe gauzIrSacaMdanatarunI latA ke je atizaya snigdha, pAtaLI, lIlI ane sarpanA saMsarganI khyAti vALI hatI te saunA hRdayane saMtuSTa karatI hatI. Ama Avo vasaMtotsava jyAre vanarAjImAM prasaryo ane te sakaLa pRthvImAM temaja azvasena rAjAmAM anaMda pragaTAvavA lAgyo ( 480 ) ; tyAre aMge asAmAnya zaNagAra sajIne te baMne uttama kumAro potAnA khAsa parijana sAthai, mitro ane svajjanone prasanna karatA, harSapUrvaka nagaranA udyAna tarapha UpaDayA. thoDI kSaNamAM jamana ane pavana jevI gati vALA azvaratno vaDe, baMdIlokonA stutipATha sAthe, teo potAnA nagaranA upavanamAM AvI pahoMcyA. (481). te pachI teo phaLa, phUla ane patrathI lacatAM caMpA, suMdara AMbA, nALiyerI, azoka, caMdana vagere bhAtabhAtanAM vRkSonI vasaMtazrI nIrakhavA lAgyA. te veLAe mahArAjAne vazavartI evA sanatkumAre praphullita vadane mahendrasiMhane A pramANe saharSa ka. (482), 'malayAnilanI laharI athaDAtAM jema nIlakamaLanI pAMkhaDI pharake, tema mArI jamaNI
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ sanatkumAracarita AMkha pharake che. tethI huM mAnuM huM ke koI managamatA mANasanuM darzana hAthavaMtamAM che'. e pachI potAnA mitra vaDe A vAtanuM samarthana pAmelo sanatkumAra jyAM aneka prakAranA mAMgalika vidhi : thatA hatA tevA madanamaMdirane dvAre pahoMcyo. (483). 95 te veLAe zaNagAra saMjIne ane aneka sakhIoothI vIMTaLAIne, kAntithI sphuratA suMdara sarvAMga bALI, lAlityathI indrane paNa kSubdha karatI, jovA mAtrathI ja taruNIne uttapta karIne temano viveka haratI evI eka nitaMbinIne azvasena rAjAnA kumAre mAlatInAM puSpo caMTatI joI. ( 484 ). 'he mAlatI, kusumothI samRddha A uttama latAonI bacce tuM ja kharekhara janmI che, jene A taruNIratnanA hAthanA sparzanuM phaLa prApta thayuM che' - e pramANe ciMtAvatA, ane animiSa nayane ekadhyAna jotA : kumAranI pratye pelIe paNa anurAgapUrNa dRSTipAta karyo (485), ane te pachI te potAnI sakhIo samakSa bolI, "A koI 'navalla' lAge. che." eTale eka sakhIe saheja hasIne kachu, 'huM tane samaja pAhuM : e 'valla' nathI ja. e to che A pRthvInA tilakarUpa'. eTale bIjIe kahuM, 'sakhIo, tame mAruM kahevuM paNa sAMbhaLA: jene ApaNI priya sakhIe joyo che te A 'azoka' che ema ja samajo .' (486) to vaLI bIjI eka ke je bolavAmAM vicakSaNa hatI teNeM potAnI sakhInuM hRdaya samajI jaIne kayuM, 'tame kazuM jANatI nathI. A to amArI priya sakhIe atyaMta bhaktipUrvaka je prakaTa pUjAvidhi karI che teno svIkAra karavA mATe sAkSAt anaMga ja sarvAMge pulakita thato pragaTa thayo che (487), mATe jaldI jaladI priya sakhI potAne hAthe bhaktipUrvaka puSkaLa kapUra, kastUrI, agara ane caMdanano lepa, phaLa ane sugaMdhI phUlamALA vaDe kAmadevanI pUjAvidhi kare jethI karIne bhagavAna madana tene zIghra phaLe - manamAnyuM varadAna Ape . ' ( 488). 1 * A badhuM sAcuM che ema samajIne jenuM vadanakamaLa praphullita thayuM che tevI te bAlA madananI pUjAsAmagrI laIne, kumAranI pAse jaIne, potAnA hAthamAM kamaLamALa laIne, vismita thatA mana vALA evA tenA komaLa kaMThamAM te AropIne, haricaMdana vaDe tenA vakSaHsthaLa : para lepa karIne, bhaktipUrvaka tenA caraNakamaLamAM namIne, tathA potAnA mastaka para aMjali dharIne bolI, 'he praNayIjanavatsala madana, je rIte mArA upara nirmaLa karuNA karIne tuM svayaM pragaTa thayo, te ja rIte nuM atyAre prasanna thA ane mane manamAnyuM varadAna Apa kema ke mahAna loko je kArya mAthe le che te asAdhya hoya to paNa siddha thAya che.' (489 - 490) te veLA, 'zuM pUrve A (strIratna) na 1 "
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ 96 sanatkumAracarita . hatuM ? jo hatuM to zu meM na joyuM ? jo joyuM to zuM citte na caDayuM ? jo citte caMDayu to bIjA kazA balavattara kAraNe te manamAthI nIkaLI gayuM ? kema ke deva, dAnava, mAnava ane vidyAdharane paNa harSa karavAne samartha AnA jevo bIjo koI suMdara .. saMdarbha vidhAtAe racyo nathI. (491). vaLI jeNe viSNune zrIpati nirmANa kayoM, kAmadevane ratipati, indrane urvazIpati, rAmadevane sItApati, caMdrane tArApati, teNe te badhu, huM mArnu cha ke avazya Aq strIratna nirmANa karavAnI AturatA hRdayamAM dharIne, te mATe abhyAsa karavA nimitte ja pravRtti karI che' (8)(492)-A pramANe vicAra karatA ane harSathI romAMcita thatA kumAra pratye mahendra saheja hasIne kahyu, 'tribhuvananA vijetA tarIke baMdIo jenuM kIrtigAna kare che tevA he svAmI kAmadeva, A gajagAminI, caMdramukhI, kokilasvarI suMdarIne tuM manamAnyu varadAna kema Apato nathI ? (493). ... .. : eTale mana, vacana ane kAyA upara prabaLa saMyama rAkhyA chatAM uttama taruNInA karasparzathI thayelA harSane kAraNe je atizaya romAMcita thayo che tevA kumArane potAnA mitranA vacanathI madhura hAsya pragaTayuM, agharoSTha pharakyo, vadana praphullita thayu, nayana vikasyAM ane dAMtanI AbhAthI jANe ke bhuvana zveta banyu. (494): eTale, 'are, A zuM ?' e pramANe vicAratI ane atyaMta gabharATathI jenA hAtha, paga bhane hoTha kaMpavA lAgyA che tevI te kumArI dviguNita banelI mukhazobhA sAthe thoDIka kSaNa jyAM UbhI rahI, tyAM to UMcA hAtha karIne eka baMdIe kumAra samakSa avasarayogya stutipATha karyo, 'he prabhu, ekacitte sAMbhaLo. atyAre mUMDa khAbociyAmAMnA cIyA vaDe, hAthInuM jhUDa potAnI sUMDhathI uchALelA phorAMo vaDe, to haraNonuM ToLaM dhIme dhIme vAgoLatA mukhe kyArAomAM besIne tApane haThAvI rahyAM che. tApanI zAMtine arthe baMne bhujaMga priyAnA vadana- ( vadanane priya) sarasa caMdana seve che. tathA tapta aMgavALA pravAsIo taruchAyAno Azaro le che.' (496). eTale sUrya mAthe Avyo jANIne potAnI sakhIo sAthe kumArI, dehamAtrathI bhane zUnya citte, jematema karIne potAnA ghara tarapha cAlI. kumAra paNa dhaNe lAMbe samaye prApta thayelI rAjyalakSmI jANe ke hAthamAMthI sarI gaI hoya tema, mana, vacana ane kAyAthI pahADa jevo jaDa banI jaI kSaNeka tyAM Ubho rahyo. (497). .. . * pachI mahendrasiMhanA kahevAthI kumAra te udyAnamAMthI keme karIne mAtra deha vaDe potAnA AvAsamAM pahoMcyo. AkhA jagatanA vastusamUhane taNakhalA sama (niHsAra)
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ sanatkumAracarita lekhato te jematema zarIra TakAvI rahyo. bIjA koIne aMdara pravezavAno niSedha karIne te pelI taruNInI samagra lIlAnuM ja smaraNa karato rahyo. (498). vaLI kamaLanAM caMcaLa daLa samAna netro vALI, gajagAminI, kalahaMsanA jevI madhurabhASiNI, pUrNacaMdramukhI, ananya vibhramavatI evI te suMdarIne kAmAtura thaIne kSaNe kSaNe saMbhAratuM tenuM mana, vivekarahita thaIne, ghaDIka moha, ghaDIka vismaya to ghaDIka Ananda anubhavavA lAgyu. (499). pachI kumArano A vRttAMta sAMbhaLIne bIjuM kAmakAja choDI daI teno mitra tarata ja tyAM AvI pahoMcyo ane kahevA lAgyo, 'he svAmI, tamArA zarIranI AvI avasthAnuM zuM kAraNa che te kRpA karIne kaho.' eTale lAMbA, UnA niHzvAsathI jeno komaLa adhara sukAI gayo che tevA kumAre kaDaM, "mAro pUrvavRttAMta tArI pAse khullo che.. (500). te mRgAkSInI vAta sAMbhaLavAne utkaMThita thayelaM mAruM mana tenA zravaNayugalanI nikaTatA icche che, tenA locananI mitratA icche che, tenI rUpazrone nihALavA icche che. A hatAza haiiM tenA saMgamanI AzAmAM utAvaLe AgaLa ne AgaLa doDacu jAya che ane kemeya vAyuM rahetuM nathI, (501). eTale mitre tene kaDaM, 'he svAmI, cAlo ApaNe te ja udyAnamAM jaie. potAnA rUpa vaDe jagatanI taruNIone jItanArI te sundarAMgI bhAgyayoge tyAM AvI paNa hoya'. eTale vahelI savAre UThIne kevaLa potAnA mitranA ja sAthamAM kumAra, suMdarInuM darzana jhaMkhato, udyAnamA gayo. (502). pachI tyAM pahoMcatAM te bolyo, "he bhAI, tuM jo to kharo. A e ja madanamaMdira che, A e ja ratnabhUmi che, A e ja mArA sahodara samuM azokavRkSa che. A malayAnila paNa e ja che, je te caMdramukhI pAse hatI tyAre suMdara lAgato hato. paNa te bAlAno duHsaha viyoga thatAM je have pralayAnilathI paNa caDI jAya che. (503). e pramANe dIrgha niHzvAsa nAkhatA, virahaduHkhathI gherAyelA, karuNa vilApa karatA kumArane potAnAM aMgo pharakavAthI kArya siddha thavAnuM jene sUcana manyu che tevA mitre kAM, "he svAmI, tuM prAkRta jananI jema khinna zA mATe thAya che ? e kArya mATe huM AkhI rAta ne divasa mathIza. (504). to mane Adeza Apa. jenuM hRdaya mArA svAmInA dRDha guNothI AkarSAyuM che tevI te svAmInA cittaratnanI coraTIne huM pAtALamAMthI, pRthvItala uparathI ke AkAzamAMthI ramata mAtramA pakaDIne dRSTigocara karI daIza; nahIM to, A pRthvI para hu mAjhaM nAma paNa nahIM dhAraNa kara." (505). e pramANe jematema karIne kumArane madanamaMdiranA AMga
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ sanatkumAracarita NAmAM rAkhI, teno Adeza prApta karIne te pelI taruNInI zodhamAM jevo nIkaLyo, tevI ja teNe te ja gorIno caMdramukhI sakhIne sAme joI-teNe purupano veza paheryo hato, ane vikasita netre, lataone paDache te jaI rahI hatI. (506). eTale mahendrasiMha kumAre tene bolAvI, 'he sutanu, mane kahe, A zu vAta che ? teM jenI vAta paNa na thaI zake tevo A puruSaveza paherelo dekhAya che.' eTale te gorI pAse AvI, hasIne kahevA lAgI, 'he sajjana, tuM ekacitta thaIne mAro vRttAMta sAMbhaLa. (507). Agale divase A ja udyAnamAM mArI sakhI adbhuta zaNagAra sajIne madanapUjA mATe AvI hatI. te veLA teNe madanamaMdiranA dvAra para, bhuvananA ziromaNirUpa koIka evA nararatnane joyuM jeNe potAnA rUpathI kAmadeva, devendra ane viSNune paNa jItI lIdhA hatA. (508). te pachI, tenA hRdayano bhAva jANI gayelI sakhIonA kahevAthI teNe tene bhUlathI madana samajI laIne tenI pUjA karI. mArI mugdha sakhIe potAne hAthe tenAM badhAM aMgopAMga upara caMdananu vilepana kayu. eTale tenA atikomaLa ane virala hastasparzathI tenuM aMga tarata ja AkuLa thayu. (509). " he sutanu, have ghaNo samaya thaI gayo, to ApaNe jaie", e pramANe sakhIoe kahyu eTale te mugdhA jematema karIne zUnya citte mAtra potAnA deha vaDe ja te udyAnamAthI potAnA AvAsamAM pahoMcI. te pachI, jene lAga maLyo che tevA kAmadeve te bALAne evaM AliMgana dI) jene pariNAme tenI dazA atyaMta vikarALa banI gaI. (510). eTale tarata ja tenI pAse pahoMcI jaIne sakhIoe pahelI rAtre caMdra UgatAM ane malayAnila vAtAM jeno virahAgni saLagI UThayo che tevI te mugdhAne laI jaIne maNimaya pharasabaMdha upara karelI kamaLanI pathArImA suvADI. eTale to eno virahatApa eTalo gADha thayo ke jANe tene pralayanA agnimAM pheMkI hoya ! (511). "mA pathAro zuM sUrya kiraNonI banAvelI che, athavA to te vaDavAnalamAMthI utpanna thaI che, ke pachI kalpAMta samayanA agnimAMthI pragaTI che, athavA to vIjaLImAMthI tenuM nirmANa thayu che, ke pachI vAgnimAMthI te udbhavI che ? amarAInI maMjarIone athaDAIne vahI Avato malayapavana paNa deha dajhADato mAro viveka harI le che. (512). kamaLapAMkhaDI chAyelI zaiyyA aDAyAnA agninI banelI lAge che. caMdrakiraNo paNa bANane TapI jAya . age lagADelo gozIrSacaMdanano rasa jANe ke agnine paNa zoSI le tevo che".. e pramANe jeno vadho viveka gaLI gayo che tevI, vAraMvAra vilApa karato, ghaDIka hasatI, ghaDIka bhamatI tene meM savAra thatAM A pramANe kayu (513), "vahAlI,
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ 99 sanatkumAracarita sakhI, tuM kema dhairya tajIne Ama vartI rahI che 'kazo paNa udyama kema karatI nathI, jethI karIne huM te ja anupama kAmadevane mArA hAthe pakaDI lAvIne tane batAvuM ?" eTale, enI vAta sAMbhaLatAM jenuM cetana kAMIka pAluM vaLyuM che evI te bALA mArI sAthai ahIM udyAnamA AvI pahoMcI. (514). te pachI madanamaMdiramAM tapAsa karI,, AkhuM udyAna joI vaLIne te bALAe jyAre pelA kAmadevane kayAMye na joyo, tyAre savizeSa prajaLatA virahAgnithI trAselI te asahAya banI, kadaLImaMDapamAM jaIne paDI ane jema - tema karIne mArI samakSa tUTaka vacano bolavA lAgI, (515 ) " he sakhI, tuM e kAmadevano veza dhAraNa karIne mArI samakSa Ava, jethI e vinoda vaDe huM kAMIka AzvAsana meLavu . " meM e pramANe jevu karyu tevo jatuM bhAgyayoge mane ahIM maLyo. eTale jo AvI paristhitimAM kemeya karIne e subhaga ahIM AvI lAge to huM adhanya hovA chatAM mArI jAtane atizaya dhanya mAnIza' (516 ). eja veLA. madanamaMdiramAM kazuM sukha na malatAM kumAra bhamato bhamato tyAM ja AvI pahoMcyo. vismayathI vikasita mane teNe pelAM banenI vAto sAMbhaLIne kahu~, 'he vizALanetrA, tuM mAro pozAka paherIne ahIM ja rahe, tArA chadmasvarUpe huM tyAM jaIne te mRgAkSIne maLu.' (517). eTale pelA banee tALI pADIne hasatAM hasatAM kahuM, "sarasa, sarasa." vikasatA vadanakamaLa sAthe kumAra te hariNAkSInI pAse pahoMcyo. uttApa pAmelI te gorI nIce mukhe UbhI hatI. tene AliMgana daIne, cUmIne kumAre kachu (518), " he sutanu, Agale divase teM zuddhabuddhithI kusumasamUha tathA haricaMdananA lepa vaDe mAruM aMga pUjyuM ane zuddhabhAve madhura akSaranA dhvani sAthe mArI samakSa stutipATha karyo, tethI meM jANe ke sudhArasanuM pAna karyu, jANe ke mAro parama udaya thayo, ane kalpavRkSanA choDanI jema mane harSathI romAMcanA aMkura phUTyA. (519). to paMchI Aje he caMdramukhI, he mAninI, tuM kRpA karIne vANIthI paNa kema mAro satkAra karatI nathI, ane dharatI para dRSTi khoDIne he kalahaMsanI gativAlI, tuM kema khaDI rahI che ?" eTale potAnI jamaNI bhujalatA te subhaganA skaMdha para mUkIne te mugdhA bolI ha~, ha~, madhurabhASI, meM tAro zuddha sneha jANyo ! (520 ). he subhaga, tArA viyoge mAruM zarIra virahAgnimAM tapyuM, ane jIvanano aMta ANe evaM bhAre duHkha huM pAmI; paNa he suMdara, tArA saMparkamAM to bIjI lAkho ramaNIo ramatI haze." eTale kumAre garAIne te caMdramukhIne bhujapAzamAM bAMdhI laI, vakSaHsthaLa sAthe bhIDIne rasika vacano kahyAM (521), "he suMdarI, mArI pAse aneka suMdara netro vALI strIo hovA chatAM mAre mATe amRtanuM
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 sanatkumAracarita pAna paNa norasa, caMdanano rasa paNa atizaya uSNa, malayapavana paNa zarIrano dAhaka, caMdranAM kiraNo aDAyAnI AgathI paNa badatara ane motInA hAra taravArathI paNa vadhu tIkSNa banI gayAM hatAM (522). paNa have tribhuvananA tilaka samA tArA dehasaMgarUpI amRtarasanA pravAhathI sIMcAyelA mane, bIjI vadhI suMdarIonA sAtha vinA paNa enI e vadhI cIjo parama sukhaprada lAge che. to he vizAlAkSI, tuM tArI snehapUrNa dRSTithI mAro satkAra kara, ane mArA upara talanA photarAnA trIjA bhAga jeTalo paNa ropa na karIza." (523). eTale 'mArA premIno veza paherelI A mArI sakhI ja che' e pramANe niHzakapaNe dhAratI, kAmane uddIpita karanArI te bALAne potAnA aMkamAM sthApIne, hAtha vaDe jadhana, stana ne mukharnu pUrepUru sparzasukha pAmIne, sarvAge AliMgIne kumAre tene snehapUrvaka vAma locana upara nirbhara cuMbana kayu. (524). te veLA tenA pitA taraphathI mokalAyelo koI viziSTa puruSa utAvaLe tenI najIkamAM AvI pahoMcyo, ane atyaMta harpathI romAMcita zarIra vALo te gabhIra svare sUrarAjAnA kumAra (maheMdrasiMhane) kahevA lAgyo, "mahArAjAe kumAranI pAse mane mokalyo eTale huM ApanI samakSa upasthita thayo rcha. (525). jenA caraNamAM cola ane siMhalanA rAjAo name che, je cedirAjane ciMtAnuM kAraNa che, jeNe kaliMga, vaMga ane aMganA rAjAone jItyA cha, lATano rAjA jenI sevA kare che, je sAcI rAjanItino salAhakAra che evo kumArabhRtya bhojarAjano putra vIjA rAjavIo sahita rAjamahelamA AvI pahoMcyo che." (526). e pramANe sAMbhaLIne kumAra jematema karIne kadaLImaMDapamAMthI jyAM bahAra nIkaLato hato, tyAM te bhojarAjAno putra pote ja tenI pAse AvI pahoMcyo, ane teNe namIne kumArane eka jagavikhyAta azvaratna bheTa dhayu. te azva jaladhikallola nAme jANIto hato, uttama lakSaNo vALo, aticaMcaLa, ane AkhA bhuvanamAM gati karavAmAM sUryanA rathanA ghoDAone paNa vegamAM jItI jAya tevo hato. (527). UMcAImAM te eMzI AMgaLa, vistAramA navvANu ane laMbAImAM eka so ATha hato. kAna, jAnu ane gvarIno vistAra cAra AMgaLa hato, tenu unnata mastaka batrIza hatu, bhujadaMDa vIza ana jaMghA-soLa AMgaLa htI. ena pIThanu mALA gUDha hatuM. (528). kAna pAtaLA ane lAMbA hatA, kapALa corasa ane vistIrNa hatuM. mukha kuTila, kaTaga ane mAMsa vagarane hatuM. AMkho sthira ane sAMkaDI, nasakogaM caMcaLa ane phAphaDatAM hatA. tenA pahoMcA ekasarakhA anaM sughaTita hatA, peTa pAtalu hatuM,
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ sanatkumAracarita 101 jAMgha lAMbI hatI, sulalita camatkRta pulita ane valgita gatio e nirvighne karI / zakato hato (529), tenA sarvAMge vana, marakata, pulaka, vaiDUrya, caMdrakAnta, sUryakAnta, iMdrakAnta vagere ratnothI camakatAM AbharaNonI zobhA hatI. 'kharekhara potAnA guNothI A AkhA jagatane paNa oLagI jaI zake tema che e cokkasa bAta che." (530) e pramANe vicArIne, te jaladhikallola nAmanA uttama azva para caDhIne, tyAM AvI pahocelA aneka rAjakumAronI samakSa kumAre harSamAM AvIne kaDaM, "cAlo joIe, ghoDadoDamAM koNa kone jIte cha," ane bIjA aneka kumAronA ghoDA sAthe kumAre potAno ghoDo paNa vegapUrvaka chuTo mUkyo. (531). ____eTale mana ane pavanathI paNa vegIlo jaladhikallola doDatAM doDatAM ardhI kSaNamA ja dharatIno sAro evo bhAga oLaMgI gayo. vIjA badhA rAjakumAro "o Ave, o jAya, o dUra kyAMye pahoMcyo, are o dekhAto paNa nathI" e pramANe vadhatI jatI ciMtAnA bhAra sAthe kyAMya sudhI kumAra mATe vilApavacana bolatA rahyA. (532). eTale, jene putranuM pahelavahelu virahaduHkha utpanna thayuM che evo sarva zatruone kaSTakara azvasena rAjA pUrvokta vRttAMta sAMbhaLIne potAnI caturaMga senA sAthe mAnaabhimAna bAjue mUkI, karamAyelA mukhakamaLe, pRthvInA moTA pradeza upara pharI vaLyo. (533). eve . samaye chatranA daMDa bhAMgI nAkhatA, vRkSone ukheDatA, parvatonA sarva zikharo toDatA, gharo pADatA, dhULa uchALIne dharatI khodatA, jagatanA lokonI AMkhone AMdhaLI karatA, pralayapavana jevA prabaLa jhaMjhAvAte rAjAnI senAne chinna-bhinna karI nAkhI. (534). evI sthitimAM zUra rAjAnA putre (mahendrasiMhe) mahArAjAne kahyu, 'he mahArAja, jemA asAmAnya samRddhi prApta thavAnI che tevI bhAvI kAryasiddhinI huM tane nizcayapUrvaka vadhAmaNI ApuM chaM. mATe kRpA karIne tuM pAcho vaLa. kema ke A saMsAramA aMdhakArano jaththo game taTalo phelAya to paNa sUryakiraNo ja teno nAza kare che. tane vizvAsa na hoya to AkAzanI sAme jo'. (535). e pramANe camatkArayukta uttama vacano vaDe vInavI, azvasena rAjAne jematema karI pAcho vALIne, zUra rAjAno kumAra je dizAmAM sanatkumAra gayo hato te dizA noMdhIne UpaDayo. bIjA badhA loko krame krame potapotAne sthAne pahoMcI gayA, tyAre eka zUra rAjAno kumAra mAtra potAnA bAhubaLano sAtha laIne pRthvI para bhamavA lAgyo. (536). te sarovara, kUvA ane guphAomAM pesato, parvatanAM zikharo upara caDato, vAraMvAra nagaromAM pravezato ane potAnA mitranA guNo manamAM dharIne jaMgalomAM doDAdoDa
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ sanatkumAracarita karato. phaLa, phUla, kaMda ane pAMdaDAMthI te zarIrane TakAvI rAkhato. mArgamAMnA rAjAo teno game teTalo sAro satkAra karatA to paNa tenuM mana temAM rAcatuM nahIM. (537). krame krame, dina pratidina cAre tarapha pharatAM te akasmAt krUra rAnI pazuothI bhayaMkara evI ghora aTavImAM AvI pahoMcyo. bhadra jAtinA aneka hAthIonI garjanA sAMbhaLIne 'guM narottama sanatkumArano A gaMbhIra dhvani to nahIM hoya ?' e pramANe vicArIne te mUTIo vALIne temanI sAme doDato. (538). e rIte camarI gAya, kesarI siMha, vAgha, dIpaDA, jaMgalI hAthI, sarabha, vAnara, haraNa, noviyA ane kalahaMsanI vasati vALI tathA moTA moTA jhADo, pahADo, jaMgalo vizALa nadIo ane sarovarothI bharapUra etrI pRthvI para te rakhaDato hato, tyAM eka vAra jemAM virahI potAnA priyajananA guNo smarIne jhUre che evI, (539). kaSTakAraka vasaMtaRtu AvI pahoMcI. vRkSonA uttama pupponA rasa ane parimalathI jeNe AkhA pRthvImaMDaLane, giriguphAone ane AkAzane bharapUra karyA che, AmramaMjarIno raja prasaravAthI UpajelA rAtApILA raMgane kAraNe je manohara lAge che, kimpAka vRkSanA parAgathI jeNe dizAbho bharI dIdhI che tevo, vasaMtanA dhvaja samo, malayapavana lokonA hRdayane vikaLa karI de che. (540). bhramaronA guMjArava pravAsIone tapta kare che, koyalano TahukAra dAha kare che, kesUDA ane azoka kheda upajAve che, vicakila, mAlatI, vakula ane kareNa atizaya duHkha de che. rope bhagayelA vidhAtAe pravAsIo mATe jANe ke phAMsAo na goThavyA hoya e rIte vasaMta varte che. A hatAza vasaMta kono mukhethI vItaze ? (541) parvatonA pracaMDa jaMgalomAM saLagatA dAvAnaLane sAtha ApIne jeNe jagatane saMtApyu che, jeNe pRthvImaMDaLanAM vAva, kUvA, nadIne sarovarane sUkavI nAkhyAM che, jeNe vRkSanAM parNo kheravI nAtyAM che tevo niSTura, durdhara jhaMjhAvAta gISmaRtumAM vAya che, tyAMra evo koNa cha jene te dAha na karato hoya ? (542) jenAM patra kharI gayAM che, zrI naSTa thaI che, jaLa sAva osarI gardA che evI atizaya trasta, saundaryavatI nalinItaruNInA kamaLavadananI kAnti duSTa ravirAjApa kaTora kara baDe naSTa karI. vaLI vaMToThiyAe. uchAlelI rajathI jeNe dizAo dhuMdhaLI karo nAgcI che tevA kApuruSa grISme A pRthvImaMDaLamAM kone nathI saMtApyA ? (543).. majana meghanI jaLadhArAnI bANAvaLI bALo meghagarjanAno hu~kAra karato, mInA puMjanI paNacha vaDhe bhayaMkara, puppara samAM lubdha thaIne doDatA bhramaronAM ToLAMnI vALI phailAvato, mayUramayUrInAM do bar3e kalApa vistArato evo pAmara
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ 103 sanatkumAracarita (vyAdha ?) varSAkAla kyA virahIne saMtApato nathI ? (544). AkAzamAM indradhanuSyane, mAnasa sarovara jatA kalahaMsone, baMne kAMThAone toDI pADatI nadIone, madhura kalarava karatA cAtakone, dharatInuM taLiyu naSTa karatA jaLapravAhane, tathA ketakI, zikharI, zilindhra ane kuTaja vRkSonAM puSpone-e badhu joIne, barSAkALamAM kyA virahIjananAM haiDAM nathI phATI jatAM ? (545). jemAM vAdaLo kvacit varase che, caMdrakiraNo sabhara vistare che, kholelA padma, kamaLa ane kalhAra vaDe nadI ane sarovaro zobhe che, saptacchada ane baMdhujIvane phUlothI je samRddha kare che, jeNe jaLapriya rAjahaMsano saMcAra dviguNita karyoM che (1) (546), jemAM lIDhaM ghAsa carIne prasanna thayeluM govRMda zIgaDAMnI aNIthI bhoMyane khaNI rayuM che, jemAM sUryanI kiraNAvali vistare che, AkhA pRthvImaMDaLano paMka jemAM zoSAyo che, jemAM pravAsIo saMcAra karI rahyA che tevI A zaradaRtu jagatamAM svAmIthI viyukta banIne jIvatA loko mATe duHkhakara hoIne kaI rIte vIte ? (547). - . - jeNe mAlatI, bakula, vicakila ane maMdAra vRkSono vaibhava naSTa karyo che, jeNe voraDIne phUla ane phaLathI samRddha karI dIdhI che, jhAkaLakaNonA prasaratA prabhAvathI jeNe himAlayanA gauravanI spardhA karI che, jemAM divasa DhUMkA banyA che ne rAtrino . gALo bevaDo thayo che, jeNe pravAsIo ane daridrone ghaNuM dehakaSTa Apyu che (548), jemAM sukhI loko uttama kesara, baMdha mahAlaya, sagaDI, suMdarI ane sugaMdhI telano Adara kare che, jemAM priyA ane priyatama parasparanuM saMgasukha mANe che. jemAM kAmaLInAM vastro lapeTavAmAM Ave che, je priyAvirahita ane svAmItyakta lokone duHkhakara che evo A kALabharakhyo hemaMta kyAre vItaze ? (549). . jemAM caMdra duHkhada che, sUrya vahAlo lAge che, phaLanA bhArathI boraDI bhAMgI paDe che, vAla ane rIgaNI phaLarahita banI gayAM che, kapAsa ane tuveranAM phUlono saMhAraka hovAthI je duHkhakara che, lodhra ane priyaMgunA puSpasamUhamAMthI UDatA parAga vaDe jeNe daze dizAone raMgI dIdhI che, jeNe kuMdanI kaLIne ane mAlatInA phUlane praphulla karyA che, kAzaphUlane vikasApAM che (550), jemAM mitro ane svajanothI virahita loko ane dhanasaMpatti jhaMkhatA pravAsIonI daMtAvali avirata paDatA jhAkaLathI kaDakaDe che ane temanA hAtha ane hRdayano saMbaMdha thAya che--evo
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 sanatkumAracarita duHkhadAyaka abhAgiyo zizira kaI rIte kuzaLadAyaka thAya-jemAM koIpaNa sukhI mANasa eka sthaLethI bIje sthaLe saMcAra karato nathI ? (551). A pramANe vicAra karatAM ane saMtApa anubhavatAM, zrI zUra rAjAno putra pRthvIpoTha para eka varasa bhamyo; parantu potAne moMe karelI pratijJAnA lopathI te vikhaMDita na thayo. pachI, jyAre kramazaH pharI pAcho jagatanA prANIone tuSTa karanAra vasaMtotsava AvI pahoMcyo, vyAre AmravRkSoe vaibhava dhAraNa karyo, koyalo pharakavA lAgI. . malayapavanane avakAza maLyo, ane jyAre bhramarakuLanA jhaMkAradhvanithI kAmadeva . jAgrata thavA lAgyo, tyAre pUrvopArjita satkRtyone lIdhe potAnI jamaNI AMkha pharakI UThavAzrI je AnaMdita thayo che evA zUrasuta kumAra mahendrasiMhano, raste (AgaLa vadhavAnA) utsAhano guNa, zarIramAM dviguNita thayo. (552-553).. . tyAra pachI AgaLanA mArge jato te rAjahaMsa ane sArasono madhura dhvani sAMbhaLavA lAgyo; phaLaphUla ane patranI samRddhithI AkarSaka banelI ranalatAone te jovA lAgyo. kamaLanA parAgathI raMjita malayAnilanA saMparkathI teNe nAsikApuTamA tathA aMgopAMgamA prasannatA anubhavI. (554). 'are, potapotAnA vipayanI prAptinA vyApArathI mArI A cAra iMdriyo jo ke atyAre tuSTa thaI che, to paNa A jIbha bhUkhatarasathI pIDAtI ema ne ema ja rahI che !'-A pramANe vicArato, jaLa tathA phaLane jhaMkhato, kAMThA para vividha vano vALA mAnasasarovara pAse te zIghra AvI lAgyo. (555). eTale vanya gajarAjanI mAphaka Aye sarovara saharpa khUdI nAkhI, yathAruci pANI pIne, jyAre kaThinAM vRkSonI TocethI phaLaphUla laIne te Arogato hato, tyAre vidyAdharo, devo, asuro ane kinnaronA saMgItadhvanithI UMco ane sArasa, haMsa ane morathI caDiyAto madhura AlApa teNe sAMbhaLyo. (556). eTale 'A nirjana mahAvanamAM Avo gItodgAra kyAMthI ?' ema AdarapUrvaka manamAM vicArato te saharSa ane satvara raste AgaLa cAlyo, tyAre deva, asura, vidyAdhara ane manuSyanA taruNonAM mana hare tevI ane apsarAothI mAtra nayanapalakAre judI paDatI evI taruNIonI vacce rahelA; ghaNA ja saMtuSTa; vidyAdhara tathA baMdIjano vaDe kIrtipATha karAtA; sarvAMgasuMdara; gorocana caMdananA lepathI dehakAMti vALA; kapolane sparzatAM kuMDaLa, suMdara mukuTa vagere anupama zaNagAra sajelA; madanamaMdiranA dvArapradeza pAsenA kadaLIgRhanI aMdara kanaka ane ratnanA Asane virAjelA; gItagAna sAthenuM suMdara prekSaNaka jotA: A rIte alpakALe prakaTa thayelAM pUrva bhavanA saMcitathI aneka sukho bhogavatA; ane namana karatA lokone rAjI karatA, sanatkumArane teNe joyo. (557-559). .
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ sanatkumAracarita 'AvI riddhi ene ekAeka kayAMtho maLI ?' ema vicAra karato dhImedhIme pAchaLanI jagyA pasaMda karIne, jhADano chAyAmAM UbhA raho, baMdijanone spaSTa svare pATha karatA te sAMbhaLavA lAgyoH 'duSTonAM abhimAna daLIne cUrNa karanAra; namana karanArane pracura lakSmInA dAtA; kauravavaMzane ujjvaLa karanAra; azvasenanA kuladhvaja; yuddhamA sarva vidyAdharone jItanAra; vidyAdharonA cakravartI; potAnA tejathI sUryane jhAMkho pADanAra; asidhArA vaDe zatruzreNiornu zamana karanAra; guNaratnonA sAgara; vidyAdharasuMdarIonA stanAgranA saMgamatho AnaMdita--evA jagatanA tRpavarya sanatkumArano jaya ho. (560-561). eTale 'kharekhara A to amArA kuLaMno kalpataru, azvasena rAjAno putra pote ja che'-ema nirNaya karIne te zUra rAjAnA gharanA AbhUSaNarUpa mahendrasiMha AvIne tenA pagamAM paDyo. eTale ekadama UbhA thaIne sanatkumAre zUra rAjAnA putrane saharSa sAme moMe sarvAMge AliMgana AMpyu. (562). tyAra pachI bahumUlya Asana paraM beThelA, paraspara vikasita mukha vALA, prema ane AnaMdathI sphurAyamANa, potAnA sarva mitro ane svajanonA vatsala, prathama milanane yogya satkAravidhi pAmelA, nAma levA yogya evA te baMne pUrva duHkhane mulIne ekatra beThA. (563). pachI potAnI priyA vidyAdharaputrIo vaDe potAnA mitrano satkAra karAvI, tene bhojana karAvI, lAMbA kALe theyelA milanathI jenAM locana azrupUrNa banyAM che tevo sanatkumAra bolyo, "he mitra, kahe, mAtra bhujAonI ja sahAya vALo tuM dhairya TakAvI rAkhIne A ghora jaMgalamAM kaI rIte AvI pahoMcyo ? (564). mArA viyoge, gADha snehavALAM mArAM mAtA-pitAnI, tema ja maMtrI, sAmaMta ane sajjana lokonI zI dazA cha ? mAruM apaharaNa thayelaM sAMbhaLIne durjano mArA pitA pratye kaI rIte varte che ?'-eTale mastakapara aMjali racIne ane potAno badho ja pUrvokta vRttAMta kSaNekamAM jaNAMvIne zUrarAjAnA putre (565) kA, 'tame paNa uttama azva tamane harI gayoM tyAra pachIno tamAro vRttAMta jaNAvavAnI mArA para kRpA karo.' eTale potAno vRttAMta svamukhe kahevAne aMzakta kuMmAre vidyAbaLe tattvavizeSa jANI zakatI potAnI vimalamati nAmanI priyAne AM viSayamA anujJA ApI. (566). 'ghaNA parizramane laIne nidrAthI mArI AMkho gherAya che, to huM ahIM thoDI kSaNa vizrAMti laGa' ema kahI, UThI jaI, badhA parijanane tyAM ja mUkI, kadaLIgRhanI aMdara jaIne, AgaLathI karI rAkhela zayyAmAM te veTho, (ane mahendrasiMha) kumArano vRttAMta sAMbhaLavA ekacitta banyo. (567).
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ sanatkumAracarita eTale nirmaLa dAMtanI kirANAvalithI sarva dizoene zveta banAvatI caMdravadanA vimalamati kahevA lAgI, "kumAra, tuM tArA mitrano vRttAMta have sAMbhaLa. te veLA tamArI sAme ja e uttama azva Aryaputrane harI gayo ane kSaNavAramAM ja tene ahIM nAkhyo (568) - A yamasadana samA ghora araNyamAM, jyAM pazuo trAse che, vAgha paNa Dare che, girizikharo tUTI paDe che, ghoDAo bhaTake che, hAthIo nAsabhAga kare che, bhIlaloko paNa vilApa kare che, ujjaDa banelAM vRkSo tUTI paDe che, hajAro vAMsa phUTe che, jyAM kAyara loko nizcetana banI jAya che ane dAvAnaLa saLagyA kare che. (569). eTale, 'ghoDo keTaleka jaze ?' ema vicArIne e zrI azvasenanA kulagagananA caMdre ghoDAne chUTo mUkelo, tethI have lAMbA zvAso mukato te aDadhI kSaNa tyAM Ubho rahyo 're ! dhikkAra che mane ke A ghoDo UlaTI tAlIma pAmelo hovAnuM huM kaLI na zakyo' ema atizaya khinna banIne vicArato te uttama kumAra, jevo potAne hAthe te uttama azvanuM cokahuM DhIluM kare che, tyAM to tarata ja dharatI para atizaya bhramaNa karavAthI zvAsa ane thAkathI bhAMgI paDelo te nIce paDyo ane yamasadana pahoMcI gayo. eTale ghaNAghaNA duHkhe tapta zarIre e azvasenano rAjaputra, bhUkhatarasathI klAnta ane viSAdabharyo, jevo eka hajAro parNaghaTAyukta zAkhA vALA saptacchada vRkSanI nIce AvI pahoMcyo tevo ja te, sUryano tApa A pahelA kadI na anubhavyo hoIne, daivayoge argha kSaNamA ja mUrchAvikaLa banIne asahAyapaNe paDyo, te ja kSaNe sanatkumArane AvI dazAmAM joIne, jagatamAM saune TapI jAya tevA rUpavaibhava vALA, UgatI juvAnI vALA, zarIre suMdara zaNagAra sajelA, sarvokRSTa aucityabuddhi dharAvatA, amRtamadhura ane mRdu vANIthI zobhatA, jANe ke AryaputranA puNyapuMjathI kheMcAIne AvelA evA koI eka puruSe mAnasasarovaramAMthI potAne hAthe jaLa ANIne AdarapUrvaka kumAranA sarvAMge sIMcyuM, eTale bhAnamAM AvelA kumAre jaLa pIne kaghuM, "bhadra, tuM koNa che ? kacAMthI Avyo ? zA mATe te paropakAra karIne caMdrakiraNa jevuM nirmaLa ane amRtamadhura A pANI lAvI, pAIne mane jivADyo ?" (570 - 574 ). eTale pelAe kayuM, "he nararatna, mArI oLakhANa sAMbhaLa: huM kamalAkSa nAme jANIto yakSa, pathikonA tApahara evA A ramya vRkSa upara vasuM kuM. jagatamAM uttama evA tArI AvI viSama avasthA joIne meM mAnasasarovaranuM jaLa lAvIne tane svastha karyo. " (575). eTale kumAra pharI bolyo, "mArA zarIramAM pralayAgninA dAha samI baLatarA prasarI che. e zArIrika saMtApa to ane tyAre jaM zame jyAre huM sarvAMge jalAMjali 106
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ sanatkumAracarita apAya te rIte zIghra mAnasasarovaranA jaLamAM mArI jAtane jhaboLI ja dauM'. (576). te pachI vinA dilaMve te yakSa, aneka vidyAdhara, cakravAka, kalahaMsa ane hAthIo jemAM krIDA karatA hatA tevA te mAnasasarovara pAse kumArane potAnA karasaMpuTa vaDe laI bhAvyo. eTale jenAM nayana ane mana prasanna thayAM che tevo sanatkumAra deva, asura ane tiryaMcanA zarIrasaMtApane haranArA te sarovaramA pravezyo . ( 577). madamatta vidyAdhara -- taruNIbhonA stana paranA aMgarAgathI lAlAza dharatA, kamaLarajathI zobhatA, vanagajonA gaMDasthaLa paranA dAnajaLanI sugaMdhathI puSTa, kAMThenA ghaTAdAra zAkhA vALAM vRkSonI chAyA vALA mAnasasaranA, amRtathI abhinna evA jaLamAM teNe DUbakI dIdhI. (578). te pachI zarIrasaMtApa TaLatAM dRDha cAritrya rUpI ratha vALo aneM potAnA puSyasaMcayarUpI kavaca vALo te azvasenarAjAno putra jyAre sarovara -- mAMthI bahAra nIkaLavA lAgyo, te veLA, kAMThenAM vRkSone toDI pADatA, girizikharone bhAMgatAM, vanagajone ghumAvatA, rajomaMDaLane uchALatA, pakSIono nAza karatA, pazuono kaccaraghANa kADhatA, bhIlone vyAkuLa karatA, DarAmaNA, ugra vaMToLiyAe dizAo DhAMkI dIdhI ane UDatI dhULe kumAranI AMkho bharI dIghI. to paNa meruzikhara jevA avicaLa citta vALo te kumAra akSubdha bhAve 'A zuM ?' ema vicArato Ubho rahyo. (579-580). te pachI koIe ghora phUMphADA mAratA, roSathI rAtI AMkho vALA, lAMbA, bhamarA ane mahiSazRMga jevA kALA, jamadUta samA, bevaDI jIbha vALA, viSanA Avege cIkaNA, krodhe AkhA jagatano paNa koLiyo karavAnuM na cUke tevA, gaganataLane bharI detA evA viSadharonA jhuMDane uparathI nAkhyuM. (581). e nAgapAze kumAra zreSTha ne sarvAMge bAMdhyo. eTale sAgara samA akSubdha citta vALA te kumAre potAnI bhujalatA dhuNAvIne sapanA sAMdhA toDI nAkhyA. e pachI jenA gaLAnA dAMDA upara mAnava khoparIonuM jhuMDa laTakI radhuM che, momAM puruSanuM zaba pakaDyuM che, hAthamAM talavAra che (582), ghora sarpoM vaDe jaTAjUTa bAMdhyo che, jorathI dADho ghasIne je bhayaMkara kacakacATa karI rahyo che, vIjaLI jevA jenAM locana che, dAMto kakaDAvatA bhISaNa vetALa jenI pAchaLa pAchaLa AvI rahyA che tevo, ane 'are, are, tArA koI iSTadevanuM smaraNa karI le' ema dhamakIbharyu bolato, kRtAMta jevA bhayaMkara zarIra vALo eka rAkSasa Avato dITho. (583). eNe, jenA UMcA zikharonI Toca tUTI rahI che, jemAM rahelA prANIo bhrAMta ane vyAkuLa vanyAM che, jemAM vAnaro ghora ciciyArI pADe che, bhAre 107.
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 sanatkumAracarita khaDako vaDe zatrune je kacarI nAkhe che, jemAM hAthIo gabharATathI cItkAra karI rahyA che, evA eka bhAre pahAune hAthamAM UMcakIne, devAMganAo ane vidyAdharIonAM AMsuthI siMcita mastaka vALA kumAranI upara pheMkyo. (584). teM pachI vikarALa daMtapaMkti vALA, mAMsa ane lohI vagaranAM zarIra vALA, cIvA nAka vALA, sapATa (?) peTa vALA, phIkI ane UMDI AMkha vALA, koI ve moDhALA, koI traNa moDhALA, koI cAra moDhALA to koI pAMca moDhALA evA vetALoe AnaMdamAM Avo naIne jayajayakAranI ghoSaNA karI. eTale tarata ja zarIra dhuNAvI e giripIThane bAjue nAkhI daIne (585), 'AhAhA ! juo, AkhA jagatane harI leM tevAM roSathI rAtAM locano vALA rAkSase pheMkelo pahADa ramatamAtramAM daDAnI jema dUra phagAvI daIne matsara bharelo A koI sarvazreSTha, subhaTa kazuMka bolato dhase che' e pramANe deva, asura ane vidyAdharonAM veNa sAMbhaLato kumAra (586), 'are pApI rAkSasa, vizALa ane puSTa bhujAo rUpI yaMtramAM pilAI, rasadAra zeraDInA dAMDAnI jema, tuM hamaNAM ja tArA gaLIne bahAra nIkaLelA badhA dhAturasonuM dAna karIne paMkhIone tRpta kara; svateje anya sau tejasvIone jItanAra evA mArA jIvatAM kyo nirlajja vIjA koIno : jayaghoSa karI zake ?' (587). e pramANe bolatA teNe, ekAeka prasarelA matsarane laIne sAmuM joI na zakAya tevI lAla AMkho karI, ekadama dhasI jaIne, te rAkSasanA zarIrane niviDa bhujadaMDanA yaMtra var3e evaM pIlyuM ke te adhama rAkSasanI AMkho vahAra nIkaLI paDI, ane asahAyapaNe moTo pokAra pADIne te dharatI para DhaLI paDyo.. (588). e pachI keme karIne bhAna AvatAM e adhama rAkSase tarata ja pAchA UbhA thaIne, 'are pApI, jenA AghAtathI pahADanAM zikhara paNa naSTa thaI jAya tevuM A ananya mudgara, trasta deva asura ane vidyAgharonA dekhatAM ja tArI chAtI para paDo ane tAro nAza karo' (589) ema kahIne, chAtI kUTatI bhayabhrAMta devAMganAonA tUTelA hAranA motIothI mizrita banelI ane AMkhathI ogaLatI azrudhArAnI tathA temanA nisAsAnI sAthasAtha, teNe sarvathA potAnA ja vinAzakALa jevuM, kAyaro mATe bhayaMkara mudgara, bhAre. AvegapUrvaka, te kumAra ziromaNinI upara pheMkyuM. (590). eTale mudgaranA ghAthI jenAM aMgo vikaLa banI gayAM che tevo te kumAra devo ane vidyAdharonI taruNIone duHkha thAya te rIte dharatI para DhaLI paDyo. AthI. thoDAka saMtoSathI phulAtuM rAkSasanuM sainya dhasI jaI, kudI -UchaLIne jayaghoSa karavA lAgyaM. te pachI bhAnamAM AvI, svasthatA prApta karI, pracaMDa abhimAne tharatharatI bhujA vaDe eka vaTavRkSane ukheDIne bhAre krodhathI bhrUjatI kaMdharA vALA, khocAyelI kuTine
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ sanatkumAracarita kAraNe bhayaMkara mukha vALA, caraNanA bhAre dharatI kaMpAvatA, 'arere, adhama pizAca ! A vaDanA jhADathI chaMdAyelu tAruM zarIra sarvAMge nirjIva banIne kAgaDAone tRpta karo.' (591-592) e pramANe bolato ane yuddhano Avega joIne vyAkuLa banelI vidyAdharataruNIono je Adara pAmyo che tevo te guNaratnono sAgara azvasena rAjAno putra potAnA hAthe vaTavRkSane mULathI ukheDIne ane tene ja hAthamA daMDa tarIke jhAlIne tenA vaDe zatru upara eka evo prahAra karyo jethI te rAjendra ane vidyAdharendrane mATe paNa asahya ane prANAntakara evI bhayaMkara pIDAno tarata ja bhoga banyo. eTaMle dhUjatA zarIre bhayabhIta thaIne tarata ja zUrAtana tyajIne javaro pokAra karato, vedanAthI vikaLa vanelI prANazakti vALo te adhama rAkSasa abhimAna mUkI, lAjazarama chAMDIne nATho. (593-594). eTale AkAzamA rahelI asura ane vidyAdharonI suMdarIoe harpathI pulakita thaIne zveta ane sugaMdhI puSponI vRSTi karI, jayaghoSa karyo, AnaMdA duMdubhi vagADyAM. yakSe (1) pradarzita karelA krodhane jeNe kacaDI nAkhyo che tevo sanatkumAra (595), zaradanA caMdra jevA yazanA vistAra vaDe jagatane UjaLU karIne pUrvokta suMdarIne manamAM dharato keTaleka raste AgaLa cAlyo tyAM teNe devAMganA jevI ane deva ane asuranI taruNIomAM sarvazreSTha mahimA vALI evI eka uttama suMdarIne potAnI sAme AvatI joI. (596). eTale vismita mane AgaLa vadhatA kumAre potAnI sAme pelInA jevI bIjI sAta bALAo naMdanavananI vacce rahelo ane uttama rUpa, guNa ane vinaya vALI dIThI. te pachI prathama joyelI taruNIne teNe kahyu, 'he mugdhA, mane vAta kara, A suMdarIo koNa che ?' (597). saheja hasI, saheja aMga namAvI, paganI AMgaLIthI bhoMya khotaratI, kamaLa jevA hAtha bar3e vastra samAratI, jenA komaLa hoTha sphure che, jenI AMkhamAM AnaMdAzru camake che, mAthA para jeNe vastra sajyu che tevI te mugdhA trUTaka akSare, gadgad svareM kAMIka vAta prakaTa karavA lAgI (598), "he subhaga, atyAre mArA upara kRpA kara. A ja AMbAvADIthI taddana najIkanA pradezamAM AvelaM ane devo, kinnaro ane manuSyathI pujAtA madanamaMdirathI gauravavaMtu banelaM, priyasaMgamaabhilASa evA nAme prasiddha, ghaNuM ja samRddha vidyAdharanagara che. (599). tyAM AvIne keTaloka kALa visAmo laIne tuM tArA zarIrano mAre thAka utAra; eTale. ApoApa ja tamane A vRttAMtanI jANa thaI jaze.' pachI te na suMdarIonA kaMcukIe dekhADelA raste. te kumAra sIMge, vismaya pAmato, rAjamahelamA gayo. (600). . . . .,
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 sanatkumAracarita pachI te nagaranA zrI bhAnuvega nAmanA rAjAe UbhA thaI saMmukha AvIne guNaratnanA sAgara samA te kumArano Adara koM, potAnA hAthe tene siMhAsana upara besAryo ane ema moTo satkAra karI, mastaka para aMjali racIne kachu, 'mArI ATha putrIo sAthe vivAha karIne tuM mane saMtuSTa kara. (601). kAraNa ke jyAre ame amArI putrIonA viSayamAM ciMtAtura hatAM tyAre agane zrI arcimAlI nAmanA munirAje ( jemane vinayapUrvaka surendra pramANa karato ) kahyu hatu-je mANasa asitAkSa yakSanA bhAre darpane haraze te avazya tAro AThe ya putrIono pati thaze.' (602). eTale prakaTela premabhAvane laIne zobhatI ane taruNIomAM uttama evI te ATha kumArIone kumAra, tyAne tyAM ne te ja kSaNe moTI dhAmadhUmathI paraNyo. pachI kaMkaNabaMdhana vagere vivAhocita vidho vidhi karIne, navavadhUonI sAthe kumAre rati- . maMdiramA praveza karyo. (603).. pachI atizaya thAkelo te rAjarItithI ratimandiramA sUto ane tarata ja tene ghora nidrA AvI gaI. pachI svajanamitra vinAnA te savAre paMkhIonA kalaravathI jAgI UThyo tyAre tene e nagara, paricaro ke navavadhUo kazuM ja na dekhAtA thay (604)- 'zuM e svapna hatuM ? ke mAro vuddhibhrama hato ? athavA to........thayu ? ke pachI koIe iMdrajALa dekhADyu ? pahelAMnA mArA nagara, svajana ane priyatamAnA viyogathI duHkhI thayelo hovA chatAM huM ATha patnIo sAthe saMbaMdha thatAM kAIka AnaMda pAmyo hato, paNa mArA mastaka para to jANe ke puSpita vRkSanI zAkhA ja ekAeka tUTI paDa.' (605). Ama ghara, parijana ane priyatamAothI viyukta ane sAva bhoMya para ja veThelA kumArane kAne aMtarIkSamAMthI. ocito avAja paDayo'hA sakhI! hA priyatama ! hA mAtA ! hA azvasena rAjAnA putra mArA bhAvI pati sanatkumAra ! mArI rakSA kara !' (606). eTale, "he sulocanA, pitAthI, mAtAthI, sakhIothI, tArA iSTadevathI athavA to azvasena rAjAnA putra e nirmAlya mAnavathI zuM vaLavArnu cha ? he vizAlAkSI, tuM kAmAtura citte deva asura ane manuSyano mada mathanAra evA mAruM smaraNa kara, jethI lakSmI (!) tane tRpti karAve. (607). eTale 'mArAmAM anurakta e suMdarInuM haraNa karI rahelA ane ema kopelA :: yamanI dRSTie paDelA kyA pApIe, kubuddhithI dAMta gaNavAnA utsAhamAM siMha zizanA mau'mAM potAno hAtha nAkhyo che ?' ema vicAratA kumAre aMtarIkSa tarapha
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ sanatkumAracarita 111 najara nAkhI. (608), paraMtu tyA kazuM dekhAyuM nahIM eTale, 'A paNa pahelAMnI jema kazuM indrajALa jevuM che' ema jANIne, e ja taruNIne hRdayamAM rAkhIne te vanamAM bhamato hato tyAM te aghora aTavImAM, jANe ke svargamAMthI paDyo hoya tevo, mahAmUlI zobhAnA avatAra ane tribhuvananA sAra samo eka prAsAda teNe joyo. (609) eTale vismita thaIne, 'sonI bheLA pacAsa' ema jANIne dhIre dhIre teNe se prAsAdamAM praveza karyo. eTale teNe eka mahAsatIne A pramANe mRdu, madhura svare bolatI sAMbhaLI,'he kamaLagarbha sama: gaura aMga vALI, praNAma karanAranI mananI icchA pUrI karanArI, vaMdana karatA narendra ane devendranA zatruono sarvAMge nAMza karanArI, tAro jaya ho ! hu~ / khu ! he duritaharaNI ! om ! hrIM ! hi ! iSTa phaLa denArI, jAduI svaDga, guTikA ane aMjana sAdhI ApanArI, phaTkArathI zatrusamUhane haNanArI, praNAma karanArane AnaMda ApanArI, he yogezvarI ! jeo vidhipUrvaka bhaktithI tArAM caraNomAM name che, temane tuM temanA svapnamAM paNa na hoya tenuM asAdhAraNa phaLa Ape che. (610 - 611). huM tane ghaNA vinayathI aMga namAvuM luM, to abhyarthanA karanArAone ciMtAmaNi sabhI he devI, jeno saMga durlabha thaI gayo che tevA mArA te priyatamanA mukhakamaLanuM mane darzana karAvavAnI tuM kema kRpA karatI nathI ? potAnAM guNavAna ane sadA vinayI baccAMothI aMtara rAkhatuM mAtApitAne ghaTe ?' (612). eTale pUrve joyelI ane atyAre hRdayamAM sphuratI sucaritA hariNAkSIne vizeSe smarato kumAra, 'haM, haM, pragaTelA gADha anurAgathI duHkhI ane dasamI dazAe pahoMcelI A koIka taruNI gaurInA caraNa pAse ati durlabha evA potAnA koIka priyatamane mAgI rahI che-jema atyAre pelI bALA mane mAgI rahI haze tema. ' (613) e pramANe vicArato jevo te cArapAMca DagalAM AgaLa bhare che, tevI ja zuddha zIlavALI ane jagaprasiddha guNo vALI te mugdhAnI gADha bhaktine pariNAme tenI samakSa jAte ja pragaTa thaIne gaurI devIe ja A pramANe karchu, 'he caMdramukhI, tAro guNanidhAna priyatama A Avyo.' (614). eTale apamAnita banI hoya te te kRzAMgIe devIne kayuM, 'he devI mAro priyatama hAthamAM ja che ema kahIne tuM tene prakaTa to karatI nathI, to ema tuM mane keTalaM chetarIza ? jo huM kuruvaMzanA gaganacaMdra sanatkumArane najare jouM, to he bhagavatI, tuM jANaje ke huM tenI zI zI sevA. nahIM karUM ?' (615).
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 sanatkumAracarita Ama sAMbhaLatAM te kurukuLamaMDananuM sarvAga harSathI vikasita thayuM, vadanakamaLa pulakita banyu (ane te bolyoH ), 'he caMdramukho, jo ! jo ! A huM tAro zatrumardana priyatama AvI pahoMcyo. madanavikArane prakaTa karato A huM te ja Avyo ne te ja . chu, to tArA manamA teM je nakkI karI rAkhI hoya te sevA tuM kara. (616): athavA to kRpA karIne he suMdarI, tuM mane kahe ke jene teM priyatama tarIke mAgyo te kurukuLano yazakaLaza koNa che ?' eTale svabhAvika lajjA ane Arjava dharatI te kanyA bolI, 'sAketapuranA adhipati samarasiMha nRpatinI, ane tenI kharekhara rUpavatI priyatamA caMdrayazAnI (617) huM sunaMdA nAme putrI chu. ekavAraM koI eka dUte AvatAM veMta mArA pitAnAM caraNamAM maMstaka namAvIne savinaya vinaMtI karI : hastinApuranA svAmI azvasena nRpatino ane jagatanI suMdarIonI vijetA tenI priyatamA sahadevIno sanatkumAra nAme putra che. te jagatamA zreSTha, cakravartInI lakSmIno svAmI, mahAnaM guNaratnono sAgara, saubhAgyavAnonA mastakanA tilaka samo, zatruoMnA darpane daLavAne Atura, pUrNimAnA caMdranI jema badhI nirmaLa kaLAnuM dhAma, ane rUpa ane yaza vaDe jagatamAM sarvAdhika che. (618-619). eTale joM sunaMdAno saMbaMdha te nararatna sAthe na thAya, to nakkI vidhAtA hAryoM jaM (ema mAnavaM). eTale mArA pitAe e kharekhara yogya che ema nirdhAra karIne potAnI senA sAthe prayANa kayu, ane mane sAthe laIne zrI hastinApura nagarImA saharSa praveza karyo. (620). .. eka prasaMge sakhIothI vITaLAIne huM nagaranA udyAnamA madanapUjA mATe gayelI, tyAre meM sakhIonA upahAsa vacce prakaTarUpe rahelA madananI pUjA karI. te pachI huM jyAre mAre ghera gaI tyAre bhAgyayoge huM atizaya duHsAdhya vyAdhino bhoga banI. (621). pachI aneka maMtravido ane taMtravidothI paNa mArA zarIranI rakSA na thaI zakI, eTale meM jematema karIne te rAta vitAvI ane savAre te ja hRdayaMgama. madanamaMdirabhAM huM pahoMcI, paNa meM tyAM prakaTa thayelA pelA anaMgane joyo nahIM. tethI hu~ sarvA ge savizeSa duHkhe duHkhI thaI. (622). paraMtu tyAM, te prakaTa thayelA. kaMdarpanoM veza dharIne mArI sakhIe tyAre jematema karIne mArI evo manovinoda karyo, jethI karIne hu~ tarata ja pAchalA divasanA vyAdhithI mukta vanI. paNa te pachI eka duSTa azva azvasena rAjAnA putrane harI gayo, eTale AkhaM jagata duHkhI duHkhI thaI gayu. (623).
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ sanatkumAracarita e vRttAMta sAMbhaLIne mArA dehe savizeSa duHkha vyApI jatAM huM mUrchA pAmI.. sakhIo jematema karIne mane ghera laI gaI. te pachI je kAMI banyu te huM pote ja nathI jANatI, (mAtra eTalaM ja jANuM chaM ke) mane vilApa karatIne koI khecare harIne ahIM lAvI mUkI che eTale huM phALa(?) cUkelI vAnarInI jema ahIM rahuM chu. (624). pelo adhama khecara atyAre kya.ka bIje gayo che eTale mAtApitAe dIdhelA mArA priyatamanI mAgaNI karatI huM gaurIdevInA caraNakamaLane praNAma karI rahI chaM.' eTale tALI daIne hasatA hasatAM kumAre kAM, 'he vizAlAkSo, samarasiMha rAjAnI putrI, pelo madana te A huM ja chaM te tuM kema jotI nathI ?' (625). eTale, manmatha sadAya viSama prakRtino hovAthI, e caMdramukhI lajjAthI vyAkuLa ane premathI abhibhUta thaI javAthI samayocita satkAravidhi karavAna te vIsarI gaI. 'pelI mAjhaM mana haravA vALI te A ja che' ema vicArIne vismita mana vALA kumAre te suMdarIne kahyu (626), 'saMbhrama tajIne, apamAnane bAju para rAkhone, kRpA karIne ane pUrve je prema teM potAnI sakhIone uddezIne tyAre pragaTa kayoM hato te premanu smaraNa karIne, he vizAlAkSI, tuM vyApelA premAnalathI tapta vanelAM aMga vALA mane tAraM snehasarvasva kema ApatI nathI ? (627). 'suMdarI, nagaranA udyAnamAM krIDA karavAne gayelA evA mArA kaMThamAM te madana samajIne kamaLanI mALA paherAvelI, ane zuddhabhAve pUjA karelI. tathA sakhIe mAro veza lodhelo che (ema samajIne) teM mArI sAthe AliMgana vagere krIDA AraMbhelI te tuM kema yAda karatI nathI ?' (628). e pramANe te kumAraratne kahelAM vacanothI tenuM mukha lajjAthI nIcuM namI gayu. potAnA jamaNA hAthe tenA vadanakamaLane UMcaM karIne kumAre kahyu, 'suMdarI, jema adhanyanA gharamAM ciMtAmaNi Ave, tema A vanamAM durlabha evI tuM mane maLI tethI huM kRtArtha thayo chaM. to pahelAM jevo sneha manamAM dharIne tuM prasanna thaIne mArI sAme jo'. (629). - eTale vikasita vadane te mugdhA jyAM hajI kAMIka bolavA jAya che, syAM to durbhAgye antarikSamA rahelA pelA khecare temane joyAM, ane roSathI rAtAM locane te volyo, 'ahAhA, jIvatA phaNadharanA cUDAmaNino koNa sparza karI rahyo che ? koNa jAgatA siMhanI kezavALI grahaNa kare che ?' ane kaThora citkAra karatA te khecare kAMpatI dehalatA vALI te uttama taruNI pAsethI tarata ja kumAracaM apaharaNa karya.
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 sanatkumAracarita 'Ane hu~ meruparvatanA zikhara upara paDato mUkuM jethI pArakI strI para mana doDAvavAnA pAparnu phaLa cAkhato te zatakhaMDa thaIne mRtyu pAme.' (631) ema vicArato te pApI khecara jevo bhramara ane gozRGganA khaMDa jevA nIla nabhatalamAM thaIne jaI rahyo hato, tevA ja, UMcene UMce caDatA javAthI moTAmAthI nAnAM, vadhu nAnAM ane tethI paNa nAnAM banatAM jatAM nadI, parvata ane nagarane joIne 'mArI najaramAMthI chaTakIne A kyA javAno che ?'. ema vicAratA kumAre (632) te khecarane nirbhayatApUrvaka kapALa upara vajrakaThora mukko mAryo. eTale gaLatA rudhirathI malina banelo, AkraMdanA paDaghAthI AkAza, parvata ane pRthvImaMDaLane bharI deto, jenA monA polANamAMthI jIbhano lAMbo sarpa vahAra nIkaLI paDyo che. ane jeno darpa gaLI gayo che tevo khecara kone subhaga lAgato (?) na hato ? (633). jANe ke kumAranA vIjA prahArathI bhayabhIta thaIne te adhama khecarano jIva tarata ja jhaDapathI nIkaLI gayo. eTale te khecaranA zavanuM mukha jovA na icchatA sUrye jaIne astAcaLanA zikhare AvAsa karyo, ane zatruno nAza karIne pachI potAnI priyAnA saMbhASaNane saMbhAratA te :kumArane paNa rAta paDatAM, khecaranA vadhanA prasaMgathI jANe ke krodhe bharAyo hoya tema dhRSTa kAmadeve hAthamAM pakaDela kumuda rUpI bhayaMkara dhanuSyayaSTi vaDe choDela caMdrakiraNa rUpI dhAradAra zarasamUhathI sarvAMge evo to vIMdhI nAkhyo ke tene potAnuM aMga asukhathI grasta che ke sukhathI tenuM bhAna na raghu. (634-635). ___'pelA hatAza zatrune to ramatamAtramA kacarI nAkhyo, paNa A bhuvanadurjayane kema jItavo ?-hAM, hAM, A zatrune jItavAno upAya paNa mane sUjhI gayo. jo huM jIvato ne sagI AMkhe te hariNAkSIne joDaM, to A madanaripune tarata ja tilAMjali daI daUM'. (636). e pramANe vicArato kumAra te vanamA keTaloka samaya zodhAzodha karIne jematema karIne pelA ja mahelamAM AvI pahoMcyo. eTale te caMdramukhIe saMbhramamA uttarIya saMkorIne, hasIne, sAme UThIne, hAzru sAratAM gadgada vacane banelI vAta pUchI. (637). .... eTale teNe zaraccaMdra jevA mukha vALI ane gADha sneha dharatI te suMdarIne pUrvokta badhI vAta TraMkamAM kahI. te pachI jANe ke cakravartInI lakSmI pAmyo hoya tema harSaplAvita ceSTA vALo kumAra te sunaMdAsuMdarInI pAse beTho. (638). 'are re caMdra, tuM tAre have bhale prakAze. malayAnila, tuM paNa khuzIthI vAya. AmravRkSa, tuM paNa bhale vistare. alI koyala, tuM paNa Tahuka ane bhramara, tame paNa guMjArava pragaTAvo.
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ sanatkumAracarita 115 are, nirlajja kAmadeva, tuM paNa have mATI thaje. A bAlA tamArA saunA mastaka para vajrapAta karaze (639). ane Ava, sulocanA, tane kAMIka vAta kahu~' ema kahIne jyAM te tene gADha AliMgana Ape che tyAM to kumAre khecarane saMhAryAno vRttAMta sAMbhaLIne te khecaranI saMdhyAvali nAmanI nAnI bahena tyAM AvI pahoMcI. (640). paraMtu kRmAranA mukhacaMdrane joIne amRtarasanA siMcanathI krodhAgni kSINa banI jatAM tenuM zarIra madanAgnie tapI gayuM, ane te agni sarvAMgaduHsaha banI gayo, eTale kumAra saMdhyAvaline gAMdharvavidhi anusAra paraNyo ane ema tene potAnA puNyabaLe meLavI. (641) pachI saMdhyAvali suMdarIe seMkaDo sukRtathI ja prApta thAya tevI, mana gamatI vastu sAdhI ApanArI ane pATha karatAM na siddha thAya tevI prajJapti nAmanI vidyA kumArane ApI. kumAre paNa apUrva utsAha pragaTa karIne, zikhavADelA vidhi pramANe te vidyA tarata ja sAdhI (642). e samaye kSubdha citta vALA ane zvAse bharyA ve khecarakumAra AkAzamArge tyAM AvI pahoMcyA, ane AdarapUrvaka kumAranA caraNakamaLamAM praNamyA. eTale 'A vaLI zuM ?' ema vicAramAM paDI gayelA kumAre pUchayuM, 'tame koNa cho bhalA ? kyAMthI Avo cho ? Ama utAvaLA utAvaLA kema AvyA ?' (643). eTale khecaro bolyA, 'he nararatna, vaitADhyaparvatanA zaNagAra rUpa gAMdharvanagarInA svAmI caMDavega ane bhAnuvega nAmanA khecararAjAnA caMdrasena ane haricaMdra nAmanA ame putra chIe. emaNe A ratharatna ApIne amane tamArI pAse mokalyA che, kema ke temaNe sAMbhaLyuM ke ati garviSTha, aneka samarAMgaNomAM kIrtimAna, ane virodhIono vijetA evo azanivega nAmano khecararAja potAnA putrane mAryAno vRttAMta sAMbhaLIne roSathI rAtAM locanavALo, khecarasenAthI AkAzapradezane chAI deto ane vidyAdharonA manamAM dhAka pedA karato tamArA Upara caDI Ave che. (645). to kRpA karIne, he nararatna, tame. A ratharatna upara ArUDha thAo'. eTalAmA vidyAdhararAjA caMDavega ane bhAnuvega paNa moTI senA sAthe tyAM AvI pahoMcyA. hanI teo kumAranI sAthai sukhaduHkhanI vAto karatA ane raNarasathI romAMcita thatA keTaloka samaya vitAvatA hatA (646), tyAM to potAnA putrano vRttAMta sAMbhaLIne jeno roSa UhaLyo che, ane jamano jema je traNe bhuvana mATe bhayaMkara che tevo azanivega ADaMbarapUrvaka potAnA rAjyanA
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 sanatkumAracarita zreSTha mAMDaliko ane sacivone bolAvIne kahevA lAgyo, 'jaladI cAlo, putranA ghAtaka kumAranA baLay mardana karIne ane teno saMhAra karIne ja ApaNe Ane jamIsu'. (647). eTale maMtrIvayoM bolyA, 'svAmI, zatru nAnA che. ema mAnIne tenI avagaNanA karavA jevU nathI. tema ekano a' hisAva ---ema tenI upekSA karavA jevU paNa nathI. kema ke vRddhi pAmato eka agnikaNa paNa samagra lokane bALI de, bhane eka ja siMha gajaghaTAne ramatamA haNI nAve, (648). e. dharatIno mAnavI che ane huM to vidyAdharacakravartI chu, ema samIne tame zatruno tuccha kAra na karatA. zuM rAme rAvaNano mane kRSNe kaMsano nAza nahoto karyo ? eTale baLavAna rAjAoe paNa zatrunI zaktino kyAsa kADhIne sthira citte barAbara vicArIne pachI saMgrAma mATe ucita AraMbha karabo joIe.' (642). ___e pramANe vividha uttama vacano bolatA e maMtrovani avagaNIne AgaLanA aneka saMgrAmomAM zatruo para meLavelA vijayano saMtopa dharatA e khecararAje, jANe ke kopeTho vidhi tene doraDe bAMdhIna khecato hoya tema, caturaMga senA sAye ane cautarapha vAgI UTanA raNaduMdubhinA ghoSa sAdhe prayANa kayu. (650). thaI rahelAM jAtajAnanAM moTA moTAM apagukana tene vAratAM hovA chatAM putramaraNanA azubha aMdhakAra jenI AMkhone AvarI che tevo te khecararAja vimAnano vega vadhArIne jaladothI te mahAna aTavImA AvI lAgyo. e vakhate khecararAjo sahita jyAM kumAre UMce joyu tyAM to AkAzamAM tribhuvanane bhayaMkara evo kolAhala teNe sAMbhaLayo. (651). 'A | bahmAMDa phATayu ke koI vetALa kopyo ? athavA ekAeka samudra khaLamaLI UThayo-- jethI karIne pralayanA megha samo gaMbhIra zabda, jANe ke jagata AkhAmAM ramakhANa manyu hoya tevo, saMbhalAya cha ? e pramANe khecararAjo mahita sanatkumAra vicAra karI rahI hato tyAM to te vidyAdhara cakravartI tarata ja AvI pahoMcyo. (652). paTale kSaNArdhamA ja kavaca paherIne te bane vidyAdhararAjA caMDavega ane bhAnuvega potAnAM saMnyo sAdhe panlA gyacareMdranI pAse pahoMcyA. paraMtu eka kSaNamA ja azAniyege, zAnila vAdaLAne vigverI nAgya nema, te banene chinnabhinna karI nAlyA. (33). ganI nAsanI senA sAthe canene bhAgatA joIna jhaDapI AgaLa vadhIne. in nahI, ghaDIka junao, huM tenA daparnu mardana karIza.' ega kahIne prajJapti vizAnA baLa. caturaMga manAna nirmANa kaMgana baDagonA khaNakhaNATazI zatru vidyAvAne gajarAyatA (65), sAthamA pakaDalI tINa bhane pAtaLI talavAra va zatraonA lAkho
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ sanatkumAracarita 117 hAthIonA kuMbhasthaLAne nirdayapaNe cIratA, dhanuSyagAMthI bANa choDIne ghAthI UchaLatI rudhirane choLe AkAzane lAla karo detA, mudgaranA prahArathI subhaTonAM mAthAM bUMdA (655), zakti, bhAlAM, zalya, vAvalla, nArAca, musuMDhi, gadA, vajra, cakra, kartarI ane kuMta vaDe hAthI, ghoDA, ane subhaTanA samUhane aneka prakAre haNatA te saMgrAmadakSa kumAre. kSaNamAtramAM azanivega vidyAdharane vaza karyo. te pachI te kuruvaMzanA gaganamAM pUrNapaNe prakAzato caMdra, jeNe potAnAM parAkramathI sura, asura ane khecaranAM subhaTonA cittane tuSTa karyA che ane jeno ananya kIrtikalApa AkhA bhuvanamAM vistaryo che tevo, devo ane vidyAdharonI taruNIo vaDe karAtI paMcavidha puSponI: dRSTi ane cotarapha thatA madhura AlApanI vacce, vidyAdhare ApelA uttama ratha para ArUDha thaIne pahelAMnA ja mahelamAM AvI pahIMcyo. (656 - 657). te pachI jemano dharmanI ane karmanI bAbatomAM nirmaLa viveka che tevA, atizaya harSathI romAMcita thayelA khecararAja caMDavega ane bhAnuvege te ja kSaNe vinayathI namIne kahelA vacanane mAna ApIne zatrukuLano saMhAraka sanatkumAra potAnI bane patnIone sAthe laIne gAMdharvapura gayo. (658). anukrame teNe ekeeka vidyAghara - rAjAne jotyA ane ema te vidyAdharacakravartI banyo. lAkho vidyAo teNe sAdhI, mAganArAne yatheSTa Apyu. eka divasa vidyAdhararAjA caMDavege tene karchu, 'svAmI, tuM AkhA jagatanI mananI icchA pUrI kare che (659), to kRpA karIne tuM mArI A so kanyAoMne paraNa, ane A mAruM rAjya paNa svIkAra, jethI karIne huM mokSane mArge prayANa karUM. kAraNa ke rAjyanI dhurAne dhAraNa karo zake tetrA putranA darzana na thatAM, huM ATalA vakhatathI tArI ja pratIkSA karI rahyo hato. (660). potAnA atizayajJAnathI AkhA jagatane jAganAra arcimAlI nAmanA ahI~ AvI paTToM celA munivare mane kachu hatuM, 'azvasena rAjAnA kulagaganano caMdra ane jagatamAM sarvottama nara sanatkumAra cakravartI tArI so kanyAono ane bhAnuveganI kanyAono paNa priyatama pati tho (661). tenI kRpAthI tuM paNa tArA kuTuMba ane rAjyanA N vipayamAM nizcita thaIne saddharmano sAdhaka banIza'. eTale meM kayuM, 'he sAdhuvarya, tene kaI rIte oLakhavo te mane kaho'. eTale munivare Adeza dIMdho, 'ghoDo jenuM apaharaNa karIne mahAna aTavImAM nAkhaze, tyAMthI jeNe pUrvakRtaM puNyanA mAhAtmya thI prApta karelA uttama caritra vaDe jagatane jItyuM che ane ucita kAryamA je dakSa che tevo kamakSa yakSa jene potAnA hAtha UMcakIne) mAnasasarovaramA mUkaze, ane je potAnA zatru asitAkSa yakSanA darpanuM mardana karaze, te tArI putrI ono hRdaya priya thaze ematuM .
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 sanatkumAracarita . nizca jANaje'. (662-663). eTale meM kA, 'he munirAja, evA te nararatnano asitAkSa yakSa zA mATe verI banyo ?' eTale sUrie kaDaM, 'kharekharo to prANImAtrano zubha ane azubha kamethI prerAyelo AtmA ja aa jIvalokamAM teno mitra ke zatru bane che. to he khecararAja, A bAbatamAM paNa tevo ja hetu che te tame jumao. (664) : kanakapuranagara nAmanA dvIpamAM potAnA teje sUryane paNa jItanAra, kAMtithI prakAzato, zatrumardana, yAcakapriya, dAnapriya, dhIracarita, durnayakhaMDana, zaraccaMdranI jema aneka guNaratnono nidhAna, ane jagaprasiddha vikramayaza nAmano rAjA hato. (665), tene uttamakuLamAM janmelI, zaraccaMdra jevA yazavALI, kuMdakaLI samI daMtapaMkti vALI, vikasatA mukhakamaLa vALI, trasta mRgazizu samAM netra vALI, ratidakSa pAMca so rANImao hato. temanI sAthe rAjA viSayasukha bhogavI rahyo hato. (666). tyA sarvatra lokomA khyAti dharAvato nAgadatta nAme eka sArthavAhaputra hato. teNe potAnA dhana, dhAnya, suvarNa ne ratna vaDe kuveranA vaibhavane paNa hasI kADhayo hato. nagaralokomA te sarvAdhika buddhizALI hato. potAnA caMdranirmaLa guNone lAIne teNe khUba yaza ane kIrti prApta karyA hatA. te asAdhAraNa rUpavAna ane sthira prakRtino hato. (667). tene viSNuzrI nAme jagatamAM jANItI hRdayavallabhA patnI hatI. te pRthvInA uttama zaNagAra jevI ne asAdhAraNa lAvaNyanA nidhi jevI hatI. devatA ane gurunA caraNakamaLane te pUjatI. taruNonA manaratna niHzaMkapaNe haranArI te navayauvanA, mRdubhApiNI, gaMbhIra cAla vALI ane mahAna guNaratnothI samRddha hatI.(668).. eka divasa suMdara zaNagAra sajIne savArImA pasAra thatA rAjAe rastAmAM sahajapaNe devAMganA para vijaya meLavI letI evI viSNuzrIne joI. tene jotAM ja tene khaba kAma vyApI gayo. tenAM aMgopAMga vikaLa thaI gayAM. saMkalpavikalpa karato te vicAravA lAgyo (669), 'jo huM Aje A ratine jItanArI caMdravadanA taruNInI sAthe viSayamukha nahIM bhoga, to asukhathI vyApta evo hu~ maraNa ja pAmIza ema mane lAge che. dUra rahelI priyatamAthI manane kazo saMtopa na thAya; sUryAsta thatAM cakravAka duHkhI thAya che temAM bIjo koI dopa kAraNamUta che kharo (670). eTale mANaso rokIne te bAlAne potAnA mahelamAM lavarAvIne mane tenI vividha AgatAsvAgatA karAvIne rAjAe 'jagatamAM A taruNI sarvazreSTha che' ema vicArI tene aMtaHpuramA nArakhI. anukULa avasare pravRtta thaIne rAjAe viSNuzrIno evI rote upabhoga ko jethI karIne teno madnAgni zAMta thaIne nAmazeSa banI gayo. (671).
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ sanatkumAracarita have nAgadatta 'A rAjAnuM kRtya che' ema sAMbhaLIne rAjAnI pAse mAgaNI karavA chatAM potAnI patnI pAchI na meLavI zakyo. tenA virahamAM tene mitro ne svajanothI bharela potAnuM ghara bhUte ujADyuM hoya tevU lAgatuM. sajjano teno zoka karatA, to durjano tenI niMdA karatA. AkhI nagarImA rajhaLato te kevI kevI jAtanI ceSTA nahoto karato ? (672). nokaracAkara nAsI gayA. mitro ne svajano tene tanI gayA. tenuM mAna naSTa thaI gayuM. durjananAM mana prasanna thayAM. sajjano duHkhI thayA. chokarAMo tenI pAchaLa ToLe vaLavA lAgyAM. khAvaM, pIvaM ne zarIrazaNagAra teNe tajI doghAM. 'viSNuzrI tuM mane choDIne kyAM gaI ?' ema bolatA tene kyAMka bhamato rAjAe ane viSNuzrIe joyo. (673). paNa gADha sneha hovAthI rAjAe viSNuzrIne mukta na karI. have duSTa vidhinA nirmANathI rAjAnI bIjI badhI rANIoe amarzane laIne sajjanothI niMdita evo auSadhaprayoga karyo, jethI bhogopabhogathI vaMcita banIne viSNuzrI tarata ja maraNa pAmI ane ema tenA ihaloka ane paraloka baMne viphaLa thayAM. (674). ___eTale tenA virahe traNeya bhuvanane taddana zUnya mAnato rAjA te ja kSaNe mUrchA pAmyo, tenI AMkho micAI gaI ane mRta avasthAmA rahelI viSNuzrInI upara te paDyo. maMtrIo hAhArava karavA lAgyA. nagaranA mahAjana vilApa karavA lAgyA, ane atyaMta zokagrasta banIne rAjAnI cikitsA karAvavA lAgyA. (675). kAMIka cetanA prApta thatAM rAjA atizaya duHkhane lIdhe atyaMta cittavikaLa banI gayo. te ghaDIkamAM Ubho thato, ghaDIkamAM sUI jato, ghaDIkamAM hasato to ghaDIkamAM daHkhada rudana karato. potAnI priyatamA bhojana letI na hovAthI te paNa jarIke bhojana leto na hato. tenI pAsethI te saheja paNa khasato na hato (676), tema bIjA koIne tene aDakavA paNa deto na hato. eTale pradhAnoe maMtraNA karIne, game tema karI rAjAnI najara cUkavIne viSNuzrIne UMcakAvI laIne jaMgalamAM nAkhI dIdhI. eTale potAnI priyAne na jotA vikramayaza rAjAe bhojana ane jaLa tyajI doghAM ane AMsuthI DahoLAyelI AMkhe te vilApa karavA lAgyo. (677). eTale potAnI priyAne nahIM jovAthI rAjA rakhe maraNa pAme evA bhayathI sau pradhAnoe maMtraNA karI ane svAmInuM hRdaya game tema karIne svastha karavU joIe ema vicArIne temaNe tenI samakSa kahyu, 'deva tamArI priyatamAnAM darzana karIne, kRpA karIne prasanna citte bhojana karo.' (678). eTale, 'kyAM che ? kyAM che e caMdra
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 sanatkumAracarita mukhI viSNuzrI ?' ema bolI rAjA Unyo, ane pradhAnonA kahevAthI ghoDe caDI, potAnA uttama paricarotho vITaLAIne traNa lAMghaNa pachI cothe. divase jyAM vanamAM nakhAvI dIdhelI viSNuzrI paDo hatI tyAM pahoMcyo. (679). tyAM jenA zarIramAM bharapUra parumAM kIDA khadabadatA hatA, seMkaDo kAgaDAoe jenI AMkho TholI nAkhI hatI, jene aneka godho, seMkaDo ziyALo ane hajAro kUtarAe karaDI, khAdhI hatI, jenA dAMta gaLI paDyA hatA, moDhuM bIhAmaNuM banI gayuM hatuM,. durgaMdhathI je jugupsita lAgatI hatI, hajAro paMkhIo jenA para tUTI paDyAM hatA, tevI viSNuzrIne rAjAe bhALI. (680). AthI vairAgya sphuratAM, dhikkAra che, jene kAraNe meM ramatamAtramA zIlaratna kalaMkita kayu, kuLakrama tyajyo, badhA ya sajjanone AghAta Apyo, prAkRta AcaraNa kayu, apayaza phelAvyo, ane jagatamAM mArI z2AtanI vagovaNI karAvI, tenI AvI mUrata thaI gaI ?' (681) e pramANe rAjA vicAraMvo lAgyo. ane rAjyane pAMjarA samuM, mitro ne svajanone baMdhana samA, viSayasukhane viSavRkSanA phaLa samuM, tAruNyane jaLabiMdu samuM, jIvatarane hAthInA baccAnA kAna samuM, taruNIone durgatinI saraNi samI, cittane indradhanuSa samuM, zarIrane badhI ApattinA ghara samuM, to priyajananA saMgane azubha samo manamA nirdhArIne, paramArthane prochIne, ardhI kSaNamA ja uparyukta vadhI cIjavastu ane rAjyariddhi tajI daIne, potAnA samagra kuTuMbane sustha karIne, yogya . munimahArAjanI pAse jaIne, je pApanA prapaMcane pAmI gayo che tevA te rAjAeM pulakita banIne tapazcaryA lIdhI. (682-683). . .. . ... e pachI pApakarmonI te niMdA karato, gurunA upadezane anusarato, prAyazcitta . ane tapazcaryA sevato, munine yogya kriyAmonuM anuzIlana karato, prayAsa karIne badhAM zAstrono artha grahaNa karato. te eTale sudhI ke TUka samayamAM ja teNe ve prakAranI zikSAnuM jJAna meLavyu, ane badho aMtima samayano vidhi AcarIne potAnI dikSAne saphala karato te potAnA bhAre pApasamUhano kSaya karIne, puNyabhAra saMcita karIne, A audArika zarIra tajI daIne, jIjA devavimAnamA pahocyo. duHkhe trAselo nAgadatta paNa bhAre pApasamUha vAMdhIne maraNa pAmyo ane cAra prakAranI. gati vALA ane duHkhabhAre bharelA ghora saMsArarUpI verAnamAM paDayo. (684-685). pachI puNyathI rakSita te zrI vikramayaza deva potAnI avasthAnI avadhi pUrI thatAM zubha divase ane muhUrte svargamAthI cyuta thayo bhane sakaDo pavitra svapnonA / saMketothI sUcavAto te ratnapuranA koIka moTA zeThanA ghaNA. ja lavaNavaMtA putra
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ sanatkumAracarita 111 tarIke janmyo, jethI karIne zeThanA mitro ane svajano AnaMdita thayA. (6.86). te pachI pitAe moTI dhAmadhUmathI putranuM svapna anusAra jinadharma evaM. nAma pADayu. anukrame te bALaka hovA chatAM ye zaradanA caMdra jevI nirmaLa buddhine kAraNe ane gurunI kRpAthI DhUMka samayamAM ja samagra kalAsAgarano pAra pAmI gayo, tathA jinazAsananA jANakAra tarIke paNa tenI nAmanA thavA lAgI. (687). kALayoge tenA. pitA kItizeSa banatAM vadhA sajjanoe bhegA maLIne tene z2a tenA pitAnA gharano svAmI . banAvyo. eTale potAnA aneka guNo ane dharmiSThatAne lIdhe te jAtavAna ane anupama kIrtirUpI gRhiNIne pAyo-je dharatI para prakaTapaNe prasiddha hatI ane jenA tejathI daze-dizA UjaLI banI hatI. (688). A arasAmAM saMsAramA bhramaNa karIne nAgadattano jIva paNa. potAnA karmAnusAra zrI siMhapuranA koIka brAhmaNane tyAM putra taroke janmyo. agnizarmA nAme jANIto te krodhI prakRtino ane matsarI hato. te kulAcAra pALato na hato ane vedavidyAthI vaMcita hato. (689). evA ja koIka gurunA caraNamA parivrAjaka vrata laIne Akho dharatImAM rakhaDato ane uddaDa bAlatapasvImomAM dharmapAlana vaDe kIrti raLIne te vidhinA AdezathI ratnapuranA rAjAnA mahelamAM AvI pahoMcyo. eTale tenA tapano vRttAMta sAMbhaLIne naravAhana rAjAe (690) kachu, 'he maharSi tuM Aje mAre tyAM pAraNuM karaje.' te veLA te bAlatapasvIe tyAM rahelA jinadharmane joyo ane roSe dhUjatA te nIce kA, 'he rAjA, huM tAre tyAM avazya pAraj karIza-zarata eTalI ke tAre mane bhoMya para nIce moDhe beThelA A vaNikanI pITha para kAMsAnI tAMsaLI rAkhIne temAM UnI UnI khIra bhojanamAM ApavI, kema ke meM Aje savAre ja AdarapUrvaka Avo asAdhAraNa niyama lIdhelo che.' eTale vidhivaza rAjAe jinadharmanI anicchA chatAM tene bahu dabANathI kahIne kemeya karIne tenI pAse e karma karAvyu. (691-692). eTale jenuM nAma levA yogya nathI tevo te nIca saharSa te UnI UnI khIranuM bhojana bahu ja dhIme dhIme karavA lAgyo. pelAe batAvelI rote sAva bhoMya para veThelA jinadhamenuM citta paNa pITha para mUkelI dhagadhagatI kAMsAnI tAsaLInA dAhathI saMsArathI udvigna thaI gayuM ane nirmaLa ane pavitra vivekapUrvaka te bhAvanA bhAvA lAgyo (693), 'arere jIva, tuM bIjA koInI upara saheja paNa roSa ma dharaje. A duHkhadAyaka bhavagahanamAM evo koNa che ke je manane agocara evI jAtajAtanI Apado na pAme ! pote pUrva bhavamA raLelAM zubha
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra sanatkumAracarita ane azubha karmoM sivAya bIjA kone koInuM sAru ke kharAba karavAno jaza ke apajaza ApI zakAya ? ( 694). saMsAra saLagatA ghara jevo che, paNa mokSapure upadravarahita che. viSayo duHkhada che, paNa mokSamArga sukhada che. zarIra caMcaLa che, paNa dharmaM acaLa che. sadguru sukhakAraka che, paNa durjana duHkhakAraka che. niyaMtrita 'na hoya tevo AtmA zatru che, paNa te ja jyAre niyaMtrita karAya tyAre mitra che. to he jIva, bIjA upara rAgadveSa choDIne tuM rahe.' (695), Ama meru jevA dRDha ane sAgara jevA gaMbhIra citte te vicArato hato tyAre pelA nIca bAlatapasvIe bahu ja dhIme dhIme te UnuM UnuM miSTAnna ArogIne saharSe jevI te tAMsaLI zeThanI pITha uparathI jema tema karIne upADI tevI ja te lohI, vasA, mAMsa ane snAyu sahita UkhaDI AvI. (696). . 'arere, A pApiyA tapasvIne dhikkAra che, dhikkAra. che. eNe AvA dharmanidhi puruSaratnanI kevI viDaMbanA karI ? rAjAe paNa AnI pAse niSkAraNa AvuM akArya kema karAvyaM ? viSama karmavipAka vALA A asAra saMsAramA karelAM zubhaazubha karmothI moTAmAM moTA mANaso paNa paralokamAM chUTI zakatA nathI.' (697) e pramANe bolAtAM deva ane gurunAM vacana rUpI parama amRtathI jenuM zarIra siMcita thayuM che tevo, rAgadveSathI mukta mana vALo, atizaya duHkhArta jinadharma potAne ghare Avyo ane kartavyamA ALasa karyA vinA mitro ane svajano sahita caturvidha saMghane bheLo karIne te kuLa ujALanArAe temanAM pUjAsatkAra karyA. ( 698 ). potAnA gharanI sArasaMbhALano prabaMdha karIne, mitro, svajano, dhana ane dhAnya tyajI daIne, .hRdayamAM jinezvaranuM zAsana dharIne, uttama tapazcaryA aMgIkAra karIne, parvatapradezamAM jaIne anazana grahaNa karIne kAyotsarga avasthAmAM pUrva dizAmAM teNe paMdara divasa gALyA. te ja pramANe bAkIno traNe dizAomAM paNa teNe paMdara paMdara divasa gALyA. (699). e pramANe be mAsanI atizaya duSkara ugra tapazcaryA karIne, DheMka, kaMka bagalA, ghuvaDa, kAgar3A, sIMcANA, ziyALavAM, varu, rAnI bilADA, rIMcha ane kUtarA vaDe pIThano bhAga khavAto hovA chatAM meruzikhara jevuM sthira citta rAkhIne te pavitra puruSa maraNa pAmyo ane, saudharma kalpamAM te sureMdra thayo. (700). pelo agnizarmA paNa e jAtanA potAnA duzcaritrathI mitro ane svajanone khinna karIne, bAlatapasyA AcaravAmAM tatpara ane jJAnIothI tiraskRta thayelo potAnAM duSkRtyone sAthai laIne maraNa pAmyo bhane svakarmanA pariNAme te saudharmakalpamAM sureMdranuM vAhana airAvata thayo.
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ sanatkumAracarita (701). yogya avasare tene zaNagAra sajAvIne Abhiyogika devo sureMdranI pAse laI AvyAH tene joIne hAthIne bhAre viSAda thayo bhane citkArathI dizAo bharI daIne te bhaDakavA lAgyo. tyAM to hAthamAM vajra ane aMkuza dharIne indra tenA para ArUDha thayoH (702). eTale hAthIe potAnA zarIranu kada bamaNuM kayu: inde paNa -potAnuM. bamaNuM kayu. hAthIe cogaNu kayu eTale indre paNa cogaNuM kayuM. te pachI bane ATha gaNA thayA. vadhu zuM kahevU ? bhAre viSAdI te hAthIne jaladI thakavIne indra te veLA tenA para ArUDha thayo. (703). e pramANe pahelAM karelA potapotAnAM karma anusAra jemane nirantara bhAre sukha ane duHkhano anubhava thaI rahyo che tevA te indra ane airAvata banenA divaso vItavA lAgyA. . airAvata tyAMtho cyatrIne sarvAMge du:khakara ane dhArmikone kaMpAvatA evA catugati saMsAramA paDayo. (704). indra paNa potAnI avadhi pUrI thatAM cyavIne zrI hastinAgapuramAM azvasenarAjAnI niSkalaMka rANI sahadevInI kamaLa jevI kUkhamAM cauda svapnotho sUcita, guNaratnonuM nidhAna bhane tribhuvanane AnaMdakara evA sanatkumAra nAme putra tarIke avato. (705). caturgati bhavagahanamA bhamIne, jAtajAtanA hajAro janmamaraNathI herAna thaIne dAsa, cAkara, daridrI ane duHkhI tarIke paravaza banI vilApa karato airAvatano jIva pote karelA karmane anusarIne vaitADhyaparvatamAM asi tAkSa nAme yakSa tarIke avato. (706).. . ... ... : A pramANe tAruM vRttAMta DhUMkamAM kahIne munipuMgava acimAlI bIje vihAra karI gayA. bhAnuvega paNa mArA kahevAthI potAnI kuMvarIone laIne mAnasasarovaranI nikaTamAM jaIne tArA vacagALAnA vAsa mATe priyasaMgama nAmanA amarAvatI : jevA nagarana nirmANa karIne. rahyo. (707). te pachI teNe tane te pramANe potAnI ATha putrIo tyAre paraNAvI. paNa tArA caraNayugalane mArA hRdayamAM dharIne huM tArI sevA karIza. tane ekalo choDIne bhAnuvega svasthAne gayo che, to he prabhu, tuM e aparAdhaMnI kSamA karaje. (708). ... . e. pramANe kahIne caMDavege dhAmadhUmathI e so anupama kanyAmao kumArane paraNAvI. pachI vizALa vidyAdhararAjya: sahita te viSayasukha bhogavavA lAgyo. zaradanA : caMdra jevI : nirmaLa buddhi vALA vidyAdhararAja caMDavege paNa sanatkumArane potAnuM kuTuMba bhane saMpatti sopI dodhA (709), ane yogya gurunA caraNamAM jaIne e: vidyAdharacakravartI
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ sanatkumAracarita cAritrya sevavA lAgyo, A pramANe keTaloka samaya bItyo. paNa Aje koNa jANe kema kumAre amArI saunI samakSa ekAMtamAM kaDaM, 'cAlo jaladI, mAnasasarovaramAM jalakrIDA karavI !' (710). eMTale sunaMdA vagere rANIo vaMDe tathA uttama paricArako veDe sevAto Aryaputra jevo ahIM AvyoM tevo ja he nararatna, tu paNa AvI pahoMcyo', e veLA kurukuLano gaganacaMdra paNa UThIne vikaselA mukhakamaLa sAthe kaMdalIgRhamAMthI bahAra Avyo 711). te pachI svajanone AnaMdita karatA, meruparvata jevaDA pUrve raLelA puNyasamUhane lodhe suMdara, samagra bhuvanamA vistarela nirmaLa ne bahoLI kIrti vALA ane saraLa svabhAva vALA te baMne jaNa samayocita kriyA patAvIne zrI vaitADhayaparvata upara gayA, (712). pachI bane vidyAdharazreNIo para. tarata ja potAnI ANa sarvathA pravartAvIne, tAve thatA vidyAdharono ucita rAjyAbhiSeka karAvato, aneka vidhAdhara kumArIone paraNato tathA jAte ja keTalIka vikasitamukhIone rANIo tarIke aMtaHpuramAM sthAna Apato (713) kumArazreSTha sanatkumAra, sUrarAjAnA putrane mukhe, 'tamArAM mAtApitA tamorA vinA duHkhI thaI rahyAM che', ema sAMbhaLIne, aneka lAkha vidyAdhararAjAo vaDe antarIkSane bharI deto ane samagra jagatamAM potAnI mahattA pragaTa karato: hastinAgapura pahoMcyo. (714). . te pachI teNe mAtApitAnAM caraNakamaLanuM abhivAdana kayu, svajanonuM bhavya svAgata kayu, yAcakone vibhUSita karyA, jagatanA lokonA mukha para saMtoSa pragaTAvyo ane bAjumA rahelA sUrarAjAnA putrane mukhe mAtApitA ane anya janone potAno vRttAMta AdithI anta sudho kahI saMbhaLAvyo. (715). . eTale jANe ke amRtakuMDamAM jhaboLAyo hoya, kalpavRkSanI prApti thaI hoya, gharamA ja kAmadhenu avatarI hoya, ciMtAmaNi pAmyo hoya ke cakravartIpade rAjyAbhiSeka thayo hoya tema mitro ane svajano sahita azvasenarAjA harSAvezatho bhane sukSma vivekapUrvaka vicAravA lAgyo (716), 'ahoho ! sArA kuLamAM janma, . mati adbhuta rUpazrI, vighna vinAnuM jovatara, jagatamAM sarvAdhika pAMDitya, potAnA bhujAvaLe raLelu vipula bhoga mATe pUtuM dhana, lokane camatkRtaM karatuM rAjya ane parAkramathI prApta karelI dUra vistaratI. kIrti-jagatamA o badhu dharmanA phaLa tarIke dhIra puruSo meLave che. (717)'-A pramANe vicAratA rAjIe
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ 125 - sanatkumAracarita A~khA nagaramAM moTI dhAmadhUmathI vadhAmaNI karAvIne, vistaratI samRddhi . vALA teNe kumAraratnane rAjagAdI para vesAryo. pachI mitro ane svajanonI rajA meLavIne, gurujanonI bhakti karIne, baMdIjanone choDI mUkIne, jinezvaranI pUjA karIne (718), dharmakathA sAMbhaLIne, hRdayamA maMgaLakAraka jinavacana dharIne, sAMsArika sukhathI virakta mane, yogya gurunAM caraNamAM potAnI rANIo ane aneka rAjaputro sahita rAjA azvasene cAritrya svIkAryu bhane ema te pavitra rAjarSi sadgatine pAmyo. (719). - samayaMprabhAve, potAnA bhujAvaLe abhyudaya prApta karanAra ane aneka saMmarAMgaNomA kotilatAne phelAvanAra sanatkumAre potAnA puNyaMbaLe hajAra varasa vItatA sudhImA krame krame bharaMtacakravartInI jema sukheMthI chakhaMDa pRthvIne sAdhI. (020). vaLI sunaMdA vagere strIratnoMmAM mukhyaM ane jagatagAM sarvottama eMvI cosaTha hajAra rANIo, ati aMdabhuta muMjAvaLa vALA batrIza hajAra sAmaMto, corAzo lAkha hAthI, ghoDA ane rathe-pratyekaM, nava nidhiM aneM manamAnyu ApanArAM cauda ratna (721), tathA bIjoM paNa bhairatagaMjA jevo vaibhavaM pUrvasaMcita puNyanA yoge hUMka samayamA ja meLavIne ane kIrtirUpI priyatamAne daze dizAmAM mokalIne te potIne nagara AvI pahoMcyo. . e veLA saudharmendre evI zobhA ane vaibhavathI zobhatA sanatkumArarAjAne saharSa joyo. (722). eTale Adarasahita teNe vaizravaNane kahyu, 'bhadra, mAro Adeza che ke tuM sahadevInA putra, cothA cakravartI sanatkumAranI pAse jaladI jaIne soLa hajAra yakSonA praNAma sAthe mArI A bheTa tene dhara ane teno cakravartI tarIke rAjyAbhiSeka tuM kara.' (723). . . eTale potAne kRtArtha mAnato vaizravarNa saharSa praNAma karIne jaladI jaladI potAnA svAmInA AdezathI uttama siMhAsana, chatra, mukuTa, hAra, kuMDaLa, cAmara, pAdukAnI, joDa, uttama mALA ane uttama pAdapITha-ke je baghAM zobhAnA dhAma jevAM haMtAM-temane sAthe laIne, hastinAgapura jaIne, kuru kuLanA yazakalazanAM caraNamA savinaya namone kahevA lAgyoM, 'saudharmendre mane atyAre tamArI pAse mokalyo che, ane tamAro cakravartI tarIke mahAna rAjyAbhiSeka karAvavAne A tamAre yogya divya meMTa mokalI che. (724-72.5): AgalA janmamAM tuM je saudharma kalpamA. ati
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 sanatkumAracarita vizAla samRddhi vALo indra hato te ja kalpamAM e hamaNAM surendra thayo che, ane eTale moTo bhAI gaNIne te tAro satkAra karAve che, ane mAre mukhe atyaMta AdarapUrvaka tArA pratye bhakti prakaTa kare che'. (726). * e pramANe sAMbhaLIne cakravartIe saMtopathI vikasatA vadanakamaLa sAthe te saghaLI bheTa svIkArI, ane vaizravaNane potAnI pAse UMcu Asana ApyuM. e pachI vaizravaNe eka yojana bhUmimAMthI dhULa, kacaro ane ghAsa Abhiyogika devonI pAse sApha karAvyAM (727), ane, vajra, marakata, pulaka, vaiDhUrya, caMdrakAMta, sUryakAMta vagere pacaraMgI ratno vaDe banAvelI ane kiraNotho aMdhakArane ajavALatI uttama pIThikA racI. tenA para potAnA. anupama mahimAthI devavimAnane paNa jotI le tevo, RNa bhuvananI suMdaratAnA dhAma rUpa abhiSekamaMDapa banAvyo. (728). tenI aMdara pUrva dizAnI abhimukha siMhAsana sthApI tenI AgaLa pAdapITha mUkI, zubha muhUrte te uttama narane Asana para vesArIne ane kSIroda samudramAMthI Abhiyogika devonI pAse maNi ane kAMcananA kalaza vaDe nirmaLa jaLa aNAvIne ( 729), tene pachI magadha, gaMgA, varadAma Adi uttama tIrthonA jaLa tathA puSpa, gaMdha ane auSadhio laIne, 'A nararatnano pRthvImAM cirakALa jaya ho, jaya ho' ema vAraMvAra bolIne, jyAre vidyAdhara, manuSya ane devonAM vRnda maMgaLa uccAratAM hatAM, mAgaNo ane svajanone icchAnusAra ApavAmAM AvatuM hatuM (730), jyAre Dhola, mRdaMga, tabalAM, DhakkA, phAMsAjoDa, tAla, vAMsaLI, vINA, kAhalA ane bukkA tathA karaDi, bhaMbhA, merI ane huDukkA UMcA svare vAgatAM hatAM, jyAre indranA AdezathI raMbhA, tilo'tamA ane urvazI tarata ja AvIne nATAraMbha karI rahI hato ( 731), tyAre atizaya bhAre dhAmadhUmathI cakravartIno rAjyAbhiSekamahimA saMpanna karIne vaizravaNe indrane saghaLo pUrva vRttAMta nivedita karyo. nararatna sanatkumAra paNa cakravartIpada pAmIne jANe ke ananya sudhAmRte siMcita thayo hoya tema chakhaMDa dharatI bhogavavA lAgyo. (732). eka divase jyAre devarAja indra raMgamaMDapamAM saudAminInATaka jovA potAnA parivAra sAthai saharSa veTho hato tyAre IzAnakalpamAMthI koI eka deva kAryaprasaMge tenI pAse AvyoH teNe AkhA zarIra para AbhUSaNa paheryA hatAM ane potAnI deha- kAMtinA vistArathI te vAMjA badhA devonI kAMtine hasI kADhato hato. (733). e. veLA indre teno satkAra karyo ane kAmakAja pUruM karIne e deva svasthAne gayo. 1
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ sanatkumAracarita 127 e pachI saudharmakalpanA devoe zaMkita banIne indrane kayuM, 'he svAmI, pelA deve to potAnI dehakAMtithI badhA ja tejasvI devonA tejane harI lIdhuM !' (734). eTale devarAje kayuM, 'eNe tenA pUrvabhavamAM atizaya bhAvazuddha, pavitra ane ekAgra citte AyaMbila vardhamAna tapa AcaryuM hatuM, ane te tapanA teje karIne te asAmAnya kAMti - (735). kalApa vALo ane IzAneMdranA jevI zobhA dharAvato deva thayo che', devoe praNAma karIne pharIthI pUchayuM, 'he svAmI, kRpA karIne kahe, pUrva puNye prApta karelI AvI tejasamRddhi bIjuM koI A traNa bhuvanamAM dharAve che kharuM ?' eTale saheja hasIne devarAje kayuM, 'are ! enuM puNya te keTala ? enI tejasamRddhino vilAsa paNa kelo ? are, traNa jagatanA raMgamaMca para vilasatA bIjA badhAye ekatra thayelA vidyAdhara, deva ane asuranA rAjavIonI pUrvopArjita tapasamRddhi ane dehakAMtino paNa zo hisAba, je tapasamRddhi ane dehakAMti, kevaLa manuSya hovA chatAM paNa, caMdranirmaLa yazavALo ane azvasenanA kuLarUpI kamaLasarovarane zobhAvatA kalahaMsa samo sanatkumAranarapati dharAve che (tenI AgaLa) ?' (736-737) veLA devarAjanI sabhAmA rahelA ve devakumArane kAMIka matsarano bhAva thayo: 'bhalA, je mAtra manuSya che tenI bAbatamAM AvI vAta kaI rIte bane ? : e pramANe vicAratA temane A viSayamA zaMkA thaI. te pachI tarata teo UpaDyA (738), ane daivI zaktithI baTukanuM rUpa dharI jaladI hastinAgapura nagara AvI pahoMcyAH dvArapALe sanatkumAra cakravartIne tarata ja temanI jANa karI. tyAra bAda ma tarata ja praveza karAvyo. snAna karIne UThelA sanatkumAre te veLA paradA pAchaLathI temane (739) karchu, 'kaho, tame kayA kAme ahIM AvyA cho ?' paradA pAchaLathI sanatkumArano caraNanoM aMgUTho joI gayelA te brAhmaNoe harSavikasita locane uttara Apyo, 'he svAmI, tArI rUpasamRddhi jovA mAr3he ame ghaNe dUrathI AvyA chIe.' eTale cakravartIe kartuM ( 740), 'bhadra, jo ema hoya to tame caeNne bapore * AsthAnamaMDapamAM mArI pAse Avajo - tyAM sarvAMge zaNagAra sajelA mane pharIthI jojo.' e pramANe cakravartInuM kathana sAMbhaLIne, te rAjasabhAmAM besavA jAya * tyAM sudhImAM pelA devo kazeka gayA. (741). . pachI puNyahIna lokonA haiyAzULa samAM baMdIgaNonA stutipATha, gAyanonA gAyana, naTa, nartaka ane goDiyAnAM nRtya, maMgaLavidhi ane seMkaDo mAgaNAne apAtAM * yatheSTa dAna sAthe cakravartIno snAnavidhi pUro thayo ( 742 ); zaMkhanAde madhyAhnanI "
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 ___sanatkumAracaritaH jANaM thaI; meMronA jhaMkAre vArAMganAoMe samayaM jaMNAvyo, tUryarava zamatAM sevako potAne ghare gayA; nRtya karatA naTo aMne nATyakArI svasthAne pahoMcyA vadhA adhikArIo zramavinodamAM magna banyA (743); doDIne jailadI eMkaThA thayeloM prAharikoe samayasUcaka zaMkha vagADyA; asaMkhya atithigRho ane satrazALAonI sAphasUphI karAI; agrAsana para besanArA brAhmaNone taiyAra karavAmAM AvyA; kRpaNa, anAtha ane mAgaNone bhojana ApavAmAM AvyuM (744); vArAMganAone sajja karavAmAM AvI; gajAnI bhojana-pIThikA pAse vaidyo ane mantravAdIo pahoMcI gayA; jamanArAo AvI pahoMcyA; vaizvadevane Ahuti : apAI; cakoronA pAMjarA mahIMthI tahIM laI javAyA; vRkSanI Toce rahelAM phalako para vAyasapiMDa nakhAyA. (5.45). tarata ja zAli, zikhariNI, sUpa, pakvAnna, madha, ghI, timmaNa, dahI, dUdha, tathA aneka pAnaka ane uttama vyaMjananI banelo, madhura, kaSAya, kaTu, tikta, lavaNa (kore svAda vALI), jagatanuM raMjana karanArI, zIghra dhAtuvRddhi karanAro, seMkaDo puNyo karanArane ja prApta thAya evI rasoI darabArI rasoIyAoe pIrasI. (746). te pachI sAkara, drAkSa, khajUra, akhoDa, dADama, kalamazAli, dALa, vyaMjana, ghevara, . lApazI, jhUTha, seva, lADu, murako, suMvALo, sAMkaLI, mAMDA ane bhaDabhaDiyA. vaidyaka anusAra cakravartIe anya jamanArAono sAthe ArogyAM (747). te pachI lavaMga, elacI, kapUra, jaMbIra, jAyaphaLa, taja, tamAlapatra, jAvaMtarI, kakola, sopArI, nAgaravelA pAna ane kapUranI boDI ArogI ane mastakathI numatA sevakone paNa yathAyogya ApI. Ama teNe vadhA bhogono rasa mANyo (748). te pachI kastUrI, saghamaghatuM haricaMdana, kesara, sUkhar3a, agara ane kapUranA mizraNa vALu, zatapatro, caMpo, karaNaM ane jAInAM phUlanI pAMkhaDoonA sugaMdha vALu, sahasrapAka vaDe taiyAra karelu vilepana aMge lagADyu, deve dodhelAM AbharaNo sarvAge sajyAM (749). te pachI potAnI svAbhAvika kAMtinI atizayatAthI deva ane asura rUpI nakSatro ane caMdrane jhAMkhA pADatA sUrya samA-pUrva karmathI prApta iMDha saMdhibaMdha yukta suMdara sarvAga vALo, ananya AbhUSaNa sajelo, devatAI dukULa paherelo, baMdIgaNothI yazano udghoSa karAto, potAnA parijanothI zobhato (750) cakravartI * sarvAvasaramAM vizALa ane uttama AsthAnamaMDapamAM besIne sevako pAse saharSa pelA vaTukone volAve che. teo paNa cittamA ananya harSa dharatA tyAM AvI pahoMce che. paraMtuM vizeSa rUpe zaNagAra sajelA cakravartIne joIne (751) 'arere, dhikkAra cha, "
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ sanatkumAracarita 129 dhikkAra cha A virasa saMsArane ! AvA rAjavInI ATalA ja samayamAM svajana ane mitrone uttApa karatI AvI viSama dazA thaI gaI !' e pramANe vicAratA ane jhAMkhI paDelI mukhakAMti vALA baMne devone rAjAe kahyu, 'tamAraM mukha vivarNa thaI gayelaM kema lAge che ?' (752). eTale devoe kahyu, 'he cakravartI, zuM tane nathI dekhAtuM ke snAna veLA tArI je bharapUra kAnti hatI te atyAre nathI ?' eTale 'are, A loko zuM kahe che ?' e pramANe ekAeka vicAramAM paDI jaIne rAjAe potAnA zarIra * sAme joyuM to te jANe ke mezanA ragaDAthI kharaDAyelaM hoya tevU tene dekhAyu. (753). ... e pachI te ja kSaNe ThakhaMDa pRthvI, nava nidhi, cauda ratna, batrIza hajAra moDabaMdhA doSamukta sAmaMto, soLa hajAra AjJApAlaka yakSo ane cosaTha hajAra bhaktiniSTha kulIna suMdarIo UparathI mana haThAvI laIne (754), 'yauvana asthira che, dhana svAdhIna nathI, svajano ane mitro svArthamAM rucivALA che, zarIra paNa jaLabiMdu samuM caMcaLa che-A rItanA duHkhakAraka bhavagahanamAM dhIrapuruSa kema ramamANa rahI zake ?' ema udvigna mane vicArato sanatkumAra saMsAra rUpI kAMtArathI virakta thaI cAritrya levAnI icchAvALo A pramANe bolyo (755), 'aho, aho, he bhadra ! rUpanA mithyAbhimAne grasta evA mane tame lokoe prayatnapUrvaka bhavamAthI ugAryo-mahAsAgaranI madhyamAM DUbatA mane tamArA baMne hAthano AdhAra daIne ugAryo'. eTale cakravartIna mana jANIne devoe kahyu, 'he mahAyazasvI tane kharekhara dhanya che ke mAtra ATalo z2a doSa bhALIne tuM cakravartIpada choDIne cAritrya levA utsuka banyo, kAraNa ke have tArA zarIramAM auSadhathI asAdhya evA duHsAdhya rogoe praveza karyo che.' eTale cakravartIe pUchayu, 'A vAta tame kaI rIte jANo ?' eTale devoe potAnuM svarUpa pragaTa karIne indra. sAthe banelo vRttAMta kahyo. (756-757). . 'arere, dhikkAra che, dhikkAra che. karmanuM pariNAma AkhA jagata mATe ke, dAruNa che ! nadhI saMpatti taddana tuccha che. parijano caMcaLa che. mana asthira che. priyAno saMga zaradanA vAdaLa jevo che. vaLI A zarIra anarthakAraka ane badhI azuddhiono bhaMDAra che. zarIrane zaNagAravAnI kriyA avudhonI pravRtti che. rUparnu abhimAna mithyA che. (758). AnI prathama utpattinuM kAraNa (?) hovA chatAM jenI vivekIlokoe nindA karI che, je udveganuM kAraNa che, svabhAvathI ja je nirguNa che ane azuddhinAM nava dvArone lIdhe duHkhakAraka che, je kapUra, agaru, kastarI vagere bahu bhoga-upabhogano vinAza karanAruM che tevU A zarIra niHsaMga loko mATe duHkhada che. (759). zukra, zoNita, rudhira, vasA, mAMsa, majjA, paru, mUtra, AMtaraDAM;
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ 130 sanatkumAracarita pitta vagere azuciothI narapUra, nava chidra vALu, malIna, azuci dravye ghaDela --A rIte jema jema zarIranI azuddhi vize saheja paNa vicAra karAya che, tema tema samaju lokone te samagrapaNe azuddhimaya jaNAya che. (760). to hajI svajano svAdhIna che, lakSmI tajI gaI nathI, bhRtyo vazavartI che, priyatamA priyakAriNI che, aMgo bhAMgyAM nathI, zarIranuM duHkhada, asAra pariNAma hajI AvyuM nathI, tyAM sudhImAM parabhavanA AdhArarUpa kazoka dharmavidhi karI lo'. (761), e pramANe meru jevA sthira citte citavatA kuruvaMzanA yazakalaza samA azvasenarAjAnA putre dhana, ratna, svajana, subhaTa, hAthI, ghoDA ane rathane tyajI daIne, pavitra jinatorthanI ghaNA vistArapUrvaka prabhAvanA karIne Rpabhadatta sUrinI pAse cAritrya svIkAryu. (762). 'aho, aho, rAjA, sakaLa pRthvIno tyAga karIne teM bharatezvaranA caritranuM anusaraNa karyu, ane A prakArano udyama karIne torthaMkaroM ane guruonuM vacana ArAdhye' - e pramANe anumodana karatA ane sanatkumAramuninAM caramAM namatA devoe jaIne saghaLo vRttAMta devendra ne kahyo. (763). paraMtu pelAM svajano, rANIo, sAmaMto, mitro, putro, bhAIo, ratho, sainiko, ghoDAo, gaMdhahastIo, cauda ratno ane soLa hajAra yakSo potAnA svAmI sanatkumAramunino pIcho choDatAM na hatAM0 (764). ' arere, zaraNe AvelA pratye karuNAvALA he svAmI, vilApa karatA A vadhA sevakajanone tuM kema tajI de che ? tuM pAcho vaLa ane keTalAka divasa emanuM pAlana-poSaNa kara. ema karatAM karatAM jatuM zuddhi pAmIza. pUrve paNa RSabha tIrthaMkaranA putra bharata rAjAne potAnI prajAnuM pAlana karatAM karatAM ja kevalajJAnanI prApti thaI hatI. (765). he nAtha, potAnA bhujabaLe zatrukuLano vinAza karanArA tArA vinA A jagatanI vividha kSudronA AkramaNathI zI dazA thaze ? azaraNa banone vilApa karatA tenA para have koNa upakAra karaze ?' - e pramANe vilApa karatA, anAtha, rakSaNahIna ane dorgha niHzvAsa mUkatA teo sau cha mAsa sudhI sanatkumAranI pAchaLa bhamyA. ( 766 ). paraMtu meruzikhara jevA sthira cittavALA rAjarSie temanA pratye siMhanI rIte paNa avalokana na karyu. eTale teo atyaMta duHkhI thaIna potapotAne sthAne gayA, ekAkI rAjarSie paNa bhogavavAnAM pUrvakRta karmone ante janmano anta lAvanArI tapazcaryAmAM cittane udyata karIne (767), chaTTu tapane ante gurunA kahevAthI anyatra jaIne maharSinI jema viharatAM, potAnAM vAkInAM pUrvakRta asAdhAraNa azubha karmoMno udaya thatAM, gocarIe bhamatAM koI eka ghare prApta thayela cakaronA dUdhanI chAzathI bhIMjavela cINAnA bhAtanuM bhojana karyu. ( 768). eTale tenA zIzamAM vedanA, zarIramAM dAha, AMkhamAM sojo, jaTharamAM zULa, gudAmAM harasa, chAtImAM toDa, hAthamAM kaMpa, pagamAM
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ sanatkumAracarita 131 hAthIpaguM, peMTamAM jaLodara, gaLA para gaMDamALa ane sarvA ge kSayakALa jevo karALa kuSTharoga udbhavyo. (769). A pramANe jIvano antakALa lAve tevA duHkha kAraka ane AkhA jagatanA lokone ghaNo ja hRdayadAha janmAve tevA bIjA paNa aneka ugra rogo thatAM, meruzikharanI jevA avicalita cittavALo sanatkumAra kevaLa navakArarnu smaraNa karato temane sahI rahyo. (770). e munivaranuM caritra joIne cittamAM atizaya vismita banelA saudharmendre devasabhAmAM kA, 'devo, chaTU, adama, dazama, dvAdazama vagere vividha tapa vaDe zarIrane dharmathI zoSatA, saMsArabhAvathI udvigna manavALA cakravartImuninu caritra tame bhAvapUrvaka juo. (771). jagatanA prANIone vinaSTa kare tevA anekavidha vyAdhithI poDAto hovA chatAM te duHkhathI sitkAra paNa mUkato natho, ke kahyA chatAM, AmauSadhi vagere jevI (tapaprabhAve) utpanna thayelI ane AkhA jagatanA zArIrika vyAdhione haranArI auSadhiothI potAnA zarIrano upacAra paNa karato nathI'. (772). e pramANe iMdranA bolavAthI AkhI sabhA cittamAM vismaya pAmatI jagatamA sarvottama caritravALA azvasenanA kuLagagananA caMdra samA te rAjaSinA guNa sAMbhaLo rahI. paraMtu pelA ve pUrvokta devone A vAtamAM zraddhA na vesatAM teo vaidyonuM rUpa dharIne te rAjarSinI pAse AvyA. (773). 'ame khasa, khAMsI, jvara, aruci, hAthano kaMpa, hAthIpaguM, gaMDamALa, zoSa, arati, bhagaMdara, zULa ane bIjA rogonI aradhI kSaNamA ja cikitsA karIne zarIrane nIroga karI daIe chIe. to A vAta barAvara samajIne he munizreSTha, tame amAraM veNa svIkAro'. (774)-e pramANe vAraMvAra bolatA ane aDakhepaDakhe paribhramaNa karatA te devone munivare kaDaM, 'kaho, tame mAtra bAhya rogo maTADo che ke AMtaripha rogo paNa ?' sAvadhAna banIne devo bolyA, 'munivara, ame bAhya rogone maTADIne ghaDIkamAM ja badhA lokone sAjA karI daIe chIe'. (775). . eTale jamaNA hAthe potAnA DAbA hAthanI AMgaLIno sparza karI, taratanA ugelA sUryanA kiraNa jevI dIpatI te batAvIne te devone maharSie kA, 'mArA AMtarika rogonI pAse Ano to zo hisAba ? paraMtu jo te rogo pachI paNa sahevAnA ja hoya to hu~ temane hamaNAM ja sahuM te ThIka che.' (776). 'he mahAmuni, tuM ja ahIM AMtarika rogono haranAra che'-e pramANe kahetA te bane devoe tenA caraNamAM paDIne potAnuM svarUpa pragaTa kayu, devendre kahelI prazaMsA saMbhaLAvI ane sanatkumAra maharSinA AzirvAda laIne svargamAM jaI devendrane e vRttAMta kahyo. (777). 'bApa re ! zuM dhairya ! zuM adbhuta saraLatA ! aho emano upazama ! zuM vacana ane mananI gupti ! temanI kSAMti para nyochAvara ! temanA saMyama, tapa
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 sanatkumAracarita ane dehakAMtinI to balihArI !' e pramANe vAraMvAra bolatA te baMne devo devasabhAmAM maharpi sanatkumAranA guNagAna karatA rahyA. (778). . rAjarSi e paNa kSIrodadhithI paNa adhika gAMbhIrya sAthe ane atyanta samatApUrvaka tIrthakare kahelA vidhi pramANe badhA ya roga sahyA ane hRdayamAM A pramANe bhAvanA bhAvo, 'taraMgotho kulAcalane toDI nAkhatA samudranA vegane skhalita karI zakAya, paNa potAnA pUrvArjita azubha karmanA vipAkanI prApti na aTakAvo zakAya. (779). he jova, ajJAnI, te pote ja AgalA janmamAM A pApakarmano moTo bhAro bAMdhyo che. tethI na A atizaya duHsaha duHkhasamUha tArI pAse Dhakayo che. nAso jaIne paNa potAnAM duSkRta karmothI chuTAtuM nathI. to hu~ samayasara sAme Avo pahoMcelA zatruo para vAro jAuM chaM. (780). ema pramAdathI, rAgadveSathI, mithyAtvatho, aviratithI ane abhAgiyA mohe grasta thaIne te je je ahIM kayu, te pAparUpI mahAvRjhanAM phaLa, he jova, tuM tAre hAthe jale. loko potAnA kAyanAM phaLa maLatAM tethI vimukha thatA nathI. potAnI sAthe doDatI chAyAne koI choDI jaI zakatuM nathI.' (781)-e pramANe ciMtavato, caraNa carIne, potAnA pUrvakarmathI utpanna rogonI bhAre vedanA veThIne, lAMvA samayanAM pApone pheDanArI sarve jinoe kahelo kriyAogeM parizIlana karIne, upabha, bharata vagere uttama puruponAM caritra smarato, tIrthakaranAM vacana rUpI mahIpadhione hamezAM hRdayamAM dharato (782), kumArabhAve ane mAMDalika rAjA tarIke pacAsa pacAsa hajAra varpa sukhe vItAvIne, tathA cakravartI taroke ane zramaNa tarIke lAkha lAkha varasa vItAvIne ane ema kramazaH badhAM maLIne traNa lAkha varSe gALIne, AyuSyane aMte azubha karmo, rogo ane duHkhono kSaya karIne (783). te samayanI nIti pramANe sammetagirinA zikhara taLe jaIne, mAsika tapakarmanA yoge potAnAM pApI mukta thaIne, nirmaLa vivekathI zuddha vanIne, sanatkumAra maharpi gurunA guNamAM anurakta mane potAnA jovatarano sAra pAmIne sanatkumAra svargamAM gayA. (784).. tyAM devendra samAna sAmAnika devane yogya ucca viSayasukho cirakALa bhogavone anukrame tyAMthI paNa potAnI sthitinI avadhine aMte videhamA rAjakumAra tarIke avatarIne, pachI tapazcaryA karI potAnA pApasamUhano kSaya karIne jetuM nAma atyaMta levA yogya che tevo te siddhi pAmaze. (785). munirAja nitacaMdanA zipyottama ane sajjanone sukhakara evA aneka guNaratnovALA zrInaMdrasUrinA nAmamantrane manazrI niraMtara ane dinapratidina smaratA zrIharibhava murie A pramANe puNyanA dhAma jevaM sanatkumArarAjAnuM carita saMkSepamAM racyuM che. (786). Ama zrI zrIcaMdramarinA caraNakamalamAM bhramararUpa zrIharibhadramurithI viracita zrImadariSTanemicaritamAM zrIsanatkumAra cakravartInu carita samApta thayu.
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ pariziSTam ] haribhadrasUri - viracita - prAkRtabhASAnivaddhamallinAthacaritAntargata' sanatkumAra cakravarti- kathAnakam - dIve bhArahavA sassa jaMbuddo nANAviha maNi maMdira- bhitti para uttaMga- sAla - siharA rohaMta-khalaMta-ravi-raha turaMga pAyA loyara - gaMbhIra-phariha-sohaMta- peraMtaM jha-khaMDa | 11 hAmiya-tamohaM 1 11 siri gayaura - abhihANaM jaya-payaDaM puramahesi tattha puNo jiya-sesa sattu - visaro rAyA siri-AsaseNo tti tassa ya sayalaMteura-pavarA nissIma - sIma-kula-savaNaM / sivadevi tti pasiddhA ahesi daiyA jayabbhahiyA || te tu rUva vivo vaha siya-tayaloya loya-taNu soho caudasahi mahA-siviNehi sUio naMdaNo jAo || viyariyamabhihANaM se diNe pasatye saNakumAroti / aha so kama- saMpAviya tAruNNo ahigaya-kalo ya 11 saha-paMsu - kI lieNaM vAla - [va] yaMseNa guNa - rayaNa-nihiNA / surAbhihANa-naravai-kAliMdI - devI - taNaNa || / 1 11 sama- suha-dukkheNa mahiMdasIha-nAmeNa samagamujjANe / kIlaNa - kae pahutto saNakumAro sa-parivAro 11 tattha ya viviheyara kalAhiM parikIliUNa khaNamegaM / kumaro : jalanihikallola-nAmayaM turayamArUDho 11 iyare vi niva kumArA samANa - vaya - rUva viha [va] saMpannA | tassamayaM vivi turaMga - rayaNesu ArUDhA // 4 5 7 ha 10
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 tatto mahiMdasIha-ppamuhANa puro nariMda-kumarANa / naNu bho kassa turaMga ko jiNai tti ppayaMpeI / / muiya-camakkiya-sula liya-puliya-gaI-vijiya-ravi-raha-turaMgaM / niya-turayaM saha nIsesa-se sa-niva-kumara-turaehiM (?) // 12 tayaNu khaNaddheNa saNaMkumAra vivarIya-sikkhiya-turaMgo / laggo gaMtuM paMcama-dhArAe jiya-iyara-turao // 13 aha gADhayaraM rajjU turayassAiDDiyA kumAreNa / vivarIya-sikkhiyatteNa to turao susigghayaraM // 14 laggo gaMtuM khaNa metteNa u saviha-dviyassa logassa / dhAvaha eso gacchai esa gao tti ya bhaNaMtassa / / jaNa-nayaNa-avisayattaM patto turao io ya naranAho / kumarANumagga-laggo pahAvio muNiya-vuttaMto // 16 kittiya-mettaM ca pahaM turaya-khurukkhaya-muhaM paloeMto / jAva gao tA bhaviyavvayANuhAveNa ucchalio / / 17 bhuvaNa-kkhaya-kAla-samubhavu vva caMDo samIraNo tatto / aMdhIkaya-disiyakko raya-ukkero paripphurio // aha naTTha-turaMgama-paya-ciMdho raya-bhariya-loyaNo nivaI / laggo samagga-logeNaM saha vilaveumaccaMtaM / etyaMtarammi nivaI vinnatto siri-mahiMdasIheNa / jaha deva ko-vi dIsai samuTTio eNhimuppAo / annaha kahaM kumAro kahaM ba erisa-turaMgamAruhaNaM / kaha vA imovaroho kahaM va sa samIraNa-ppasaro // 21 ahava kimanneNa payaMpieNa kAuM mahovari pasAyaM / sAmiya tume niyattaha asesa niya-pariyaNa-juyA vi // 22 bhrapTa pATho : 11. 4 ppiyaMpei. 11.4. yaNai. 12. 3. turiya. 14. 3-4 teNaM to turaMgo. 20. 4. ehiMmu 16 20
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ 135 23 / 24 25 26 27 ahayaM tu nahayalAo vi pAyAlAu vi salila-nihiNo vi / dhuvamujjamiuM savappaNA vi sa-vayaMsamANissaM / / jao - viNphurai tAva divvo (?) vihaDaNa-karaNa-talliccho / jA na tulijjai sAhasa-dhaNehiM nihasekka-sArehiM // kAUNaM puNa jIyaM tulAe je nikhivaMti appANaM / te sAhiti sa-kajja saMkai divvo vi jaM tesi / / iya je nicchiya-maiNo avahatthiya-suha-jasoha-soDIrA / viNNAya-guNa-visesA tANa sirI dei saMnijhaM // iccAi vahu-viyappaM bhaNiyaM kahamavi mahiMdasIheNa / niya-nAho sa-valo vi hu pesavio AsaseNo tti / / sayamavi kameNa parigaliya-sayala-senno mahiMdasIho so / egAgI gacchaMto patto raNammi egammi // aha tattha tattha dhAvai jatto jatto kahi-ci nisuNei / sadaM alakkhi pi hu turaMga-kari-kalaha-camarINaM // avi ya - kassa na dalei hiyayaM mayaraMdAmoya-raMjiya-diyaMto / sahayAra-maMjarI-raya-saNAha-gaMdhuddharo pavaNo // nv-viysiy-kuddy-vnnaali-srs-knniyaar-kusumsr-vismaa| ahiNava-mahumAsUsava-diNa-suhaDA kaM na nihaNaMti // ovvellei samIro khara-sUra-karAyANa naliNINa / paMkovari dara-luliyAiM theva-salilAI pattAI // khara-pavaNuddhaya-raya-nivaha-raMjiyAsAmuhANa kalusANa / ko chuTTai jIyaMto uddhdhulayANa diyahANa // 28 26 30 . 32 33
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 1 11 11 mahu-vidu-luddha-dhAvira-bhama raula kayaMva- kesara-saNAhA pavaNaMdolaNa-hallajjhalaMta ghaNa- mukka-rava- muhalA kassa na dalaMti hiyayaM diyahA dhorammi pAusAraMbhe / vijjulaya-kattiyA - ghaNa-dhArA sarapaMti- duvvisahA kassa na kuNaMti piya-jaNa ukkaMThA - komalAI hiyayAI / pavirala-jala-jalahara-kaya- varisA diyahA saraya- samae || uvve (yara) yaM jaNa [i] maNe virahINaM pikka-sAli-gaMdhaDDho / pavaNo sattacchaya-gaMdha-gabhiNo pAviya-ppasaro 11 ko sahai tANa pasaraM jaNiukkaMThA [Na] sisira - diyahANa / kumuya-viNAso vihio jeNa aNajjeNa bhuvama || kAuNa mAlaIe malaNaM pasaraMta-suhya-gaMdhAe 1 kuMdesu kayA riddhi amuNiya-guNa-sisira - diyahehiM || paviyaMbhiya-hima-kaNa - sisira-pavaNa-pasAraNa-jaNiya-kaMpANa | vIi ko na bhaNa mahiyalammi hemaMta diyahANa || iya erisammi ghore riUNa samae mahiMdasIho so / aDaIe buMdullai saNakumAraM vimaggaMto // AyaNiya viga rUyaM sohassorAli guMjiyamudaggaM / dhAvara eso maha sAmiNo ninAu ti citato // jiya- sajala-jalaharAraMbha-matta-mAyaMga-gajjiyaM souM 1 aNavasu devara (?) iya jaMpiro sahasA 11 kari-thora karAyaDDiya- moDiya - sAhoha - sallai vaNammi 1 pavisai mahiMdasIhI saNakumAraM nirikkhaMto || iya A varisaM paDiyariUNa raNammi taru- kaDillammi | egAgI dUrujjhiya-bhaya- niddA- kheya taNu - viyaNo 11 34 35 36 37 38 36 40 41 42 43 44 45 36. 2. diyayAI. 32. 4. uddhadhuyala 37 2. pi pikkasAli gaMdhaDDhe. 36. 4. sirasi 41. 2. sIhasso. 4. vimaggaMti.
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ 137 46 47 48 46 50 nivisayaM caMkamaNaM kuvvato disimuhANi joeMto / jAvegattha paese ciTThai tA vihi-niogeNa / kalahaMsa-cakka-sArasa-kAraMDavagANa suNai halavolaM / aNuhavai salila-sIyara-sisiraM tu samIraNa-phaMsaM // agdhAi kamala-kuvalaya-masala-gaMdhaM pavaDDiyANaMdaM / aha aviyakkiya-pAunbhUya-mahANaMda-nayaNa-jalo // dAhiNa-nayaNa -phuraNovaiTTha-ahilasiya-kajja-nimphatti / calio sArasa-kalahaMsa-sadda-sUiya-sarAbhimuhaM // jA tAva suNai accaMta-gIya-jhaMkAramasama-sui-suhayaM / laggo sa-harisa - viyasiya- siya - vayaNo gaMtuM taohuttaM / / aha patthaiya-nirikkhaNa akkhittaM vihiya-cAru-siMgAraM / uvahasiya-surAsura-ramaNi-rUva-taruNINa majjha-gayaM // daMdru saNaMkumAraM vimhiya-papphulla-loyaNo saMto / naNu erisA samiddhI kaha maha pahuNo tti citaMto / / jA ciTThAi kaMci khaNaM egassa maha-dumassa chAyAe / tA maggaNa-vaggeNaM nisuNai eyaM paDhijjaMtaM // jaya AsaseNa-kula-nayala-mayaMka kuru-bhavaNa-laggaNa-khaMbha / jaya nijjiya-vijjAhara-pAviya-veyaDDhayaDDa-pahu-bhAva // jaya khayariMda-vilAsiNi-thaNavaThThallaMga-saMga-dullaliya / jaya tihuyaNa-payaDa saNaMkumAra giri-garuya-vitthAra || avi yaekke asimmi jhINA anne uNa sihari-vaNa-kayAvAsA / iyare tuha paura - dayassa nAha saraNaM gayA riuNo // 51 . 52 53 54 56 (1) 49. 2. nippattI. 52. 3. parisA.
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 56 (2) 57 58 56 60 viddaviya-veri-vaggassa tujjha naranAha sagga-vasirIe / dhavalattaya-vayaNijjU sirIe eNhiM paripphuriyaM // je ke-vi nivANa guNA bhuvaNe riddhIu jAu kAo vi / kittIu jAu jAo kalAu tAo tamallINA / / diDhe tumammi parituliya-rUva-kaMdappa-laddha-mAhappe / cattaM raIe niya-daiya-deha-rUvAi-mAhappaM // iya mahi-bahu-cUDAmaNi narida-vijjAhariMda-naya-calaNa / hosu pasanno kuru-kula-naha-caMda saNaMkumAra tumaM // AyanniUNa evaM mahiMdasIho viNicchiUNa maNe / nUNamimo maha nAhI saNaMkumAro [kumAro] tti // iya vihiya-nicchao guru-hris-smullsiy-vhl-romNco| patto mahiMdasIho visayammi saNaMkumArassa // aha dUrAo vi avaloiUNamabhuTThiUNa kumAreNa / pAyavaDaNuTTio avagUDho sa mahiMdasIho tti // tA vimhaya-ppamoyAUriya-hiyayA duve-vi te kumarA / uvaviTThA khayara-ppahu-viraiya-sIhAsaNe ramme // tatto saNaMkumAro pucchei jahA vayaMsa sAhesu / kaha taM vAhu-sahAo ettha pahutto si sappurisa / majjha vioe jaNaNI-jaNayANi kahaM va tattha ciTuMti / aha kahiyaM niya-vaiyaramakhilaM pi mahiMdasIheNa // bhaNiyaM jaha pahu niya-vuttataM kahiumarihasi tumaM pi / turayAvaharaNa-puvvaM sayalaM pi hu niyaya-bhiccassa // 62 63 64 65 66 56. 1. svagga. 3. dhavaNatayaM. 4. parisphuriyaM. 57. 3. jAo. 4. tAu; 58. 3. catta; 4. rUvAiM. 56. dosupasatto. 60. 1. AyanniUNaM. 61. 1. nicchiya. 62. 1. avilo".
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ 139 67 68 70 soUNamiNaM vayaNaM sama-suha-dukkhassa niya-vayaMsassa / kumaro saNaMkumAro saviyakko saMkaDAvaDio // naNu natthi akahiyavvaM mitte sambhAva-neha-bhariyammi / bhinne vi deha-mitteNa jassa citteNa na vi bheo // taha vi na jujjai niya-cariya-sAhaNaM suddha-baMsa-jAyANaM / nissArA hoti guNA sAhijjaMtA sayaM jamhA // tA eyamettha pattAbasaraM ti vicitiro saviha - pattaM / vaulamaI vijjAhara-dhuyaM niya-daiyamAsajja // jaMpai jahA pie niyaya-nANa-valAvagaya-sayala-tattA si / iya sayalaM pi hu maha vaiyaraM vayaMsassa sAhesu // maha uNa nidAe loyaNANi dhammati do-vi hariNacchi / iya bhaNiro vi nisanno raihara-raiyammi sayaNijje // vaulamaI uNa laggA kahiuM niya-daiya-cariyama khilaM pi / tayA kila kumaro avahariUNa turaMga-rayaNeNa / / egAe ghora-dava-dAruNAe vilasaMta-savara-mihuNAe / virasaM-rasaMta-kuMjara-jUhAe tasaMta-hariNAe / phuTuMta-garuya-vaMsAe DajjhamANAsamANa-viDavammi / khitto mahADaIe kAyara-jIyaMta-heummi // aha esa kimo tti vi-hU jAihi tti viciMtireNa kumareNa / mukkA karAu rajjU turao vi-hu takkhaNa cceva / / nillAliyaggajIho garuya-pivAsA-susaMta-muha-kuharo / sAsAUriya-hiyao * thakko uddha-TTio ceva // 72 73 74 75 76 77 70. 2. savihi. 3. valaumai. aMte : 2700 [graMthAgra]. 72.2. dhummatI. 73.1. lagga; 3. taiya.
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140 1 tayaNu vivarIya-sikkho ahaha turaMgo mae na nAu tti / paricitaM to kumaro uttario jhatti turayAo // turao vihu siDhilI kaya- pattADho mahiyale parivbhamiuM / paDio jhaDatti mukko ya jIviyavveNa tA kumaro // taNhA - chuhA - kilaMto ullasiya-visAya-vihariya- sarIro / avalor3aUNa sattacchaya-nAmaM taruvaraM egaM // vegeNa gaMtu tacchAyAe vavagaya-viveya-vAvAro mucchA-nimIliyaccho paDio suddhammi ghara- valae tayaNaMtaraM ca asamANa- rUva vihaveNa keNa-vi nareNa vumara sukANuhAvA vajjiya-hiyaeNa sahasa tti 11 AUNaM katto-vi tuhiNa-kaNa - sisiramujjalaM salilaM / AsAsio kumAro aha siMceUNa savvaMgaM 11 tatto patta- puNannavaceyanno disi disi kkhiviya- nayaNo / Apivai tavtriNaM salilaM sasi-kiraNa-dhavalaM ti / / pucchai ya bhaddako taM katto va jalaM tae ihANIyaM / taNu bhaNai iyaro haM jakkho kamalakkha - abhihANo // nivasAmi ettha duhuM tumaM ca gaMtUNa mANasa-sarammi / AUNaM salilaM patto tuha aha dIhamussaseuM bhaNiyaM kumareNa esa mANasa-jalAvagAhaM mottUNa na phiTTihI 1 11 saMnihANammi 11 saMtAvo / majjha || soUNamiNaM karasaM puDamikAUNa teNa jakkheNa / mANasa-sarammi neuM mukko kumaro khaNaddheNa 11 to so harivva jalahiM AloDiya mANasaM saramasesaM / jAvuttarei tA taM savaNa- samAvaDiyamuvaladdha 11 78. 2. ni nAo. 84.1 ceinno 86.1 niya sAmi. 87.2 bAloDi; sAra. 4. sayAva. 78 76 To 81 82 83 84 85 86 87 88 86 87.1 ava.
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ 141 pubba-bhava-veriNA kuddheNaM veyaDDa-bAsi-jakkhe NaM / asiyakkha-nAmageNaM ummUliya-taruyara-ggAmo / / 60 : guru-skkr-mNsl-dhuuli-pddl-vhliy-nhNgnnaabhogo| aMdhIkaya-sayala-jaNo mukko viubbiya samIro // 61 tatto vi mukka-aTTa-hAsa-saddA virUva-rUva-dharA / parimukkA veyAlI karayala-kaya-kattiyA bhomA / / 62 . aha jAva anila-veyAlehiM taha taha. uvaddavijjato / kumaro nimesa-mitsaM pi na khuhai tAva jakkheNa / / 63 pukkArava-bhariya-diyaMtarANa ali-gavala-nIla-kAyANa / nAgANaM pAse hiM baddho jIyaMta-heUhiM / / 64 aha toDiesu helAe cciya kumareNa nAga-pAsesu / laggo'siyakkha-jakkho muTThi-pahArehiM jujjheuM // 65 tA vajja-dAruNAe muTThIe tahA hao sa kumareNa / nillAliyaggajIho jaha paDio dharaNi-valayammi / / 66 aha kaha-vi laddha-ceyanneNaM jakkheNa teNa sAmarisaM / mukko sudUramukkhi[vi]uNa girI kumr-uvrimmi|| 67 tA kumaro giri-bhArakkaMto guru-piidd-vihuriy-sriiro| paDio na mio uNa niruvakkama-AussarUvattA // 68 aha hao eso sattU bhae tti bhaNireNa / ... jakkheNaM ugdhuTTho jaya-jaya-saddo sa-pakkhammi // 66 ... souM ca imamauvvaM vayaNaM. sahasatti ceyaNaM lddh|. . re re kaDapUyaNa jakkha-ahama kassesa jaya-saddo // 100. .. ... 63.4. kittiyA. 96.3. nillAsiyaM. 67.3. siddaraM..
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 ugdhosijjai paDivakkha-dalaNa-dakkhe mae vi snnihie| .. . iya jaMpireNa niya-bhuya-jaMta-valummUlieNa lahuM || - .. 101.... vaDa - pAyaveNa nihao kumareNa tahA kahiMci so jakkho / jaha vavagayAhimANo viyaliya-ceyanna-trAvAro // 102 niyasattaNANuhAvANuvaladdhaM ti mada (?) so kahaMcidavi / mukka-garuya-pukkAro kumarassa adaMsaNI hUo // 103 aha raNa-nirikkhaNAgaya-tiyasAsura-khayara-rAya-taruNohiM / kumara-sirammi mukkA gaMdhodaya-kusuma-buTTi ti // 104 iya nijjiUNa jakkhaM pacchima-disamuvagayammi trnnimmi| nIhariUNa sarAo jA gacchai kittiyaM pi pahaM // 105 to sahasa cciya kumaro sruuv-uvhsiy-tiys-truunniio| naMdaNa-vaNassa-majjha-TThiyAu kaya-cAra-vesAo // 106 avaloei disA-kumarIo iva aTTha pavara-taruNoo / tAhiM vi saccavio aNimisa-susaNiddha-diTThIhiM // 1.7 aha naNu kao imAo nNdnn-vnn-vsuh-vihiy-mohaao| iya ciMtaMto kannagamegaM gaMtUNa pucchei // 108 naNu suyaNu kAu tumbhe kaha va araNNaM imaM vihUseuM / thakkAu tti pasAhaha aha viyasiya-vayaNa-tAmarasA // 109 savilAsamIsi vihasiya payaMpae hariNa-loyaNA trunnii| jaha ajjautta piya-saMgamAbhilAsAe nayarIe // 110 etto u nAidUre ciTThai siri-bhANuvega-khayariMdo / tA tattha samAgaMtu khaNamegaM vIsamaha tunbhe // 111 / / 104. 3. sirimi. 105.2. taruNammi.. 107.3. kumArIoM. 106.4. vayaNA. 110.1. mIsa.
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ 143 // 113 // paccha[i] uNa vubbhissaha aireNa samaggamavi sayaM ceva / iya vayaNA [o] tAsi kaMcugi- daMsiya-purI- maggo || patto nariMda-bhuvaNe aha abbhuTTheu bhANuvegeNa / raNNA kaya-sakkAraM uvaveseuM sahatthe hi diNammi pavara- sIhAsaNammi bhaNiyaM jahA mahAbhAga / mahajjhayA ( ? ) eYAo aTTha kumarIu pariNesu // 114 jamhA amhaM siri accimA li-nAmeNa sAhu - varohaNa | kevaliNA Ai Asi jahA jo purisa- sIho asiyakkha-jakkha-dappaM bhaMjehI soM imAsi ahaM / aha kannayANa hohI nissaMkaM sAmiyatteNa // iccAi-vahu-viyappaM bhaNiUNaM bhANuvega-naravaiNA / mahayA maheNa niya-dhUyAo pariNAviu kumAro / 117 aha kaya-kaMkaNa baMdho ahiNava-pariNIya vihiya- vara- veso / rai-maMdirammi ciTThai tAhiM samaM jAva vIsatya // 118 tA so gADha-parissama khitta-taNutteNa AgayA niddA | tadavagamammi ya pecchai appANamaraNNa - majjhami // 116 suddha-mahIe nivaDiyaM ti tayaNu kumaro akAyara-pagaI / eyaM kimidayAlaM kiM mai-moho tti ciMtaMto // laggo aggimamaggaM akkramiuM kaMci jAva tA sahasA / himagiri-siharuMge vicitta-maNi-nimmiya-kuMbhe // suvicitta mattavAraNa pAviya sohammi viula-sAlammi | devaM suya-paTTasUya - muhuttima-vattha-ulloo // maru-maMDalammi kappaddumaM va bhImasmi tammi raNNami / dhavalahara me gamavaloei sa bhAvaNijjaM ti // 120 121 122 123 114.2. bhANiyaM. 3 eyAeu 4 paraNosu. 117.4: kumaro. 116. 2. * khetta. 120. 2. akAyaraya 121. 1. aggisaM. 112 115 116
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 aha tattha vimhiya-maNo kaurava-kula-gayaNa-maMDala-sasaMka. / maha anna-bhave vi saNaMkumAra taM ciya paI hojjA // 124 iccAi-bahu-viyappaM vilavaMtaM sou kannayaM egaM / dhavalaharammi paviTTho niya-nAmAsaMkio kumaro // 125 diTuM ca tattha uttasiya-hariNa-nayaNaM sasaMka-sama-vayaNaM / vAmacchimegamullavai tIe purao samAgaMtuM // 126 suMdari saNaMkumAro so tuha ki hoi jeNa tamiyANi / / karuNa-ravaM vilavaMtI ciTThasi taM ceva sumaraMto // 127 aha dohamussaseuM iyarI vajjarai majjha so bhattA / icchAmetteNaM nau vIvAho amha saMjAo // 128 jamhA sAkeyapura-ppahuNA siri-samarasIha-naravaiNA / siricaMdajasA-abhihANAe tappiya- mAyAe vi // 126 daeNANIya-saNaMkumAra-rUvaMkiyaM cittapaDaM / avaloyaMtI aNurAyAura-hiyayA khaNaddheNa // 130 . mucchA-nimIliyacchI paDiyA haM suddha-dharaNi-valayammi / diNNA saNaMkumArassa udaya-dANeNa sANaMdaM // 131 nIyA ya appaNA saha sayaMvarA gayapurammi nayarammi / piuNA saNaMkumArassa mahiyala-siromaNiNo // 132 kaha-kaha-vi tarujjANe teNa samaM daMsaNaM pi maha jAyaM / / diTThA ya sa-ppasAyaM kumAra-rayaNeNa teNa ahaM // 133 / / kiM puNa akaya-vivAhA khayara-kumArAhameNa egeNa / avahariuM niya-kuTTima-talAo mukkA ihANeuM // 134 aha kiM uvalakkhasi taM diTuM saNaMkumArameNacchi / iya bhaNiro cciya kumaro tIe uDDIkarei muhaM // 135 126. 4. purio.
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ 145 etthaMtarammi * tatthAga eNa AgaMtu nahayaleNaM saNakumAro tA hAhArada-muhariya- diyaMtarA soya-vihuriya-sarIrA / mucchA - nimIliyacchI paDiyA sA dharaNi-valayammi || 137 teNeva 1 haDhA hario // 136 kumaro vi avaharataM mahIe haDhA pADeu khayarAhamaNa khayara- kumArAhamaM tayaM sahasA / muTThi - ppahAreNa // muTThi- pahAreNa // 138 haNiuM AgaMtumakkhaya- sarIro tIe // 142 purao sasaMka- vayaNAe kahiUNa sa- vRttaMtaM taM vIvAi sAo ( ? ) sunaMda-nAmA hohI kumarassa etoya kumara- nihaNiya khayara- kumArassa saMjJAvali tti nAmA pattA purao gaMdhavva- vivAheNa ya pariNIyA sA etthaMtarammi pattA nahayala- maggeNa do purao saNakumArassa vinnaveMti jahA deva asaNa vegAbhihANa khayarAhivo vahu-valoho / vinnAya taNaya-vaha-vRttaM to vi phuriya-guru-kovo // tumhANamuvari AgacchaMto ciTThai imaM tu nAUNa / khayara-hUhiM siri-caMDa vega - siri- bhANuvegehiM // haricaMda- caMdaseNAbhihANayA niyaya-aMgaruhA tuha paya- sevAeM pesaviyA imiNA raheNa etthaMtarammi siri-caMDa vega - siri-bhANu vega-kharyAriMdA | pattA sAhajja-krae saNakumArassa kumarassa // paNNattI- vijjA uNaM diNNA saMjhAvalIe etto ya / patto kharyAriMdo ( ? ) vala- parikalio asaNivego // 147 143 144 1 samaM // 145 140.1. sanaMda. 141.4. tatthevi. 143.2. vRttato. 1 tattheva // 136 140 itthi - rayaNaM ti / lahu bhaiNI // saNakumArassa / vi tattheva // 149 khayara - kumarA / ya paNamiUNaM 146
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 uri saNaMkumArassa taNaya-mAraNa-kayAvarAhassa / viphphuriya-mahAmariso virUva-vayaNANi jaMpato // 148 .. aha asaNivega-khayariMdeNa samaM do-vi te khayara-kumarA / / laggA jujjhiyamujjhiya-karuNaM niya-niya-valoyA // 146. .. tA acireNa vi bhaggesu tesu vijjAhariMda-kumaresu / siri-asaNivega-khayara-ppahuNo saha vilasirAmariso // 150 khayariMda-taNaya-viyariya-rahe kumAro samAruheUNa / taha taha vicitta-samara-akIlAhiM nahammi kIleuM / / 151 taM asaNivega-vijjAhara-nAhaM nijjiNiUNa lIlAe / pAviya-vijao patto tammi cciya raNNa-dhavalahare // 152 aha thuvvato siri-caMDavega-pamuheNa khayara-sinneNa / / pamuiya-maNAhiM saMjhAvalI-sunaMdA-piyAhiM samaM // 153 vjjir-vicitttuuraarv-muhliy-dhrnni-gynn-giri-vivro| patto sapparisammi va giri-ppahANammi veyaDke // 154 tA caMDavega-siribhANuvega-pamuhehiM khayara-rAehiM / . Thavio saNakumAro vijjAhara-cakkavaTTi tti // 155 aha annayA ya sAhiya-vahu-vijjo pnny-syl-khyriNdo| .. pattAvasaraM so vinnatto siri-caMDavegeNa // 156 jaha deva majjha siri-accimAliNA muNivareNa parikahiyaM / / jaha tuha dhUyANa sayaM aTTha puNo bhANuvegassa // 157 ... iha saMpatto saMto mAsa-digaMte cauttha-cakkavaI / .. vIvAhehI nUNaM saNaMkumAro vasuha-tilao // .158 aha bhayavaM viNeo kaha so cakki tti pucchiyammi mae / bhaNiyaM guruNA jaha so [haeNa vivarIya-sikkheNa // 156 hario saMto mANasa-sarammi AgaMtu dappamavaNehI / taha taha punva-bhavajjiya-riuNo asiyakkha-jakkhassa // 160 *154 mI gAthAnI pachI (eTale ke mULa pratanI 85thI 135 sudhInI gAthAo) koIka bIjA grantha ke saMdarbhano aMza prakSipta thayelo che. te kusumazrI ane vIrasenanI kathAne lagato che. 158.1. satto. 160.1. mANusa. .
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ naNu kaha bhayavaM puvvilla - jamma sattU sa tassa cakkissa / iya siTThammi mae puNaravi akkhAyaM muNi-pahuNA // 161 jaha kaMcaNapura-nayare nivaI vikkamajaso tti vikkhAo / tassa uNa paMca aMteurI-sayAI ahesi tti // 162 147 to pure tattheva Asi niya- vihava - vijiya- vesamaNo / niyaya-kulakkama sAro satthAho nAgadatto tti // 163 tassa ya sa-rUva-lAyaNNa-vijiya- sura-suMdarI ahesi piyA | viNDusiritti pasiddhA ahannayA vihivaseNaM sA // 164 vikkamajaseNa raNNA diTThA saha mayaNa- vihura - hiyaeNa / avahariUNa khittA aMteure tatto // 165 viraha - bhUya- velaviya viggaho hA hariNa nayaNi hA caMda-vayaNi nAgadatta - satthAho / hA kuMbhi - kubha- Ni / / 166 kattha gayA kattha gayA paDivayaNaM kiM na desi pasiUNa / jIvaMto vimao iva naNu tuha virahammi ciTThAmi // 167 niya-nAha-parAhUyAhiM vi IsA vihussirI varAI nihayA iya vilavaMto vahu-DiMbha - parigao catta-iyara-vAvAro / gahilIhUo ratthAsu pariyaDaMto gamai kAlaM // 168 vikkama jasa-nivaINaM avahatthiya- -sayala - rajja-vAvAro / agaNiya jaNAvavAo avamanniya iyara - taruNiyaNo // 166 tIe viNDusirIe saddhaM accaMta rai- suhAsatto / kAlaM gamei aha annayA ya sese sa-daiyAhiM // visAya - duhiyAhiM / kammaNa - pAogeNaM // 170 171 161.3 saTThami, 3. maNippahuNo. 162. 4. satAI. 166.2. nAgaradatta. 170 pachI hastapratanAM 2800 graMthAta thayAno nirdeza che. 1713. varII.
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 . aha viNhussiri-maraNullasaMta-guru-soga-vihuriya-viveo / aMsu-jalAvila-nayaNo vikkamajaso naravaI * daDhaM // 172 roei hasai gAyai: vaggai naccei suyai uTTei / .. annAo vi kiriyA gahilIhUo kuNai vahuhA // 173 na ya viNhusirIe kalevaraM chive uM pi dei annassa / tA maMtIhiM maMteUNa nariMdaM ca vaMceuM / / 174 neuM viNhusirIe kalevaraM ujjhiaM araNNammi / nivaI vi tinni diyahANi catta-nIsesa-AhAro // 175 thakko vahu-ppayAraM vilavaMto tA samagga-sacivehiM / marihI imo na jI[va]i taM avalohi (?) tti maMteuM / 176 nIo araNNa-dese tatto parigalira-pUya-panbhAraM / vAyasa-kula-AyaDDiya-nayaNajayaM sagasagita-kimi / / 177 vahu-viha-vihaMga-khaMDiya-tuMDaM ai-pUyagaMdha - vIbhacchaM / viNhussirimavaloeUNaM saMjAya-veraggo // 178 dhisidhisi joe nimittaM pAveNa kulakkamo pariccatto / niya-solaM ca kalaMkiyamAiNNA pAgaya-kiriyA // 176.. appA vigovio savvattha mahIe mae hayAseNa / tIe imo vivAgo vivei - jaNa kaya-bhavubbeo // 180 iccAi bahu-viyappaM appANaM nidiUNamaNusamayaM / jajjara-taNaM va rajjaM ujjheuM so mahAsatto // 181 gahiUNaM pavvajjaM suvvaya-muNi-nAha-calaNa-mUlammi / kAUNa viviha-kaTTANuDhANaM taNumiNaM caiuM // . 182 tiyasatteNuppanno saNaMkumArammi amara-bhavaNammi / niyaya-dvii-khaeNaM puNo sa tatto vi hu caveUNa // 183 172. 1. maraNa. 175. 2. ujjhiuM. 177. 4. kima. 176. 2. kulayakammo. 183. 4. ThayeUNa.
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ 149 rayaNaurammi mahaibhassa sidviNo piyayamAe kucchiMsi / sussiviNa-sUio so jAo aMgubbhavatteNa // 184 nAmaM ca viyariyaM se pasattha-diyahammi jaNaya-jaNaNohiM / mahayA mahasaveNaM jiNadhammo tti pasiddhaM ti / / 185 tayaNu aNukkama-uvaladdha-jovvaNo patta-kitti - vitthaaro| suguru-paya-mUla-ahigaya-jIvAjIvAi-tattattho // 186 savvatthA vi pasiddho jAo etto ya nAgadatto so / mario tahA vio (?) niyaDi-bhuyaMgI-gasio lohaggala-pihiya-sugai-paho (?) // 187 jAo dhijjAI aggisamma-nAmo vihi-ppaogeNa / ghettUNa parivvAyaga-vesaM tArisa-gurUNa puro // 188 vAla jaNa-ppayaDeNaM tavo-vihANeNa bADhamappANaM / parisoseMto pariyaDamANo vissiMbharAbhoyaM // 186 siri-rayaNaura-purassujjANaM samAgao io ya tahiM / parivAyagANuratto ahesi harivAhaNo rAyA // 160 teNa ya tamaggisamma samAgayaM sou tava-susiya-dehaM / niya-mANusehiM saddAveUNaM niyaya [bhava]Nammi // 161 bhaNiyaM bhayavaM pAreyavvaM maha maMdire tae ajja / itthaMtarammi vihiNo vaseNa jiNadhamma-siTThI so // 162 pavisaMto niva-bhavaNe [te]Na parivyAyageNa saccavio / aha puvva-jamma-verANuhAva-vipphuriya-koveNa // 163 184. 3 sUsio. 186. 3. pariyaNamANo. 160. 2. iu. 191. 4. niyaNaMmi. . 3
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 parivAyageNa bhaNiyaM raNNo purao jahA niya-gihammi / nai bhuMjAvasi tA bhuMjAvesu paraM pasiUNaM // 164 : vaNiNo imassa paTThoe kaMsa-pattoe pAyasaM uNhaM / jaM ajja mae niyamo ime riso ciTThai nihoo // 165 raNNA vi parivAyaga-aNurAeNaM pavajjilaM taM pi / nibbaMdheNaM bhaNio patthuya-atthammi so siTTI // 166 siTThI vi puvva-dukkaya-kammamuvadviyamimaM ti ciNtNto| paTThI-hiuNha-pAyasa-pattIe viyaNamudaggaM // 167 naravai-uvaroheNaM daDhamahiyAsei mahiyala-nisanno / iyaro ya saNiya-saNiyaM uNhuNDaM pAyasaM bhottuM // 168 . uddei mahApAvo tatto jiNadhamma-seTi-piTThIe / sa-ruhira-maMsa-hAru pattI sA ukkhayA kaha vi // 166 aha aha mahAsatto kahaM nu seTThI kayatthio imiNA / pAva-parivAyageNa iya jaNa-vayaNAmi nisuNeto / / 200 avihiya-harisa-visAo kaha-kaha-vi niyammi maMdire gaMtuM / meleu sayaNa-vaggaM sammANeuM sayala-saMghaM // 201 jiNa-sAsaNassa kAuM pahAvaNaM vahu-viyappamuvautto / khAmiya-samagga-satto apuvva-gaya-parama-cAritto / / ...202 / / niggaMtUNa purAo gaMtuM egattha-sihari-siharammi / paDivajjiuNamaNasaNaM udagga-bhava-vAsa-bhaya-bhIo / 203 puvvAbhimuhaM kAussaggeNa ya umaddhamAsaMjA (?) / sesAsu vi patteyaM evaM ciya kAumussaggaM // 204 viga-kAga-vaga-sigAlolUgAi-aNega-duTTha-sattehiM / / paTTIe khajjato veyaNamahiyAsiuM sammaM // 205 167.4. veyaNa. 198.2. maiyAsei. 203.3. paDivajjiUNa.
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ 151 aNasaNa-vihiNA do-mAsieNa caiUNa pUi-taNumeyaM / paMca-namokkAra-parAyaNo mariUNa sohamme // 206 tiyasavaI saMjAo pAva-parivvAyago u so mariuM / tArisa-niya-duvvilasiya-samu vajjiya-pAva-kamma-vasA // 207 tasseva sura-ppahuNo vAhaNamerAvaNo karI jAo / ArUDho u taha tahA viDaMviuM taM gayaM iMdo // 208 niya-Abhi [o]giya-mahApAva-vivAgaM ca suirmnnuhviuN| tatto Thii-kkhaeNaM erAvaNa-vAraNo cavio // 206 suiraM ca pariyaDeuM nara-tiriya-gaisu sa-kaya-kamma-vasA / / veyaDDa-pavvayammi jAo asiyakkha-jakkho tti // 210 sohammiMdo vi hu tadvANAu Thii-kkhaeNa caviUNa / siri-gayapurAbhihANe nayara siri-AsaseNassa // 211 raNNo jAo taNao saNaMkumAro tti vissuo taM si / iya tujjha puvva-bhava-vaiyarammi kahiyabhmi munnivinnaa|| 212 tuha aMtarAla-vAsa-kae pesaviuM bhANu vegamaMgaruhaM / piyasaMgama-nAma-veuvviya nayariM niveseuM // 213 pariNAvio si puvvuttAo kumarIu (amarIo) aTTha taM taiyA / taha kajja-sattIe(?) tuha payasevaM karissAmi // 214 iya citireNa taM egAgI mukko si bhaannuvegenn|| ujjANe tammi tayA iya taM sayalaM pi hu khamejja / / 215 taha maha dhUyANa sahassa kuNasu pasiUNa pANigahaNaM taM / / evaM hou tti payaMpiUNa (?) saNaMkumAreNa // 216 vIvAhiyA ya khayara-ppahu-dhUyAo mahA-vibhUIe / tayaNu dahuttara-taruNI-saeNa saha paMcaviha-visae // 217 206.2. taNa'. 209 2. muiramaguhipiuM, 210. 1. suyaraM.
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ uvabhuM jirassa kittiya-mittANi vi aigayANi diyahANi / ajja uNa ajjautteNa imaM amhaM samANattaM / / 218 jatthAsiyakkha-jakkheNaM saha maha Asi jujjhamAvaDiyaM / gammaM tammiM mANasa-sarammi kIlA-kae iNhiM / / 216 iya bhaNiro cciya nahayala-paheNa sAreNa pariyaNeNa samaM / . ciTThai ettha pahutto viviha-kkIlA-viNoehiM // 220 / jA tAva samaM tumae daMsaNamiha jAyamajjauttassa / etto ya raiharAo saNaMkumAro . samuDhei // 221 aha do-vi vihiya-tassamaya-uciya-paDivattiNo kyaannNdaa| asamANa-caDayareNaM veyaDDa-girimmi saMpattA / / . 222 .. aha uvasAhiya-khayara-sseNi - juo . bhuvnn-vitthriy-kitti| jAo saNaMkumAro vijjAhara - cakkavaTTi tti / 223 tA viNNatto pattAvasaraM cakkI. mahiMdasIheNa / jaha pahu jaNaNI-jaNayANi tumhamaccaMta-duhiyANi // 224 ciTuMti tao niya-muha-dasaNa-paramAmoeNa siMcesu / . soumiNaM vijjAhara-rajjANaM sutthayaM kAuM // 225 vijjAhara-vala-pUriya-nahaMgaNo jaNiya-jayANaMdo / . cakkavaI AgaMtuM sa-purammi mahiMdasIha-juo / / 226 jaNaNI-jaNayANaM paya-paumANi namei parama-bhattIe / kahai ya mahiMdasIha-muheNa niya-vaiyaramasesaM / / 227 aha nUNaM dhammAo maha taNayassa ca havei kallANaM / iya citaMtoM siri-AsaseNa-nivaI suhAsaMsI // 228 . . mahayA mahUsaveNaM kumaraM ThAveu niyaya-rajje (?) / nikkhaMto sa-pio vi tahAviha-sUrINa paya-mUle // 226 . 216. 3. mANusa'. 3. jIo.
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ 153 - - - ------ - 232 tatto saNaMkumAreNa niy-pyaavovhsiy-dinnmnninnaa| siri-bharahesara-vihiNA chakkhaMDA vi hu mahI esA / / 230 vAsa-sahassiya-kAleNa sAhiyA payaDiyA ya niya-kitti / tatto causahi-sahassa-piyayamA-saMga-dullalio / / 231 vattIsa-sahassa-mahAnariMda-maNi-mauDa-lihiya-payavIDho / haya-gaya-raha-culasIi-lakkha-bharakkaMta-mahi-vaTTho // nava-nihi-caudaha-rayaNovalaMbha-tailoya-loya-kaya-toso / gayapura-nayare patto diTTho ya surAhiveNa to|| 233 pubbaM sohammavaI ahesi eso vi majjha sariso tti / pariciMtiUNa accaMta-vaMdhu-buddhIe vesamaNo // 234 ANatto jaha gaMtuM gayapura-nayare . saNaMkumArassa / . kuNasu pabaMdheNa lahuM pi mahA. rajjAhiseyaM ti / / 235 taha vaNa-mAlaM hAraM chattaM mauDaM ca pAyavIDhaM ca / sIhAsaNaM ca kuMDala-juyalaM camaraM ca pAuya-juyANi // 236 pAhuDamimaM ca ghejjasu cakkissa tuma saNaMkumArassa / iya vivihamidaM sikkhaM ghettUNaM uttimaMgeNa / / 237 suravai-pesiya-raMbhA-tilottimAhiM saheva vesamaNo / kAUNa karesu nAha-pAhuDaM gayapure patto // 238 aha siri - saNaMkumArassa cakriNo pAhuDaM viyariUNaM / jakkho vesamaNo viNNavei jaha pahu suriMdeNa / / 236 iha pesio mhi bhaNiyavvaM puNa jaha tumamahesi sohamme / tiyasAhivaI paNamira-samagga-sura-ramaNi-niuruMvo // 240 tumae ya cue sura-maMdirAu [jAo] imo surAhivaI / iya teNa baMdhu-buddhIe tuha imaM pAhuDaM pahiyaM // 241 *232mI gAthA pachI (eTale ke hastapratamA 63 thI 77 bhI gAthA sudhImAM) koI vIjA graMthano aMza prakSipta thayelo che. 239. 2. cakkissaNo. 240- 3. siraramaNi.
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 taha tujjha vijiya-dujjaya- sattussa pavitta- puNNa rAsissa / kAravio majjha sayAsAu mahArajjahiseo // iya tubbhe aNumannaha eyaM ti tao saNakumAreNa / paDivannammi joyaNa- pamANa- maNi-peDhiyaM vesamaNeNa viubviya teyassuvariM nu phuriya-teya-bharo / ahiseya-maMDavo paMca-vaNNa-rayaNoli-nimmavio // rammaM // 243 nirikkhaMtI / isANa - kappAMo // tappa hANuhAveNa / T 242 tattha maNi- pIDhagovari suriMda-sIhAsaNaM kathaM rammaM / tammi ya nivesiUNaM saNakumAraM mahArAyaM // kalahoya-rayaNa-kaMcaNa-kalasa- sahassehiM jhatti ANeuM / khIroAo harahAsa-kAsa-dhavalANi salilANi // jaya-vijaya-naMda-sadda-purassara vara-gIya muhaliya- disehiM / vesamaNa - ppa muhehiM surehiM ahisicio cakkI // raMbhA - tilottamAo vi savvAlaMkAra-bhUsiya-taNUo / bhAva-pahANamuvaNacciyAu cakkissa purao ti // 248 kumAras tassa rajjAhiseyamahaM / kAuM vesamaNo surabhavaNammi gao sa-parivAro // 246 cakkavaI vihu uvabhuMjaMto bhogopabhoga - suhamaNahaM / kAlaM gamei kittiya mittaM pi aha annayA sakko // sohammiya-parisae soyAmiNi-nADayaM ciTThai jA tAvassa samIve saMgama-nAmo devo samAgao ravi - udae tArANa va iyara-surANaM aha niya-kajja-samattie tammi tiyase puTTho surehiM sakko jaha pahu kahameya- teNa // evaM 250 gayammi sa-ThANe | 244.4. nimmiviu, 246. 4. dhatalANi 248. 4. purotti. gao teo // 244 245 246 247 -251 252 253
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ 155 254 / 1 gose diNida- udaeNaM va gahANaM surANa savvesi / naTTo jhaDa tti teo tA vajjariyaM suriMdeNa // jaha pacchimammi jamme imiNA tiyaseNa samaya- nIIe AiNNo Asi tavo AyaMvila-vaddhamANo tti 11 255 tavtrasao sesa surakhbhahio teo imassa jAu ti aha tiyasehiM puNaravi puDhaM ciTThai kimanno vi // ko-vi hu jayammi erisa taNu-pahA- hariya iyara - taruNa - jaNo / aha Isi hasiUNaM bhaNiyaM amarA hirAeNa || nimmANa-kamma- - nimmiya asamANa-samagga-saMdhi-baMdhassa / sAhAviya - pohA miya-tiyasAsura - satvassa // 256 purao saNakumArasta cakkavaiNo surasa / eyassA kiM rUvaM kiM teo kiM vA lAyaNNa mAhappaM // ahavA viciTTa eu eso tiyasAsura - mANavANa majjhAo / annassa vikassa natthi erisA rUva riddhi tti // tatto yasa haMtA dUve svAvaloyaNatthaM surA tiyasanAha vayaNamiNaM / sakumArassa- cakkissa // kaya- desiya diya-rUvA paDihAra-nivezyA puro pattA / aha gaMdha-tilla - abhaMgiyaMgamavi taM 1 nirikkheuM // vimhi - hiyA annonna- muhANi laggA nirikkhiuM do- vi citaMti ya ahaha imassa kiMpi rUvaM auvvaM ti // to amuNiya-tatteNaM saNakumAreNa te surA bhaNiyA / jaha bho vippA maggaha maNicchiyaM jaha payacchAmi / / tayaNu payaMpaMtiyare ahilasimo kiMpi no mahArAya / kiMtu tuha rUva-avaloyaNatthamamhe iha pahuttA // 257 258 256 260 261 262 263 264 265.
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 266 niyaha 11 tiyasA / saMpattA // 268 270 271 diTThe ca taM tiloyavbhahiyaM ti maNammi amha guru-hariso / saMjAo aha cakki - pahuNA IsI sa-hariseNa // bhaNiyaM jai eyaM tA ejjaha tumbhetraraNha samayammi / jaha atthANa- niviTThe kaya-siMgAraM mamaM iya cakki vayaNamAyaNNiUNa harisa- pulaiyA annattha gameu khaNaM pattAvasaraM tu to atthANuvaviTTaM savvaMga - visesa - vihiya-sohaM pi 1 vavagaya-taNu-lAyaNNaM avaloeUNa taM tiyasA // 266. dhiddhI kamma- vivAgo ko vi auvvoM tti ciMtirA hiyae / vicchAya-trayaNa-kamalA sahasi ahomuhIhUyA // tA kiMci visanneNaM saNakumAreNa pabhaNiyaM jaha bho / annArisa vva tumbhe jAyA kiM jhatti daTTu mamaM // aha kahiya - niyaya - sarUvA bhAMti iyare jahA mahArAya / jA Asi tella - abhaMgiyassa dehammi tuha kaMtI // taiyA sA ehi sahassaMseNa vi kaya- vihasaNassAvi / vihiya - siNANa-vilevaNa - vihiNo hu natthi tA sahasA // lAyaNNa-rUva-jovvaNa sarIra saMghayaNa- kaMti-sohAo | dhiddhI ai-tucchAo jIvANaM loga || tA kusa - jala-lava-cavale lAyaNNe jovvaNe ya rUve ya / paDivaMdha-kAraNaM kiM-pi natthi suviveya-vihavANa // 275 iya soUNa jahaTThiya-vayaNaM tiyaMsANa jAya-saMvego / viyaliya moha-moho sarNakumAro payaMpei // icchAmo yaNusaTTi tiyasA para kajja-sajja-vAvArA / rUvAhimANa-gaha- niggahao tumbhehiM paDisi || payaIe nigguNo cciya dehA dehINa natthi saMdeha / aviveNo imassa vi maMDaNa - parikammaNakkhaNiyA // 278 272 273 276. gAthA 267 pachI 2600 graMthAna thayAno pratomAM nirdeza the. 267 274 277
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ 157 uppatti kAraNaM puNa imassa dehassa jaM jaya-pasiddhaM 1 taM ciMtiyaM pi viusANa bhAyaNaM hoi lajjAe // 276 asuIe sannihANe savvAsui-saMga-mitta-nivvaDie / ciMtijjaMta pi daDhaM suittaNaM hojja kaha dehe // roga-jarA-maraNa-bhaMgura sarUve / parisIlaNekka- ruire avagaya-tattehiM kahaM taNummi kIrau thirAvadho // 281 280 1 iya tA jaha jaha ciMtijjai dehassa thirattaNaM suittaM ca taha taha vihaDai sayalaM pavaNovahayaM va sarayavbhaM / / 282 vahu-viyappa - suvisuddha - bhAvaNA bhAviyaMtakaraNeNa / bhuvaNa bhahiyaM pi hu cakkavaTTi lacchiM paricaiu || paya DeUNaM jiNa-sAsaNa- pahAvaNamaNega - bheehiM / ahisiMciUNa mahA-maheNa niya-naMdaNaM rajz2e 1 paDalagga-taNaM piva ujjhiUNa sayalaM pariggahAraMbha / / nikkhato cakkavaI usahAyariyassa paya- mUle // tao ya aNucariyaM dhIra tae cariyaM niyayassa puvva- purisassa / bharaha mahA-naravaINo tihuyaNa - vikkhAya- kittissa // iya vahu-viyappamuvavU heUNaM sakumAra rAyarisiM // tagguNa- gahaNa-parA te tiyasA sura-maMdira pattA 11 bhayavaM pi hubhava-bhIo guru-bhaNiya - vihIe vihariumannattha / itthI - rayaNa- pamuhANi puNa caUddasa vi rayaNANi // nava-nihiNo vatIsa - sahassA uNa mauDavaddha-naravaiNo / savve vi Abhiogiya-tiyasA sayaNA ya savve vi || kiM vahuNA culasIe lakkhA gaya-turaya-saMdaNa - bhaDANa / iyaro vi samaggo vi hu khaMdhAvAro guru- duhutto // 283 284 285 286 287 288. 286 260
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ mA ujjhasu mA ujjhasu pahu pahu pasiUNamiNamasaraNaM / 262 I iya vilavaMto chammAsa-mANa-kAlaM parivbhamiro // 260. paTThi a-parimuyaMto saNakumArassa bhayavao thakko / rAya - risiNA vi niya mAhappa - viNijjiya- tihuyaNeNa // sIhAvaloiyaM pihu putroiya vatthu - sattha-visayammi na nihittaM tA bhoga-haliya- kammaMsassa pajjate / / savvo vihu pubvoiya-payattha- satyo chammAsa-kAlaMte / niya niya-ThANammi gao bhayavaMtassa u sa kamma-vasA // chaTTa-tavo-kammaMte goyara- cariyAe pariyaDaMtassa / egalla-vihAraM 294 paDavannassa mahANuhAvassa // cheliya- takka - vimissaM satta ime ai- dusahA 158 1 cINaya-kUraM pabhuMjamANassa, gAyaMkA samabhUyA // taMjA kaMDya bhatta-saddhA tivvA viyaNA ya acchi kucha kAsaM jaraM ca sAsaM saNakumArohiyAsato // # 293. .. 265 267 kAlaM gamei etto ya tiyasavaiNA sahAe vajjariyaM / jaha bho tiyasA cariyaM pecchaha saNakumArassa // 268. bhuvaNa-vvAhi-harAhiM Amosahi-pamuha-pavara-laddhIhi / - uppannAhi vi nIsesa vAhi- vihuriya- sarIro vi|| na kuNai sakkAra-ravaM ( ? ) paMDiuvayAraM pi na payaTTei / niya-dukkayAI ahiyAsito ciTThai bhavuvviggo // na ya tIrai tiyasAsura-pahUhiM na vi cAliu~ sajjhANAu / soUNamiNamasaddahamANaM taM ciya.. tiyasa-juyalaM // saNakumAramA sajja / AgaMtu vijja-vihiNA jaMper3a bhayavaM rogovasamaM karemi jai tamaNujANesi // 26. 1. bhuvaNu 266 266 : - 300 301 .302.
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ 305 159 'rAya-risI vi hu ciTThai tuhikko aha puNo puNo tiyasA / jAveyaM . ciya * pakkhaMtaresu bhamarA payaMpaMti // 30.3 tA thovakkhara-vayaNehiM bhayavayA jaMpiyaM jahA vejjA / .. kiM tunbhe taNu-roge sameha aha kamma-roge .vi // 304 taNu-roge sayale vi uvasamAvemo na u kkama-vAhiNo / tA niya-niTTaNeNa pariseu egA (?) / / karaMgulo jacca-kaNaya-vannA payaMsiyA muNiNA / bhaNiyaM ca ahaM sayameva iyara-vAhiM uvasamemi // 306 . . .. tumhANaM puNa jai kamma-roga-uvasAmaNammi sAmatthaM / ... ... .. vijjai tA uvasAmaha . . aMtara-roga-vitthAraM // tara rAga-vitthAra 307 tA paNameUNaM saNaMkumAra-rAyarisi-paya-kamala-juyalaM / payaDiuM appANaM kahiuM AgamaNa-vuttaMtaM // 308 avisayamAvannA te tiyasA bhayavaM pi bhava-uviggo / ..... veyaNamahiyAseto . sammaM / citeumADhattoM .. // 3.06. ... : vArijjai eMtoM sAyaro vi kllol-bhinn-kulseloN| na ya putva-jamma-nicioM suhAsuho kamma-pariNAmo // 310 re jIvaM sayaM tumae samajjiyA viviha-dukkha-daMdolI / ........ kuvvaMteNa ayANuya pAva-DhANAI sayalAI / 311 para-loMya-ni ppivAsA taha taha baDhuMti pANiNo mUDhA / nara-naraya-tiriya-bhAve jaha ahi yahiyaM? | duhamurveti // 312 re jIva kaha vi nAso na hoi puvajjiyANa kammANa / tA sahasu aNuvviggo jaM tuha dukkhaM smaavddi|| 313 savvassa vi esa gaI jaM kayamannANa-rAya-dose hiM . taM pariNamai avassaM punvajjiya-kamma-vasagassa // 314 305. 1. tayaNuroge. 306. 4. mRNiNo.
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ 160 puNaravi tae ya : imaM khaviyavvaM jaM purA samAyariyaM / kiM puNa samma khavaNaM bahu-nijjaramappadukkhaM ca // 315 iya nicchiUNa garue vi vAhiNo sahai nijjarAvehI / samma kamma-vivAgaM paribhAto sa rAya-risI // 316 tatto bhayavaM kumarattammiM maMDaliya-naravaitte y| pannAsaM pannAsaM varisa-sahassAiM aigamiuM // 311 vacchara-lakkhaM vacchara-lakkhaM cakkitta-samaNa-bhAvesu / . aNupAleUNaM gaMtUNa ya sammeya-giri-sihare // 318 mAsiya-tavassa-aMte kAlaM kAUNa samaya-nIie / kappe saNaMkumAre jAoM devo mahiDDIoM // 316 tatto cuo samANo mahA-videhammi gaMtu sijhehii| .. sugahiya - nAmadheoM saNaMkumAro suroM tti // 320 itthaM cakri-sanatkumAra-vilasadRSTAntamantaH svayaM yuSmAbhiH paribhAvya bho bhava-bhayAbhyAsAd bhRzaM bhIrubhiH / 621 kAryA duSkara-sarva-saGga-virati/rairyayottiryate / . nAvevArNava-mArgagAmibhirasau saMsAra-vArAMnidhiH // . 322 // iti sanatkumAra-cakravarti-kathAnakaM samAptam // . . ...
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
_