Book Title: Tattvartha Sutrana Karta Kon Shwetambar Ke Digambar
Author(s): Anandsgarsuri, Akshaychandrasagar
Publisher: Agamoddharak Pratishthan
View full book text
________________
૩૮
તત્ત્વાર્થસૂત્રના કર્તા કોણ?
(અદત્તાદાનની વિરતિ માટે છે? શું આગાર શુન્ય હોય તો માલિકની આજ્ઞા વગર રહેવું તે અદત્તાદાનથી વિરતિવાળાને યોગ્ય ગણાય? જો એમ કહેવાય કે “નહી' તો પછી શૂન્યાગાર રૂપ ભાવના અદત્તાદાનથી વિરતને બચાવનાર કેમ થશે? એવી જ રીતે બીજી “વિમોચાવાસ' નામની જે ભાવના કહેવામાં આવી છે તે પરિગ્રહ વિરમણની ભાવના હોય કે અદત્તાદાન વિરમણની? અને પોતાનો કે બીજાનો આવાસ છોડી દે, આ વાત અદત્તાદાન વિરમણથી સંબંધિત છે ખરી?
(૧૮) સાતમા અધ્યાયમાં મહાવ્રતોની સ્થિરતા માટે ભગવાન્ શ્રી ઉમાસ્વાતિજીએ “તસ્થઈ રાવના પંઘ'' એવું સ્પષ્ટ સૂચન કરી દીધું છે. પછી એ જ દિગંબરોએ ૪, ૫, ૬, ૭, અને ૮માં સૂત્રોને કલ્પિત બનાવ્યા છે. સૂરિજીએ તો આ ભાવનાની સાથે જ હિંસાદિમાં અપાયાવઘદર્શન, મૈત્રી વગેરે અને જગતના કાય અને સ્વભાવનું ચિંતન - આ બધા એ જ ધૈર્ય માટે પછીના સુત્રો વડે દર્શાવ્યા છે. જેથી વચમાં મહાવ્રતોની ભાવનાનો વિસ્તાર અનુચિત જ દેખાય છે.' જેમ ઔદયિકના એકવીશ ભેદ, સાકારાનાકાર ઉપયોગના આઠ અને ચાર ભેદ, લોકાંતિકના ભેદ, આશ્રવના ભેદ વગેરે સંખ્યામાત્રથી નિર્દેશ કરી અવિવૃત્ત જ રાખ્યા છે. એવી જ રીતે અહીં ભેદોનો નિર્દેશ યોગ્ય જ હતો.
(૧૯) મહાવ્રતોની ભાવનાના વિસ્તારના સૂત્રમાં પણ આ લોકોએ એષણા સમિતિને અહિંસાની ભાવનામાંથી ઉડાવી દીધી છે, વાસ્તવમાં આ લોકોને શૌચના નામે કમંડળતો રાખવું છે, પણ માધુકરી વૃત્તિમાં અને બાળ, ગ્લાન, વૃદ્ધ, આચાર્યની વૈયાવૃજ્યમાં જરૂરી એવા પાત્ર માનવા નથી. તેથી જ એ આવશ્યક બન્યું કે એની જગ્યાએ એમણે અનત્યાવશ્યક એવી વાગુપ્તિ ઘાલી દીધી છે, એવી જ રીતે પપરોલાવી '' નામની ભાવનાથી બીજાને ઉપરોધનું કારણ ન બનવું, આ અહિંસા વ્રતની જ ભાવના છે, અદત્તાદાન વિરમણથી તેનો સંબંધ કોઈ પણ પ્રકારે નથી. ચોથી ભાવનામાં “જેક્શશુદ્ધિ” રાખવાનું દિગંબરોએ સ્વીકાર્યું છે. જો કે ભેટ્યશુદ્ધિ કરવી જૈનમાન્યતાના હિસાબે પૂર્ણત: આવશ્યક છે અને એનાથી જ તો માધુકરી વૃત્તિ જૈનોએ માની છે. પરંતુ દિગંબરોને પાત્રાદિ ન રાખવાના કારણે એક જ ઘરમાં ભોજન કરી લેવું પડે છે અને માધુકરી વૃતિને જલાંજલિ દેવી પડે છે. પરંતુ ભૈશ્યશુદ્ધિ પ્રાણાતિપાત વિરમણની રક્ષા માટે છે. તેને અદત્તાદાન વિરમણ સાથે સંબંધ જ નથી. આવી નિરર્થક વાતો શ્રીમાન્ ઉમાસ્વાતિજી વાચકજીએ તો કહી નથી. એ તો માત્ર દિગંબરોનો જ ગપગોળો છે. આગળ પાંચમી
