Book Title: Tattvartha Sutrana Karta Kon Shwetambar Ke Digambar
Author(s): Anandsgarsuri, Akshaychandrasagar
Publisher: Agamoddharak Pratishthan
View full book text
________________
‘શ્વેતાંબર કે દિગંબર ’
૭૯
તો પછી અહીં એકવચનાંત સ્કંધ શબ્દની અનુવૃત્તિ ક્યાંથી આવવાની? અને એકવચનાંતથી શો લાભ છે? એમ નહીં કહેવું જોઈએ કે જેમ ‘મેવાવષ્ણુઃ' આ સૂત્રમાં અણુ શબ્દ એકવચનાંત કરી દીધો છે, એ જ રીતે અહીં સ્કંધ શબ્દ પણ એકવચનાંત જ હોવો ઉચિત છે. એમ ન કહેવાનું પહેલું કારણ એ છે કે ત્યાં અણુ શબ્દ અનુવૃત્તિથી લાવવાનો નથી. અને અહીંતો ધ શબ્દ ની અનુવૃત્તિ લાવવી છે. અને ઘ શબ્દ પહેલા જ બહુવચનાંત છે. બીજું કારણ એ પણ છે કે અણુનું સ્થાન એક જ છે અને સ્કંધનાં સ્થાનો તો અનંતાનંત છે. તેથી પણ ધ શબ્દ એકવચનાંત હોવો ઉચિત નથી. બીજું, ત્યાં અણુ શબ્દોનો શાસ્ત્રકારે સ્પષ્ટ ઉચ્ચાર એક વચનમાં કર્યો છે. આ બધાં કારણોનો વિચાર કરવાથી સ્પષ્ટ થઈ જશે કે ‘ચાક્ષુષા: ’ એવો શ્વેતાંબરોનો માનેલો ખરેખરો શબ્દ આ દિગંબરોએ ફેરવ્યો છે.
જેમ, આ સૂત્રો પર દિગંબરોનું તત્ત્વાર્થસૂત્ર જે નિર્ણયસાગર પ્રેસ દ્રારા મુદ્રિત જૈનનિત્યપાઠ સંગ્રહમાં છે. તેના પાઠની અપેક્ષાએ સમીક્ષા કરી છે. એવી જ રીતે બીજા પણ સૂત્રોનો વિચાર તે જ પુસ્તકથી કર્યો છે. જો દિગંબર ભાઈઓની માન્યતા જૂા પ્રકારની હોય તો સૂચિત કરે. જેથી અમે અસત્યાક્ષેપથી બચી જઈએ.
(૩૫) એજ પાંચમાં અધ્યાયના ૩૭મા સૂત્રનો પાઠ દિગંબર લોકો એવો માને છે કે ‘વંઘેધિો પાની 'ચ' એટલેકે પુદ્દગલોનો પરસ્પર બંધ થવામાં જે અધિકગુણ હોય છે તે પારિણામિક અર્થાત્ બીજાને બદલી દે છે. એ જગ્યાએ શ્વેતાંબર લોકો વન્દે સમાધિજો પિિમ' એવો પાઠ માને છે, એનો અર્થ એ છે કે પુદ્દગલોનો પરસ્પર બંધ થતાં સમગુણથી સમગુણનો પલટો થઈ જાય છે. અર્થાત્ દશગુણ કૃષ્ણ પુદ્દગલની સાથે દશગુણ શ્વેતનો બંધ થાય અથવા દશગુણ રક્તની સાથે દશગુણ સફેદ પુદ્દગલનો બંધ થાય તો ક્રમશઃ કાપોત અને ગુલાબી પરિણામ થઈ જાય છે. આ વાત પ્રત્યક્ષથી પણ જણાય છે. તો પછી આવી વાતને દિગંબરોએ કઈ બુદ્ધિમત્તા વડે બદલી નાંખી? ન્યૂનગુણની બાબતમાં શ્વેતાંબર અને દિગંબર બન્નેમાંથી એકે પણ વિધાન કર્યું નથી. એનું કારણ એ છે કે બીજા જે ન્યૂનગુણ હોય છે. તે તો બંધ પામનાર બીજો સ્કંધ આપોઆપ વધુ ગુણવાળો છે. અને અધિકગુણવાળાનું પરિણામ થઈ જાય એ તો સૂત્રમાં સ્પષ્ટ કહ્યું જ છે.
(૩૬) સૂત્ર ૩૯માં દિગંબરલોકો ‘હ્રાત્તાશ્ર્વ’ એવું સૂત્ર માને છે. ત્યારે શ્વેતાંબરો ‘વાત શ્વેત્યે વે’એવો સૂત્રપાઠ માને છે. શ્વેતાંબરોનું કહેવું એમ છે કે જો કાલ દ્રવ્ય સ્વભાવિક રીતે જ આચાર્યશ્રીને સ્વીકાર્યા હોત તો દ્રવ્યાનીવાશ્વ' એ
