Book Title: Tattvartha Sutrana Karta Kon Shwetambar Ke Digambar
Author(s): Anandsgarsuri, Akshaychandrasagar
Publisher: Agamoddharak Pratishthan
View full book text
________________
શ્વેતાંબર કે દિગંબર ’
૬૭
તે માત્રવઃ સ્વન્ધઃ ’ આ બધાં સૂત્રોમાં જયારે પૂર્વેના સૂત્રોનું સમ્યગ્દર્શન, જ્ઞાન, યોગ અને કર્મના સ્વીકાર રૂપ વિધેયની અનુવૃત્તિ કરવી હતી. ત્યારે તેનું કથન છેલ્લે કરીને પછીના સૂત્રમાં તાત્ શબ્દ લીધો. એજ રીતે અહીં પણ ‘વૈયિ’ વિધેયમાં મૂકીએ તો ‘તધ્ધિપ્રત્યયં ચ’ ત્યાં આગળ અનુવૃત્તિ લાવવા માટે અન્યમાં ઉચ્ચારણરૂપ પ્રયત્ન કરવો પડે. તેથી અહીં વૈયિનું ઉદ્દેશ્યપણું અન્યોચ્ચારણવડે મૂકી દીધું, જેથી આગળ અનુવૃત્તિ આવી જાય, એમ ન કરે તો ‘તૃધ્ધિપ્રત્યયં =’ અને ‘તૈનસમપિ’. આ બન્ને સૂત્રોમાં વિપર્યાસ કરવો પડે.
(૧૭) સૂત્ર ૪૯માં દિગંબરો આહારકશરીરના અધિકારમાં ‘પ્રમત્તસંયતથૈવ’ એવુંસૂત્ર માને છે. જ્યારે શ્વેતાંબરો ‘ચતુર્વજ્ઞપૂર્વધર્ત્યેવ' એવો પાઠ માને છે. બન્ને સંપ્રદાયવાળાઓ એ વાત તો મંજૂર કરે જ છે કે આ આહારક શરીર ચૌદપૂર્વને ધારણ કરવાવાળા જ બનાવે છે. અને આહારક બનાવતી વખતે આહારક શરીરવાળા પ્રમત્ત જ સંયત હોય છે. જયારે આવું બન્નેયનું મંતવ્ય છે તો પછી આ ઉલટાસુલટી કેમ થઈ? દિગંબરો અને શ્વેતાંબરો-બધાય એમ માને જ છે કે બધા પ્રમત્તસંયતો આહારક શરીર બનાવતા નથી. જયારે બધા પ્રમત્ત સાધુ આહારક નથી કરી શકતા તો પછી ‘પ્રમત્તસંયત્તથૈવ’ એમ કહેવું વ્યર્થ જ છે. દિગંબરો તરફથી કદાચ એમ કહેવાય કે ‘પ્રમત્તસંયત્તથૈવ’ એમ કહેવાનુ તાત્પર્ય એ છે કે ‘અપ્રમત્ત સંયત’ હોય તે આહારકવાળો ન હોય એવું કદાચ દિગંબરોનું કહેવું હોય તો તે પણ વ્યર્થ છે. કારણ કે અપ્રમત્ત ગુણઠાણું આહારક શરીરવાળાને પણ હોય છે. જો એમ કહેવામાં આવે કે આહારક શરીર જે વખતે બનાવે તે વખતે અપ્રમત્ત પણું નથી હોડ્યું પરંતુ આહારક શરીર બની ગયા પછી અપ્રમત્તપણું હોઈ શકે છે, તો અહીં એ વાત અવશ્ય વિચારવાની છે કે શું અપ્રમત્તપણું થયું તે વખતે તેના આહારક શરીરને આહારક શરીર નથી ગણ્યું? ગણ્યું છે તો પછી ‘પ્રમત્તસંવતથૈવ' અર્થાત્ પ્રમત્તસંયતને જ આહા૨ક શરીર હોય છે એ કહેવું કેવી રીતે યોગ્ય હશે? અર્થાત્ ન તો બધા પ્રમતોને આહારક હોય છે અને ન બધા આહારક શરીરવાળા પ્રમત્ત જ હોય છે, પરંતુ પૂર્વધરપણામાં તો નિયમ જ છે કે ચતુર્દશપૂર્વેને ધારણ કરનાર હોય તે જ આહારક શરીર બનાવે છે હવે સ્પષ્ટ થઈ ગયું કે શ્વેતાંબરોએ સ્વીકારેલો ‘ૠતુર્દશપૂર્વઘરથૈવ’એ જ પાઠ સાચો છે અને ‘પ્રમત્તસંવતથૈવ’ એવો દિગંબરોનો કહેલો પાઠ અસત્ય અને કલ્પિત છે.
(૧૮) ત્રીજા અધ્યાયના પહેલા સૂત્રમાં દિગંબર લોકો “નશાવાળુાપં
