Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 02
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
ગ્રામ, ગોવોહ અને વન સ્વરૂપ ગૌણ નામને આ સૂત્રથી અનુક્રમે સિ (સ્); શ્યામ્ અને શ્યમ્ સ્વરૂપ પશ્ચમી વિભક્તિ થાય છે. અર્થક્રમશઃગામથી આવે છે. ગાયને દોહવાનાં બે સ્થાનથી આવે છે. ઘણા વનોથી આવે છે.।।૬।।
आङावधौ २२|७०॥
મર્યાદા અને અભિવિધિ સ્વરૂપ અવધિ વાચક આપ્' (ગ) અવ્યયથી યુક્ત ગૌણ નામને પશ્ચમી વિભક્તિ થાય છે. કોઈ સ્થાનથી શરું થઈને ક્રિયાનો જ્યાં નિરોધ થાય છે તેને મર્યાદા કહેવાય છે. અને મર્યાદાભૂત તે સ્થાનમાં પણ જયારે ક્રિયાનો સચ્ચાર હોય છે ત્યારે તે મર્યાદા વિશેષને અભિવિધિ કહેવાય છે. આ પાપુત્રાય્ પૃષ્ટો મેય: અહીં ફ્ થી યુક્ત ગૌણનામ પાપુિત્ર ને આ સૂત્રથી પશ્ચમી વિભતિ થઈ છે. અર્થ- પાટલિપુત્ર સુધી [અર્થાત્ પાટલિપુત્રમાં નહીં] અથવા પાટલિપુત્રમાં પણ [તેની આગળ નહીં] વરસાદ થયો. અહીં મર્યાદા અને અભિવિધિ સ્વરૂપ અવધિ વાચક ઞફ્ થી યુક્ત પાનપુત્ર નામ છે - એ સમજી શકાય છે. ૭૦ના
पर्यपाभ्यां वर्ज्य २|२|७१ ॥
રિ અને અપ અવ્યયથી યુક્ત વર્જનીયાર્થક ગૌણ નામને પશ્ચમી વિભક્તિ થાય છે. પરિવાપુત્રાય્ પૃષ્ટો મેઘઃ અને અપ પાટપુિત્રાદ્ વૃષ્ટો મેષઃ અહીં રે અને ઞપ થી યુક્ત વર્જીનીયાર્થક ગૌણ નામ પારુિપુત્ર ને આ સૂત્રથી પશ્ચમી વિભક્તિ થઈ છે. અર્થ – પાટલિપુત્રને છોડીને મેઘ વરસ્યો. વર્ગ કૃતિ વિમ્?= આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ ર અને અપ થી યુક્ત વર્જીનીયાર્થક જ ગૌણ નામને પશ્ચમી વિભકૃતિ થાય છે. તેથી અપશબ્દો મૈત્રસ્ય અહીં અપ થી યુક્ત ગૌણ
७०
