________________
२१२
-विशेषोपनिषद् ००० ___ ननु- साधूनां पोषधे कृते श्राद्धानां च “संथाराउवट्टणकिई परिअट्टणकिई आउट्टणकिई पसारणकिई छप्पइयासंघट्टणकिई अचक्खु-विसयकायकिई” इति पदषट्कं कथ्यते तस्य कोऽर्थः, कुत्र च प्रतिपादितोऽस्ति ? उच्यते श्रीतरुणप्रभसूरिभिः श्रीषडावश्यकबालावबोधे पदषट्कं वार्त्तया व्याकृतम् अस्ति। तत्पाठस्तु तत एव अवसेयः । इति संथाराउवट्टणकिईति पदषट्कव्याख्याविचारः ।।८५।।।
ननु- साम्प्रतं साधवः कटौ दवरकं बध्नन्ति, स कुत्र प्रतिपादितोऽस्ति ? उच्यते साधूनां चतुर्दशोपकरणमध्ये नास्ति दवरकः, परं औपग्रहिकरूपः प्रमादहेतुरपि वृद्धसम्प्रदायाद् बध्यते, श्रीआवश्यकचूर्णा अपि श्रीआर्यरक्षितसूरिसम्बन्धे, दवरकेन कटिपट्टको बद्धः प्रोक्तोऽस्ति, तथाहि “अन्नेण कडिपट्टओ पुरओ काऊण दोरेण बद्धो इति” एवं
-विशेषोपनिषद मुनिमो नर गया, वियार 5लो. ॥८४||
(૮૫) પ્રશ્ન :- સાધુઓને અને જેમણે પૌષધ કર્યો છે એવા શ્રાવકોને સંથારા વગેરે છ પદો કહેવાય છે, તેનો અર્થ શું છે ? અને તે અર્થ ક્યાં કહેવાયો છે ?
ઉત્તર :- શ્રીતરુણપ્રભસૂરિએ શ્રી ષડાવશ્યક બાલાવબોધમાં આ છ પદ વાર્તાથી કહ્યું છે, તેનો પાઠ તેમાંથી જ જાણવો. આ રીતે સંથારા ઉવણકિઈ વગેરે છ પદની વ્યાખ્યાનો વિચાર કહ્યો. (શ્રી આવશ્યકસૂત્ર પગામસિક્કા ટીકા અનુવાદથી પણ આ અર્થ જાણી शाय.) Icull
(૮૬) પ્રશ્ન :- વર્તમાનમાં સાધુઓ કંદોરો બાંધે છે, તેનું વિધાન ક્યાં કરેલું છે ?
ઉત્તર :- સાધુઓની ૧૪ પ્રકારની ઉપધિ કહી છે, તેમાં કંદોરો નથી, પણ ઔપગ્રાહિક ઉપધિ તરીકે કંદોરો વપરાય છે. તે પ્રમાદનું કારણ છે. આમ છતાં પણ વૃદ્ધસંપ્રદાયથી તેને બાંધવામાં આવે છે.
000विशेषशतकम्
• २१३ तरुणप्रभसूरिभिरपि षडावश्यकबालावबोधे 'साधूण गोयरगो' इति पदव्याख्याने प्रोक्तः, तथाहि- अत्र साधु महात्मा पूर्वहिं अप्रमादि प्रवृत्तिनिमित्त, अगौयरओ धरता किसउ अर्थ वाम कुहणी चापीकरी चोलपटकुराहवता जुसु अगोयरओ कहियइ, इसउ आम्नायबइसु अगीयरओ दुषमानुभावइ तउ बुछिन्नउ विछेद गयओ प्रमाद बहुलकालभाविकरी साधु चोलपट्टकु दवरकादि तणाइ आधारिधरि वालागा इत्यादि ।
एवं श्रीउत्तराध्ययनवृत्तौ द्वितीयाध्ययने अचेलपरीषहे श्रीआर्यरक्षितसूरिपितृसोमदेवसम्बन्धे, तथाहि तत्र तस्य अन्येन साधुना मानोपेतवास: कटिपट्ट इव कृत्वा दवरकेण बद्धमिति । एवं साहूण गोयरओ इत्यत्रापि व्याख्यातम् अस्ति। पूर्व साधुभिरप्रमत्ततया चोलपट्टको वामकूपरेण ध्रियमाण आसीत्, साम्प्रतं तु दु:षमानुभावात्, तस्मिन् धरणविधी
-विशेषोपनिषदશ્રીઆવશ્યકપૂર્ણિમાં પણ શ્રીઆર્યરક્ષિતસૂરિના સંબંધમાં દોરાથી ચોલપટ્ટો બાંધ્યો એવું કહ્યું છે – તથા અન્યએ ચોલપટ્ટો આગળ કરીને દોરાથી બાંધ્યો. આ રીતે તરુણપ્રભસૂરિએ પણ ષડાવશ્યક जालावणोधमा 'साधूण गोयरगो' मा पहनी व्यायामां 5ऱ्या छ. આ પ્રમાણે - અહીં સાધુ મહાત્મા પૂર્વે અપમાદની પ્રવૃત્તિ માટે અગૌયર ધારણ કરતાં, એટલે કે ડાબી કોણીથી ચોલપટ્ટાને દબાવીને ધારણ કરી રાખતા. એ આમ્નાયના કારણે ‘અગૌયર’ કહેવાય. દુઃષમાકાળના પ્રભાવે તેનો વિચ્છેદ થયો છે. આ પ્રમાદબહુલ કાળ છે. તેથી સાધુ વોલપટ્ટાને કંદોરાથી બાંધીને ધારણ કરી राणे छे.
આ રીતે શ્રીઉત્તરાધ્યયનસૂત્ર-વૃત્તિમાં દ્વિતીય અધ્યયનમાં અયેલપરીષહના અધિકારમાં શ્રીઆર્યરક્ષિતસૂરિના પિતા સોમદેવના સંબંધમાં કહ્યું છે – ત્યાં અન્ય સાધુએ પ્રમાણયુક્ત કપડાને ચોલપટ્ટા वो 5रीने जोराथी जांधी धो. मा 'साधूण गोयरगो' मही
