Tattvartha Sutrana Karta Kon Shwetambar Ke Digambar

Author(s): Anandsgarsuri, Akshaychandrasagar
Publisher: Agamoddharak Pratishthan

Page 51

તત્ત્વાર્થસૂત્રના કર્તા કોણ?”
પાંચમા અધ્યાયના છેલ્લા ભાગમાં દિગંબર લોકો “તદ્માવઃ પરિVT” આ સૂત્રથી અધ્યાયની સમાપ્તિ કરે છે, પણ શ્વેતાંબરો “સનારિવાઢિનશ” “વોપયો નીવેy' આમ કહીને પરિણામનાં ત્રણ સૂત્રો માને છે.
શ્વેતાંબરોનું કહેવું એમ છે કે પરિણામવાદ જ જૈન દર્શનનું અસલી મૂળ છે. અને તેના અનાદિ-સાદિપણા વડે અનેકાંતમાં પણ અનેકાંતની વ્યાપ્તિ સિદ્ધ થાય છે એમ દર્શાવીને સંપૂર્ણ રીતે સ્યાદ્વાદનો ખ્યાલ આપવામાં આવ્યો છે, તેમજ તે પરિણામ રૂપી-અરૂપીમાં અને જડ-ચેતનમાં કઈ રીતે છે, એ દર્શાવવું જરૂરી સમજીને જ આચાર્યશ્રીએ તે અધિકારને સંગ્રહમાં લીધો છે.
(૧૫) આગળ છઠ્ઠા અધ્યાયમાં મનુષ્યના આયુષ્યના આશ્રવમાં “ન્યા જિંદવં સ્વમવર્કવાર્નવં માનુષી'' એમ ક્રોધ, માન, માયા અને લોભનું અલ્પત્વ દર્શાવવું છે. ત્યાં દિગંબરો અલ્પાદિનું એક સૂત્ર અને સ્વભાવમાર્કવનું બીજું માનીને વ્યર્થ જ જુદાં જુદાં સૂત્રો કરે છે. અને સ્વાભાવિક આર્જવ જે તિયંગ યોનિ આયુને રોકીને મનુષ્યાયુનું વિધાન કરવાનું પ્રસિદ્ધ છે, તને છોડી દેવાનુ અનાર્થવ દેખાડે છે. એ જ રીતે દેવાયુષમાં “સર્વિ ’ એ પણ વ્યર્થ છે. સમ્યક્તવાળાઓ બધા આયુષ્ય બાંધતા જ નથી અને સમ્યક્તવાન્ દેવો અને નારકો પણ છે. તે દેવ નથી થતાં. - છઠ્ઠા અધ્યાયમાં મનુષ્ય-આયુના બંધના અધિકારમાં શ્વેતાંબરોએ “સ્વીર" ખ્રિદä માવર્તવીર્નવત્વે માનુષી'' આવું એક સૂત્ર માન્યું છે, ત્યારે દિગંબરોએ તેના બે ભાગ બનાવીને “કન્યામપરિપ્રદ માનુષ0' અને
સ્વભાવમાર્વવ '' આવા બે સૂત્રો બનાવી કાઢયાં. આ સૂત્રનું નિમ્પ્રયોજન વિભાજન કરી દેવું અને મનુષ્યપણાના કારણોમાંથી સરલતારૂપ કારણને ઉડાવી દેવું-એ દિગંબરોને કેમ યોગ્ય લાગ્યું હશે ? આ વિષયમાં દિગંબરો જો પોતાનો અભિપ્રાય જાહેર કરશે તો તટસ્થ લોકોને વિચારવાનો અવસર પ્રાપ્ત થશે.
સરળતાના કારણે મનુષ્યનું આયુષ્ય બંધાય છે, આ વાત દિગંબરોને પણ સ્વીકાર્ય છે, તો પછી એ લોકોએ અહીંથી આર્જવ પદ કેમ કાઢી નાખ્યું. કોઈ જો એમ કહે કે આ પદ તો શ્વેતાંબરોએ જ દાખલ કરી દીધું છે તો એમ કહેવું ભ્રમમાત્ર જ છે. કેમકે “માયા તૈર્યથોમસ્ય'' આ સૂત્ર વડે જયારે માયાના ફળરૂપ આયુ | જણાવ્યું તો પછી આર્જવના ફળરૂપ આયુષ્ય બતાવવાનું આવશ્યક જ છે. એ સિવાય માર્દવ ની સાથે આર્જવ લેવું પણ યોગ્ય જ છે.