Vishesh Shatakama

Author(s): Samaysundar,
Publisher: Jinshasan Aradhana Trust

Page 117

विशेषोपनिषद्
गुलभवैः सातिरेकैः एकविंशतियोजनलक्षै- र्व्यवस्थितं रविं पश्यन्ति, इति पञ्चेन्द्रियानां विषयविचारः । । ८३ ।
- कुणालानगरीविनाशकारकौ साधू तदानीमेव पञ्चदशदिनवृष्टमुसलधारमेघवृष्टिपूरैः प्लाव्यमानी मृत्वा दुर्गतिं जग्मतुः किं वा कालान्तरे ? उच्यते तद्व्यतिकरात् तृतीयवर्षे, यदुक्तं श्रीतिलकाचार्यकृतायां श्री आवश्यकवृत्ती तथाहि
२१०
कुरुटोत्कुरुटौ साधू, मातृष्वस्त्रेयकौ मिथः । भ्रातरौ ब्राह्मणावध्यापकावात्तार्हतव्रतौ । ।१ ॥ अभूत् पुर्याः कुणालाया-स्तयोर्निर्गमनाग्रतः । वर्षासु वसतिनरैः, प्लाव्यताम् एति देवता ॥ २ ॥ अटालयत् कुणालाया, वृष्टिं ज्ञात्वा च तज्जनैः । निःसार्येते स्म तौ साधू, क्रुद्धोऽथ कुरुटो ऽब्रवीत् । ३ । । - विशेषोपनिषद्द २१,३४, ५3७ योन ह्या छे भने आवश्यना पाठमां २१, २४, ५3७ ह्या छे. तत्त्वं बहुश्रुतगम्यम् मा रीते पांये इन्द्रियोना विषयनो विचार घो. ॥८३॥
(૮૪) પ્રશ્ન :- કુણાલા નગરીને વિનાશ કરનારા બે સાધુઓ ત્યારે જ ૧૫ દિવસ વરસેલા મુસળધાર મેઘની વૃષ્ટિના પૂરમાં તણાઈને દુર્ગતિમાં ગયાં કે કાળાન્તરે દુર્ગતિમાં ગયાં ?
ઉત્તર :- તે પ્રસંગ પછી ત્રીજા વર્ષે દુર્ગતિમાં ગયાં. શ્રીતિલકાચાર્ય કૃત શ્રીઆવશ્યવૃત્તિમાં કહ્યું છે -
કુરુટ અને ઉત્ક્રુરુટ આ બંને મુનિઓ પરસ્પર માસિયાઈ ભાઈઓ હતા. તેઓ પૂર્વે બ્રાહ્મણ અધ્યાપકો હતા અને પાછળથી તેમણે જૈન દીક્ષા લીધી હતી. કુણાલા નગરીમાં તેઓ ચાતુર્માસ હતા. તેમની વસતિ પાણીથી આપ્લાવિત ન થઈ જાય એવા આશયથી દેવતાએ કુણાલામાં વરસાદનું નિવારણ કર્યું. એ જાણીને ત્યાંના
००९ विशेषशतकम् -
२११
वर्ष देव कुणालायामुवाचोत्कुरुटस्ततः ।
दिनानि दश पञ्चाऽथ पुनः कुरुट ऊचिवान् । ।४ ।। मुसलोपमधाराभिः पुनरुत्कुरुटो ऽभ्यधात् ।
यथा दिवा तथा रात्रा वित्युक्त्वा तौ निरीयतुः । । ५ ।। कुणालाऽपि पञ्चदशदिनैरच्छिन्नवर्षणात् । सार्द्धं जनपदेनाम्भः, पूरैः प्रावाह्यताऽखिला ।। ६ ।। तृतीये वत्सरे तौ च साधू साकेतपत्तने । कालं कृत्वा सप्तमोर्व्यां, द्वाविंशत्यतरायुषौ । ।७ ॥ कालाख्यनरकावासे, सञ्जायेते स्म नारकौ । कुणालाया विनाशस्य, कालाद् वर्षे त्रयोदशे ॥८ ॥ उत्पन्नं केवलं ज्ञानं, श्रीमद्वीरजिनेशितुः । इत्यादीन्यनवद्यानि श्रद्धेयानि मनीषिभिः । ९॥ इति कुणालाया विनाशात्तृतीये वर्षे कुरुटोत्कुरुटसाध्वोर्नरकगमनविचारः ||८४ |
-विशेषोपनिषद्
લોકોએ તે બંને સાધુઓને નગરીમાંથી કાઢી મુક્યા. કુરુટમુનિ ક્રોધે ભરાઈને બોલ્યા - ‘મેઘ ! કુણાલામાં વરસો.’ ઉત્ક્રુરુટે કહ્યું - ‘૧૫ દિવસ સુધી'. ફરી કુરુટે કહ્યું - ‘મુસળધાર વરસો' ફરી ઉત્ક્રુરુટે धुं 'प्रेम हिवसे, तेम राते' खेम उहीने तेसो त रह्यां.
કુણાલા નગરીમાં સતત ૧૫ દિવસ વરસાદ થયો. આખી નગરી લોકો સાથે પાણીના પૂરથી તણાઈ ગઈ. ત્રીજા વર્ષે તે બંને સાધુ સાકેતપુરમાં કાળ કરીને સાતમી નરકમાં કાલ નામના નરકાવાસમાં ૨૨ સાગરોપમ આયુષ્યવાળા નારક થયા. કુણાલાના વિનાશ પછી તેરમે વર્ષે શ્રી વીર જિનેશ્વરને કેવળજ્ઞાન ઉત્પન્ન થયું હતું. આવા સત્યદૃષ્ટાન્તો પર મતિમાનોએ શ્રદ્ધા કરવી જોઈએ.
આ રીતે કુણાલાના વિનાશ પછી ત્રીજા વર્ષે કુરુટ-ઉત્ક્રુરુટ