________________
000 विशेषशतकम् - रूपादितया परिणमन्ति, तथा त्वरितमेव तासाम् अङ्गस्फुरणादिना तदभिलाषज्ञानमपि भवतीति ज्ञायते। तथैव प्रज्ञापनासूत्रवृत्त्योरपि।
इति आनतादिदेवानां मनःविचारणाविचारः ।।४९ ।।
ननु- केनापि साधुना ग्लानाद्यर्थं खण्डादेः, पानकादेर्वा याचने कृते गृहस्थेन जानता अजानता वा साधवे बिडलवणम्, अन्यद् वा लवणं सचित्तम्, अप्रासुकं वा दत्तं तदा स साधुः तल लवणं भक्षयेत्, वा परिष्ठापयेद् वा- किं कुर्यात् ? को वा-परिष्ठापनविधिः ? उच्यते, श्रीआचाराङ्गसूत्रद्वितीयश्रुतस्कन्धे प्रथमाध्ययने दशमोद्देशके तद्विधेः प्रतिपादनात् । तथाहि____ “से भिक्खू वा, भिक्खुणी वा जाव समाणे सिया, परो अवहट्ट अंतोपडिग्गहते बिडं वा, लोणं वा, उत्तायं वा लोणं परिभाएत्ताए णीहट्ट दलएज्जा, तहप्पगारं पडिग्गहगं परहत्थंसि
-विशेषोपनिषदue थाय छ, मेQ Tenय छे.
આ જ રીતે શ્રી પ્રજ્ઞાપનાસૂત્રવૃત્તિમાં પણ કહ્યું છે. આ રીતે આનતાદિ દેવોના મનપ્રવીચારનો વિચાર કહ્યો. II૪૯I
(૫૦) પ્રશ્ન :- કોઈ પણ મહાત્માએ ગ્લાન વગેરેને માટે સાકર વગેરેની કે પ્રવાહી વગેરેની યાચના કરી. ગૃહસ્થ જાણીને કે અજાણતા તેમને બિડલવણ (ખાણ વિશેષમાં ઉત્પન્ન એક જાતનું કાચુ મીઠું) કે અન્ય કોઈ સચિત્ત મીઠું કે અપ્રાસુક મીઠું આપ્યું હોય, ત્યારે તે મહાત્મા એ મીઠું વાપરે કે પાઠવે ? શું કરે ? અથવા તો પરઠવવાની विधि शुंछ ?
ઉત્તર :- શ્રી આચારાંગસૂત્રના દ્વિતીય શ્રુતસ્કંધમાં પ્રથમ અધ્યયનના દશમા ઉદ્દેસામાં તેની વિધિ કહી છે –
ભિક્ષ કે ભિક્ષણી યાવત્ ગોચરી માટે ગૃહસ્થના ઘરે પ્રવેશે, ત્યારે કાષ્ઠના દાબડા વગેરે રૂ૫ પાત્રમાં ગ્લાનાદિ માટે સાકર
११८
विशेषोपनिषद्००० वा, परपायंसि वा, अफासुयं जाव णो पडिग्गहेज्जा। से आहच्च पडिगाहिए सिया, तं च नाइदूरगए जाणेज्जा, से तमायाए तत्थ गच्छेज्जा। पुव्वामेव आलोएज्जा, आउसे ! त्ति वा, भइणी ! त्ति वा, इमं ते किं जाणता दिन्नं, उदाहु अजाणता ? सो य भणिज्जा णो खलु जाणता दिन्नं, अजाणया। कामं खलु आउसो ! इयाणि निस्सिरामि । तं जहा- भुंजह व णं, परिभाएह व णं, तं परेहिं समणुन्नायं समणुसिटुं, ततो संजयमेव भुंजेज्ज वा, पिएज्ज वा। जं च णो संचाएति भोत्तए, पायए वा, साहम्मिआ तत्थ वसंति, संभोइआ समणुन्ना अपरिहारिआ, अदूरगया, तेसिं अणुप्पदायव्वं । सिया णो जत्थ साहम्मिया सिया जहेव बहुपरियावन्ने कीरति तहेव, कायं सिया। एवं खलु तस्स भिक्खुस्स, भिक्खुणीए वा सामग्गि।"
-विशेषोपनिषदવગેરની યાચના કરતા, ત્યારે ગૃહસ્થ અંદર જઈને બિડ કે અન્ય કાચુ મીઠુ કે મીઠાની ખાણમાં ઉત્પન્ન થયેલ ઉભિજ્જ મીઠું હોય, તેમાંથી થોડો અંશ લઈને બહાર નીકળીને આપે, ત્યારે તેવા પ્રકારનું દાન બીજાના હાથમાં કે પગમાં હોય, તેવું અમાસુક યાવત્ ન વહોરવું, એ ગૃહસ્થના હાથ વગેરેમાં હોય, ત્યારે જ તેનો પ્રતિષેધ કરવો. તે સહસા વહોરી લીધું હોય, અને તે દાતા નજીક જ હોય એમ જણાય, તો તે ભિક્ષુ તે લવણ વગેરેને લઈને ત્યાં તેની પાસે જાય. જઈને પહેલા જ તે લવણ વગેરે બતાવે અને કહે “હે આયુમાન્ અથવા હે બહેન ! આ લવણ વગેરે તમે જાણીને આપ્યું કે અજાણતા ?’ તેને આવું કહેતા જો તે કહે કે ‘મે જાણતા નથી આપ્યું પણ અજાણતા આપ્યું છે. હે આયુષ્માન્ હવે જો તમને એનો ખપ હોય, તો હવે હું તમને મારી ઈચ્છાપૂર્વક આ આપી દઉં છું. આપ તેને વાપરો. આ રીતે બીજાઓએ અનુજ્ઞા આપી હોય તેવું,
