________________
૨૮e
- વિશેષોન ) देवीभ्या च्युत्वा असङ्ख्येयवर्षायुष्कासु स्त्रीषु मध्ये नोत्पद्यते, देवयोने: च्युतानाम् असङ्ख्येयवर्षायुष्केषु मध्ये उत्पादप्रतिषेधात्। नाऽपि असङ्ख्येयवर्षाऽऽयुष्का सती योषित् उत्कृष्टायुष्कासु देवीषु मध्ये जायते। यत उक्तं मूलटीकाकृता
“जाता असंखेज्जवासाउया उक्कोसठिई न पावेइ” इति । ततो यथोक्तप्रमाणा एव उत्कृष्टा स्थितिः स्त्रीवेदस्य अवाप्यते । द्वितीयादेशवादिनः पुनरेवमाहुः- नारीषु, तिरश्चीषु वा पूर्वकोट्यायुष्कासु मध्ये पञ्चषान् भवान् अनुभूय पूर्वप्रकारेण ईशानदेवलोके वारद्वयम् उत्कृष्टस्थितिकासु देवीषु मध्ये उत्पद्यमाना नियमतः परिगृहीतासु एव उत्पद्यते, नाऽपरिगृहीतासु। ततस्तन्मतेन उत्कृष्टमवस्थानं स्त्रीवेदस्य
- વિશેષોપનિષ ઉત્પન્ન ન થઈ શકે. કારણ કે દેવયોનિથી ચ્યવે તે અસંખ્ય વર્ષના આયુષ્ય ધરાવતી યોનિમાં ઉત્પન્ન ન થાય, એવું આગમવચન છે. વળી અસંખ્ય વર્ષના આયુષ્યવાળી સ્ત્રી ઉત્કૃષ્ટ આયુષ્યવાળી દેવી તરીકે ઉત્પન્ન થતી નથી. કારણ કે મૂળ ટીકાકારે કહ્યું છે -
જે અસંખ્ય વર્ષના આયુષ્યવાળી સ્ત્રી હોય તે દેવી તરીકે ઉત્પન્ન થાય તો ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિને પામતી નથી. માટે જે પૂર્વે કહીં તે જ સ્ત્રીવેદની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ પ્રાપ્ત થાય છે.
દ્વિતીયઆદેશવાદીઓ આ મુજબ કહે છે – પૂર્વકોટિ વર્ષના આયુષ્યવાળી નારી કે તિર્યંચ ગ્રી તરીકે પ-૬ ભવોને અનુભવીને પૂર્વે કહેલા પ્રકારથી બે વાર ઈશાન દેવલોકમાં ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિવાળા દેવી તરીકે ઉત્પન્ન થાય, તેમાં તે અવશ્યપણે પરિંગૃહીત દેવી તરીકે નહીં. તેથી તેમના મતે શ્રી વેદની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ ૧૮ પલ્યોપમ + પૂર્વકોટિ-પૃથક્વ છે.
તૃતીય આદેશવાળાના મતે સૌધર્મદેવલોકમાં સાત પલ્યોપમના આયુષ્યવાળી પરિગૃહીત દેવી તરીકે બે વાર ઉત્પન્ન થાય છે તેથી તેમના મતે પ્રીવેદની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ ૧૪ પલ્યોપમ + પૂર્વકોટિપૃથત્વ છે.
ચતુર્થ આદેશવાદીના મતે સૌધર્મદેવલોકમાં પ૦ પલ્યોપમ પ્રમાણ
વિશેષરીત -
- ૨૮ अष्टादश पल्योपमानि, पूर्वकोटिपृथक्त्वं च। तृतीयादेशवादिनां तु सौधर्मदेवलोके परिगृहीतासु सप्तपल्योपमप्रमाणोत्कृष्टायुष्कासु वारद्वयं समुत्पद्यते । ततस्तन्मतेन चतुर्दश पल्योपमानि पूर्वकोटिपृथक्त्वाभ्यधिकानि स्त्रीवेदस्य स्थितिः । चतुर्थादेशवादिना तु मतेन सौधर्मदेवलोके पञ्चाशत्पल्योपमप्रमाणोत्कृष्टायुष्कासु अपरिगृहीतदेवीषु अपि पूर्वप्रकारेण वारद्वयं देवीत्वेन उत्पद्यते, ततस्तन्मतेन पल्योपशतं पूर्वकोटिपृथकत्वाभ्यधिक प्राप्यते, पञ्चमादेशवादिनः पुनरिदमाहुः नानाभवभ्रमणद्वारेण यदि स्त्रीवेदस्य उत्कृष्टम् अवस्थानं चिन्त्यते, तर्हि पल्योपमपृथक्त्वमेव पूर्वकोटिपृथक्त्वाभ्यधिकं प्राप्यते, न ततोऽधिकम्, कथमिति चेत्, उच्यते नारीषु तिरश्चीषु वा पूर्वकोट्यायुष्कासु मध्ये सप्तभवान् अनुभूय अष्टमे भवे देवकुर्वादिषु त्रिपल्योपस्थितिषु स्त्रीषु मध्ये स्त्रीत्वेन समुत्पद्यते, ततो मृत्वा सौधर्मदेवलोके जघन्यस्थितिकासु देवीषु मध्ये देवीत्वेन उत्पद्यते, तदनन्तरं च अवश्यं वेदान्तरम अधिगच्छतीति। अमीषां
—વિશેષપનિષ ઉત્કૃષ્ટ આયુષ્યવાળી અપરિગ્રહીત દેવીઓમાં પણ પૂર્વ પ્રકારે બે વાર દેવી તરીકે ઉત્પન્ન થાય છે. તેથી તેમના મતે ૧૦૦ પલ્યોપમ + પૂર્વકોટિપૃથક્ત પ્રાપ્ત થાય છે.
પંચમ આદેશવાદીઓ આ મુજબ કહે છે - અનેક ભવભ્રમણ દ્વારા જો સ્ત્રીવેદની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિનો વિચાર કરીએ તો ૨ થી ૯ પલ્યોપમ + પૂર્વકોટિપૃથક્ત આટલી જ સ્થિતિ મળી શકે, વધારે નહીં. શી રીતે ? તેનો જવાબ આ છે – પૂર્વકોટિ આયુષ્યવાળી નારી કે તિર્યંચ ગ્રી તરીકે સાત ભવ કરીને આઠમાં ભવે દેવકુરુ વગેરેમાં ત્રણ પલ્યોપમની સ્થિતિવાળી સ્ત્રી તરીકે ઉત્પન્ન થાય, પછી મરીને સૌધર્મ દેવલોકમાં જઘન્યસ્થિતિવાળી દેવી તરીકે ઉત્પન્ન થાય. પછી અવશ્ય બીજા વેદને પામે છે.
આ પાંચ આદેશોમાંથી કયો આદેશ સાચો છે તેનો નિર્ણય
