________________
વિશેષશતક્ર - उववज्जेज्जा इति" इदमेव प्रश्नोत्तरे श्रीमेरुसुन्दरोपाध्यायकृतप्रश्नोत्तरग्रन्थेऽपि अस्ति । इति दिगम्बरचैत्यस्य अनायतनत्वेनाऽवन्द्यत्वम् ।।२५।।
ननु- तीर्थंकर प्रभाते पादोनपौरुषी किं वा सम्पूर्णा पौरुषी वा धर्मम् आचष्टे 'उच्यते' सम्पूर्णां पौरुषी यावत्, यदुक्तं श्रीहरिभद्रसूरिकृतावश्यकबृहद्वृत्ती वीरदेशनाधिकारे, तथाहि- साम्प्रतं देवमाल्यद्वारावयवार्थम् अधिकृत्य उच्यते, तत्र भगवान् प्रथमां सम्पूर्णा पौरुषीम् धर्मम् आचष्टे इत्यादि इत्थमेव उक्तत्वात्, इति सम्पूर्णा पौरुषी यावज् નિશનધારદાર૬T ननु- श्रावकाणाम् अपि त्रिविधं त्रिविधेन प्रत्याख्यानं सम्भवति
—વિશેષોપનિષ શુદ્ધ પર્ષદામાં રહીને પ્રશંસા કરે, તે પણ પરમાધામી દેવ તરીકે ઉત્પન્ન થાય છે.
આ જ પ્રશ્નોત્તમ શ્રીમેરુસુંદરોપાધ્યાયકૃત પ્રશ્નોત્તર ગ્રંથમાં પણ છે.
આ રીતે દિગંબર ચૈત્ય અનાયતન હોવાથી અવંદનીય છે.ll૨પા
(૨૬) પ્રશ્ન :- તીર્થંકર પ્રભાતે પાદોન પોરિસી (પોરીસીનો ચોથો ભાગ બાકી હોય ત્યાં સુધી ધર્મ કહે છે ? કે આખી પોરિસી સુધી ધર્મ કહે છે ?
ઉત્તર :- આખી પોરિસી સુધી કહે છે. શ્રીહરિભદ્રસૂરિકૃત આવશ્યક બૃહદ્ધતિમાં વીરદેશનાના અધિકારમાં કહ્યું છે - ‘હવે દેવના માલ્યદ્વારના અવયવ માટે તેને ઉદ્દેશીને કહેવાય છે - તેમાં ભગવાન પ્રથમ પ્રહર પૂરો થાય ત્યાં સુધી ઘર્મ કહે છે.’ ઈત્યાદિ આ જ રીતે કહ્યું છે.
આ રીતે સંપૂર્ણ પોરિસી સુધી જિનદેશનીનો અધિકાર કહ્યો.Iીરા
(૨૭) પ્રશ્ન :- શ્રાવકોને પણ પ્રવિધ પ્રવિધ પચ્ચખાણ સંભવે કે નહીં ?
- વિશેષશતક્રમ્ न वा ? 'उच्यते' सम्भवत्येव काकमांसमेरुचन्दनस्वयम्भूरमणमत्स्यादिकं वस्तु समुद्दिश्य, यदुक्तं श्रीआवश्यकवृत्ती, तथाहि- स्थूलसावयेत्यादि त्रिविधं त्रिविधेनेति, यद्भगवत्यां श्रावकस्य प्रत्याख्यानम् अवाचि तत् राजान्तःपुरीकाद्यासेवनकाकमांसभक्षणादिस्थूलसावद्ययोगविषयं न पुनरेकेन्द्रियसंघट्टनादिसूक्ष्मसावद्ययोगविषयम् इति । 'जइ किंचिगाहा' न विद्यते प्रयोजनं येन तद् अप्रयोजनं बलिभुक्पिशितादि, अप्राप्यं मेरुशिरसमुद्भूतचन्दनवृक्षादि, यदि एवम्भूतं किञ्चिद् वस्तु विशेष्यं तदाश्रित्य इत्यर्थः । त्रिविधं त्रिविधेन प्रत्याचक्षीत श्रावको न कश्चिद् दोषः, किं तत् ? स्वयम्भूरमणाश्रयमत्स्यवत्, यथा स्वयम्भूरमणमत्स्यानां त्रिविधं त्रिविधेन प्रत्याख्याति तदा यदि मध्यमखण्डवर्तिनामपि अत्यन्ताप्रयोजनाप्राप्य
–વિશેષોપનિષદ્ર ઉત્તર :- કાગડાનું માંસ, મેરુ પર્વતનું ચંદન, સ્વયંભૂરમણના મત્સ્ય વગેરે વસ્તુને ઉદ્દેશીને સંભવે જ છે. કારણ કે શ્રીઆવશ્યકવૃત્તિમાં કહ્યું છે - સ્થૂલ સાવધ વગેરે ત્રિવિધ ગિવિધથી જે ભગવતીસૂત્રમાં શ્રાવકનું પચ્ચકખાણ કહ્યું છે. તે રાજાની રાણી વગેરેનું આસેવન, કાગડાના માંસનું ભક્ષણ વગેરેરૂ૫ સ્કૂલ સાવધયોગનો વિષય છે.
એકેન્દ્રિયનો સંઘટ્ટો વગેરેરૂ૫ જે સૂક્ષ્મ સાવધ યોગ છે, તેનું ગવિઘ ત્રિવિધ પચ્ચકખાણ શ્રાવકને સંભવતું નથી. ‘જઈ કિંચિ’ ગાથા (આ ગાથા આગળ કહેશે, જેનું કોઈ પ્રયોજન નથી, તે અાયોજન છે, જેમ કે કાગડાનું માંસ વગેરે. જે મળી શકે તેવું નથી - જેમ કે મેરુ પર્વતના શિખરે થયેલ ચંદનવૃક્ષ વગેરે. જો આવી કોઈ વિશિષ્ટ વસ્તુ હોય, તેને આશ્રીને શ્રાવક ત્રિવિધ પ્રવિધ પચ્ચખાણ કરે, તેમાં કોઈ દોષ નથી.
શેની જેમ ? સ્વયંભૂરમણ સમુદ્રમાં રહેલા મત્સ્યની જેમ. જેવી રીતે સ્વયંભૂરમણના માછલાઓના વિવિધ પ્રવિધ પચ્ચખ્ખાણ કરે છે, તેમ વચ્ચેના ખંડોમાં રહેલી એવી વસ્તુઓ કે જેને કોઈ જ
