Book Title: Tattvartha Sutrana Karta Kon Shwetambar Ke Digambar
Author(s): Anandsgarsuri, Akshaychandrasagar
Publisher: Agamoddharak Pratishthan
View full book text
________________
‘તત્ત્વાર્થસૂત્રના કર્તા કોણ ?'
धूमतमोमहातमः प्रभाभूमयोधनाम्बुवताकाश प्रतिष्ठाः सप्ताधोऽधः " એટલો જ પાઠ માને છે, અને શ્વેતાંબર લોકો એના પછી ‘પૃથુતાઃ’ એટલો પાઠ વધારે માને છે. બન્નેના મતે એક એક પૃથ્વીથી આગળ આગળની પૃથ્વી પહોળી છે તો પછી અહીં ‘પૃથુતરાઃ' પદ ન માનવું એ દિગંબરો માટે ઉચિત નથી. અને જો ‘પૃથુતરાઃ’ નહીં લે તો ‘જ્ઞોઽધઃ’ ની જરૂ૨ જ શી હતી? કદાચ એમ કહેવામાં આવે કે પૃથ્વીનો અનુક્રમ દર્શાવવા માટે ‘અઘોઽઘઃ' કહેવાની જરૂ૨ છે તો એ કહેવું પણ વ્યર્થ જ છે કેમકે‘ઘનામ્બુવાતાળાશ પ્રતિષ્ઠાઃ' કહેવાથી જ ‘ગધો ઘઃ ' નો ભાવાર્થ આવી જાય છે. તો એ પર થી સ્પષ્ટ છે કે સૂત્રકારે ‘ઞોઽ ઘઃ ' એ પદ કહ્યું હતું અને તેથી નીચેની પૃથ્વી વધુ વધુ વિસ્તારવાળી છે એ પુરવાર કરવાની જરૂરત રહેશે, તે માટે ‘પૃથુતરા’ સૂત્રકારે કહ્યું જ છે.
(૧૯) ત્રીજા અધ્યાયના બીજાસૂત્રમાં દિગંબરો ‘તાતુ ત્રિશતપંચવિંશતિબંઘ વૈશવત્રિપંચોનૈન(શતસહસ્રાળિપંચ ચૈવ યથામં' એવું સૂત્ર માને છે, ત્યારે શ્વેતાંબરો ‘તાતુના’ આટલું જ સૂત્ર માને છે, બુદ્ધિમાન વ્યકિત આ સૂત્રને જોતાં જ કહી શકાશે કે આ સૂત્રની કૃતિ જ શ્રી ઉમાસ્વાતિ વાચકજીની નથી, પરંતુ દિગંબરોએ જ ઘુસાડી ઘુસાડીને સૂત્ર બગાડી નાખ્યું છે. કેમ કે પહેલા તો સંગ્રહકારકના વચનમાં આટલો વિસ્તાર જ અસંગત છે અને જો સૂત્રકાર મહારાજની જ કૃતિ હોત તો ઉપર અને નીચે હજાર યોજન જે દરેક પૃથ્વીમાં છોડવાનું છે, તે વાત કેમ ન કહી હોત? બીજું એ પણ છે કે ‘જ્ઞક્ષ’ શબ્દ છોડીને ‘શત્તસહસ્ર’ જેવો મોટો શબ્દ શા માટે લગાડે? જો નાકને માટે નરકાવાસની સંખ્યા કહે તો પછી સૌધર્માદિક દેવલોકમાં વિમાનોની સંખ્યા અને ભવનપતિ વગેરેના ભવનોની સંખ્યા, સૂર્યચંદ્રનું પ્રમાણ વગેરે કેમ ન કહે? તત્ત્વાર્થકાર જેવા બુદ્ધિમાન્ આચાર્ય શું એવું ન કહી શકે કે જેથી વિધેય પદ મુખ્ય હોય અને પંચની સંખ્યાને પણ જુદી ન કરવી પડે, એમ નહીં કહેવાનું કે એવું બની જ શકતું નથી. જુઓ, આમ થાય કે, તાપુત્રિશત્સંઘવિંશતિપંચશત્રપંચોને લક્ષપંચના 'બુદ્ધિમાનો વિચારી શકે છે કે આ ‘દૈવ’ શબ્દ જ કહી રહ્યો છે કે આ દિગંબરોનું કરતૂત છે અને ‘યથામં' આ શબ્દ પણ બિનજરૂરી છે. જો સમાન સંખ્યા હોવા છતાં પણ યથામં શબ્દની જરૂર હોય તો ‘તે−’ ઇત્યાદિ જે નરકની સ્થિતિવાળું સૂત્ર છે ત્યાં ‘યથામં’ શબ્દ કેમ નહી? સૂત્રકાર મહારાજનું (૨-૧) સૂત્ર જ ભાવોના ઉદ્દેશરૂપ છે. ત્યાં અથવા ‘પંચનવઃ’ એવું કર્મના ભેદોના ઉદ્દેશ રૂપ સૂત્ર છે ત્યાં જ
૬૮
