Book Title: Tattvartha Sutrana Karta Kon Shwetambar Ke Digambar
Author(s): Anandsgarsuri, Akshaychandrasagar
Publisher: Agamoddharak Pratishthan
View full book text
________________
-
દશ
(બધા ધર્મો દ્વાદશાંગથી જ છે અને તેથી જ દ્વાદશાંગ જ રત્નાકર-તુલ્ય છે. માત્ર દ્વાદશાંગનો જ પદાર્થ અન્ય મજહબવાળાઓએ અન્યથારૂપે લીધો છે.”.
(૧૪) ઈતર દર્શનકારોએ દ્રવ્ય અને ગુણાદિ પદાર્થ ભિન્ન ભિન્ન માન્યા છે, તેથી એ લોકો ગુણાદિક પદાર્થોને વ્યક્ત ભાવરૂપે નિરૂપણ કરી શકતા નથી, જ્યારે જૈન દર્શન દ્રવ્ય અને ભાવના કથંચિત્ ભિન્નભિન્નપણાને માન્ય કરવાના કારણે ભાવના નામ વડે પર્યાય દર્શાવી શકે છે અને તેથી જ તત્ત્વાર્થકાર મહારાજ પર્યાય પદાર્થને પણ સાથે લઈને ભાવના નામ વડે જ ગુણોનું પણ નિરૂપણ કરે છે. પરંતુ વાચકોએ ધ્યાનમાં રાખવું જોઈએ કે આ શાસ્ત્ર મોક્ષપ્રાપ્તિના ધ્યેયથી જ બનાવવામાં આવ્યું છે તેથી વિશેષ જીવના ઉદ્દેશથી જ ભાવનું નિરૂપણ કર્યું છે.
(૧૫) અન્ય દર્શનકારોએ જીવને જ્ઞાનનું અધિકરણ માન્યું છે. અર્થાત્ આત્માને જ્ઞાનનું ભાજન માન્યું છે. પરંતુ જૈન દર્શનના મંતવ્યાનુસાર ન તો જ્ઞાન આત્માથી ભિન્ન છે અને ન જ્ઞાન આત્મામાં આધેય-ભાવથી રહેલું છે કિંતુ આત્મા જ્ઞાન-સ્વરૂપ જ છે. એ જ કારણથી સૂત્રકારે “ઉપયોગ ' એવું સૂત્ર કહ્યું છે. જોકે અન્ય ધર્મવાળાઓને પરમેશ્વરમાં જ્ઞાન માનવું છે અને ઇંદ્રિય કે મન જે જ્ઞાનના સાધન માન્યા છે તે પરમેશ્વરને માનવા નથી. તેથી જ્ઞાન આત્માનો સ્વભાવ છે એમ જબરજસ્તીથી માનવું જ પડશે. પરંતુ તૈયાયિકો અને વૈશેષિકોની જેમ સાંખ્યો પણ મુક્તોમાં જ્ઞાન માનતા જ નથી. પછી એ લોકો આત્માને જ્ઞાન-સ્વરૂપ કેવી રીતે માનવાના ? વાચકવૃંદ ! યાદ રાખો કે એ કારણથી જ તે મતોમાં આત્માની સર્વજ્ઞતાનો સદ્ભાવ માનવો મુશ્કેલ થઈ જાય છે. જ્ઞાનની તન્મયતા જ સ્વીકાર્ય નથી તો પછી તે લોકો જ્ઞાન અને તેને રોકવાવાળા કર્મોને ક્યાંથી મંજૂર કરે?
(૧૬) અન્ય દર્શનકારોએ સ્થળ અને લૈંગિક એવાં શરીર માન્યા છે, જ્યારે જૈન દર્શનમાં પૃથ્વીથી મનુષ્ય સુધીને દારિક (૧) દેવ, નારકને પૂર્વભવમાં કરેલાં કાર્યોના પરિણામે લાખોગણું સુખ-દુઃખ ભોગવવા માટે યોગ્ય એવું વૈક્રિય (૨) મહાયોગીને લાયક આહારક (૩), આ ત્રણ શરીરના ભેદ સ્થળના જણાવ્યા અને ગર્ભથી માંડીને વાવજીવન ખોરાકને પચાવીને રસાદિ બનાવવાવાળું તૈજસ (૪) અને છેલ્લે કર્મનો વિકાર કે સમૂહરૂપ કાર્મણ શરીર (૫) - આવાં પાંચ પ્રકારનાં શરીર દર્શાવ્યાં છે.
(૧૭) અન્ય ધર્મવાળાઓએ કર્મોને જ પદ્ગલિક માન્યા નથી. તો પછી આયુષ્યને પૌદ્ગલિક માને જ કેવી રીતે. અને આયુષ્યને પદ્ગલિક જ ન માને તો
