Book Title: Tattvartha Sutrana Karta Kon Shwetambar Ke Digambar
Author(s): Anandsgarsuri, Akshaychandrasagar
Publisher: Agamoddharak Pratishthan
View full book text
________________
૪૦
‘તત્ત્વાર્થસૂત્રના કર્તા કોણ ?'
(કર્યો છે.
. (૨૦) આગળ આઠમાં અધ્યાયમાં શ્વેતાંબરો “ વધઃ' આ સૂત્ર જુદું માને છે. અને દિગંબરો “સાયવીગ્નીવઃ વેર્મો યોયાનું પુત્રીના દત્તે સ વન્થ” એમ કહીને એક જ સૂત્ર માને છે. શ્વેતાંબરોનું કહેવું છે કે જો એક જ સૂત્ર હોત તો “પુન: શબ્દ વડે ઉદ્દેશ કર્યા વગર તત્ શબ્દથી નિર્દેશ કેવી રીતે થાય? અસલમાં તત્ શબ્દ પૂર્વ કાળમાં કહેલી વાતના પરામર્શ માટે હોય છે. અને જ્યારે આ એક જ સૂત્ર છે તો પછી તત્ શબ્દની શી આવશ્યકતા હતી? એટલું જ નહીં, બલ્ક એક જ સૂત્ર હોત તો “સપીયનીવેન વર્મ પુરતી નં વન્થઃ' એવું જ સૂત્ર બનાવત. આમાં કેટલું લાઘવ આવી જાય છે, એ વાત બુદ્ધિમાનોથી છાની નથી. આવું લઘુ સૂત્ર ન કર્યું તેથી સાફ જાહેર થાય છે કે શ્રી ઉમાસ્વાતિ વાચકજીએ તો અહીં બે સૂત્રો કર્યા હતા પણ કોઈ પંડિતમન્ય દિગંબરે આ શ્વેતાંબરોના સૂત્રને પોતાનું બનાવવા માટે ઉલટસુલટ કરી દીધું. દુનિયામાં પણ પ્રસિદ્ધ છે કે કોઈ પણ વસ્તુને ઉડાવી લઈ જનાર તે ચીજને યથાવસ્થિત સ્વરૂપમાં રાખતો નથી. શ્રીમાનું આચાર્ય મહારાજની તો આ શૈલી છે કે પહેલાં પદાર્થનું સ્વરૂપ દર્શાવી પછી તેના સંકેત માટે સંજ્ઞા કરે છે. જેમ કે શ્રીમાને આશ્રવનું નિરૂપણ કરવાવાળા છઠ્ઠા અધ્યાયમાં પહેલાં “મનોવાકીય યો:” એમ કહીને યોગનું સ્વરૂ૫ વર્ણવ્યું, પછી જ બીજા સૂત્રમાં “સ આવઃ ' કહીને તે યોગની આશ્રવસંજ્ઞા કરી. તે જ રીતે અહીં પણ શ્રીમાન્ આચાર્ય મહારાજે પહેલાં બંધનું સ્વરૂપ કે રીત બતાવીને પછી “સ વન્ય ” કહીને તેની બન્ધસંજ્ઞા કરી (નામ દીધું). પહેલાના સૂત્રમાં બંધનું
સ્વરૂપ કહેવાથી બીજા સૂત્રમાં તત્ શબ્દ વડે નિર્દેશ કરીને જ બંધસંજ્ઞા કરવી યોગ્ય | છે. તેથી સ્પષ્ટ થાય છે કે શ્વેતાંબરોનું માનવું જ યથાર્થ છે અને અસલ તત્ત્વાર્થનું સૂત્ર શ્વેતાંબરોની પાસે જ છે. દિગંબરોએ આ સૂત્રને અમારૂં છે એવું દેખાડવા માટે ઉલટ – પલટ કરી નાખ્યું છે.
શ્વેતાંબરોનું કથન છે કે આટલું હોવા છતાં પણ શ્રીમાનું ઉમાસ્વાતિ વાચકજીનું ભાગ્ય બહુ પ્રબળ હશે કે જેના લીધે આ દિગંબરોએ ગણધર મહારાજોના બનાવેલાં અસલી સૂત્રોને નામંજૂર કરી ઉડાડી દીધા, જ્યારે અહીં તત્ત્વાર્થસૂત્રમાં ઉલટપલટ કરી, પણ ઉડાવ્યા નહીં. કેમકે દિગંબરોનું એ તો મન્તવ્ય છે જ કે શ્રીમાનું ઉમાસ્વાતિજી મહારાજના સમયમાં ભગવાનના આગમો હાજર હતાં. અને પછી સર્વથા નષ્ટ થઈ ગયાં. જયારે ભગવાનના શાસ્ત્રોનો બુચ્છેદ કરી દેવામાં
