Book Title: Tattvartha Sutrana Karta Kon Shwetambar Ke Digambar
Author(s): Anandsgarsuri, Akshaychandrasagar
Publisher: Agamoddharak Pratishthan
View full book text
________________
“શ્વેતાંબર કે દિગંબર ?
૩૧
સારોપમા સર્વેષાં” આવું સૂત્ર માન્યું છે. શ્વેતાંબર સમાજ આ સૂત્રને મંજૂર કરતો નથી, તેનું કારણ એ છે કે જો શ્રીમાનું ઉમાસ્વાતિજી મહારાજને લોકાંતિકની સ્થિતિ દર્શાવવી હોત તો જ્યાં લોકાંતિકોનું સ્થાન અને ભેદ દર્શાવ્યો ત્યાં જ દર્શાવી દીધી હોત. બીજી વાત એ કે લોકાંતિકનું પ્રકરણ છોડીને લોકાંતિકની વાત અન્યત્ર ઉઠાવવી એ પણ સૂત્રકારની શૈલીને અનુકૂળ નથી. ત્રીજી વાત એ છે કે જો લોકાંતિકની સ્થિતિ જ કહેવી હોત તો બ્રહ્મદેવલોકની સ્થિતિ દર્શાવી ત્યાં જ કહી દેત. ચોથી વાત એ કે - “તો શાન્તિાનાએમ કહેવાથી બધાય લોકાંતિકની સ્થિતિ આવી જાય છે તો પછી “સર્વેષ” આ પદની શી જરૂર હતી. આ કારણોથી સ્પષ્ટ થાય છે આ સૂત્ર શ્રીમાનું ગ્રંથકાર મહારાજનું બનાવેલું નથી, પણ કોઈ અલ્પબુદ્ધિવાળાએ સ્વકલ્પનાના ફળરૂપ આ સૂત્ર બનાવીને શ્રીમાનુનાં સૂત્રોમાં ઘુસાડી દીધું છે.
(૧૧) ચોથા અધ્યાયમાં દેવતાઓ વિષે ગતિ, શરીર, આદિની હાનિ ઉત્તરોત્તર દેવતાઓમાં છે એમ દર્શાવવાનું સૂત્ર છે જેનો દિગંબરલોકો પણ સ્વીકાર કરે છે, પણ દેવતાઓમાં ઉછુવાસ આહારાદિનું તારતમ્ય દર્શાવવા માટે જે સૂત્ર “ઉચ્છવાસાદારવેનોપપાતાનુમાવતી સાધ્યા: ”(૪-૨૩) શ્વેતાંબરોએ કાચિતુ. માન્યું છે તેને દિગંબરોએ ઉડાવી દીધું છે. જ્યારે દેવતાઓના સ્થિતિ, વેશ્યાદિ વિષે અધિકતા અને ન્યૂનતા બતાવનારાં સૂત્રો માની લેવાયાં તો પછી સ્વયં સ્વરૂપ દર્શાવનાર સૂત્ર શા માટે ઉડાવી દેવામાં આવ્યું ? એ વિચારણીય છે.
(૧૨) પાંચમા અધ્યાયમાં શ્વેતાંબરો “દ્રવ્યા નીવા” એવું એક જ સૂત્ર માને છે, પરંતુ દિગંબરો “વ્યાજિ” અને “નીલ” એવાં બે સૂત્રો માને છે. શ્વેતાંબરોનું કહેવું એમ છે કે જો ધર્માધર્માદિ અજીવોને સ્વતંત્ર જ સૂત્ર બનાવીને દ્રવ્ય તરીકે ગણાવવામાં આવે તો “ગીવાયધર્માધવકાશપુના દ્રવ્ય આવું એકઠું જ સૂત્ર બનાવવું હતું અને જીવને પણ પછી જ કહેવો હતો. જેથી પાંચેયની દ્રવ્યસંજ્ઞા થઈ જાત. એટલે કે ધર્માદિ પાંચને અવકાય દર્શાવીને પછીથી એનું દ્રવ્યપણું દર્શાવતાં જીવને સાથે લઈ પાંચેયનું દ્રવ્યપણું દર્શાવ્યું છે. તેથી ત્રણ સૂત્રો કરવાની કોઈ જરૂર જ રહેતી નથી અને જે બે સુત્રો છે તે જ યોગ્ય છે.
વાંચકો ! એકઠાં સૂત્રને જુદું જુદું કરી નાખવું - એમાં સૂત્રકારની મોટામાં મોટી આશાતના છે. કેમ કે કોઈ પણ વિદ્વાનું જો એને જુએ તો તે તરત જ કર્તાને જ ભૂલ કરનાર માનશે.--
